vrijdag 31 maart 2017

Door roeien en ruiten. Laatste blog

Nihil novi sub sole

De voltallige wereldpers had vorige week de kampementen opgeslagen in onze moerasdelta om verslag te doen van de 'kwartfinale' tegen de populisten - pardon, de 'verkeerde' populisten -, aldus Rutte. Nederland weer even de navel van de wereld - wat een weelde.
  Er stond wat op het spel, zo mochten we van de buitenlandse verslaggevers vernemen, want de reputatie van het open en tolerante Nederland stond op de helling: zouden de Hollanders hun verstand erbij houden of zouden ze hun onderbuik laten spreken?
  Je ging er bijna door hopen dat Wilders toch zou winnen, opdat we eindelijk eens konden afrekenen met dat fabeltje van het o zo tolerante Nederland. Historisch gezien was wat we nu tolerantie noemen in hoofdzaak een vorm van geslepen mercantilisme, terwijl het in het nabije verleden in de gedaante van het cultuurrelativisme vooral een ideologisch dogma is geweest dat het sociale bindweefsel van de samenleving uiteen heeft gereten.
  Maar Wilders won niet - dat wil zeggen, hij werd niet de grootste - en de vlag ging uit, te beginnen bij het Brussels geboefte. Jean-Claude Juncker bracht een toast uit: deze verkiezingsuitslag was een collectieve stem vóór Europa. Guy Verhofstadt proclameerde dat Nederland een pro-Europees bastion bleef.
  De mensen hebben evenwel noch met hun verstand, noch met hun onderbuik gestemd, ze hebben het ultrakortetermijngeheugen laten beslissen. Vier jaar lang hebben ze zich kapot geërgerd aan de volksverlakkerij van Mark 'Pinokkio' Rutte & Zijn Boevenbende van Bonnetjes & Inlegvelletjes, maar één zaterdag het land verdedigen tegen Erdoğans aanvalsplan was genoeg om als een blad aan een boom om te draaien.
  Dat menigeen zijn voor Wilders gereserveerde stem uiteindelijk niet op de PVV heeft uitgebracht omdat de partij bij voorbaat overal van uitgesloten werd, komt bij de victorie kraaiende commentatoren niet op. De PVV zelf vertoonde overigens ook allesbehalve de gretigheid om het momentum te verzilveren. Wilders ontdook het debat, en wanneer hij wel meedeed draaide hij zijn inmiddels behoorlijk grijsgedraaide riedels af. Het is te hopen dat zijn trucje nu wel is uitgewerkt, maar zeker is dat allesbehalve.

Meer nog dan de populisten werden de sociaaldemocraten verslagen. De PvdA leed een historische nederlaag. Niemand hoeft medelijden te hebben met de voormalige arbeiderspartij, die de voorbije decennia de traditionele achterban gestaag van zich heeft vervreemd, uit opportunistische, cliëntelistische motieven een vijfde colonne de partij binnenhaalde, en nu met de gebakken peren zit sinds die zich heeft afgescheiden en de nieuwe achterban heeft meegenomen naar Denk.
  Toch kun je niet anders dan enige empathie voelen wanneer je de beelden ziet waarin Attje Kuiken van de PvdA tijdens een debat wordt aangevallen door Farid Azarkan van Denk over de mede dankzij de PvdA aangescherpte regels rond halal slachten: 'U vindt dat deze mensen naar België moeten om een schaap te halen!' schuimbekt Azarkan. Een meute joelende mohammedanen vormt het onheilspellende achtergrondkoor terwijl deze schurk zich intimiderend over het tafeltje naar Kuiken toe buigt.
  Zo kan het dus gaan: je koos ooit voor de softe aanpak om de nieuwe Nederlander te paaien, plaatst allochtonen op je lijst om die mensen als stemvee aan je te binden, en voor je het weet blijk je het Paard van Troje te hebben binnengehaald dat, eenmaal losgebroken, je het verwijt maakt je mensen naar België te jagen voor een schaap. O, PvdA.
  Overigens doet het gejeremieer van de PvdA-partijbonzen evenzeer pijn aan de oren. De partij moet zichzelf opheffen (Oudkerk), de negen zetels kunnen beter aan GroenLinks worden geschonken (Plasterk). Alsof deze mastodonten de voltooidlevenwet van Doodbidders66 alvast maar op hun eigen partij willen uitproberen.
  Van het CDA dachten we vier jaar geleden ook dat het einde oefening was, en kijk nu eens: een wederopstanding in de beste christelijke traditie. Zo is ook de PvdA nog lang niet opgegeven. Gewoon maximaal vier jaar oppositie voeren tegen het aanstaande kabinet, en dan met Aboutaleb aan het roer de volgende verkiezingen in.

