Het Olympisch Gevoel: Stapt Duitsland uit de Euro?

Wat hebben Aschwin Wildeboer Faber, Denise van Lamoen, Matthew Grevers en Saskia van Erven gemeen? Het zijn alle vier Nederlanders die op de Olympische Spelen in Londen uitkomen, maar niet namens Nederland. In zekere zin dan. Ze hebben Nederlandse ouders maar zijn in een ander land geboren en opgegroeid, of ze hebben een bloedlijn met een ander land en zijn bewust overgestoken naar dat land om de kwalificatiemogelijkheden te vergroten. Om laatstgenoemde reden doen dan weer namens ons Li Jie, Li Jiao, Hilda Kibet en Lornah Kiplagat mee in Londen.
Legaal valsspelen noem ik het maar.

Misschien ook een idee voor Duitsland? In het grote sportland is immers de pleuris uitgebroken omdat de eerste medaille almaar uitblijft. Ik moet zeggen dat het me eerst niet eens was opgevallen. Je kunt wat dat betreft nog beter geruisloos buiten de medaillespiegel blijven met helemaal geen medailles dan juist de aandacht trekken met te weinig medailles en bovendien van de verkeerde kleur, zoals Groot-Brittannië overkomt. Dan moet er worden afgereageerd en wordt onze Marianne Vos, groot kampioene én de goedheid zelve, opeens 'some bitch from Holland' genoemd.

Duitsers zouden echter geen Duitsers zijn als ze zich wel koest zouden houden. 2 Tage Olympia und wir haben immer noch keine Medaille! Kann das denn sein, obwohl wir Europa gerettet haben? kopt Lokalkompass.de, een soort Duitse variant van Kliknieuws.nl.

Keine Bronze, keine Silber und schon gar keine Goldmedaille, eher Mittelfeldplätze blieben am Ende übrig für die deutschen Teilnehmer. [...] Da wird der ein oder andere sich fragen und das obwohl wir halb Europa mit etlichen Milliarden von Euros gerettet haben. Ja muss denn da nicht mal die ein oder andere Nation einsehen, dass wir jetzt auch mal mit Edelmetall belohnt werden müssen?!

Daar heb je het al. Wij houden hoogstpersoonlijk de eurozone in leven en dan gaan ze ons potverdikkie medailles betwisten! Stank voor dank! Tsja, Duitsland heeft blijkbaar geen Jort Kelder, die immers vorig jaar al zei dat je je geld moet steken in zilver en goud, en dus niet in failliete landen en dan pas verwachten dat je er edelmetaal voor terugkrijgt...

Overigens is het voor Duitsland minder een kwestie van falende atleten dan een kwestie van geduld. In de sporten waarin de Duitsers traditioneel uitblinken moeten de medailles immers nog verdeeld worden. Roeien, kanoën, paardrijden... het is slechts een kwestie van geduld voor de zilvervloot binnenloopt en de goudkoorts uitbreekt. Maar tot het zover is genieten we heimelijk van berichten als 'In de halve finale versloeg de Rus Kovalev de Duitse topfavoriet Nicolas Limbach' en kijken we elke tien minuten even op teletekstpagina 606 om ons ervan te vergewissen dat Duitsland er nog steeds niet tussen staat.

Over teletekst gesproken: hulde voor de teletekstredacteur die gewoon onverstoorbaar 'Melissa Franklin' intikt, in plaats van dat bloedirritante 'Missy'. Wij hebben het toch ook niet over Leentje Veldhuis? Of over Mari Vos? Hoe is het de Amerikanen trouwens gelukt dat lang eind ingeschreven te krijgen onder haar koosnaampje? Zonder je officiële naam ben je nergens, Dirk Advocaat, Wouter Poels en ondergetekende kunnen erover meepraten.

Zeventien is ze, miss Missy, en de eerste gouden medaille is al in de pocket. En een Litouwse van vijftien wint ook al goud. Iedereen razend enthousiast natuurlijk. Behalve ondergetekende. Noem het flauw, noem het belachelijk, maar ik kan er niet tegen dat al die zwemmers zich vier jaar lang het schompes trainen en dat er dan op het moment suprême een kind voor het eerst meezwemt en meteen wint. In de aap gelogeerd denk ik dan. Die was dus pas 11 jaar toen de anderen aan hun Olympiade begonnen hè! Die was nog aan het schoolzwemmen. En dan heb ik het vanzelfsprekend niet over de professionele schoolslag.

Maar goed, dag 3 zit erop en Duitsland is nog steeds niet van die nul af. De Duitsers schermen nu waarschijnlijk met het intrekken van de miljardensteun of zelfs een vertrek uit de eurozone als dat niet snel verandert. Ik kijk nog even op teletekst voor het programma van morgen. Mijn oog valt op een recent toegevoegd bericht: 'Eindelijk medaille voor Duitsland'. Verdammt noch mal... Bij het schermen nog wel, ene Britta Heidemann, maar vraag niet hoe:

Heidemann won in de halve finales nipt van Shin A-lam, die zo ontstemd was over haar nederlaag dat ze uit protest een uur lang op de loper bleef zitten. Volgens de Zuid-Koreaanse schermster scoorde Heidemann het beslissende punt toen de tijd al verstreken was. De jury bleef bij haar besluit en liet de hevig tegenstribbelende Shin verwijderen.

Dat Duitsers altijd winnen in de laatste minuut is een gevleugelde uitdrukking geworden. Maar dat ze nu ook al na het laatste fluitsignaal met de zege aan de haal gaan...

Zeven dagen lang (122)

22 t/m 28 juli

ZONDAG Avondetappe
Heeft Mart een sponsorcontract met de Ikea of zo? Hij vraagt nu al voor de 67ste keer of L.L. Sanchez voor Rabobank 'de meubels heeft gered'.

MAANDAG Taalvirtuoos
Jaarlijkse traditie: na de Tour een top 5 "citaten van Maarten Ducrot":
1) 'Evans, duidelijk herkenbaar met dat ronde kaashoofd van hem.' (12e etappe)
2) 'Wiggins wil alleen yoghurt van koeien die op 2000 meter gegraasd hebben en van gras dat geplukt is door linkshandige, roodharige sherpa's.' (14e etappe, over de maniakale Wiggins)
3) 'Hij heeft maat 48, dat zijn gewoon twee extra benen.' (19e etappe, ook over Wiggins, die een ongelooflijke tijdrit rijdt)
4) 'Waar heeft die vent zijn spieren zitten? Dat zijn gewoon twee breinaalden onder zijn heupen!' (9e etappe, over Froome)
5) 'Daar rijdt Zabriskie op kop, de formidabele hardrijder, wat doe die daar? Dat zou ik trouwens moeten weten, ik ben de commentator.' (7e etappe)

DINSDAG Link
Gerrit Komrij en de eindstreep (textualscholarship.nl)

WOENSDAG Randstad doet een Frank de Boertje
In die Olympische Spelen-commercial van Randstad is sprake van 'Maartje Paumen, wiens studie en sport door Randstad' et cetera.
Ik weet wel dat sinds kort bekend is dat Maartje Paumen lesbisch is, maar ik vind het nogal onbeschoft dat Randstad er zomaar van uitgaat dat zij het mannetje is.

DONDERDAG 750 gulden
Vorig jaar april schreef ik iets over Steve Marriott, die toen twintig jaar dood was. Peter Langerak gaf daar deze week een mooie aanvulling op met een persoonlijke anekdote, zie hier.

VRIJDAG Openingsceremonie OS
Het spektakel van de openingsceremonie was niet alleen een genot voor oog en oor, het stemt ook nederig. Die Britten kunnen immers Mike Oldfield, de Arctic Monkeys en Paul McCartney laten optreden, wat hebben wij dan in godsnaam te bieden in 2028? Rowwen Hèze en Guus Meeuwis? Nee, dan maar geen Spelen in Nederland...

ZATERDAG Volkslied
De economische puinhoop die Spanje er momenteel van maakt en de wissel die dat trekt op Nederland lijkt me de perfecte aanleiding om eindelijk eens iets aan dat Wilhelmus van ons te doen: die Ko-o-o-o-ning van Hispanje moet er nu echt eens uit. Laat de Nederlandse gouden olympiërs deze Spelen maar de moderne bewerking van Jan Rot zingen:
Wilhelmus van Nassouwe
zing ik uit volle borst
Ons volkslied vol vertrouwen
op vaderland en vorst.
Want kleurt ons land oranje
dan staat mijn hart in brand
In rouw of bij champagne
dit is mijn Nederland.
Het is nog maar afwachten trouwens of het de komende twee weken überhaupt nodig zal zijn...

Zoggels Top 100 Nederlandse cabaretiers: 90-81

Het weblog "Zoggel" presenteert zijn hoogst persoonlijke en dus hoogst eigengereide top 100 van Nederlandse cabaretiers. Speelgerechtigd zijn alleen grappenmakers en geinponems die heden ten dage hun humor of poging daartoe op de bühne of op de beeldbuis brengen of dat in de voorgoed voorbije levensdagen van ondergetekende hebben gedaan. Jammer maar helaas dus voor Eduard Jacobs, Alex de Haas, Wim Kan, Toon Hermans e tutti quanti. Vlamingen mochten meedoen als ze ook in Nederland bekend zijn, dat wil zeggen: als ik ze ken. Dat geldt overigens voor iedereen in de lijst: ken ik je niet, dan heb je pech. Maar ik ken er wel een boel, zo ben ik dan ook wel weer. Vandaag de nummers 90 t/m 81.

