zaterdag 28 september 2013

Zeven dagen lang (181)

22 t/m 28 september

ZONDAG Gevaarlijk spel
Tegenwoordig hebben we de doodschop en de elleboogstoot. Vroeger raakte je heel anders geblesseerd, bijvoorbeeld in 1280:
'Henry, son of William de Ellington, while playing at ball (ludens ad pilum) at Ulkham on Trinity Sunday with David le Keu and many others ran against David and received an accidental wound from David's knife of which he died on the following Friday. They were both running to the ball, and ran against each other, and the knife hanging from David's belt stuck out so that the point though in the sheath struck against Henry's belly, and the handle against David's belly. Henry was wounded right through the sheath an died by misadventure.'
Of in 1321: 'To William de Spalding, canon of Scoldham of the order of Sempringham. During the game at ball (ad pilam) as he kicked the ball (cum pede), al lay friend of his, also called William, ran against him and wounded himself on a sheathed knife carried by the canon, so severely that he died within six days.'
(verslagen geciteerd in: Francis Peabody Magoun, Jr., History of Football. From the Beginnings to 1871, 1938, p. 4-6)

MAANDAG VI
Gijp zegt dat hij in de tweede helft van PSV-Ajax even in slaap was gevallen en dat hij toen hij wakker werd niet kon geloven dat het opeens 4-0 stond. Hilariteit alom. Maar even later zegt hij dat hij Manchester City - Manchester United heeft liggen kijken, een wedstrijd die op dezelfde tijd werd gespeeld. In slaap gesukkeld, ja ja. Weggezapt, zal hij bedoelen.

DINSDAG Vertraging
Weer iets nieuws: we mogen de trein niet in omdat de schoonmakers er nog doorheen moeten.

WOENSDAG Zoekplaatje
NAC wordt bijna uit de beker geknikkerd door amateurvereniging Smitshoek. Waarom krijg ik als ik Smitshoek google een afbeelding van ALF te zien?

DONDERDAG Open-deuren-festijn
Na twee dagen Algemene Beschouwingen zweeft me een citaat uit Euforie (2012) van Christiaan Weijts voor ogen: 'Vreemd hoe dat werkt in onze parlementaire democratie. Alle standpunten worden voorafgaand aan het debat ingenomen. Tijdens het debat is er dan ook geen enkele mogelijkheid dat iemand door argumenten overtuigd kan raken van een ander standpunt. Wie dat doet maakt een "draai" en is dus dood. Waarom moet het debat dan nog gevoerd worden? Het debat is er niet om iemand binnen de Kamer nog te overtuigen, het is er alleen voor de buitenwereld, de toeschouwers, de potentiële kiezers.' (p. 131)

VRIJDAG Nestor
Een e-mail van Bol.com: 'Reserveer nu het nieuwe boek van William Shakespeare.' Daarop past maar één reactie: 'Hè, leeft-die nog?!'

ZATERDAG Wanvertoning
Als Gijp ook bij Ajax-Go Ahead Eagles na rust even in slaap is gevallen, dan weet hij helemaal niet wat hij meemaakt als de oogjes weer open gaan...

donderdag 26 september 2013

Hafid Bouazza's prikkelende stekeligheden

In de donkere dagen van juli, toen Hans Teeuwen bij Zomergasten toegaf aan zelfcensuur te doen uit angst voor islamitisch geweld en de publiciste Monique Samuel bij Knevel & Van de Brink excuses aanbood aan haar doodsbedreigers, toen was Hafid Bouazza (1970), schrijver van Marokkaanse origine, de enige die klare wijn schonk. In een ingezonden stuk in nrc.next verhief Bouazza zijn anders zo zoetgevooisde stem tot een bulderende bas:

'Moslims, ik respecteer jullie religie niet; ik heb niet eens een atoom van eerbied voor de dagelijkse en jaarlijkse rituelen, voor de verboden en geboden van jullie godsdienst. Ik heb geen respect voor de mythe van Mohammed. Ik vind Allah een armoedig verzinsel. De hoeri’s zijn een lachertje. Geweld is voor mietjes. Dreigen is voor leeghoofden (ga toch werken).' Een anti-credo ter bezinning.

Het was niet de eerste keer dat Bouazza zich zo fel uitsprak. Toch is Bouazza bij mijn weten geen object van doodsbedreigingen. Is dat omdat hij nooit aanschuift in de praatprogramma's, geen talking head is? Omdat hij zijn engagement in goedgeschreven boeken verpakt en bontkraagjes geen boeken lezen? Twee jaar geleden verscheen van zijn hand het dikke Heidense vreugde. Gepeins en gezang, een bundeling van beschouwende en opiniërende teksten die hij de voorgaande vijftien jaar in diverse kranten en tijdschriften publiceerde. De afdeling 'Verstekeling van de emigratie' bevat zijn islamkritische bijdragen.

Bouazza's recensie van Hans Jansens biografie De historische Mohammed (2005-2007, twee delen) begint al meteen zeer uitgesproken: 'De interesse voor de islam en de islamitische cultuur heeft vaak, om niet te zeggen altijd, een politieke en gewelddadige oorzaak.' (262) Net als Jansen is Bouazza dan ook niet een islamcriticus zonder meer. Hij hekelt de hedendaagse verdorvenheid van een tot ideologie verworden religie die ooit culturele hoogtijdagen vierde - en in die hekeling is spijt om wat voorgoed voorbij is inbegrepen. Oprechte interesse en betrokkenheid geven hem de aanleiding een beunhaas als Kader Abdolah te kapittelen. In diens geromantiseerde Mohammed-biografie De boodschapper (2010) ergert hij zich aan het gegoochel met epitheta ('Zo weinig eerbied voor semantiek is stuitend', 273) en Abdolah's Koranvertaling is niet het gevolg van authentieke belangstelling maar van pure 'eerzucht'. (274)

Je hoort vaak dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen 'politieke' islam en 'gematigde' islam. Bouazza pleit vooral voor een demarcatie tussen islam 'toen' en islam 'nu'. Retorisch is Bouazza hier beresterk. Let eens op de slimme correctie aan het eind van deze zin: 'Dat de islamitische cultuur in zijn langvervlogen goede tijden, alle interesse en nieuwsgierigheid verdient, staat buiten kijf: de islamitische hoogtijdagen hebben superieure dichters, schrijvers, denkers, wetenschappers en filosofen voortgebracht - nee, eigenlijk moet ik zeggen dat grote, individuele geesten de islam aan zijn bloeitijd hebben geholpen.' (262) De expliciete omkering maakt de bewering veel overtuigender dan wanneer de correctie simpelweg de eerste bewering had vervangen. Zo wordt en passant afgerekend met een cliché.