Hoewel GroenLinks een van de winnaars is en waarschijnlijk zal gaan regeren, bleek Jesse Klaver toch niet veel meer dan de mediahype die hij was: structureel overschat in de peilingen, vooral aanbeden door zwijmelende meisjes, inclusief mejuffrouw Jinek: 'Jesse, je bent een rockstajjrr!'
  En dan zit daar bij de nabeschouwing uitgerekend Paul Rosenmöller zich te verkneukelen over de verkiezingscampagne van GroenLinks, terwijl Pim Fortuyn straks alweer 15 jaar in zijn graf ligt, Fortuyn die, aldus destijds diezelfde Rosenmöller, 'niet gewoon rechts, maar extreemrechts' was, Rosenmöller die sindsdien vooral in het nieuws kwam wanneer hij, zelfbenoemde strijder tegen de graaicultuur, weer eens schaamteloos zijn zakken had gevuld uit de pot met publieke middelen en pas onder grote druk bereid was de poen terug te storten, diezelfde Rosenmöller zeg ik, die zit zich daar dan te verkneukelen over de zege van zijn partij en de campagne te prijzen, die geleid werd door Wijnand Duyvendak, ministerie-inbreker en kopstuk binnen de extreemlinkse RaRa, uit dezelfde duister-activistische hoek als de moordenaar van Fortuyn.
  Duizelingwekkend ergerniswekkend.
  Fortuyn was de laatste weken ineens opvallend vaak in het nieuws. Het begon met Alexander Pechtold bij Pauw & Jinek: Fortuyn had gelijk, ik keek destijds weg van de problemen, gaf Pechtold grootmoedig toe. Goedkoop, gratuit grootmoedig, bedoel ik. Hoeveel mensen zijn er toen, voordien en nadien niet weggezet als racist, als extreemrechts, als xenofoob - de hele santenkraam -, sociaal en maatschappelijk geslachtofferd op het aambeeld van de politieke correctheid? Er zijn letterlijk mensen gesneuveld, Pechtold, met dat wegkijken van jou. Maar er lering uit trekken, verantwoordelijkheid nemen, de consequenties aanvaarden? Ach, vergissinkje, kan gebeuren.
  Toen kwam Jeroen Dijsselbloem op de radio: Fortuyn had gelijk, vond ook de Dijs, die destijds integratiewoordvoerder van de PvdA was. 'Hij had het over Marokkaanse en Turkse jongens die de straten van Rotterdam terroriseerden. Fortuyns boodschap was om zelf voor je normen te gaan staan en die niet te laten aantasten. Ook als je samenleving door migratie verandert. Het is legitiem om tegen nieuwkomers te zeggen dat ze zich in onze normen en waarden verdiepen.' Ja, zalvende woorden en zo, maar kwam daar toen maar eens om.
  'Ik weet niet meer wat ik toen dacht, maar ik ben het nu met hem eens.' Nou, we kunnen zo wel raden wat Dijsselbloem toen dacht, of wat hij misschien toen al wel dacht maar niet mocht uitspreken van zijn baas Ad Melkert, uweetwel, die van dat chagrijnige bakkes en van 'Nederland, word wakker!'