90. Vincent Bijlo
Was wel een grappig en ondeugend mannetje, tot hij ineens zonodig de Bob Fosko van GroenLinks moest worden en met dubieus jatwerk als 'Jan de Loodgieter' op de proppen kwam. Maar ja, je hebt GroenLinks en je hebt humor and never the twain shall meet.
89. Geert Wilders
Een van de grofste grappenmakers van Nederland. Laat regelmatig parlementariërs schudden van het lachen, en niet alleen die van zijn eigen groep. Een puike prestatie, want het is een moeilijke zaal, de Tweede Kamer.
88. Seth Gaaikema
Ik maak in gezelschap vaak flauwe woordgrapjes en dan zucht de een, kijkt de ander me geërgerd aan en gaat een derde gauw ergens anders zitten. Seth Gaaikema verdient er al een halve eeuw zijn boterham mee. Zou het komen omdat ik nooit zo'n dunne microfoon op z'n Gaaikema's vasthoud?
87. Javier Guzman
Moet vaak tournee afbreken vanwege een alcoholprobleem. Komt dan terug met een nieuw programma waarin hij vertelt over zijn alcoholprobleem en over hoe het is je tournee te moeten afbreken vanwege een alcoholprobleem. Gouden formule.
86. Sara Kroos
Zat voor het contrast bij De Lama's. Niet als de verplichte vrouw tussen verder alleen maar mannen, bedoel ik, maar om de anderen grappiger te laten lijken dan ze daadwerkelijk waren. Komt solo gelukkig iets beter uit de verf. Ietsje beter.
85. Murth Mossel
Hij heet echt zo.
84. Howard Komproe
Was de blauwe leeuw in de Postbank-reclame. Wilde desondanks nadien nog serieus genomen worden. Heet trouwens ook echt zo.
83. Paul van Vliet
Is al meer dan tien jaar lang leuker als typetje van Erik van Muiswinkel dan in hoogsteigen persoon. Hoogste tijd dus om er maar eens mee op te houden.
82. Jörgen Raymann
Ooit booming met confronterende grappen over Surinamers maar allang als humorist kaltgestellt door de fatsoensridders van de politieke correctheid. Moet sindsdien na elke grap nog 67 andere culturen beledigen om vooral niet de schijn te wekken niet politiek correct te zijn. En oh ja, we moeten onze school afmaken omdat Jörgen het zegt.
81. Marc-Marie Huijbregts
Iedereen kan 'm nadoen. Iedereen? Ja, da's echt waar! Eén woord: vermoeiend. Meepesaant met Marcel Musters was dan weer wel heel goed.

Peter Sagan wint Tour 2012, Veelers en Mollema beste Nederlanders

De Ronde van Frankrijk van 2000 was qua ritzeges een succesvolle editie voor Nederland. Maar liefst vier keer mocht een Nederlandse renner de kussen van de rondemissen in ontvangst nemen. Leon van Bon won in Tours de zesde etappe. Hij stond echter in de schaduw van Erik Dekker, die maar liefst drie etappeoverwinningen boekte. De derde was de mooiste: Dekker was de laatst overgeblevene uit de kopgroep en leek in de laatste kilometer ten onder te gaan. Met een uiterste krachtsinspanning bleef hij het aanstormende peloton echter net voor.

Na die derde zege verzuchtte mijn broertje: 'Nu heeft hij de Tour toch zeker wel gewonnen?' Drie keer victorie, daar kan niemand aan tippen. Zo werkt het echter niet in het wielrennen. Daar wordt het klassement niet bepaald door een puntensysteem maar door de totale afgelegde tijd per renner. De verschillende etappes zijn geen aparte wedstrijden, het zijn delen van een geheel dat te groot is om in één keer af te werken. En omdat in de bergen de tijdsverschillen het grootst zijn, wint er altijd een klimmer en nooit een sprinter of een aanvaller als Dekker.

Dat is ergens wel zo eerlijk. Kilometers lang loodzware, steile cols opknallen is immers wel even iets anders dan een korte krachtsexplosie van een halve kilometer na keurig te zijn afgezet door je treintje. Toch zou het interessant zijn eens te kijken wat het betekent voor het klassement als we wél zouden werken met een puntensysteem per etappe. Bijvoorbeeld zoals in de wegrace, waar de eerste vijftien punten krijgen: 25 voor de winnaar, 20 voor de nummer twee, 16 voor de nummer drie, 13 voor de nummer vier, 11 voor de nummer vijf en vervolgens steeds een puntje minder tot de nummer vijftien, die 1 punt krijgt. Als we dit systeem zouden toepassen op de 21 etappes van de Tour van 2012, dan zou het eindklassement er als volgt uitzien:

1. Peter Sagan 189 punten
2. Bradley Wiggins 141
3. André Greipel 137
4. Christopher Froome 120
5. Matthew Goss 110
6. Mark Cavendish 86
7. Cadel Evans 81
8. Edvald Boasson Hagen 80
9. Fabian Cancellara 74
10. Vincenzo Nibali 72
11. Luis Leon Sanchez 67
12. Thomas Voeckler 66
13. Thibaut Pinot 64
14. Peter Velits 54
15. Pierre Rolland 53
22. Tom Veelers 39
41. Bauke Mollema 23
53. Kenny van Hummel 17
71. Robert Gesink 9
76. Koen de Kort 8
85. Steven Kruijswijk 6
---. Laurens ten Dam 6
93. Wout Poels 3
---. Roy Curvers 3  

Sagan is dus de sterkste renner van deze Tour. In 11 van de 21 etappes scoort hij punten, waarvan 6 keer 25 of 20 punten. Wiggins scoort weliswaar 12 van de 21 keer punten, maar omdat hij 4 keer tussen de 12e en de 15e plek eindigde, valt zijn totaalscore lager uit. Tom Veelers is de beste landgenoot dankzij 3 top 6-klasseringen. Bauke Mollema, in werkelijkheid uitgevallen, is een goede tweede omdat hij in de eerste week 3 keer bij de eerste 15 eindigde. Opvallend is verder dat Matt Goss geen enkele sprint won maar door 7 keer bij de beste 7 te finishen hier boven Cavendish eindigt, die weliswaar drie etappes won maar verder in nog maar één etappe punten scoorde. Ook Cadel Evans scoort extra punten door attent te finishen: 9 keer bij de eerste 15.

Als we ons toch even beperken tot de klassementsrenners, waar eindigen de coureurs die deze Tour werkelijk in de top 10 eindigden dan in dit klassement? Tussen haakjes staat de werkelijke klassering.

1. (1) Bradley Wiggins 141
3. (2) Christopher Froome 120
7. (6) Cadel Evans 81
10. (3) Vincenzo Nibali 72
13. (10) Thibaut Pinot 64
15. (8) Pierre Rolland 53
18. (5) Tejay van Garderen 48
20. (4) Jurgen van den Broeck 45
44. (7) Haimar Zubeldia 20
45. (9) Janez Brajkovic 20

Pinot en Rolland eindigen hoger door hun aanvallende rijstijl, terwijl uit dit klassement ook blijkt dat Zubeldia en Brajkovic pure aanklampers waren die in de top 10 zijn geëindigd door op een constant niveau te rijden zonder echt uit te blinken: Brajkovic eindigde maar 4 keer bij de beste 15, Zubeldia zelfs maar 3 keer - zelfs Mollema scoort meer punten. Zelfs wanneer we de sprinters en baroudeurs wegstrepen en ons beperken tot klassementsrenners eindigen ze niet bij de beste tien: hun plekken worden ingenomen door Peter Velits en Nicolas Roche.

In totaal scoren 113 van de 198 renners minstens één punt. De hoogst geklasseerde renners uit het werkelijke klassement die hier geheel zonder punten blijven zijn Ivan Basso (in het echt 25ste), Juan Cobo (30ste) en Levi Leipheimer (32ste).

Het ploegenklassement: (opnieuw tussen haakjes de werkelijke klassering)

1. (2) Team Sky 446 punten
2. (5) Liquigas 263
3. (11) Lotto 223
4. (1) Radioshack 197
5. (21) Orica-Greenedge 174
6. (3) BMC 170
7. (7) Europcar 146
8. (9) FDJ 135
9. (10) AG2R 119
10. (12) OmegaPharma 119
11. (14) Rabobank 118
12. (16) Saxo Bank 118
13. (20) Garmin 115
14. (4) Astana 91
15. (17) Lampre 82
16. (22) Argos-Shimano 74
17. (8) Katusha 71
18. (15) Euskaltel 67
19. (6) Movistar 60
20. (18) Vacansoleil 58
21. (19) Cofidis 54
22. (13) Saur 40

Grootste stijgers zijn Lotto - door de punten van Greipel met name - en Orica Greenedge - door Goss maar ook Impey. Astana en Katusha zakken in dit klassement juist enorm omdat ze wel redelijke tot goede klimmers in de ploeg hadden en in de bergen dus vaak met minstens drie renners kort eindigden, maar niet over echte aanvallers, laat staan winnaars beschikten. Opvallend is voorts dat Liquigas 261 van zijn 263 punten dankt aan Sagan en Nibali; alleen Oss voegde daar nog 2 puntjes aan toe.

Dit alles ter bevordering van de nutteloze doch vermakelijke lijstjes.

Merel, ga je met me mee?

Waarom heet komkommertijd komkommertijd? Volgens de kenners van Onze Taal verwijst de term naar het feit dat alleen de komkommerkweker het druk heeft in de zomerperiode, in tegenstelling tot blijkbaar de rest van de beroepsbevolking. Aangezien de betekenis van komkommertijd echter 'rustige periode' is, is de term dus op iedereen van toepassing behalve op de komkommerkweker. Lekker dan. Overigens spreken de Amerikanen van kruisbessentijd. De Duitsers hebben de zurebommentijd. Er is altijd baas boven baas.

Tegenwoordig zijn het niet meer alleen de komkommerkwekers die in de zomer allesbehalve een komkommertijd hebben. Ook de televisierecensenten wissen zich deze weken het zweet van het voorhoofd. De combinatie van gebrek aan echt nieuws, een nieuwe serie Zomergasten en programmamakers die vanalles en nog wat als experiment op de buis brengen zorgt ervoor dat de media - zowel de oude als de nieuwe - hun tv-criticus tijdelijk tot belangrijkste opiniemaker bombarderen. Bas Paternotte, onvolprezen zondagcolumnist van GeenStijl, vond Zomergasten alvast niks: de Belg koos er in 1830 voor zich af te scheiden en dan moet nu een Belg onze Zomergasten presenteren? Niet getreurd, Bassie, er valt nog genoeg te zien.