Het meest citerenswaardig is het essay 'Oriëntalisme'. Geen spaan laat Bouazza hierin heel van de Palestijnse literatuurwetenschapper Edward Said. Diens 'studie' Orientalism (1978) stond aan de wieg van de Westerse zelfhaat die het aandrijvingsmechanisme is geworden waarmee al decennialang iedere vorm van islamkritiek in de hoek van racisme en xenofobie wordt gedreven. De 'Oriënt', een aanduiding voor het Oosten, komt al eeuwenlang voor in verhalen en verslagen, en in diverse functies: als stimulans van de verbeelding, als object van nieuwsgierigheid, als toevluchtsoord voor escapisme, om de eigen zeden en gewoonten in te spiegelen, etc. Maar dat hadden de oude schrijvers niet mogen doen van Said, tot ergernis van Bouazza: 'Deze mannen in retrospectie betichten van islamofobie of van oriëntalisme is zottigheid ten top'. (279)

De term oriëntalisme is dan ook 'bezoedeld' geraakt door de 'overschatte' Edward Said, wiens drijfveer niet wetenschappelijke nieuwsgierigheid was, maar desillusie door de Zesdaagse Oorlog en 'een geloof in de grootheid van een Arabische wereld die een fata morgana bleek te zijn.' Zijn populariteit kan verklaard worden uit de postkoloniale tijdgeest: het Westen moest in het reine komen met zijn koloniale verleden, het Oosten zocht een zondebok voor het eigen falen: 'Saïd zag in de oriëntalisten wegbereiders voor en collaborateurs van het westers imperialisme (vreemd dat het islamitisch imperialisme nooit zo heftig bekritiseerd is). Dat er oprechte interesse was in de archeologische, culturele, linguïstische, antropologische, sociologische aspecten van het oosten kon hij zich simpelweg niet voorstellen.' Eerder is het omgekeerde het geval: aandacht uit het Westen voor de Oriënt was juist gegrond in - niet zelden wetenschappelijke - nieuwsgierigheid, aandacht van Arabieren voor het Westen is slechts ingegeven door expansiedrift. (280)

Dat was zo en is nog altijd zo: 'Het enige wat het Oosten ons nu brengt, op een monomanische en nietsontziende manier, is een fenomeen dat we kunnen missen als een natuurramp: de islam.' Een tsunami van islamisering noemen we dat nu, met dank aan de semantiek van een andere, iets minder literair formulerende islamcriticus. Bouazza verzorgt overigens wel vaker een welbespraakt alternatief voor verfoeide leuzen. Eigen volk eerst, als holle schreeuw uit schuimbekkende monden verderfelijk, maar met beeldende onderbouwing opeens een poging tot rechtvaardiging: 'Wanneer is een land van een bepaald bevolkingsdeel? Als het generaties lang een opbouwende bijdrage levert, een economische groei, een verbreding van de einders. Wanneer de wortels endemisch zijn geworden en niet overgeplant.' (283)

Hoe ziet die islamisering eruit? Zij neemt de vorm aan van 'moskeeën en iftars en congressen en haat en megafoongeschreeuw en gedreig en geweld en agressie en een verlangen naar de sharia en... (verder zelf invullen).' De achterliggende ideologie waarmee de islam inmenging in de westerse consumptiemaatschappij denkt te rechtvaardigen berust op een gevaarlijk misverstand: 'De islam denkt een eindfase te zijn die een ethisch reveil in het Westen kan teweegbrengen. De islam is echter een wankel stadium tot een ethisch en cultureel reveil dat het Westen allang heeft doorgemaakt en achter zich heeft gelaten. En als de islam - o nachtmerrie - het eindstation is, dan zou ik zeggen: sauve qui peut!' (282-283)

Het voornemen om moskeeën te bouwen op de puinhopen van Ground Zero wekt Bouazza's woede op: het is allesbehalve een handreiking, veeleer 'twee triomfantelijk opgeheven middelvingers'. (283) Die metaforiek werd ook in Bouazza's roman Paravion (2003) gebruikt, waar een visioen wordt geschetst van een toekomstig Nederland dat van minaretten vergeven is: 'Ze rijzen fier als opgeheven middelvingers zenitwaarts, streven de deemoedige kerktorens voorbij. Nog hogere minaretten stonden in de steigers en de allerhoogste werden ontworpen. Nog even, zo ging het gerucht in het theehuis, en ook alle kerken zouden moskeeën worden.' Geen wonder dat Bouazza het door de bevolking afgedwongen minarettenverbod in Zwitserland toejuicht: weliswaar is het een symbolisch besluit, maar daardoor niet minder belangrijk: de symbolische expansie van de islam is op dit punt even een halt toegeroepen. (303)

Als islamcriticus is Bouazza niet slechts kritisch op de islam, hij is minstens zo fel op de masochistische Nederlandse elites die zich alles laten aanleunen en het bedje spreiden voor de islam. In 'Na de moord op Theo van Gogh' noemt hij de krampachtige reacties van autochtone intellectuelen al te voorspelbaar: 'zo'n onoverkomelijk obstakel als gewetensbevraging en introspectie onder vele moslims lijken, zo exhibitionistisch bleek de bereidheid tot zelfbevraging en zelfkastijding van de Nederlandse kant.' (284) Het is een gotspe om te denken dat Nederland of Hirsi Ali of Van Gogh verantwoordelijk is voor de terreur van radicale islam, de islam heeft in Nederland eenvoudigweg een vrijplaats gevonden: 'Het is niet de schuld van vruchtbare grond dat hij onkruid voortbrengt.' (286) Ook dit doet denken aan een citaat uit een andere publicatie van Bouazza, het 'hoveniers'-citaat in de briefwisseling met Komrij: 'Ik denk dat de islam hier gewoon vruchtbare grond heeft gevonden en gewillige, onderkruiperige hoveniers.'