Intussen hebben de exorcisten een nieuwe duivel gevonden, en wel in de persoon van Thierry Baudet, die met zijn Forum voor Democratie twee zetels behaalde. Met weinig middelen maar met tomeloze energie wist Baudet in amper een paar maanden tijd een partij uit de grond te stampen en de Kamer binnen te loodsen. Ongehoord is de kwaadaardigheid waarmee het columnistendom en de socialemediagestapo de kersverse parlementariër sindsdien te lijf gaan.
  Asha ten Broeke (de Volkskrant) begreep niet hoe het mogelijk was dat de partij Artikel 1 van Sylvana Simons nul zetels had behaald, want in haar 'socialemediabubbel' stemde iedereen erop.
  In plaats van dan de logische conclusie te trekken dat die bubbel blijkbaar een tamelijk kortzichtig, om niet te zeggen bekrompen wereldbeeld oplevert, trekt ze liever van leer tegen Baudet, die een 'verkrachtingsverheerlijkende fascist' (sic) zou zijn.
  Zoals dat tegenwoordig gaat werd de bepaald niet appetijtelijke Ten Broeke vervolgens bestookt door het getokkificeerde geteisem, met reacties van de categorie Asha ten Broeke, daar trap ik mijn hond nog vanaf. Voer voor een nieuwe column natuurlijk. Gevolg: de goegemeente bemoederde de gekwetste ziel, over de wanstaltigheid van de oorspronkelijke column werd met geen woord meer gerept.
  Het Algemeen Dagblad liet ene Anne Fleur Dekker aan het woord, die Baudet ook al 'fascistoïde' mocht noemen. Anne Fleur afficheert zichzelf als 'activist', 'marxist' en 'veganist', iemand dus die in ideologisch opzicht in dezelfde onwelriekende moestuin rondscharrelt als Volkert van der Graaf.
  Dekker zou stemmen gaan tellen in Hilversum, Stel je voor, iemand met zo'n agenda die zonder enige vorm van controle stemformulieren op het juiste stapeltje moet leggen! De gemeente werd gelukkig bijtijds op haar antidemocratische inborst gewezen en stak er een stokje voor.

Maar ook het intellectuele puikje van Nederland hield zijn kruit niet droog. Buitenhof bracht ons socioloog Willem Schinkel. Baudet is iemand die 'eigenlijk' racistische en seksistische uitspraken doet, aldus Schinkel, zo maar even tussen neus en lippen door. 'Eigenlijk', alsof iemand van racisme en seksisme beschuldigen iets is wat we even in een bijzin doen, alsof dat niet een verkapte oproep tot ingrijpen is die altijd in verkeerde handen valt.
  Schinkel is een uitgesproken tegenstander van integratie van nieuwkomers en pleitte in 2012 voor een nieuwe 'politisering' die zich 'links van links' moest manifesteren. Links van links, ja. Ultralinks, links-radicaal, extreemlinks - allemaal geperverteerde begrippen, dus noemen we het links van links, moet hij geredeneerd hebben, maar het blijft natuurlijk hetzelfde dubieuze uiterste waar men zich beter verre van houdt.
  'Het integratiedebat heeft weinig baat bij dit trieste proza', schreef Max Pam al eens over een onleesbaar opstel van de socioloog.
  Schinkel, door Arend Jan Boekestijn een 'extremist' genoemd en door René Cuperus een 'jihadistische intellectueel', maaide ook Ahmed Aboutaleb nog even neer, door de moedige Rotterdamse burgemeester ervan te betichten 'Turken in elkaar te hebben geslagen'.
  Ik zeg het niet vaak, maar wat een gotspe. Nou ja, ik zeg het wél vaak, maar nooit was het zo gerechtvaardigd. Dit is gewoon onvervalste Erdogan-retoriek.

Het voorlopige dieptepunt werd bereikt door VPRO-medewerker Michael Schaap, beter bekend - naar verluidt - als 'De Hokjesman'.
  Hij twitterde: 'Je zou je hond nog niet op Asha zetten, dixit Baudet.' Maar dat had Baudet helemaal niet gezegd, het was een uitspraak van een van de laffe scheldkanonniers. Hiermee geconfronteerd koos Schaap de vlucht vooruit: 'Hij zei het kennelijk niet. Fuck him anyway. Druiloor en hufter ineen.' Dit is zo laagbijdegronds, werkelijk ongehoord. Kunnen die moslims van Azarkan als ze in België een schaap moeten gaan halen deze Schaap niet als ruilmiddel inzetten?
  Zo'n lastercampagne is kenmerkend voor links van links. Waar rechts van rechts altijd een groep aanwijst die tot zondebok wordt gebombardeerd, daar is extreemlinks gespecialiseerd in het belasteren, beschadigen en uiteindelijk onschadelijk maken van individuen. Je legt diegene woorden in de mond die hij óf in een totaal andere context óf in het geheel niet heeft gezegd, en als dat uitkomt speel je de vermoorde onschuld of maak je een halfslachtig terugtrekkende beweging om vervolgens vrolijk door te gaan met je haatcampagne. Het is de klassieke parabel van Barbertje van Multatuli.
  (Wat beide extremismen overigens gemeen hebben is dat ze uitgesproken 'pro-Palestina' zeggen te zijn, uweetwel, het slecht plakkende label waardoorheen in hun geval het aloude antisemitisme overduidelijk waarneembaar is.)