Zo is daar Wakker Nederland dat het gat dat DWDD in de zomer op prime time achterlaat mag vullen. Half Acht Live heet het vehikel dat vanavond zijn vuurdoop beleefde. Presentatie Merel Westrik. Merels eerste pratende gast was Yves Gijrath, glibberige organisator van leuke dingetjes voor rijke mensen en in die hoedanigheid prima op zijn plek bij WNL. Yves begon echter al gauw te klagen over de stigmatisering van Marokkanen in Nederland. Dat moest nu echt maar eens ophouden. Oei, je hoorde meester Sjuul Paradijs wiebelen op zijn stoel. Eindelijk de gelegenheid dat rechtse geluid de huiskamers binnen te toeteren en wat krijgen we? Een doorgeradicaliseerde versie van Uitgesproken VARA... 

Het programma had niettemin nog een gigantische troef achter de hand: niemand minder dan Geert Wilders zou langskomen. Dat was nog eens nieuws in komkommertijd! Wilders weigert categorisch aan te schuiven bij Matthijs en Jeroen & Paul, naar eigen zeggen niet in de laatste plaats omdat zijn veiligheid daar niet gegarandeerd kan worden. Daar heeft hij natuurlijk wel gelijk in, wat erg genoeg is, maar blijkbaar geldt die belemmering nu even niet. Je zou toch zeggen dat de veganistische Volkertjes juist in komkommertijd in topvorm zijn en het dus extra opletten is voor Geert en zijn team, maar à la.

Uiteraard was Wilders pas helemaal aan het eind van de uitzending aan de beurt om zo de kijker vast te houden. Het programma zou volgens de gids tot tien over acht duren en toen Merel om zeven over acht nog steeds gezellig het shownieuws zat door te nemen met een Amy Winehouse-imitatrice en ene Jan Uriot, onbedoelde Albert Verlinde-imitator, begon ik hem toch te knijpen. Zou Geert toch nog rechtsomkeert hebben moeten maken? Maar neen, nadat er ergens te lande nog een fiets was weggegeven kwam de Venlonaar dan eindelijk achter de coulissen uit.

Geert ging zitten en stak zijn riedel af over Griekenland, over de EU, over de euro, zelfs de massa-immigratie kwam nog langs. Niets nieuws onder de zomerzon. Het vervelende is dat Wilders groot gelijk heeft met zijn onvrede. Het is ook niet te bevatten dat er miljarden naar het zuiden gaan terwijl hier de pensioenfondsen op de pensioenen moeten gaan korten. Het is ook niet te verkroppen dat een Zweedse mevrouw in Brussel bepaalt hoe ons immigratiebeleid eruitziet. Het is ook niet te tolereren dat Gerrit Zalm in 2000 de toetreding van Griekenland tot de eurozone verdedigt, in 2007 woekerpolissen verkoopt bij de DSB Bank en nu zonder met de ogen te knipperen mensen wil verplichten hun hypotheek versneld af te lossen. Naar het schavot met die schurk.

Maar oplossingen zijn niet Geerts dingetje. Hij zegt: geen cent meer naar Griekenland, Nederland uit de EU, de gulden moet terug! Dan komt alles goed! Ja, dat haal je de koekoek. Als het zo gemakkelijk zou zijn... We zitten onomkeerbaar met de gebakken peren, ook in komkommertijd. Wilders doet het voorkomen of hij alle ellende weer ongedaan kan maken. Maar tenzij hij een tijdmachine heeft uitgevonden is dat natuurlijk ordinair kiezersbedrog. Die Nederlandse soevereiniteit is al lang door Brusselse handen tot een prop papier vekreukeld. Je kunt nog wel proberen te verhinderen dat die definitief bij het oud papier wordt gesmeten, maar een smetteloos geschrift wordt het nooit meer. When the paper's crumpled up it can't be perfect again.

En Merel? Die arme Merel deed echt haar best. Ze bood dapper weerwerk tegen Wilders, ze wreef hem de onhaalbaarheid en onzinnigheid van zijn eigen voorstellen onder de neus, ze gunde Wilders kortom geen goedkope zendtijd voor politieke partijen. Maar ze mocht natuurlijk niet te ver gaan. Ik moest bijna een traantje wegpinken. Die lieve Merel, wat doet ze daar toch bij die omroep, dat ongure bastion van double breasted bullebakken als Eric Nordholt en Thomas Lepeltak? Dat is toch geen omgeving voor zo'n meisje? Een maffiamaatjesvrouwtje als Eva Jinek, die is daar op haar plek. Maar Merel toch niet? De schat.

Ik zou Merel willen schaken. Op de fiets, achterop bij mij, en dan ver weg, naar zorgeloze verten. Komkommers plukken in het Westland bijvoorbeeld. Dat willen onze werklozen niet doen, waardoor er Polen voor moeten komen. Als wij dat eens gaan doen, Merel? Dan is Wilders ook tevreden, is iedereen tevreden. Merel, ga je met me mee?

Zeven dagen lang (121)

15 t/m 21 juli

ZONDAG K.O.
Na Gerrit Komrij nu ook Rutger Kopland dood. Oostveen voorspelde het vorige week al ongeveer. Overigens: Komrij, Kopland, Kouwenaar... We hopen voor Gerrit Kouwenaar (geb. 1923) dat de dood niet alfabetisch met de zeis aan het maaien is geslagen.

MAANDAG Omvallend
'Opvallend genoeg haalt 50Plus zijn kiezers volgens de peiling van De Hond vrijwel alleen onder 50-plussers.' (Sp!ts, 16 juli, p. 5)
Hoezo opvallend genoeg? Opvallend genoeg haalt de Partij voor de Dieren zijn kiezers vrijwel alleen onder dierenvrienden?

DINSDAG Afwatering
Wateroverlast in Den Haag CS door de verbouwing van het station. En ik had de ingenieurs er begin mei toch al subtiel voor gewaarschuwd. Die lui hebben blijkbaar concretere aansporingen nodig.

WOENSDAG Onsterfelijke nachtegaal
Nee, dichter Leo Vroman (97) is nog niet dood. Hij zoekt zijn dagboek uit 1940 dat hij al sinds eind 1942 kwijt is. Wie kan hem helpen?

DONDERDAG Vaarwel
De conducteurs beginnen hun obligate waarschuwing dat je niet moet vergeten uit te checken altijd met de frase 'Als u ons hier gaat verlaten...'. Dat klinkt zo definitief. Maar dat is het nooit.

VRIJDAG Superheld
Gezien: twee roomblanke broertjes in een Italië-shirtje met achterop: 'Balotelli'.
Je houdt het niet tegen.

ZATERDAG Tour '12
Morgen de laatste Avondetappe met Mart Smeets. Einde van een tijdperk. Hopelijk wordt hij na afloop tot ridder geslagen, serieus. Sir Mart Smeets, voor minder doe ik het niet.
Wel jammer trouwens dat het weblog wtfdraagtmart.wordpress.com (100% caps lock) dit jaar niet verder is gekomen dan de vierde etappe. En dat terwijl Mart deze week nog wel een van zijn befaamde Noorse truien aan had! (pica).

[Pims achtertuin 2002-2012]: Gerrit Komrij 2002-2012

Op 6 mei 2002 werd Pim Fortuyn vermoord door Volkert van der Graaf. De media hebben de tiende verjaardag van Fortuyns dood niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Een huilende Harry Mens beet op 1 januari al het spits af. Op zoggel.blogspot.com deze maanden een poging tot een serieuzere kijk op het fenomeen.

Donderdag 5 juli jongstleden overleed Gerrit Komrij op 68-jarige leeftijd. Komrij was dichter, romanschrijver, bloemlezer, columnist, essayist, vertaler en polemist. Tussen 2000 en 2004 was Komrij Dichter des Vaderlands, een periode waarin Nederland drastisch veranderde en dus een een dankbaar tijdvak om die erefunctie te bekleden. In tegenstelling tot onze huidige Dichter des Vaderlands misbruikte Komrij zijn positie als poet laureate niet om in hoogdravende opiniestukken de Nederlander een collectieve depressie aan te praten en een particuliere wereldpolitieke agenda te voeren.

Op 8 mei 2002, twee dagen na de moord op Fortuyn, publiceerde Komrij in NRC Handelsblad het gedicht 'De zittende politicus':

Hij heeft nog nooit gedanst. Hij kent zijn doel.
Nog nooit is op zijn vale klerkensmoel
Zomaar een lach verschenen, maar die nacht,
Nadat de gek de nar had omgebracht,
Kroop hij zijn bed uit, glimmend van de pret,
En maakte hij onbespied een pirouette.
Dank, dank, riep hij, het monster is geveld.
Hij oefende het woord 'geschokt' voor morgen
En sliep als twintig ossen kunnen slapen.
Straks is hij, voor de camera, vol zorgen.
Natuurlijk is hij zwaar tegen geweld.
Daar klinkt verdomd weer zijn belegen lied.
Hij loopt op straat, ondragelijk rechtschapen,
En ziet nog steeds het echte monster niet.

Een gedicht dat de tongen los maakte. In de 'hij' in dit gedicht, de zittende politicus uit de titel, werd al gauw Ad Melkert herkend, al dan niet als pars pro toto voor de Paarse gevestigde orde. Met de 'vale klerkensmoel' waarop nooit een spontaan een lach was verschenen vatte Komrij de chagrijnige facie van Melkert tijdens het debat na de gemeenteraadsverkiezingen van 6 maart op werkelijk geniale wijze in woorden. Tegelijk was het gedicht niet pro-Fortuyn, integendeel: de vermoorde politicus was slechts 'de nar' van het verhaal.

Desalniettemin reageerden andere opiniemakers als door een wesp gestoken. Erik van Muiswinkel, begenadigd cabaretier maar ook parttime activist en boycot-roeper, droeg enkele dagen later - waarschijnlijk was het op 14 mei - bij Barend & Van Dorp zijn tegengedicht 'De pittende satiricus' voor, een rammelend vers vol krakkemikkige regels als 'Er plooit zich op zijn fraaie dichterssmoel / Zowaar een lach inenen' en 'En HIJ schaart zich ineens onder de schapen / Die dertig ongekozenen gaan kiezen, morgen'. Opmerkelijk is voorts dat Van Muiswinkel het gedicht als een aanval op Wim Kok las: 'Heeft hij het mes in Kok zijn rug gezet'.