Een ander motief is het verschil tussen personen en abstracties, tussen mensen en dingen. Dreigen met vernietiging van levenloze zaken spreekt minder tot de verbeelding dan aanslagen op bekende figuren, maar de achterliggende ideologie is in beide gevallen gelijk: 'De doelen die Samir A., een vriend van Mohammed B., voor ogen had, waren geen individuen, maar gebouwen. Een moord op een bekende persoonlijkheid is alleen zo intiem, maar het doet niets af aan de beginselen waarop de daad gepleegd is.' (285) Het is goed om dit te beseffen met de vrijlating van Samir A. nog vers in het geheugen. En wat te denken van de hypocrisie van moslimorganisaties die elke keer dat de islam negatief in het nieuws komt zeggen dat 'de' islam en 'de' moslim niet bestaan, maar wel de rechtszaak tegen Wilders toejuichten omdat de politicus de islam zou beledigen: 'Waarom ziet men het geklaag van moslims als trouw aan een religie en de verdediging van westerse waarden als racistisch?' vraagt Bouazza ten tijde van het proces. (297)

Ook Hirsi Ali komt voorbij. We zijn haar alweer bijna vergeten, maar het is goed om ons te blijven herinneren dat haar gepeperde teksten over het huwelijk van de profeet Mohammed met een 9-jarig meisje door Femke Halsema 'smakeloos' werden genoemd. Het was een wrang voorbeeld van de politieke reflex die we nog elke dag in Den Haag zien: veroordeling van de vorm om het maar niet over de inhoud te hoeven hebben. 'Pas als we in een maatschappij leven waarin een vrouw zich vrij kan uitspreken over het geloof zonder het schuim en de moordzucht van moslims over zich heen te krijgen, kunnen we het over Hirsi Ali's "smakeloosheid" hebben.' (290) De doodsbedreigingen aan het adres van Ebru Umar - ook al in juli, wat was dat toch voor een duistere maand? - laten zien dat het nog lang niet zo ver is.

Het moge duidelijk zijn dat Bouazza niet terugschrikt voor een keiharde toon. Daarbij vloeien ook zwaarbeladen termen uit zijn pen: 'Zachtmoedig omgaan met de geestelijke tirannie van islamieten is collaboratie'. (290) Wat de islam volgens Bouazza in Nederland hoofdzakelijk doet is 'de grondslagen van de democratie bestrijden en bestoken'. (298) Het gevaar van begeesterde kritiek op een dogmatische, aan de collectieve geestelijke gezondheid schade toebrengende ideologie, is dat die kritiek van de weeromstuit zelf verwordt tot een nieuw dogma. Bouazza blijft daar verre van: passie voor individuele vrijheid en nieuwsgierigheid in de breedste zin van het woord blijven te allen tijde de drijfveren die hem allesbehalve kortzichtig en bekrompen maken, zoals ook Hans Demeyer constateert in zijn recensie van Heidense vreugde. Gepeins en gezang.

Misschien zou het aardig zijn om 'Verstekeling van de emigratie' als een apart boekje uit te geven. Het is een schier onuitputtelijke bron van prikkelende constateringen en stekelige citaten die, hoewel ze vaak reageerden op actuele voorvallen, ook vandaag de dag nog dikwijls hoogst actueel en behartigenswaardig zijn.

Hafid Bouazza, 'Verstekeling van de emigratie', in: Heidense vreugde. Gepeins en gezang (2011), p. 251-323.

zaterdag 21 september 2013

Zeven dagen lang (180)

15 t/m 21 september

ZONDAG State of mind (III)
'Ik zoû ééns willen voeren het leven van de daad, eens een klein eind daarin voor-uit komen, en dan zeggen misschien: ik ken dit uit ervaring en ik wil het niet. Maar ik kan het niet, ik kan niets. Wat ik verlang is de voort-durende aanwezigheid van een wezens-toestand, waarvan ik nu een enkele maal het bestaan slechts begrijp.'
(Lodewijk van Deyssel, Het ik, ed. Harry Prick, 1978, p. 177)

MAANDAG P&W
Eerst al de pedojagers uit Deventer, nu weer de Vegan Streaker, Pauw en Witteman hebben zich dit seizoen blijkbaar ten doel gesteld het schuim der natie uit te nodigen.
De dierenterrorist vraagt doodleuk om donaties zodat hij zijn boetes kan betalen! Het is crisis, als er mensen zijn die hun geld aan deze klaploper geven, dan moeten die maar eens kaalgeplukt worden. Is voor iedereen beter.

DINSDAG Bij gebrek aan beter
Frans Timmermans is de minister in wie de mensen het meeste vertrouwen hebben, zo blijkt uit een peiling van EenVandaag. Nu is het een feit: we zijn definitief de weg kwijt in dit land.

WOENSDAG Briljant bericht
'Een Russische jongeman heeft zondag een vuurwapen getrokken om een ruzie over de filosofie van Immanuel Kant te beslechten. Hij vuurde meermalen op zijn opponent, die met meerdere verwondingen in het ziekenhuis is opgenomen.
De beide twintigers gingen volgens de politie van Rostov aan de Don bier halen in een kruidenierszaak, maar raakten daar in de rij voor de kassa verwikkeld in een verhit debat over de achttiende-eeuwse Verlichtingsfilosoof en schrijver van onder meer de Kritiek van de Zuivere Rede. Woorden schoten al gauw te kort, waarop het tweetal de vuisten liet spreken.
[...] Welk van Kants ideeën zijn al te druistige exegeten tot geweld heeft aangezet is niet duidelijk.' (www.nd.nl)
Laat niemand meer zeggen dat de filosofie tegenwoordig niet meer gevaarlijk is.