Kort na de verkiezingen circuleerde er op internet een afbeelding van een alinea tekst uit een boek van Baudet, waarmee de demoniseerders zijn levensgevaarlijke misogynie meenden te kunnen aantonen. Het bleek echter een passage uit Voorwaardelijke liefde (2014), Baudets roman, en de erin ontvouwde gedachten waren die van het personage. Maar hij is het zelf, aldus de Annefleurigen.
  Is Baudet dan dus ook een voorstander van vrouwenbesnijdenis? De hoofdpersoon van die, naar mijn mening overigens niet zo geslaagde roman, laat aan het eind immers zijn vriendinnetje deze ingreep ondergaan.
  Baudet voert in zijn roman een personage op dat deels op hem geënt is en met dat imago aan de haal gaat. Harry Mulisch werd zelfingenomenheid verweten, in De pupil (1987) liet hij een alter ego over zichzelf opmerken: 'Ofschoon ik een grondige hekel had aan zelfingenomenheid, ontveins ik mij niet, dat ik vaak zeer onder de indruk was als ik aan mijzelf dacht.' Baudet wordt op basis van zijn bijdrage aan de Fifty Shades/Julien Blanc-discussie vrouwonvriendelijkheid verweten, in Voorwaardelijke liefde levert de dolgedraaide protagonist Gregor zijn vriendinnetje over aan de vernederendste van alle behandelingen.
  Het zijn de wegen van de literatuur.
  Overigens heeft Baudet wel meer gemeen met Mulisch. Die laatste was de meester van de ironische zelfvergroting: het verwijt ijdel en arrogant te zijn pareren door het niet te bagatelliseren maar er juist een schepje bovenop te doen. Zo ook Baudet, die op het verwijt een elitaire kwezel te zijn reageerde met een quote in het Latijn. Dat is zelfironie, maar zoals Mulisch al wist: in Nederland is men daar absoluut ongevoelig voor.
  Angstaanjagend, deze hedendaagse boekverbranders met hun hetze. Je zou toch denken dat we hier sinds de processen tegen W.F. Hermans en Van het Reve vanaf waren.
  Het verschil is dat het destijds geborneerde gereformeerden en overmoedige katholieken waren die reclameerden over een paar hun onwelgevallige passages in romans, terwijl het nu onberekenbare activisten zijn die niet alleen in het geweer komen maar er ook eentje in een la hebben liggen, of tenminste zulke mensen kennen dan wel zouden kunnen inspireren.

De disproportionaliteit van deze demonisering is des te verbijsterender als men bedenkt dat er met Denk drie pionnen van Erdoğan, misschien wel de enige prominente politicus van het moment die zich daadwerkelijk als een fascist heeft geprofileerd, in de Tweede Kamer zijn gekomen.
  De politiek heeft al noodverbanden moeten leggen om de lange arm van Ankara buiten de commissie-Stiekem te houden: alleen de vijf grootste partijen zetelen er nog in, eventueel aangevuld met andere partijen op uitnodiging. Het is zeker niet denkbeeldig dat Denk in de nabije toekomst bij die vijf gaat horen. De partij werd nu al de grootste in de getto's van de grote steden. Het zaadje is geplant, de wortels vertakken zich onder de oppervlakte, het onkruid schiet op. Zelfs tot diep in België nu: de onvermijdelijke Abou Jahjah, godbewaarons, gaat geïnspireerd door het succes van Denk ook al de politiek in.
  Het is een hersenbreker: wat brengt een weldenkend mens ertoe Denk buiten schot te laten en alle pijlen, gedoopt in het bijtendste zuur, op Baudet te richten? Ik bedoel: wijs mij gerust het gevaar aan waar je het meent te ontwaren, maar de ongekende verbetenheid en haatdragendheid waarmee dat gebeurt, de huichelachtigheid ook, waar komt dat in godsnaam vandaan?
  De psychiater Esther van Fenema - misschien is er inderdaad een psychiater voor nodig om het te duiden - verklaart het uit de Nederlandse volksaard: 'de onstilbare behoefte om te controleren, te castreren en te nivelleren'. En om te 'ontmaskeren', kunnen we daaraan toevoegen, naar de fameuze analyse van Menno ter Braak door W.F. Hermans. Voor Ter Braak was het ontmaskeren van het Kwaad uiteindelijk een geval van 'persoonlijke penitentie', meende Hermans: 'Als ik de duivel maar overal ontmasker, denkt de christen, kom ik wel in de hemel. Als ik maar veel ressentiment ontmasker, denkt Ter Braak, ben ik... krijg ik... Ja, wat was hij dan, kreeg hij dan?'
  Dan deug ik, kunnen we inmiddels wel invullen, dan krijgt de ontmaskeraar een verlenging van zijn verblijfsvergunning in Deugdorp. De betreurde Vliegende Panters wisten het al in 2006 in hun onvolprezen 'Deuglied' vlijmscherp te verwoorden: 'Les 1 van willen deugen: huichel en wees laf.'