Van Muiswinkel meende dus dat Komrij zich in dit gedicht niet alleen tegen Paars keerde maar zich ook engageerde met Fortuyn en op de LPF zou gaan stemmen. Dat is een gevolgtrekking die lichtelijk absurd mag worden genoemd, ten eerste omdat Komrij Fortuyn zoals gezegd een 'nar' noemde en ten tweede omdat niets in het gedicht in die richting wijst. De slotregel biedt zelfs voer voor een tegengestelde interpretatie. Want wat bedoelde Komrij met 'het echte monster'? Die regel zorgt ervoor dat een verder kraakhelder en begrijpelijk gedicht toch meerduidig en voor tegenovergestelde interpretaties vatbaar blijft.

Na de moord werd 'De zittende politicus' dankbaar geadopteerd door de Fortuynisten. In de bloemenzeeën in Rotterdam en Driehuis lagen afdrukken van het gedicht en bij herdenkingen van Fortuyn in later jaren werd het voorgelezen. Maar ook dubieuze clubjes gingen ermee aan de haal. Zowel het extreemrechtse Stormfront als het extreemlinkse Indymedia plaatsten het gedicht op hun websites als vermeende steun voor hun verderfelijke ideologieën, waarbij 'het echte monster' zou staan voor respectievelijk buitenlanders en skinheads.

Komrij zelf bleef lang vaag over de betekenis van 'het echte monster'. In 2004 verscheen zijn roman Hercules. Enkele critici meenden in de hoofdfiguur trekken van Pim Fortuyn te bespeuren, maar het was eerder het wereldbeeld van de roman dat als een commentaar op het Nederland na Fortuyn kon worden gelezen, iets wat Komrij in interviews overigens niet naliet te bevestigen. Tegenover Lies Schut van De Telegraaf (26 maart 2004) bijvoorbeeld: 'Iedereen doet wel vrolijk, maar we dansen op een vulkaan. [...] Met Pim Fortuyn werd gezegd: Nederland is wakker geschud. Nu is het twee jaar later en ligt iedereen weer te snurken.'

Een bepaalde geestverwantschap tussen Fortuyn en Komrij was ook geen gekke gedachte. In de tijd dat Fortuyn met Tegen de islamisering van onze cultuur (1997) zijn zorg uitsprak over de scheiding tussen kerk en staat en de positie van de vrouw door de toenemende islamisering was ook Komrij al uitermate kritisch over de slappe houding tegenover de intolerante kanten van de islam, bijvoorbeeld in het boekenweekessay Niet te geloven (1997), waarin hij zijn alter ego Boksvoet laat uitvaren tegen de religie van de 'besnorde en betheedoekte jihadroepers, het zand nog achter de oren', die een regelrechte bedreiging zou gaan vormen voor de zwaarbevochten westerse waarden. En nog in 2010 rekende Komrij in Morgen heten we allemaal Ali af met de erfenis van zijn generatie, de babyboomers, in woorden die aan de Fortuyn van De verweesde samenleving doen denken: 'Ik maak deel uit van een generatie die, voor het eerst in eeuwen, de wereld lelijker achterlaat dan ze haar heeft aangetroffen. Niets van allure, niets van stijl, niets van een groot gebaar bracht ze tot stand.'

Komrij heeft echter voor zijn dood nog opheldering verschaft over de betekenis van de slotregel. In een interview met Mark Schaevers voor Vrij Nederland (3 maart 2012) is Komrij aanvankelijk niet van plan zich uit te spreken - 'Ik wil met mijn interpretatie al die mensen hun gedicht niet ontnemen' -, maar na aandringen van Schaevers - 'Komaan, tien jaar later mogen we het wel weten: wie is het echte monster?' - komt Komrij over de brug: 'Als je mij kent, kun je wel bedenken dat ik het populisme het echte monster vind. Ik ben altijd erg bang geweest voor een zwijgende meerderheid die ineens een stem krijgt, en daar zitten we nu middenin.'

Een middag Tour de France met Herbert Dijkstra en Maarten Ducrot

13.20 uur. Studio. Jeroen Stomphorst: 'We schakelen live over naar Frankrijk, veel plezier met onze commentatoren ter plaatse, Herbert Dijkstra en Maarten Ducrot!'
Herbert: 'Goedemiddag, dames en heren. U kijkt naar de dertiende etappe van de Tour de France, een rit over 174 kilometer van Le-Vieux-Balzac-de-Jean-Muldère naar Saint-Richard-de-Mosse-hélas. Op papier een lastige etappe met op papier een lastige aankomst. De verwachting is dat het peloton in gesloten formatie naar de eerste col rijdt, die na opdoemt na zo'n 100 kilome-'
Maarten: 'Kijk nou! Vanuit het vertrek wordt er gedemarreerd!'
Herbert: 'Wat een courage.'
Maarten: 'Het is de lange Van Summeren! Wat is dit nou joh?!'
Herbert: 'Wat een grinta.'
Maarten: 'Er zitten er al een paar om hun moeder te roepen.'
Herbert: 'Zie jij Menchov?'
Maarten: 'Dit is het nieuwe wielrennen!'
Herbert: 'Waar is Menchov?'

[...]

13.55 uur. Er heeft zich inmiddels een kopgroep gevormd.
Herbert: 'We zijn verheugd te kunnen melden dat er ook een Nederlander bij de koplopers zit. Daar verschijnt-ie in beeld: Lubbert Greidanus, de tempobeul. Schrijf 'm nooit af. Als renner bij wielerclub Nie lull'n maar fiets'n uit Uffelterboerveenscheaars was hij al niet te stuiten.'
Maarten: 'Laat me raden: dat ligt in Drenthe?'
Herbert: 'Jawel, in Noord-Zuid-Oost-Drenthe!'
Maarten: 'Het zal ook eens niet...'
Herbert: 'En de renner van Lampre is Salvatore Tosti-Chiesa, die sprekend lijkt op de marathonschaatser Hylke Kutsma uit Tjûmmerterp.'
Maarten: 'Ah joh, Herbert, begin je weer over dat schaatsen, dat is zo saai als een - hé kijk, een prachtig riviertje om te kanoën!'

[...]

14.15 uur.
Herbert: 'Inmiddels is bij ons aangeschoven Michael Boogerd. Welkom, Michael.'
Boogerd: 'Hallo...'
Herbert: 'Michael, jij kent de klim als geen ander, want in 2002 kwam jij hier als 32ste boven.'
Boogerd: 'Euh...'
Herbert: 'Michael, wat vind je van het etappeverloop?'
Boogerd: 'Geen idee, we hadden geen tv in de auto.'
Herbert: 'Michael, heb jij nog met renners gesproken vanochtend aan de start?'
Boogerd: 'Nee.'
Herbert: 'Terug naar de koers.'

[...]

14.50 uur.
Herbert: 'Hier begint de klim! Greidanus oogt sterk, Maarten.'
Maarten: 'Dit is ongehoord.'
Herbert: 'Greidanus lijkt mij toch de sterkste klimmer van dit groepje, Maarten.'
Maarten: 'Ongehoord, Herbert.'
Herbert: 'O, hier begint de klim pas echt... Aï, Greidanus lost in de eerste meters...'
Maarten: 'Hij zit te stoempen op het buitenblad! Wat is dit nou weer voor onzin joh?!'
Herbert: 'Het is een vertekend beeld, hoor.'
Maarten: 'Hij staat geparkeerd! Wat is dit nou joh?!'

[...]

16.00 uur.
Herbert: 'Demarrage van een renner van Katoesja!'
Maarten: 'Het is Piranesi! Wat doet die nou joh!?'
Michael Boogerd: 'Piranesi rijdt niet voor Katoesja, die rijdt inmiddels bij Astana.'
Geritsel met papier.
Maarten: 'Je hebt gelijk.'
Herbert: 'Eens kijken... volgens mij is het McAnus!'
Boogerd: 'Die heeft vorig jaar zijn carrière beëindigd...'
Herbert: 'Dat is waar ook.'
Maarten: 'Nee, het is potdikkie die dekselse Jean-Pierre Surprise!'
Boogerd: 'Die is in 1995 overleden.'
Maarten: 'Jullie nog koffie jongens?'

[...]

16.40 uur. De leden van de kopgroep worden een voor een bijgehaald door de groep met favorieten.
Maarten: 'Het is koers!'
Greidanus verschijnt boven in beeld.
Herbert: '...'
Maarten: '...'
De regisseur schakelt naar helikopterbeelden van een ruïne.
Herbert: 'Dit is het chateau-Gargamel. Dit kasteel werd in 1358 verwoest door de volgelingen van père-Abraham.'
Greidanus wordt bijgehaald en zakt langzaam door de groep met favorieten heen.
Herbert: 'Of was het nu 1458?'
Maarten: 'Start het hels apparaat maar op, Herbert!'
Greidanus is inmiddels uit het beeld verdwenen.
Maarten: 'Alleen Vanderkapotteken en Wittgenstein zijn nog over vooraan.'
Herbert: 'En Greidanus, die hebben we ook nog niet zien terugvallen, die moet dus ook nog ergens tussen de twee koplopers en de groep-gele trui rijden.'

[...]

17.55 uur. Laatste kilometer. Vinner (NOO) en Vesztes (HON) gaan om de zege sprinten, de groep-gele trui volgt op korte afstand.
Maarten: 'Oh, Herbert, jongen. Het gaat een lange sprint worden.'
750 meter.
Maarten: 'Ze wachten lang.'
500 meter.
Maarten: 'Daar komen de anderen al aan!'
Herbert: 'Het is een vertekend beeld, hoor.'
200 meter.
Herbert: 'Daar gaan ze!'
Maarten: 'Ik ga uit het raam hangen!'
Herbert: 'Vinner! Vinner! Vinner!... Vesztes wint!'
Maarten: 'Pfff...'
Herbert: 'Mocht u zojuist hebben ingeschakeld: graag tot morgen, à demain!'