DONDERDAG City
Met de krankzinnige transferbedragen en exorbitante spelerssalarissen die momenteel worden betaald, klinkt de roep weer sterker om een salarisplafond in te stellen. Vooral clubs die door sjeiks zijn gekocht, zoals Manchester City, smijten met geld. Dat zo'n plafond niet zaligmakend en het zwartgeldcircuit zelfs stimuleert, bewijst een zaak van meer dan honderd jaar geleden. Er was toen een salarisplafond ingesteld van £4 per week, maar enkele clubs lichtten daar de hand mee, waaronder, wellicht niet toevallig, Manchester City. En passant toont de anekdote aan dat ook matchfixing van alle tijden is:
'The most sensational case [...] involved Manchester City. In 1906 the club was fined £250, their secretary and chairman suspended sine die from all football and football management and two other directors were ordered to resign. Seventeen players were suspended until the first day of 1907, fined sums ranging from £25 to £100 and forbidden to play for City ever again. It was clear that leading City players, notably Billy Meredith and Livingstone, had been receiving as much as £6.10s per week plus bonuses for wins and draws. The infringements were discovered after Meredith, on the instigation of the Manchester City secretary, had offered an inducement to an Aston Villa player to allow Manchester City to win a match between the two clubs in April 1905. The City team had been promised a bonus of £100 if they won the championship or finished level on points with Newcastle United, who were the eventual champions. Meredith was found guilty and suspended, demanded wages and bonuses while under suspension for which a much confused Manchester City management reported him to the F.A.'
(Tony Mason, Association Football and English Society, 1863-1915, 1980, p. 99-100.)

VRIJDAG Lijp
Waarom zeggen ze bij VI elke keer dat René van der Gijp is genomineerd voor de NS-publieksprijs? Hij heeft dat boek Gijp helemaal niet geschreven, dat heeft Michel van Egmond gedaan. Van der Gijp is het onderwerp ervan, de hoofdpersoon zo u wilt. Als Tommy Wieringa's Dit zijn de namen die prijs wint, dan zeggen we toch ook niet dat Pontus Beg 'm heeft gewonnen.

ZATERDAG Darkness on the Edge of Europe
'Wil de laatste vrije Europeaan de Verlichting uit doen?' DOODENG

dinsdag 17 september 2013

Alleen de alleenstaanden

Iedereen gaat deze crisis in de portemonnee voelen, is al een jaar lang de mantra van Rutte-II. De plannen die vandaag op Prinsjesdag werden gepresenteerd voegen de daad bij het woord, want alle groepen gaan erop achteruit. Correctie: bijna alle groepen, want 'uit de doorrekeningen van het CPB', zo schreef HP/De Tijd vanochtend, 'blijkt dat alleen een deel van de alleenstaanden erop vooruitgaat.'

Dat kan geen toeval zijn. Met Mark Rutte en Diederik Samsom hebben de twee coalitiepartijen VVD en PvdA immers allebei een vrijgezel als politiek leider. De tweede wat onvrijwilliger dan de eerste, maar toch. Het werd ook hoog tijd. Al sinds de Tweede Wereldoorlog wordt de vrijgezel gediscrimineerd.

De Duitse bezetter voerde toen een vrijgezellenbelasting in. Om de bevolkingsaanwas te stimuleren natuurlijk. Hoe meer Ariërs, hoe meer vreugd. Willem Frederik Hermans maakte in 1951 stampij omdat de naoorlogse politiek had verzuimd die maatregel terug te draaien. In 1966 was er nog niks veranderd. Hermans brak de staf over 'de manier waarop vrijgezellen in Nederland worden behandeld. Dat wordt langzamerhand een gediscrimineerde bevolkingsgroep. Die mensen betalen meer belasting. Die mensen kunnen geen eigen woning hebben. Ze moeten tegen verschrikkelijke woekerhuren een kamertje huren. Het zijn mensen zonder toekomst.'

'Ze hebben niet de gelegenheid hun positie te verbeteren of iets op te sparen. Dat zijn toch groepen van enige honderdduizenden mensen, die alleen maar in die positie gedrukt worden, omdat ze toevallig niet getrouwd zijn. Als die mensen toevallig allemaal bruin waren, zou iedereen roepen: wat is dat voor een schandalige rassendiscriminatie!'

Zo was het en zo is het. De maatschappij is nog steeds ingesteld op huishoudens van minimaal twee personen. Als je toevallig geen partner kunt krijgen of gewoon liever alleen blijft, dan word je financieel onevenredig gepakt. Een lening of een hypotheek afsluiten is veel lastiger, zorg- en woonkosten zijn hoger en ook fiscaal word je benadeeld, zo bleek uit berekeningen in 2011: 'Bij een salaris van 40.000 euro betaalt een alleenstaande 5.000 euro meer belasting dan twee partners die gezamenlijk hetzelfde bedrag verdienen.' En dus had Hermans nog altijd gelijk: 'Vrijgezellen worden gediscrimineerd.'

D66 vroeg met steun van CDA en SGP aan Rutte om daar een einde aan te maken, maar die had het te druk met Wilders in toom te houden. De steun van de confessionele partijen was overigens een mijlpaal, als de traditionele gezinspartijen die ze nog altijd zijn. Hermans gaf in 1966 vooral de schuld aan de PvdA, de enige niet-bijbelse partij van betekenis: 'Ik constateer al sedert jaren een groot gebrek aan moed bij die PvdA.'

Is het nu dan eindelijk zo ver, met single Samsom? Helaas, de wens lijkt weer eens vader van de gedachte. Het Nibud laat zien dat alleen de alleenstaande werkenden met een laag loon erop vooruitgaan: 1,5 procent. Alleenstaande werkenden met modaal of hoger inkomen leveren net zo hard in als de gezinnen.

Vanavond bij het televisiedebat viel op dat Samsom leek te slissen. Komt dat doordat logopedie niet meer voor honderd procent vergoed wordt via het basispakket? Of spreekt Samsom met een gespleten tong? 'Ik constateer al sedert jaren een groot gebrek aan moed bij die PvdA.' Het is dat niemand het woord 'sedert' nog gebruikt, maar in het tweede geval zou de constatering van Hermans ook nu, een halve eeuw later, nog steeds opgeld doen.

zaterdag 14 september 2013

Zeven dagen lang (179)

8 t/m 14 september

ZONDAG Internationaal
Ik vind de nieuwe editie van Boer Zoekt Vrouw wel een beetje oikofoob.

MAANDAG Breuk
De nieuwsbrief die ik dagelijks ontvang van Elfvoetbal had op maandag altijd al het commentaar van Cruijff en Van Hanegem op het voorbije speelweekend, maar sinds kort worden ook steeds Willy en René van de Kerkhof geciteerd, die steevast met één mond spreken. Behalve deze week, want René was 'onbereikbaar'.
Goeie foto ook.

DINSDAG 9/11
De dagen tot 11 september draaien wij The Rising (2002) van Bruce Springsteen. Voor de broodnodige goede moed. En opdat wij niet vergeten.