Asha ten Broeke kon Baudet 'op idealen niet betrappen', schreef ze ook nog, heerlijk helder huichelachtig. Baudet is iemand met wiens idealen ik het hartgrondig oneens ben, bedoelde ze natuurlijk, maar zoiets zorgt in die hoek onmiddellijk voor kortsluiting: in de bubbel van de Ten Broekes van deze wereld ben je het nooit oneens met iemand, daar bestaan geen andersdenkenden, daar bestaan alleen mensen die deugen en de rest zijn fascisten.
  Frank Poorthuis van het Algemeen Dagblad leek wel een serieuzere poging te willen wagen het fenomeen Baudet te demonteren, maar hij was niet belezen en niet geïnformeerd genoeg, zo gaf hij zelf grif toe: 'Natuurlijk, ik heb niet al zijn boeken uitgelezen, maar anderen gelukkig wel.' En dan vervolgens uitgerekend naar Sander Philipse verwijzen, de lippenstiftdragende social justice warrior die zelfs in eigen kring om zijn NSB-methoden wordt gehaat.
  Philipse meende aan de hand van een foto van Baudets boekenkast te kunnen aantonen dat hij een nazi is.
  Tja, als we zo gaan beginnen. In mijn kast staat het boek Voor Europa! van Verhofstadt en Cohn-Bendit, ben ik dan ook een federatiefundamentalist? En omdat ik het halve oeuvre van Grunberg bezit vind ik zeker ook automatisch dat het nazisme nuttig was omdat het ons Angela Merkel heeft opgeleverd?

Mark Rutte heeft geen visie en is daar trots op: visie is een 'olifant die het zicht belemmerd' heeft hij gezegd. Nederland is onder zijn leiding uit de crisis gekomen, pocht hij nu, en dus heeft hij het goed gedaan. Onder zijn leiding, ja, maar niet door zijn leiderschap. Integendeel: er is veel te hard bezuinigd, zo wees een rapport van ING uit, waardoor het hier veel langer heeft geduurd dan nodig was voor het weer beter ging.
  Baudet etaleert een visie die de olifant in de kamer benoemt. Hij appelleert aan een gevoel van urgentie: zijn boodschap is dat wat we betreft een aantal belangwekkende thema's - de EU, de euro, massa-immigratie, de toekomst van de democratie - op een kantelpunt in de geschiedenis staan.
  W.F. Hermans zei ooit in een interview met 'een geologische blik' naar de geschiedenis te kijken: de aarde is 3 miljard jaar oud, menselijk leven is er pas 1 miljoen jaar, de moderne mens hoogstens achtduizend jaar. Oftewel: de mens neemt in deze constellatie zo'n marginale rol in dat elk streven zinloos is.
  Die geologische blik is het andere uiterste van de economische blik van Rutte. Beide perspectieven zijn fundamenteel apolitiek.
  Veeleer gaat het nu om de 'demografische' blik van de middellange termijn: de vergrijzing in West-Europa versus de bevolkingsexplosie in met name Afrika en de impact die beide ontwikkelingen op ons land zullen hebben - dat wat in agitatorische kringen ook wel de 'omvolking' wordt genoemd.
  Tegen 2050 zal de Afrikaanse bevolking, met name in de Subsahara, verdubbeld zijn. Niger telt nu 17 miljoen inwoners, in 2050 55 miljoen. Nigeria nu 166 miljoen, in 2050 278 miljoen. Ethiopië: van 90 naar 186 miljoen. Enzovoort.
  Miljoenen Afrikanen zullen dan staan te popelen om naar de toch al steeds drukker wordende steden van het 'rijke' Europa te trekken. Het valt ze niet kwalijk te nemen, maar het stelt ons wel voor fundamentele keuzes, want als het inderdaad zo ver komt is er helemaal geen vrij en rijk Europa meer, met een verzorgingsstaat en sociale vangnetten en dergelijke verworvenheden, niet meer voor ons natives maar ook niet voor de nieuwkomers.
  Immigratie van die proporties zal instabiliteit veroorzaken, overbevolking is een prikkel voor oorlog, welvaarts- en welzijnsdaling kunnen ertoe leiden dat men levensruimte gaat opeisen, desnoods met genocidaal geweld jegens een zondebokgroep.