Zeven dagen lang (120)

8 t/m 14 juli

ZONDAG Held
Tussen alle Sportzomer-dieptepunten is er gelukkig nog een eenzaam hoogtepunt te bejubelen: Roger Federer wint Wimbledon. Ik dacht dat het er nooit meer van zou komen. Bedankt, Roger.

MAANDAG Charlie Sheen
Genoten van de Charlie Sheen Night op Veronica, met de door de kijker gekozen top 5 Two and a Half Men-afleveringen. Hij is echt een groot acteur. Eeuwig zonde dat zijn leven een karikatuur van dat van zijn personage is geworden.

DINSDAG Sporen
De NS denkt blijkbaar dat iedereen in juli op vakantie is: het halve spoorwegnet ligt eruit vanwege 'geplande werkzaamheden'.
U kunt omreizen via Schiphol, meldt de website. Er rijden geen treinen tussen Schiphol en Utrecht in verband met een stroomstoring, meldt de omroepster. En de Zomertoer is ook al stiekem afgeschaft.

WOENSDAG Spatie
'Dit is een bericht voor studenten met een week abonnement.'
Had het abonnement dan ook geplastificeerd!

DONDERDAG Hunkering
If I miss my chance, I didn't even try
I'm not one to regret, Christmas in July
If my timing is bad, like a fish on a bike,
Would you let me pretend, Christmas in July?
(Sufjan Stevens - 'Christmas in July')

VRIJDAG Durf te vragen (III)
Als je heel slechte ogen hebt en een bril van -8 moet dragen, kijk je dan altijd minachtend?

ZATERDAG Zorgen
Er wordt wat af geklaagd over de regen dezer dagen, maar denk eens aan wat de maïs te lijden heeft. Wij mensen kunnen een regenpak aantrekken of een paraplu meenemen, of gewoon binnenblijven, maar de maïs heeft het zwaar. Tuurlijk, een afwisseling van zon en regen is goed voor de maïs, maar het heeft de laatste weken zo veel geregend dat er vele verzopen hoeken zijn - bij het zaaien begin mei was het ook al zo nat - en ik er nog bijna nergens de pluim in zie zitten, terwijl het morgen toch al de derde zondag van juli is.

Zoggels Top 100 Nederlandse Cabaretiers: 100-91

Het weblog "Zoggel" presenteert zijn hoogst persoonlijke en dus hoogst eigengereide top 100 van Nederlandse cabaretiers. Speelgerechtigd zijn alleen grappenmakers en geinponems die heden ten dage hun humor of poging daartoe op de bühne of op de beeldbuis brengen of dat in de voorgoed voorbije levensdagen van ondergetekende hebben gedaan. Jammer maar helaas dus voor Eduard Jacobs, Alex de Haas, Wim Kan, Toon Hermans e tutti quanti. Vlamingen mochten meedoen als ze ook in Nederland bekend zijn, dat wil zeggen: als ik ze ken. Dat geldt overigens voor iedereen in de lijst: ken ik je niet, dan heb je pech. Maar ik ken er wel een boel, zo ben ik dan ook wel weer. Vandaag de nummers 100 t/m 91.

100. Freek de Jonge
Decennialang gijzelnemer van het vaderlandse cabaret, tot eindelijk ene H. Teeuwen ingreep. Murmelt echter maar door; zelfkastijders en lijders aan het stockholmsyndroom blijven hem volgen. Vindt dat hij 'de statuur heeft dat hij moet worden gevraagd' wil hij nog een conference doen. Nimmer bood een plaag zo gemakkelijk zijn eigen bestrijdingsmiddel aan.
99. Rob Kamphues
Die zielepoot is ook cabaretier geweest! Kun je je dus helemaal niks bij voorstellen.
98. Jack Spijkerman
Nog zoiets. Jack was als schooljongen grappenmaker, maar hij telt als presentator van humortelevisie en -radio natuurlijk niet echt mee als humorist. Anders moeten we Patrick Lodiers ook nog gaan ranken...
97. De Lama's
Spuugden vier jaar lang klodders twijfelachtige humor in het gezicht van de televisiekijker.
96. Viggo Waas
Speelt standaard de humorloze schlemiel om te verhullen dat hij een humorloze schlemiel is. Is de Ringo Starr van NUHR. En die zijn maar met zijn drieën, kun je nagaan.
95. Beau van Erven Dorens
Eendagscabaretier. Moedige poging. Morgen lach je erom. Of niet.
94. Lenette van Dongen
Word ik vooral heel bang van. Altijd het gevoel dat ze mij bedoelt. Zelfs als ze het over bouwvakkers heeft.
93. Bavo Galama
Frenkel Frank is dood. Sylvia is dood. Aad van den Heuvel is een zure oude man geworden. Bavo Galama is de enige Ook Dat Nog!-er die nog over is. En Hans Böhm dan, maar die was zijn eigen typetje.
92. Samba Schutte
Won het Leids in 2006. Moet een heel zwak jaar zijn geweest.
91. Jan Jaap van der Wal
Met het meubilair van de Dit Was Het Nieuws-studio werd per abuis ook de humor van Jan Jaap bij het grof vuil gezet. Verwarde 'oudejaarsconference' met 'oudejaarspreek'.

Sportzomer: Tweede Kamerverkiezingen

Met die grandioze Sportzomer wil het maar niet lukken dit jaar. De Oranje-voetballers vroegtijdig en met de staart tussen de benen naar huis, de Nederlandse wielrenners ongelukkig en ondermaats presterend in de Ronde van Frankrijk en tot overmaat van ramp ook nog eens de vaderlandse topkandidaten voor een gouden medaille in Londen Henk Grol en Niki Terpstra in de lappenmand. Als het eenmaal tegenzit, dan zit ook alles tegen.

Misschien moeten we de blik daarom maar alvast richten op de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september. Bovendien is de politiek tegenwoordig ook een soort topsport geworden: succes is kortstondig, het zwarte gat gaapt even groot, hoe men zich in de media presenteert en welke looks men heeft is belangrijker dan wat men daadwerkelijk kan. En politici vliegen er steeds vaker met gestrekt been in en hebben een grote mond tegen de scheidsrechter.

Afijn, om voor mij de altijd lastige drempel van een groot voetbaltoernooi naar de dagelijkse realiteit te vergemakkelijken begin ik mijn politieke beschouwingen maar eens met een profielschets van de belangrijkste deelnemende partijen op basis van een vergelijking met Euro 2012-deelnemers.

Partij Voor de Vrijheid (PVV) = Nederland
De hoop van het volk, appellerend aan vaderlandsliefde en het wij-tegen-de-rest-gevoel. Geert Wilders is net zo star en behoudend als Bert van Marwijk. Wilders houdt Richard de Mos - de KJ Huntelaar van Den Haag - buiten zijn basisopstelling. En zoals Bert zijn pupil Afellay de hand boven het hoofd hield, zo blijft Wilders maar de falende Dion Graus selecteren. Partij dreigt net als Oranje te breken door botsende ego's en ontevreden reservespelers.

Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) = Spanje
Regerend kampioen, stelt concrete maatregelen eindeloos uit als de Spanjaarden deze zomer het schot op doel. Iedereen is er wel een beetje klaar mee, maar zal aan het eind van de rit toch weer als hoogste eindigen.

Socialistische Partij (SP) = Kroatië
Zoals Kroatië haast Spanje uit het toernooi kegelde, zo zaagt de SP aan de stoelpoten van de VVD. Het roodgeblokte tricot van de Kroaten zit de vuurrode socialisten, oftewel het Rood Blok, als gegoten. Beschikt over net zo'n groot leger voetvolk als de Kroatische fanschare, alleen gooiden die met bananen waar de SP'ers het op tomaten houden.

Partij van de Arbeid (PvdA) = Rusland
Het Russische woord 'apparatsjik' wordt in Nederland nog louter met de PvdA in verband gebracht. Lokale en provinciale PvdA-notabelen doen qua zelfverrijking en corruptie niet onder voor menige Russische miljardair. En bondscoach Diederik Samson probeert net zo verwoed als Dick Advocaat het kaal worden tegen te houden en te verbergen. Dickie heeft vast nog wel een foldertje voor Diedie?

Christen Democratisch Appèl (CDA) = (Italië)
Het CDA, traditionele topper, menigmaal in geslagen positie maar altijd weer boven komen drijven op karakter ('Als er tegenwind is fiets ik gewoon wat harder'). Nu echter net zo doodziek als Italië voorafgaand aan Euro 2012. Schandalen genoeg, met het briefje van Bleker als de rolex van Buffon. Maar er is een belangrijk punt waarop de vergelijking mank gaat: Sybrand Buma is natuurlijk geen Cesare Prandelli. Dan had Mona Keijzer bondscoach moeten worden of zo.

ChristenUnie (CU) = Zweden
Bondscoach Arie Slob, even oerdegelijk en deskundig als Erik Hamrén. De sympathieke Scandinaviërs gun je altijd wel een paar punten, zoals ook de Unie nooit misstaat in de Kamer. In het protestantse Zweden hebben ze het van hogerhand bovendien ook niet zo op alcohol. Maar wie is eigenlijk de Zlatan Ibrahimovic van de ChristenUnie? Jij, Joël Voordewind?

GroenLinks (GL) = Frankrijk
Jarenlang machteloos, maar toen was daar ineens het Lenteakkoord en brak de zon door, zoals Frankrijk weer licht aan het eind van de tunnel zag met de aanstelling van Laurent Blanc. GroenLinks zette gretig langgekoesterde wensen om in klinkende munt, zoals de Fransen een succesvolle serie boekten. Maar ineens was er gedonder in de gelederen, met Tofik Dibi als de stokende Samir Nasri. Blanc vertrok, wat doet Sap?

Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) = Denemarken
Oer-protestants, oerdegelijk, dodelijk saai. Morten Olsen is al bijna even lang bondscoach van Denemarken als Bas van der Vlies het voor de SGP was. En de huidige leider Kees van de Staaij is toch sprekend Dennis Rommedahl?