WOENSDAG Oranje
'Dwingelandij is vooral dan ondraaglijk, wanneer zij de vorm aanneemt van onredelijke grillen', laat Vestdijk in De filosoof en de sluipmoordenaar (4e druk, 1969, p. 60) Voltaire zeggen. (Misschien heeft Voltaire het ook wel echt ergens gezegd of geschreven - dat weet ik niet.)
Het citaat past precies op de dwingelandij waarmee Louis van Gaal de laatste tijd Wesley Sneijder bestookt. 'Fit zijn' wordt in het geval van Sneijder heel anders ingevuld dan bij de overige spelers. Van Gaal benadrukt constant het enige zwakke punt van Sneijder en negeert diens vele sterke kanten, terwijl hij andere spelers hun beperkingen vergeeft bij de gratie van hun betwistbare kwaliteiten.

DONDERDAG Johan (x2)
'Falende doorstroming, matig aankoopbeleid. Fluwelen revolutie bij Ajax werkt vooralsnog averechts', kopt de VI.
Johan Derksen is nog niet weg als hoofdredacteur of de pro-Cruijff-toon wordt gematigd. Het verdwijnen van de hoofdredactionele censuur komt de objectiviteit ten goede.

VRIJDAG Timmerfrans
We zien deze week in alle JSF-items oude beelden van een Frans Timmermans met baard die zich verzet tegen de aanschaf van de gevechtstoestellen.
Toen een bebaarde PvdA-rebel, inmiddels een aalgladde carrièrepoliticus.
Zie ook mijn inmiddels uitgekomen voorspelling over de PvdA en de JSF van vorig jaar: Fortuyn, Herben en de JSF.

ZATERDAG Where your mouth was
Morgen TOP Oss-FC Den Bosch, met bij de bezoekers de Osse overloper Erik Quekel, die vorig jaar in het jubileumboek nog over de derby zei:
Permalink voor ingesloten afbeelding
Via: @leonvoskamp

vrijdag 13 september 2013

De helden van onze tijd?

De Franse premier Jean-Marc Ayrault heeft zijn ministers verboden nog langer een smartphone te gebruiken. Reden is de recente onthulling van de afluisterpraktijken die de Amerikaanse geheime dienst NSA erop nahoudt. De dienst zou toegang hebben tot vrijwel al het smartphonedataverkeer.

De ware essentie van een land wordt weerspiegeld door het functioneren van zijn geheime dienst, zei de Britse spionageschrijver John Le Carré. De drang van de Amerikanen om al het wereldwijde dataverkeer te controleren kan niet los worden gezien van 9/11. Sinds die verschrikkelijke dag is Amerika in essentie een land dat wanhopig probeert een volgende binnenlandse terreuraanval een stap voor te zijn.

De bescherming van burgers kan niet afdoende gebeuren zonder concessies te doen aan de privacy van burgers, zo luidt daarbij het credo. Dat is lang - pakweg de eerste tien jaar na de aanslagen - als aanvaardbaar gezien, maar de laatste paar jaar lijkt er een kentering opgetreden. Er heerst nu een stemming van ongenuanceerde afkeer van geheime informatie. Assange, Snowden, Manning, ze worden door menigeen als de helden van onze tijd gezien.

Mark Bowden plaatst daar in The Atlantic terecht kanttekeningen bij. 'The most famous leakers in American history were motivated not by a general opposition to secrecy but by a desire to expose specific wrongdoing.' De huidige klokkenluiders is het er echter niet om te doen specifieke misstanden binnen een concrete casus aan het licht te brengen: 'These are young people at war with the concept of secrecy itself, which is just foolish.' Het grondt in een naïeve, jongensboekachtige kijk op wereldpolitiek: 'It proceeds from a Julian Assange-influenced, comic-book vision of the world where all governments are a part of an evil plot against humanity.'

De onredelijkheid is groot en wordt gevoed door angst, die altijd deels irrationeel is. Als vliegangst ter sprake komt is er altijd wel iemand in de buurt die zegt dat de kans dat je een auto-ongeluk krijgt veel groter is dan dat je vliegtuig uit de lucht valt. Die persoon vergeet dan dat het niet alleen gaat om de kans dat het gebeurt, maar zeker ook om wat de gevolgen zijn als het gebeurt. Er is een meer dan redelijke kans dat je een auto-ongeluk overleeft, terwijl een vliegtuigcrash praktisch altijd fataal is.

Ik heb soms de indruk dat er ook zoiets aan de hand is in de kwestie van de bescherming van burgers versus de privacy van burgers. De kans slachtoffer te worden van een terreuraanslag is misschien vele malen kleiner dan de kans dat een geheime dienst onder het mom van burgerbescherming privacygevoelige informatie van mij onderschept, maar als er aanslag plaatsvindt, bijvoorbeeld omdat de geheime diensten dit door privacywetten niet hebben kunnen voorkomen, dan ben ik de pineut als ik net op de verkeerde plek ben, terwijl het nog maar de vraag is hoe 'dodelijk' het is als de Amerikaanse geheime dienst werkendeweg mijn mailtjes kan lezen.

Het is vooral de schimmigheid rond wat er precies met de verzamelde privacygevoelige informatie gebeurt die de discussie vaak zo ongericht maakt. De overheden kunnen via hun geheime diensten bij onze privégegevens, maar wat doen ze er vervolgens mee als je een doorsnee burger bent? Wat me meer zorgen baart is dat het überhaupt technisch mogelijk is, dat er bijvoorbeeld 'backdoors' zijn ingebouwd om betalingsverkeer te kunnen screenen. Als in wezen bonafide overheden het kunnen, dan kwaadwillende individuen en cellen dus ook.

Ieder jaar krijgen we aan de vooravond van de zomervakantie het advies vooral niet ons paspoort te laten kopiëren aan de hotelbalie omdat dat gekopieer het risico op identiteitsfraude zou vergroten. Makkelijk gezegd, maar wat is het alternatief? Je wilt toch een slaapplek 's nachts en hebt bovendien vaak al vooraf betaald. Moet je dan maar op straat slapen en de financiële strop voor lief nemen omdat er een niet te berekenen kans bestaat dat er een boef in de buurt is die er met de kopie vandoor gaat, al is het de hotelier zelf?