Het is een kardinale kwestie die om visie schreeuwt, maar verder heb ik er alleen Sybrand Buma (CDA) over gehoord. De leus van de CDA-campagne was dan ook 'voor een Nederland dat we door willen geven'. Buma kreeg uiteraard onmiddellijk het verwijt de racistische retoriek van de populisten te hebben overgenomen. (Overigens was het jammer dat het 'radicale midden', mijns inziens nog steeds een behartigenswaardige politieke koers, dit keer nauwelijks meer als campagneslogan werd gebruikt terwijl er juist nu zo'n behoefte aan was. Baudet wil zijn FvD als een middenpartij positioneren - misschien is er een vorm van samenwerking mogelijk.)
  De Buma's en Baudets waarschuwen voor de destructieve kracht van een migratiestroom van de geschetste proporties, de Anne Fleurs pleiten voor een 'grenzeloze solidariteit'. Beide visies kunnen geattaqueerd worden, maar dat gebeurt niet. Want het gaat nooit en nergens over de ideeën, de vergezichten, de inhoud, het gaat alleen over de buitenkant, de voorkant, de persoonlijke verdachtmaking en de radeloze en redeloze rancune. Na de casus Wierd Duk in de eerste maanden van 2016 is de casus Thierry Baudet daar het zoveelste moedeloos makende voorbeeld van.
  Telkens weer die tergende flauwekul over de pianofoto en het lavendelzakje, telkens weer die fixatie op 's mans uit de bocht vliegende hyperbolen. De stijl fungeert als alibi om niet op de achterliggende probleemstelling in te hoeven gaan. Nergens ook maar een serieuze overweging van de door Baudet in De aanval op de natiestaat geformuleerde 'derde wegen' van 'multicultureel nationalisme' en 'soeverein kosmopolitisme' bijvoorbeeld, of zelfs maar een beschouwing over de haalbaarheid van de door hem zo gewenste Nexit.
  Er zijn tal van redenen om eurokritisch, -sceptisch of zelfs anti-EU te zijn - de vechtscheidingmentaliteit jegens de Britten is het recentste voorbeeld -, maar laat ik de meest evidente noemen: zo lang men vrolijk doorgaat om het hele zootje maandelijks van Brussel naar Straatsburg te verplaatsen (kosten: meer dan honderd miljoen euro) vind ik het moreel pervers om niet tegen deze EU te zijn. Maar dat betekent niet dat een Nexit de oplossing is. Een serieus debat daarover wordt echter consequent bij voorbaat ondermijnd door botsende belangen, bangmakerij en ideologische dogma's.
  Dat was bij Fortuyn natuurlijk net zo: louter ophef over een interviewuitspraak, geëmmer over zijn avonturen in de darkroom, calvinistisch gefemel over zijn dandyeske gedrag en ego ('Ik word minister-president van dit land!'). Niemand heb ik toen gehoord over de mogelijke analytische waarde van Fortuyns metafoor van de 'verweesde' samenleving - hét kernidee van zijn denken - als verklaringsmodel voor de problematiek van een te snel ontzuilde moderne maatschappij, niemand over de ideologische en praktische potentie van zijn oplossingsvoorstel van een terugkeer naar de 'menselijke maat' - niemand. Ja, achteraf, toen het al te laat was, toen kwamen de serieuze studies, toen namen de andere partijen het gedachtegoed stilzwijgend over. Lees Zielloos Europa (1997). Alsof het gisteren is geschreven.