Democraten 66 (D66) = Duitsland
D66: sinds Paars altijd succesvol in de peilingen, lost de verwachtingen evenwel nooit in. Inderdaad als Duitsland dat altijd maximaal scoort in de kwalificatie, energiek richting finale wervelt om dan als het er echt om gaat, als ze zelf initiatief moeten tonen, niet thuis te geven. Wel veel jong talent, met Stientje van Veldhoven als de Marco Reus van D66. Bovendien een aantal Özils en Khedira's in de selectie. Maar de grootste overeenkomst is natuurlijk de bondscoach: Yogi Löw en Xander Pechtold, allebei ogenschijnlijk even voorkomend en beschaafd, maar in werkelijkheid arrogante demagogen.

Partij voor de Dieren (PvdD) = Oekraïne
Evgeni Levchenko, Oekraïense Nederlander, werd Vegetariër van het Jaar. One-issue-partij heeft niks te zoeken in Kamer, zoals One-player-team (Shevchenko) niks te zoeken had op het EK. PvdD vuurt waslijsten Kamervragen af als Oekraïne afzwaaiende voorzetten.

Vijftig Plus (50Plus) = Portugal
Henk Krol (Gaykrant) is de bondscoach van deze ouderenpartij. Portugals aanvoerder was Cristiano Ronaldo. Inkoppertje. En met pitbull Jan Nagel natuurlijk als Pepe.

Democratisch Politiek Keerpunt (DPK) = Ierland
Team van Hero Brinkman. De altijd goedlachse mannetjesputter is de Ier van de Tweede Kamerverkiezingen, qua altijd blijven lachen en optimistisch blijven doen terwijl je behoorlijk voor lul staat en zo. En qua zuipen natuurlijk, laten we dat niet vergeten.

[Euro 2012]: De eindafrekening: De elftallen

Qua formatie is gekozen voor de 3-5-2-opstelling, en wel om drie redenen:
- Euro 2012 is een toernooi zonder topscorer geworden
- Dit toernooi werd voornamelijk op het middenveld beslist
- Als eerbetoon aan Prandelli, die met deze formatie de wurggreep van het dichtgetimmerde 4-2-3-1 doorbrak

De topselectie

Iker Casillas SPA

Theodor Gebre Selassie TSJ - Mats Hummels DUI - Fabio Coentrão POR

Daniele de Rossi ITA - Steven Gerrard ENG - Andrea Pirlo ITA - João Moutinho POR - Andrés Iniesta SPA

Cesc Fabregas SPA - Zlatan Ibrahimovic ZWE

---------------------------------------------------------------------
r: G.Buffon ITA, P.Tyton POL; S.Ramos SPA, J.Alba SPA; A.Dzagoev RUS, D.Silva SPA, Y.Cabaye FRA, X. Alonso SPA, D.Salpingidis GRI; M.Balotelli ITA, M.Gomez DUI, A. Cassano ITA
Coach: Cesare Prandelli ITA


De naamhelden

Jack Butland ENG

Gordon Schildenfeld KRO - Sean St. Ledger IER - Sokratis Papastathopoulos GRI

Behrang Safari ZWE - Marvin Martin FRA - Marco Reus DUI - Vladimir Granat RUS - Alessandro Diamanti ITA

Shane Long IER - Simon Cox IER

[Euro 2012]: De eindafrekening: De rangschikking

De zestien deelnemers gerangschikt. Met dit keer extra aandacht voor mijn weak spot: de bondscoach.

16.Nederland
Slechtste eindronde ooit. Dramatisch, beschamend, pijnlijk. Goodwill voor Oranje internationaal én nationaal gekelderd tot vriespunt.
De coach: BERT VAN MARWIJK Ging ten onder aan eigen stuursheid maar vooral aan ontsporende pseudo-vedetten.
15.Ierland
Hartverwarmend, maar toch vooral een schrijnend gebrek aan kwaliteit.
De coach: GIOVANNI TRAPATTONI Gio kon er verder ook niet veel aan doen.
14.Oekraïne
De dolle tien minuten van Shevchenko en dat was het dan. Overige 260 minuten onthutsend machteloos.
De coach: OLEG BLOKHIN Vroeg een lastige journalist mee naar buiten om te knokken; uitslag van het treffen onbekend.
13.Polen
Polen faalde net zo hard als dat andere gastland, maar door meer enthousiasme van spelers én publiek een plekje hoger gerangschikt.
De coach: FRANCISZEK SMUDA Liet geen blijvende indruk achter; zie ook #7.
12.Frankrijk
Frankrijk leek na twee wedstrijden definitief herrezen, maar een nederlaag tegen Zweden en uitschakeling tegen Spanje en de pleuris brak weer uit, pestventje Samir Nasri voorop.
De coach: LAURENT BLANC Bleek toch niet de man die Frankrijk haar zelfrespect kon terugbezorgen na Domenech.
11.Rusland
Een spetterend begin, op weg naar minstens de halve finale, en toen ineens toch na de groepsfase al naar huis. 't Kan verkeren.
De coach: DICK ADVOCAAT Dickie! Werd al een standbeeldje in het vooruitzicht gesteld, maar moest uiteindelijk door een achterdeurtje vluchten.
10.Denemarken
Deense degelijkheid: kranig geweerd maar te weinig brille om te pieken.
De coach: MORTEN OLSEN Sprak zinnige teksten op tv en in de VI.
9.Kroatië
Wipte bijna Spanje uit het toernooi. Daarmee wel zo'n beetje alles gezegd.
De coach: SLAVEN BILIC Droeg een ijsmuts op driedelig grijs en tongde een fan, maar kon desondanks niet zijn impact van 2008 evenaren.
8.Zweden
Twee keer een voorsprong onhandig weggeven en het boek kon dicht. De Zweden lieten echter zien hoe je ook het toernooi kunt afsluiten als je al uitgeschakeld bent: met fenomenale goals van Ibrahimovic en Larsson werd Frankrijk gefileerd.
De coach: ERIK HAMRÉN Sven-Göran Eriksson-imitator; de werkelijke bondscoach was natuurlijk Ik, Zlatan.
7.Tsjechië
Na een desastreus begin gingen de Tsjechen zowaar frank en vrij opereren. Met de energieke Jiracek en het dribbelaartje Pilar zelfs twee ontdekkingen in de gelederen.
De coach: MICHAL BILEK Liet geen blijvende indruk achter; zie ook #13
6.Griekenland
Comeback kids toonden aan dat buffelen ook een mooie methode kan zijn; bovendien een aantal EK-helden opgestaan: Papastathopoulos, Kyriakos Papadopoulos, Salpingidis en natuurlijk Karagounis.
De coach: FERNANDO SANTOS De Griekse Gerard Reve, Fernando Facepalm, dé Euro 2012-eindbaas.
5.Portugal
Verdedigend en op het middenveld stond het allemaal heel behoorlijk bij Portugal. Sterretjespeler C. Ronaldo begon dramatisch, kwam in vorm tegen Oranje en Tsjechië, om daarna toch weer diep te zinken tegen Spanje.
De coach: PAULO BENTO Lombroso-type Richard de Mos, heetgebakerde idioot zonder manieren.
4.Duitsland
Duitsland won weliswaar zijn eerste vier wedstrijden, maar vraag niet hoe: moeizaam tegen Portugal en zwakke broeders Nederland, Denemarken en Griekenland vormden geen serieuze tegenstand. Toen het er eindelijk echt om ging gaven de Duitsers op bizarre wijze niet thuis.
De coach: JOACHIM LÖW Ging tegen Griekenland volledig door het lint toen het niet snel genoeg naar zijn zin 1-0 werd; maar hij is zo beschaafd, zeggen de Johan Derksens.
3.Engeland
Geplaagd voetballand dat met opgeheven hoofd het toernooi na de kwartfinale verliet. De afwezigheid van Lampard bleek een zegen, want Gerrard bloeide volledig op en het opengetrokken blik jonge spelers speelde fris van de lever. Prachtgoals van Carroll en Welbeck.
De coach: ROY HODGSON Roy the Redeemer was een vaderfiguur à la Foppe de Haan voor zijn jonkies.
2.Italië
De revelatie van Euro 2012. Door die onverwachte finaleplaats, maar toch in de eerste plaats door het heerlijke aanvallende voetbal dat de Azzurri op de mat legden. Pirlo schitterde, Balotelli was elke dag in het nieuws maar presteerde ook op het veld, Italië heeft de hoop in de harten van de liefhebber teruggebracht.
De coach: CESARE PRANDELLI Aardige, correcte man die Balotelli in toom wist te houden en met een positieve spelopvatting de wereld verbaasde maar vooral verblijdde.
1.Spanje
Tot aan de finale stond Italië met stip aan kop, maar met de weergaloze galavoorstelling in Kiev heeft Spanje in één klap al die stroperige wedstrijden daarvoor uit het collectieve geheugen geslagen en kan ik niet anders dan de furia roja opnieuw op #1 zetten. Eenzame hoogte, toch weer.
De coach: VICENTE DEL BOSQUE Gooide zes technisch perfecte middenvelders in de ploeg, ging eerste rang zitten suffen en zag het uiteindelijk allemaal weer goed komen.

Zeven dagen lang (119)

1 t/m 7 juli

ZONDAG Finale
Raar dat de Spaanse tv nog steeds die Sara Carbonero de interviews met spelers laat doen terwijl ze een relatie heeft met Iker Casillas. Op het moment dat je in de gaten krijgt dat zo'n muts een speler heeft gestrikt haal je haar toch van de presentatie af? Je laat Yolanthe toch ook niet Sneijder interviewen? Of Sylvie Van der Vaart? Of Henk Spaan Van Persie?

MAANDAG Oostenrijk 2012 (I)
Watervallen, een bergwandeling, loslopende koeien. Een kraakhelder bergmeer, een fabelachtig uitzicht. Alles even verkwikkend.