Tegelijk zijn de mensen die het hardst protesteren tegen de NSA-praktijken tevens de mensen die er niet over peinzen hun Facebook op te zeggen. Alsof je klaagt dat er te weinig tegen inbrekers wordt gedaan maar intussen wel weigert een goed slot op je deur te laten maken. Zo'n Alexander Klöpping debiteert bij DWDD gemoedelijk dat Facebook en Twitter alleen gratis kunnen zijn omdat die bedrijven alles van de gebruiker weten en zelfs minuut na minuut kunnen tracken waar hij zich bevindt. Verontrustend, zou ik zeggen.

Maar vervolgens gaat het gesprek alleen over aantallen 'followers' en de noodzaak van een beursgang, en niet over die merkwaardige combinatie van enerzijds slaafse onderwerping aan sociale mediabedrijven die het niet zo nauw nemen met de privacy van gebruikers en anderzijds ongenuanceerde idolatrie van figuren die op een dubieuze manier juist de klok luiden tegen de schending van privacy.

zaterdag 7 september 2013

Zeven dagen lang (178)

1 t/m 7 september

ZONDAG Transferdeadline
In januari van dit jaar zei Frank de Boer dat hij in de zomer een leegloop verwachtte: 'Dan doen we een flinke jas uit.'
Had hij daarom vandaag alvast maar een jas aan gedaan?


MAANDAG Maandag
Bij het begin van weer een werkweek: lijdt u onder grote verantwoordelijkheden, ogenschijnlijk zinloze formaliteiten, moeizame collegiale verhoudingen of een algeheel gevoel van ongemak? De Boekenbijsluiter raadt aan: Het Bureau van Voskuil.

DINSDAG Eeuwig gaat voor ogenblik
Over een algeheel gevoel van ongemak gesproken: ik vrees een beetje voor de Perpetua-reeks. De eerste jaren lag er trouw elke maand een nieuw deel in de boekhandel, maar de laatste tijd is de klad erin gekomen. Het laatstverschenen deel (62, Shakespeare - Hamlet) dateert alweer van mei dit jaar. Die machtige serie gaat toch niet ergens op tweederde stranden?

WOENSDAG Gevoelige informatie
Vrijdag komt Samir A. vrij. Op dezelfde dag wordt Geert Wilders 50. Vervelend dat de AIVD dit zaterdag pas leest.

DONDERDAG Staat van verwarring
'Coalitie polste D66 voor kabinet.'
Beetje dubbelop hè

VRIJDAG WK
Ik kijk noodgedwongen Schotland-België. De commentator doet alsof de wereldtitel nog maar een formaliteit is. Waarschijnlijk heeft hij gelijk.

ZATERDAG Belkin
Prachtige documentaire, De Tour van Bauke. Anderhalf uur is eigenlijk nog veel te kort. Beste bijrol: buschauffeur Piet.

dinsdag 3 september 2013

Doekle en de woede

Doekle Terpstra is vorige week opgestapt als voorzitter van de schaatsbond. Stevige kritiek van Sven Kramer deed hem besluiten dat zijn positie onhoudbaar was geworden, nadat hij eerder na een ledenvergadering nog voldoende aanleiding had gezien om door te gaan. Kramer had hem onder meer 'incompetent' genoemd.

Daar is de voorbije dagen in de digitale reageerpanelen op twee manieren op gereageerd. Sommigen spreken afkeurend over de uitspraken van Kramer. Waar bemoeit die arrogante rondjesrijder zich mee? Wie is hij om een ervaren bestuurder als Terpstra de maat te nemen? Hij moet zich met zijn eigen prestaties bezighouden. Het zal wel kinnesinne zijn omdat de nieuwe schaatshal niet in Heerenveen maar in Almere komt. Dat geluid.

Het is echter een geluid dat wordt overstemd door de andere categorie van reacties. Verreweg in de meerderheid zijn namelijk de mensen die getuigenis afleggen van ergernis om en afkeer van de figuur Terpstra. Deze arrogante kwal, die overal opduikt, er overal een puinzooi van maakt, om vervolgens doodleuk weer in het volgende goedbetaalde bestuursbaantje te rollen.

Wat opvalt is de ongemene felheid van laatstgenoemde groep. En niet alleen op usual suspects GeenStijl en PowNed, ook het 'goed volk' van de Volkskrant reageert zich op zijn thuispagina in meerderheid af op Terpstra. Wat verklaart die volkswoede?

Allereerst zijn er de naakte feiten. Terpstra heeft met gespleten tong gesproken. Naar de schaatsers toe mooi weer spelen met zijn Heerenveen-sympathie, maar beleidsmatig Almere steunen. Zich verbonden aan het door Ard Schenk en Riemer van der Velde in 2009 geschreven plan voor een nieuwe bestuursopzet, om meteen na aantreden dat plan van tafel te vegen en een eigen koers uit te zetten. De World Cup aan Astana uitleveren en dat met een hooghartig foutje, bedankt aan de getroffen schaatsers verkopen.

Natuurlijk stond Terpstra er bij de goegemeente al niet goed op door zijn krankjorume en faliekant mislukte actie tegen de 'verWildering' van de samenleving, eind 2007. Overigens schijnen er wat misverstanden te leven rond het riant schuivende voorzitterschap van Terpstra bij de KNSB. Hij deed dit naar verluidt juist onbezoldigd. Dat neemt niet weg dat de frustratie dieper ligt. Volgens mij heeft het te maken met het type machtsmens dat alomtegenwoordig is en waarvoor Terpstra van lieverlede symbool is gaan staan.

Doekle Terpstra is namelijk 'bestuurder'. Gewoon bestuurder, zonder iets ervoor, en daar ligt precies het probleem. Want hoe is het te verklaren dat ik in mijn prille leven Terpstra al voorbij heb zien komen als bestuurder van zulke uiteenlopende gebieden als een vakvereniging, een hogeschool en een sportbond?

Betekent dat dat Terpstra een hedendaagse homo universalis is die overal van verstand van heeft? Nee, het betekent dat voor een bestuurder van zijn slag affiniteit en expertise in het betreffende gebied blijkbaar geen doorslaggevende vereisten zijn. Pakweg een treinbestuurder mag niet zomaar een bus besturen zonder eerst een proeve van bekwaamheid af te leggen, maar een organisatiebestuurder lijkt om het even welke organisatie te mogen besturen. Die schimmigheid schuurt, wekt irritatie op.