Vijftien jaar verder, maar niets geleerd. Weer komen de demoniseerders uit ivoren torens afgedaald en uit duistere holen gekropen. Dit is geen verdediging van Thierry Baudet, maar een aanklacht tegen de manier waarop het 'debat' in Nederland altijd weer moet worden gevoerd, een essay uit ergernis omdat hier blijkbaar niets van het recente verleden is geleerd.
  Een luttele twee zetels en alle alarmen in Deugdorp gaan af. Of zou het zo zijn dat de dorpsbewoners wel inzien dat FvD zo maar eens een factor van betekenis kan gaan worden in de toekomst? Wie weet, er is ook een gerede kans dat het voortijdig implodeert. Baudet is in ieder geval iemand die door roeien en ruiten gaat om iets te bereiken en dat is een manier die zowel respect afdwingt als angst inboezemt. 
  Val de politicus tot die tijd gerust aan hoor, maar op argumenten a.u.b., op de inhoud, en in het debat. Betoog dat zijn visie ongefundeerd is, zijn visioenen onhaalbaar zijn, zijn oplossingen onzinnig, of voor mijn part een averechts effect hebben, maar niet bij het minste of geringste dat het extreemrechts is en de visionair een fascist en een nazi en wat dies meer zij, want dan worden as we speak op muffe zolderkamers en in duistere kelders de messen geslepen, de kogels opgepoetst.
  Er is wel één belangrijk verschil met die omineuze jaren 2001-2002: waren het vijftien jaar geleden de politici (Melkert, Rosenmöller, De Graaf) die, weliswaar geruggensteund door bepaalde media- of mediafiguren (NRC Handelsblad, Job Frieszo, en natuurlijk Marcel van Dam als bruggenhoofd) voorgingen in de lugubere demoniseringsdans, daar gedragen de politici van vandaag zich over het algemeen een stuk fatsoenlijker en is het vooral het Gilde van de Kleine & Grote Meningen dat, ongetwijfeld ook vanuit een verstikkende distinctiedrang, een kabaal maakt dat zeer doet aan de oren.

Er zijn te veel columnisten, er zijn te veel twitteraars, er zijn te veel bloggers. Iedereen runt tegenwoordig zijn eigen open afdeling.
  P.F. Thomése hierover in 'Mijn reizen door cyberspace' (Verzameld nachtwerk, 2016, p. 37-38): 'Je ziet op het internet voortdurend dat de deelnemers het liefst zelf schrijven. Zelf het middelpunt zijn van dit onuitputtelijke universum. Die aanwezigheidsdrang, zeg maar gerust aanwezigheidsmanie verklaart ook de krankzinnige accumulatie aan "informatie". Iedereen schept zijn eigen helderheid, ieder hecht aan zijn eigen statements in dit uitdijend heelal vol uit hun baan geslingerde meteoren.'
  Een citaat als een mokerslag. En het noopt tevens tot zelfreflectie. Dit blog bestaat deze maand precies tien jaar, een myriade aan meningen, gedachten, aanzetten, probeersels, essays en andere opinies zijn cyberspace in geslingerd.
  Het begon ooit als een soort openbaar dagboek, maar door de jaren heen werd het persoonlijke vaker verruild voor het politieke, het anekdotische voor het analytische, het verslag voor de mening. De frequentie ging omlaag, de lengte van de stukken omhoog.
  Altijd was het met het doel helderheid te scheppen, voor mijzelf in de eerste plaats. Maar men wordt het ook een keer moe, en ik hecht ook niet zo aan mijn 'statements' - die overigens ook niet vrij bleven van ontmaskeringsdwang.
  Na 1340 blogberichten is het wel een keer mooi geweest, naar wij dachten.
  Bij dezen verontschuldig ik mij.

Geschreven 22-26 maart

vrijdag 3 maart 2017

Zoggel.blogspot.com Top 100 muziek 2007-2017: #20-1

Een top 100 van de tussen 2007 en 2017 ontdekte hedendaagse muziek (max. één lied per album)

Deel 5: #20-1

[20] Editors - 'Honesty'
 The Weight of Your Love (2013)
[19] Shout Out Louds - 'Your Parents' Living Room'
 Our Ill Wills (2007)
[18] Arcade Fire - 'Neighborhood #4 (7 Kettles)'
 Funeral (2004)
[17] The National - 'Baby, We'll Be Fine'
 Alligator (2005)
[16] The Rural Alberta Advantage - 'To Be Scared'
 Mended with Gold (2014)
[15] The Gaslight Anthem - 'Here's Looking at You, Kid'
 The '59 Sound (2008)
[14] +44 - 'Weatherman'
 When Your Heart Stops Beating (2006)
[13] Death Cab for Cutie - 'No Joy in Mudville'
 We Have the Facts and We're Voting Yes (2000)
[12] Sufjan Stevens - 'Casimir Pulaski Day'
 Illinois (2005)
[11] Bloc Party - 'This Modern Love'
 Silent Alarm (2005)
[10] Fleet Foxes - 'Helplessness Blues'
 Helplessness Blues (2011)
[9] Wilco - 'Pieholden Suite'
 Summerteeth (1999)
[8] Bright Eyes - 'Nothing Gets Crossed Out'
 Lifted or The Story Is in the Soil, Keep Your Ear to the Ground (2002)
[7] Taking Back Sunday - 'New American Classic'
 Where You Want to Be (2004)
[6] The Killers - 'This River Is Wild'
 Sam's Town (2006)
[5] Arcade Fire - 'Suburban War'
 The Suburbs (2010)
[4] Band of Horses - 'Laredo'
 Infinite Arms (2010)
[3] Death Cab for Cutie - 'Title and Registration'
 Transatlanticism (2003)
[2] The National - 'Afraid of Everyone'
 High Violet (2010)
[1] Sufjan Stevens - 'Oh God, Where Are You Now'
 Greetings from Michigan (2003)