DINSDAG Oostenrijk 2012 (II)
Op de tv op de kamer is BVN tv helaas 'verschlüsselt'. Maar de teletekst doet het wel! En dan zijn er nog lui die menen dat teletekst hopeloos verouderd is. Integendeel, het breekt door alle coderingen heen.

WOENSDAG Oostenrijk 2012 (III)
Er staat hier in het bergdorpje waar ik verblijf nog een telefooncel. En het telefoonboek dat erin ligt is nog volledig intact. Tranen in mijn ogen, er is nog beschaving.

DONDERDAG Oostenrijk 2012 (IV)
Ik krijg boven op de Obersalzberg om de tien seconden een smsje: 'In Duitsland gelden de volgende tarieven', 'In Oostenrijk gelden de volgende tarieven', 'In Duitsland gelden de volgende tarieven', 'In Oostenrijk gelden de volgende tarieven', enzovoort.
Jammer dat Hitler nog geen mobieltje had, dan was hij al voortijdig krankzinnig geworden.

VRIJDAG Oostenrijk 2012 (V)
Zwarte Zaterdag heet het als de snelwegen dichtslibben met vakantiegangers. Op de terugweg is het eerste wat ik op de radio hoor dat Wout Poels eruit is en dat Gesink, Ruijgh, Kruijswijk en Mollema gevallen zijn en op grote achterstand rijden. Dat noem ik dan Zwarte Vrijdag.

ZATERDAG Herintreder
Louis van Gaal is de nieuwe bondscoach. En Danny Blind is zijn assistent. Lekker dan, wordt het weer zo'n Ajax-kliekje. De KNVB kreeg de laatste tijd het verwijt dat met Cocu en Faber naast Van Marwijk er een te hoog PSV-gehalte zou zijn, wat tot uitdrukking zou zijn gekomen in de selectie van Willems en Strootman ten faveure van Emanuelson en Anita. Kan zo zijn, maar dan moet je natuurlijk niet het ene kliekje vervangen door het andere, daar schiet je netto nog geen bal mee op.

[Euro 2012]: EK-kroniek #6 (slot)

WOENSDAG 27 JUNI
Portugal-Spanje 0-0; strafschoppen: 2-4
De eerste halve finale is een burenruzie. Hopelijk is die topografisch bepaalde rivaliteit de vonk die beide ploegen doet ontbranden, want laten we eerlijk zijn: Portugal en zeker Spanje hebben de kijker dit toernooi nog niet echt kunnen bekoren. De enige persoon in Donetsk die agressie opwekt is voorlopig echter Frank Snoeks. Snoeks meldt niet of de scheidsrechter een juiste beslissing heeft genomen of een onjuiste, nee, hij stelt zich letterlijk als de paus boven het gebeuren: 'Hij heeft mijn zegen', preekt Frank.
Op het veld gebeurt teleurstellend weinig, de spelers zijn veel te lief voor elkaar. Zelfs als Sergio Ramos obstructie pleegt op C. Ronaldo denk je als kijker niet aan een bewuste overtreding: Ramos wilde gewoon knuffelen met Ronaldette.
Snoeks meldt na rust geestdriftig dat C. zijn kapsel NIET heeft aangepast, maar zelfs dat ziet hij verkeerd: het model is nog wel hetzelfde, maar het haar is nu de andere kant op gekamd.
We hebben ruim de tijd om dit te constateren, want Spanje speelt weer het inmiddels vertrouwde tiki-taka tik-tak-voetbal.
Het sensationeelste moment van de wedstrijd is het bericht dat Bert van Marwijk stopt als bondscoach. Het wordt onderin beeld weergegeven in de wedstrijd-lay-out. Jammer dat de NOS dan niet doorpakt door er meteen een wissel van te maken: 'out: Bert van Marwijk'; 'in: Aad de Mos'.
Portugal en Spanje gaan via penalty's uitmaken wie er naar Kiev mag. Je verwacht bijna dat de Spanjaarden in paniek zullen raken als ze erachter komen dat ze de strafschoppen niet mogen overtikken maar rechtstreeks op doel moeten schieten. Xabi Alonso mist daadwerkelijk, maar daarna zijn het juist de Portugezen die in paniek raken. Dat Bruno Alves gaat missen zie je al van kilometers aankomen. Eerst loopt hij al te vroeg naar de stip, zodat hij al een walk of shame moet maken voor hij überhaupt heeft kunnen schieten. De doodsangst op het gezicht doet de rest. Spanje weer naar de finale.

DONDERDAG 28 JUNI
Duitsland-Italië 1-2
De tweede halve finale is misschien wel de 'echte' finale. Duitsland en Italië zijn immers de twee ploegen die zich het positiefst hebben onderscheiden de voorbije twee weken.
Duitsland is vanavond in Warschau de grote favoriet, maar Italië lijkt ineens de lieveling van de neutrale kijker te zijn geworden, met Pirlo als collectieve knuffelbeer. Zelfs Dijkshoorn wijdt in VI een van idolatrie druipende column aan de spelverdeler. Dat geeft mij als erkende Italië- en Pirlo-fan een beetje een dubbel gevoel. Ik ben gewend alleen te staan in mijn voorliefde voor het Italiaanse nationale team. Italianen zijn naaiballen, geniepige smeerlapjes, hanige mazzelpikken, dat is in de regel de communis opinio. Dat men nu - wellicht ingegeven door de egoïstische vedetteneigingen van de Oranje-spelers - eindelijk de passie en de eendracht van het collectief en de brille van Pirlo onderkent is mooi, maar tegelijk voelt het alsof je ook iets verliest. Een beetje wat een fan van een obscuur bandje moet voelen die na jaren dedicated te zijn geweest met lede ogen moet aanzien dat zijn band ineens doorbreekt naar het grote publiek, waarop allerlei idioten menen dat ze een nieuwe band hebben ontdekt.
Maar ik dwaal af.
Yogi Löw is na zijn overmoedige gewissel met basisspelers tegen Griekenland op zijn schreden teruggekeerd: Gomez en Podolski mogen weer meedoen.
Aan de andere kant staat Balotelli er weer in. Tegen Engeland had hij wat pech, maar vanavond wordt zijn avond. Na twintig minuten staat hij op de juiste plek om de voorzet van Cassano, die Hummels slim aftroeft, in te koppen. Een kwartier later gaat hij alleen op Neuer af na een briljante pass van Montolivo. Het TIA-momentje tegen Spanje flitst door zijn gedachten. Dat nooit meer. Een kanonskogel slaat in achter de verbouwereerde Neuer: 0-2!
TIA of geen TIA, de kolder in de kop is bij Mario Balotelli van chronische aard. Hij trekt zijn shirt uit en imiteert een gorilla. Niet omdat-ie zwart is hè, dat spreekt voor zich. Het valt trouwens nogal tegen wat hij laat zien. De verhoudingen zijn zoek, de pectorals heeft hij veronachtzaamd ten opzichte van de armspieren.
Het mooiste is dat Balotelli ook nog als een standbeeld blijft staan als zijn uitzinnige teamgenoten hem bespringen, zodat zijn ogen bijna uit de kassen vliegen wanneer Marchisio hem heeft bereikt.
Alleen Prandelli lijkt niet heel blij. Hij denkt waarschijnlijk dan ook: 'Mannaggia!, kan ik vannacht wéér dat hele klote-eind naar dat klooster lopen!'
Balotelli heeft geel gehad voor zijn striptease en Prandelli haalt hem na rust wijselijk naar de kant, Mario is immers nog gekker dan Guidetti. Maar ook nu is Italië nog niet veilig, want ook als wisselspeler kun je nog geel krijgen.
Duitsland is inmiddels niet bij machte nog iets terug te doen. De 1-2 van Özil valt pas diep in blessuretijd. Balotelli ziet het plots niet meer zitten. Of hij baalt gewoon dat hij niet meer als enige op het wedstrijdformulier staat. De gelijkmaker valt echter niet meer, en ook het tweede geel voor Balotelli blijft uit. Italië naar de finale!

ZONDAG 1 JULI
Spanje-Italië 4-0
Finale in Kiev, Spanje tegen Italië, poule C was dus de werkelijke poule des doods. Het ligt in de lijn van het toernooiverloop dat Italië gaat winnen, de Italianen zitten in een flow terwijl de Spanjaarden zich toch meer een weg naar de finale hebben geploeterd.
Je weet het echter nooit met die irritante Iberiërs. Ik heb in ieder geval mijn Italië-shirtje weer aan. Forza!
De finale kijk ik in Oostenrijk, in de stube van een gasthof, met verder nog vijf oude Duitsers. De tv geeft korrelig beeld en is afgestemd op de ZDF. De omroep heeft een half strand afgehuurd. In zee leidt een Star Wars-achtig podium naar een gigantisch scherm. De Duitsers moeten gedacht hebben dat die finale al in de pocket zat.
De commentator is de Duitse Frank Snoeks. 'Das Duel der Giganten!' schreeuwt hij als Iniesta en Pirlo ergens aan de zijlijn elkaar de bal betwisten.
Del Bosque is niet afgeweken van zijn 4-6-0, maar het grote verschil met voorgaande wedstrijden is dat Spanje nu wel vanaf de aftrap de aanval zoekt: 1-0 Silva. Vooral Fabregas speelt energiek en voortreffelijk De aanvallende intenties gaan wel ten koste van de doorgaans perfecte passing. Zelfs Xavi lijdt veelvuldig balverlies.
Een van de oude Duitsers roept steeds 'oi!' als er iets opzienbarends gebeurt. Een correcte pass over meer dan vijf meter is al opzienbarend genoeg voor hem.
Kort voor rust stormt Jordi Alba ineens alleen op Buffon af: 2-0. Einde oefening.
Italië is geknakt. Pirlo komt er niet aan te pas, Balotelli speelt belabberd en als de Italianen ook nog eens met tien man verder moeten omdat de net ingevallen Motta geblesseerd raakt is het doek definitief gevallen. Torres en Mata strooien nog wat extra zout in de wonden: 4-0.
'Oi!' roept de Duitser.
'Sie sind träurig', constateert de waardin. Maar ik ben vooral somber gestemd. Spanje heeft dik verdiend gewonnen vanavond, dat lijdt geen twijfel. Maar voor de toekomst van het voetbal is dit funest. De Formule 1 verloor nooit zoveel kijkers als tijdens de Schumacher-heerschappij. Saaiheid en voorspelbaarheid troef.
Voor de Spanjaarden zelf is de lol er blijkbaar ook al af, aangezien ze meteen hun koters het veld op trekken. Dat doe je normaliter alleen als je nergens meer om speelt, zoals Sc Heerenveen laatst tegen Feyenoord: winnen of verliezen, wat maakt het uit?
Italië wilde het voetballend winnen, maar ze hadden als Oranje in 2010 moeten beginnen, dat De Rossi met gestrekt been op Xabi Alonso's aorta was ingekomen en zo, dan hadden ze misschien nog een kans gehad.
En zo zit Euro 2012 er op. Het was geen spectaculair toernooi, maar zeker ook geen saaie bedoening. Onderhoudend, vermakelijk, soms zelfs heel leuk. Met Spanje als winnaar. Bah.