Mensen missen in deze tijd politieke iconen aan wie ze zich willen overgeven, in wie ze kunnen geloven en die hun onvoorwaardelijke steun genieten. Die rol is overgenomen door 'helden' uit de populaire cultuur: artiesten, mediapersoonlijkheden, topsporters. Sven Kramer bijvoorbeeld.

De politiek, de macht, de 'elite' bestaat tegenwoordig uit een onafzienbare rij Doekle Terpstra's: charismaloze nobody's die aan vele touwtjes trekken maar hiervoor nauwelijks verantwoording lijken af te hoeven leggen, althans niet publiekelijk, terwijl ze wel keer op keer in diverse invloedrijke posities opduiken en zich niet aflatend in de openbaarheid manifesteren.

Wanneer een icoon als Kramer de strijd aanbindt met een grijze muis als Terpstra, dan is het gevecht daarom bij voorbaat beslist. Doorgewinterde bestuurder die Terpstra is, heeft hij dat onmiddellijk beseft. Tegenspartelende lokale zetbaasjes ompraten op een vergadering in een achterafzaaltje is aan hem wel besteed. Maar een ster die via de media de aanval zoekt, daar is geen beginnen aan. Niet dat dat funest is voor zijn carrière, integendeel. Als het leiderschap van het CDA ooit weer eens vacant wordt, dan duikt Doekle vast wel weer op.

zondag 1 september 2013

Zwartboek FOX - Jupiler League (1)

'Jupiler League 2.0' wordt het heel vooruitstrevend genoemd: de Eerste Divisie vanaf het seizoen 2013-2014. Omdat er na enkele faillissementen nog maar 16 clubs over waren, besloot de KNVB in zee te gaan met het FOX van de lugubere poenschepper Rupert Murdoch. FOX heeft de clubs een flinke kapitaalinjectie gegeven, maar de vraag is tegen welke prijs. Een vereiste was de toetreding van de beloftenteams van Ajax, PSV en FC Twente. Zeggenschap over fundamentele zaken als speelschema's, spelregels en competitiviteit zijn uit handen gegeven. 'Een enorme impuls' en een 'verrassend kijkspektakel', blies Jelle Beuker, operationeel directeur van de coöperatie Eerste Divisie, pal voor de aftrap van het seizoen hoog van de toren over de inbreng van FOX. Er werden nog wel wat 'kinderziektes' voorspeld en men dekte zich her en der in door te wijzen op het 'pilot'-karakter van de nieuwe opzet. Maar dat weerhoudt ons er natuurlijk niet van de nieuwe realiteit extra kritisch te volgen. Maand na maand.

Augustus

1) De eerste misstand is er een met terugwerkende kracht. De toetreding van beloftenteams was een lang gekoesterde wens van de KNVB, zo vond de bond niet te gênant om volmondig te beamen. Dat zette de faillissementen van Haarlem, RBC, AGOVV en met name Veendam in een ander licht. De KNVB heeft deze clubs moedwillig kapot laten gaan door hardvochtig vast te blijven houden aan achterhaalde licentie-eisen, eisen die meteen na het overlijden van de laatste patiënt van tafel gingen om Topklassers te verleiden de stap naar het betaalde voetbal te maken. Ze mogen twee jaar lang participeren maar blijven wel als amateurvereniging behandeld worden. Geen strenge financiële meetmomenten dus, geen verplichtingen omtrent contractspelers en gegarandeerde vrijwaring van degradatie. Uiteindelijk viel alleen Achilles '29 voor de avances van de KNVB, Katwijk haakte te elfder ure af. Valt de versoepeling van de licentie-eisen nog wel te billijken, het maakt de doodsstrijd van de ter ziele gegane traditieclubs wel extra pijnlijk.

2) De eerste soap die zelfs ervaren soapscriptschrijvers het schaamrood op de kaken zou bezorgen vond plaats rondom de speellocatie van Jong PSV. PSV had de KNVB laten weten in het stadion van FC Eindhoven te gaan spelen. Prima plan, ware het niet dat FC Eindhoven van niets wist en het plan zeer terecht blokkeerde. De keus viel toen op trainingscomplex De Herdgang, maar dat bleek zelfs niet aan de meest elementaire eisen te voldoen. Twee dagen (!) voor aanvang van de competitie was nog niet bekend waar Jong PSV zijn wedstrijden zou gaan afwerken. Uiteindelijk werd het het Philips Stadion.

3) Een tweede soap speelde zich ook in Eindhoven af. PSV had verzuimd de beruchte lokale driehoek in te lichten over de nakende toetreding van het beloftenelftal tot het betaalde voetbal. Burgemeester Van Gijzel in paniek. De burgervader besloot supporters van negen (!) bezoekende clubs te weren omdat hun komst een 'te zware belasting op de politie-capaciteit' zou vormen. Zelfs de brave fans van Dordrecht en Willem II werden zo gecriminaliseerd. De KNVB vond het ook niet kunnen, zei 'in gesprek' te gaan, maar niks natuurlijk. Geen terugdraaiing van het besluit, zelfs geen strafpunten of boete voor Jong PSV. De brief aan Gijs de Jong van de KNVB ('Geachte heer De Jong, beste Gijs') is uitgelekt en biedt nog meer schokkends. De burgemeester eigent zich het recht toe per wedstrijd een speellocatie aan te wijzen en kondigt aan dat alle wedstrijden 'gemonitored' zullen worden, wat tot last minute wijzigingen in de speeldag kan leiden. En passant hebben ook de burgemeesters van Oss en Den Bosch zo hun eisen.

4) Onduidelijkheid was er ook lange tijd over de voorwaarden met betrekking tot de selecties van de beloftenelftallen. Voorheen kwamen in deze tweede teams jeugdspelers uit, aangevuld met de reserves en tribuneklanten van het eerste. Daar kon nu natuurlijk geen sprake meer van zijn, dat zou competitievervalsing betekenen: een topspeler van een topclub die van een blessure terugkeert en om ritme op te doen met het beloftenteam meespeelt, dat is oneerlijke concurrentie. De oplossing was eenvoudig: de beloftenteams doen als zelfstandige teams mee en spelen dan ook met een vaste selectie. Maar dat was buiten de waard KNVB gerekend. De topclubs blijven de mogelijkheid behouden frank en vrij met spelers te schuiven tussen eerste en beloftenelftal. Pas als een speler 15 wedstrijden in een van beide teams heeft gespeeld is hij gebonden aan dat elftal. We zagen deze maand al wat dat in de praktijk betekent: Jong Ajax trad in de eerste wedstrijd tegen Telstar aan met Cillessen en Hoesen, vervolgens tegen FC Oss met Boilesen en Sana, maar tegen MVV weer alleen met jeugdspelers omdat het eerste de dag erna nog moest spelen. Jong PSV liet tegen FC Oss doodleuk Tyton en Manolev ritme opdoen. Minachting van de tegenstander, je reinste competitievervalsing.

5) Vrijdagavond is al jaren de vaste speelavond van de Eerste Divisie. FOX heeft daar een eind aan gemaakt. De zender wil het hele weekend door live-duels uitzenden, concreet op vrijdag om 20.00 uur, zaterdagmiddag 16.30 uur en maandagavond 20.00 uur. Omdat er ook wedstrijden staan ingepland op zaterdagavond 18.45 uur en zondagmiddag 14.30 uur betekent dat dat er elk weekend vijf verschillende aanvangstijdstippen zijn op vier verschillende dagen. De clubs konden een voorkeur voor een speeldag opgeven, maar daar is nauwelijks rekening mee gehouden. Zo speelt Sparta maar liefst acht (!) keer op het verfoeide tijdstip van zaterdagmiddag 16.30 uur. Nederland kent geen cultuur van op zaterdagmiddag betaald voetbal. Dan is iedereen op de amateurvelden of elders in de weer. Deze maand werd dan ook rap duidelijk welk een fiasco het is: lege tribunes, sfeerloze stadions, protesten alom.

6) Supporters laten zich natuurlijk niet alles welgevallen. Menige kern stelde al een boycot in. De Brigata Tifosi van De Graafschap boycotte het thuisduel met Jong PSV (zaterdagmiddag half vijf), Den Bosch FC van FC Den Bosch het uitduel met Jong FC Twente - al zat de officiële supportersvereniging er toch met 19 man - en MVV-Fans boycotte de thuisduels met Jong FC Twente en Jong Ajax (zaterdagmiddag half vijf). Een deel van de fans zette de actie luister bij met vuurwerkbommetjes, een behartigenswaardige actie, want wie almaar doof is voor een weerwoord kan alleen met klappertjes nog wakkergeschud worden. In plaats van zijn supporters te steunen, zoals voorzitter Bloemers van De Graafschap en coach Kaiser van FC Den Bosch bijvoorbeeld wel deden, sprak voorzitter Rinkens vol afschuw over hen. In Maastricht hebben ze dan ook een voorzitter die zijn stadion het liefst gevuld ziet met toeschouwers in plaats van supporters. Als het aan hem ligt wordt MVV een tweede AZ: ook een klappertjesfabriek, maar dan van karton.

7) Waar supporterskernen en de vele Against Modern Football-sites die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten dapper stelling blijven nemen tegen de verminking van hun passie, daar is de rol van de 'officiële' media op zijn zachtst gezegd teleurstellend. De commentatoren van FOX bewieroken vanaf dag 1 de komst van de beloftenelftallen - Koert Westerman kwam live klaar na de eerste goal van Jong PSV tegen Sparta -, maar dat is nauwelijks een verrassing, want het zijn de commentatoren van FOX. Maar ook de VI is opvallend mak en NUsport deed alsof er maar één team in de hele divisie speelt.

8) Bij Jong PSV zijn ze überhaupt niet welkom, maar ook bij Jong FC Twente en Jong Ajax worden fans van de bezoekende club schandalig behandeld. In Enschede worden ze helemaal bovenin een hoekje van een verder zo goed als leeg stadion gestopt, idem voor fans in Eindhoven. Een lokale reporter die een reportage maakte van een bekende Telstar-supporter werd in Amsterdam geschoffeerd door gehersenspoelde stewards en opgefokte V-tjes. Inmiddels is ook het 'uitvak' op De Toekomst onthuld: een hondenhok is nog te veel eer, een hond zit tenminste nog droog.

9) Dan niet te vergeten de televisieuitzendingen. Dat was de grootste worst die de vermagerde clubs werd voorgehouden. Meer en langer op tv; aandacht, beelden, exposure! Drie live-duels per speelronde brengt FOX op de buis. Augustus telde vijf speelrondes, waarvan de laatste een alles-op-vrijdag-ronde, zodat er in totaal dertien wedstrijden live zijn uitgezonden. Telling leert dat Jong PSV alle vijf (!) de speelronden live is uitgezonden. Jong Ajax volgt met drie, MVV, Sparta, VVV en Willem II kregen er twee. Achilles '29, Almere City, FC Den Bosch en Helmond Sport zijn nog geen minuut live te bewonderen geweest.

10) Samenvattingen? Zo mogelijk nog abominabeler. Regionale omroepen krijgen geen beelden meer, de geliefde XXL-samenvattingen op internet zijn verdwenen en wat er nog wel staat duurt nog maar maximaal anderhalve minuut, en ook op FOX zelf is het huilen met de pet op. Er was deze maand geen enkele profilering, wedstrijdbeelden waren als vlekken over het weekend verspreid. Op een zondagavond keek ik het samenvattingenprogramma. De vijf wedstrijden van de vrijdagavond kwamen voorbij. Vervolgens werden de wedstrijden van zaterdag en zondag aangekondigd, alsof ze nog gespeeld moesten worden! En de complete uitzending op het open net dan? Dat was vroeger de geliefde vrijdagavond, 22 uur. Met al die wedstrijddagen is dat onmogelijk, maandavond moest het daarom worden. Pas vanaf speelronde 4 konden er samenvattingen worden uitgezonden, dat was de eerste reserve. Nu het zover is blijkt dat FOX ze in haar reguliere Jan-en-Toine-programma heeft ingekapseld. Het programma dat heel provocatief van 20.30 uur tot 22.00 uur staat geprogrammeerd, recht tegenover Voetbal International, dat volgens de kijkcijfers twintig (!) keer zoveel kijkers trekt. Voorlopige conclusie: de clubs is media-aandacht beloofd, maar of het nu samenvattingen, live-duels of het stadion zelf is: er kijkt niemand.