Tussen aanmelding en lidwording. Hella Haasse en de Kultuurkamer

Onlangs publiceerde historicus Ewoud Kieft zijn studie Oorlogsmythen. Willem Frederik Hermans en de Tweede Wereldoorlog (Amsterdam 2012). Hermans ontleent een belangrijk deel van zijn reputatie aan zijn kritische en sceptische romans, verhalen en beschouwingen over de rol van Nederland en haar inwoners in en na de Tweede Wereldoorlog. Die thematiek is nog beladener geworden sinds bekend is dat Hermans zich in 1942 aanmeldde bij de Kultuurkamer.

In HP/De Tijd van 5 mei 2012 besprak Max Pam het boek van Kieft, een week later (11 mei) komt hij op de website van het tijdschrift nog eens op het boek terug. Hij refereert daarbij aan de recente ophef rond de door Hermans-biograaf Willem Otterspeer publiek gemaakte ontdekking dat Hermans zich had aangemeld voor de Kultuurkamer (de Volkskrant, 17 september 2011) en voegt daar aan toe: ‘Wat wij nog niet weten is of hij ook daadwerkelijk lid is geweest. (Hier zou je aan toe kunnen voegen dat ook iemand als Hella Haasse zich heeft aangemeld, en bovendien lid is geworden, zonder dat iemand dat haar ooit verweten heeft, maar dit terzijde.)’

Die tussen haken geplaatste zin wekte de interesse van Rob Delvigne. Hij reageerde op het stuk: ‘Laten we het ’ns hebben over Hella Haasse en de Tweede Wereldoorlog. De Volkskrant (Aleid Truijens) schreef bij de dood van Haasse: “Zij weigert zich in te schrijven als lid van de Kultuurkamer”. En zo staat het ook in het plaatjesboek over Haasse (Ik besta in wat ik schrijf, 2008). Haasse speelde echter in de jaren 1943/44 in de aangemelde toneelgezelschappen Centraal Tooneel en De Ghesellen vanden Spele. De acteurs in die gezelschappen waren zodoende ook bij de Kultuurkamer aangemeld, neem ik aan. / Ben benieuwd of Max Pam harde bewijzen heeft, voor wat hij hier in een tussenzin schrijft.’

Delvignes reactie is ietwat verwarrend, omdat hij Pam eerst lijkt bij te vallen – hij pareert de communis opinio dat Haasse zich weigerde in te schrijven met de aanname dat acteurs van aangemelde gezelschappen ook individueel waren aangemeld –, maar aan het slot toch weer harde bewijzen eist van Pam. Wellicht bedoelt hij met ‘tussenzin’ niet de hele tussen haken geplaatste zin, maar alleen het gedeelte ‘en bovendien lid is geworden’.

Hoe zit dat nu met Haasse? In een ander ‘plaatjesboek’, het Schrijversprentenboek Ik maak kenbaar wat bestond. Leven en werk van Hella S. Haasse van Mariëtte Haarsma, Greetje Heemskerk en Murk Salverda (Amsterdam / Den Haag 1993), staat op p. 121-122: ‘In de zomer (première 2 juli [1943]) speelt [Haasse] de titelrol in de openluchtvoorstelling Mariken van Nieumeghen met het gezelschap Die Ghesellen van den Spele onder leiding van Ad. Hooykaas. In september sluit zij een contract bij het Centraal Tooneel van Cees Laseur en speelt mee in Adriaan en Olivier van Leonard Huizinga, Soubrette van J. Deval en Casanova in Amsterdam, een toneelstuk van dr. F.M. Huebner. Zij meldt zich persoonlijk niet aan bij de Kultuurkamer, maar het gezelschap wordt door Cees Laseur wel als collectief aangemeld.’

De ‘deadline’ voor aanmelding bij de Kultuurkamer lag op 19 februari 1942. Hella Haasse deed pas in juni 1943 eindexamen op de Toneelschool, waarna Laseur haar vroeg voor zijn theatergezelschap. In een interview met Johan Diepstraten uit 1984 (Hella S. Haasse. Een interview. Den Haag 1984) heeft Haasse openhartig verteld over deze episode: ‘Ik heb het formulier nog steeds […]. Ik kreeg zo’n formulier over de post en ik heb het weggeborgen. Het was een moeilijke kwestie met die Kultuurkamer. Ik had geen keuze. In 1943 deed ik eindexamen en moest op de een of andere manier in mijn levensonderhoud voorzien.’

Andere studenten waren bovendien vanuit illegale kringen benaderd met het voorstel financiële ondersteuning te ontvangen wanneer zij geen engagement met het gezelschap van Laseur zouden aangaan. Maar Haasse heeft zo’n aanbod naar eigen zeggen nooit gehad: ‘Ik had toen geen andere middelen van bestaan, en Laseurs gezelschap (met o.a. Mary Dresselhuis, Ko van Dijk, Gijsbert Tersteeg, Joan Remmelts) stond bekend als bijzonder “goed”, in alle opzichten.’ Laseur stond inderdaad bekend als anti-Duits; hij wilde doorspelen om de mensen nog enig vertier te kunnen bezorgen. Bovendien oefende Laseur in februari 1942 ‘geen enkele pressie op de leden van zijn gezelschap uit’ om zich individueel aan te melden (L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Deel 5: maart ’41 – juli ‘42, Den Haag 1974, p. 771). Niettemin werd hij op 3 augustus 1945 door de Eereraad voor de Tooneelkunst veroordeeld tot 3 maanden schorsing, een vonnis dat evenwel in mei 1947 door de Centrale Ereraad voor de Kunst, die de beroepszaken behandelde, werd vernietigd: ‘De Centrale Ereraad heeft laatst vermeld vonnis vernietigd en bepaald dat voor enigerlei maatregel ten opzichte van Laseur geen aanleiding bestaat,’ schreef het Utrechts Nieuwsblad op 22 mei 1947.

Hella Alofs heeft in Bzzlletin 91 (1981) een hypothese opgesteld om te verklaren waarom Haasse ondanks haar weigering het aanmeldingsformulier in te vullen toch door kon spelen: ‘ten eerste was de periode dat de Kultuurkamer hoge ogen gooide, voorbij. / Op de tweede plaats was de ontwikkeling zó dat de individuele aanmelding onbelangrijk was geworden. Het dóórspelen van een gezelschap hield feitelijk erkenning van de Kultuurkamer en collectieve toetreding in.’ Alofs citeert ook uit een reactie van Haasse op de toekenning van de literatuurprijs 1961 door de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945. Het bestuur van de stichting had op haar verzoek ‘inlichtingen ingewonnen (o.a. bij Oorlogsdocumentatie) om na te gaan of ik misschien tóch zonder dit zelf te weten bij de Kultuurkamer ingeschreven ben geweest, b.v. in het “collectief” van het gezelschap Laseur. In dat geval had ik de prijs niet kunnen en willen aanvaarden.’

De procedure van de Kultuurkamer was in de woorden van Willem Huberts, die de Kultuurkamerkwestie voor Simon Vestdijk uitzocht (‘Vestdijk en de Kultuurkamer’, Vestdijkkroniek 57, 1987, p. 43), als volgt: ‘Men schreef een brief, waarin men te kennen gaf zich te willen aanmelden. Als reactie volgde dan de toezending van een aanmeldingsformulier. Wanneer men dit formulier ingevuld had geretourneerd, volgde de toezending van een tweede aanmeldingsformulier, ditmaal bestemd voor het gilde waarin men zou worden geplaatst – er bestonden in totaal zes gilden voor zes verschillende beroepsgroeperingen van kunstenaars. Dit tweede aanmeldingsformulier was vergezeld van een ariërverklaring. Beide formulieren moesten worden ingevuld, ondertekend en geretourneerd. Dit behelsde de formele aanmelding. Deze aanmelding werd door de Nederlandsche Kultuurkamer in behandeling genomen en het besluit werd dan de aanvrager t.z.t. medegedeeld. Door het constante personeelstekort en het verloop van de oorlog, is het bijna nooit voorgekomen dat de gehele procedure werd afgerond. Slechts zeer weinig mensen hebben daadwerkelijk bericht gekregen dat hun aanmelding geaccepteerd werd. Het bleef meestal bij terugzending van de toegezonden twee formulieren.’ Otterspeer zette de procedure ook al in soortgelijke bewoordingen uiteen in zijn Volkskrant-artikel over Hermans’ aanmelding.

Haasse heeft dus waarschijnlijk na toetreding tot Laseurs gezelschap een individueel aanmeldingsformulier toegestuurd gekregen. Dat formulier heeft ze echter nooit ingevuld geretourneerd – maar dat maakte in 1943 weinig meer uit.

Voor Max Pam maakt dat overigens ongetwijfeld geen verschil. Hij vond al dat het ‘rechtvaardig’ zou zijn geweest als Günter Grass, feitelijk nog een kindsoldaat, ‘een kogel door de kop was geschoten’ (de Volkskrant, 13 april 2012). Wat had hij Haasse dan wel niet toegewenst?

Eerder verschenen op Textualscholarship.nl