donderdag 2 maart 2017

Zoggel.blogspot.com Top 100 muziek 2007-2017: #40-21

Een top 100 van de tussen 2007 en 2017 ontdekte hedendaagse muziek (max. één lied per album)

Deel 4: #40-21

[40] Pinback - 'Tripoli'
 This Is a Pinback CD (1999)
[39] Arcade Fire - 'Ocean of Noise'
 Neon Bible (2007)
[38] Interpol - 'NYC'
 Turn on the Bright Lights (2002)
[37] The National - 'Brainy'
 Boxer (2007)
[36] Something With Numbers - 'Goodbye Mickey Finn'
 Perfect Distraction (2006)
[35] Radical Face - 'Winter Is Coming'
 Ghost (2007)
[34] Yellowcard - 'City of Devils'
 Lights and Sounds (2006)
[33] Death Cab for Cutie - 'Summer Skin'
 Plans (2005)
[32] Taking Back Sunday - 'Ghost Man on Third'
 Tell All Your Friends (2002)
[31] The Weakerthans - 'Elegy for Gump Worsley'
 Reunion Tour (2007)
[30] Fleet Foxes - 'Tiger Mountain Peasant Song'
 Fleet Foxes (2008)
[29] The Used - 'All That I've Got'
 In Love and Death (2004)
[28] Sufjan Stevens - 'A Good Man Is Hard to Find'
 Seven Swans (2004)
[27] The Killers - 'A Dustland Fairytale'
 Day & Age (2008)
[26] The Temper Trap - 'Soldier On'
 Conditions (2009)
[25] Sufjan Stevens - 'The Owl and the Tanager'
 All Delighted People (2010)
[24] Explosions in the Sky - 'Trembling Hands'
 Take Care, Take Care, Take Care (2011)
[23] Motion City Soundtrack - 'L.G. Fuad'
 Commit This to Memory (2005)
[22] The Postal Service - 'This Place Is a Prison'
 Give Up (2003)
[21] Band of Horses - 'Slow Cruel Hands of Time'
 Mirage Rock (2012)

woensdag 1 maart 2017

Zoggel.blogspot.com Top 100 muziek 2007-2017: #60-41

Een top 100 van de tussen 2007 en 2017 ontdekte hedendaagse muziek (max. één lied per album)

Deel 3: #60-41

[60] Athlete - 'Best Not to Think About It'
 Beyond the Neighbourhood (2007)
[59] Death Cab for Cutie - 'My Mirror Speaks'
 The Open Door EP (2009)
[58] Fleet Foxes - 'Mykonos'
 Sun Giant EP (2008)
[57] Sigur Ros - '[Track 4]'
 ( ) (2002)
[56] Shout Out Louds - 'Play the Game'
 Work (2010)
[55] The Decemberists - 'January Hymn'
 The King Is Dead (2011)
[54] Band of Horses - 'The First Song'
 Everything All the Time (2006)
[53] The Matches - 'What Katie Said'
 Decomposer (2006)
[52] The National - 'Don't Swallow the Cap'
 Trouble Will Find Me (2013)
[51] The Flaming Lips - 'Mr. Ambulance Driver'
 At War with the Mystics (2006)
[50] Ásgeir - 'Going Home'
 In the Silence (2013)
[49] Sufjan Stevens - 'Springfield'
 The Avalanche (2006)
[48] Taking Back Sunday - 'Where My Mouth Is'
 New Again (2009)
[47] Tyler Ramsey - 'The Nightbird'
 The Valley Wind (2011)
[46] Dylan LeBlanc - 'If The Creek Don't Rise'
 Paupers Field (2010)
[45] The Killers - 'The Way It Was'
 Battle Born (2012)
[44] Tom Brosseau - 'Roll Along With Me'
 Perfect Abandon (2015)
[43] Editors - 'Escape the Nest'
 An End Has a Start (2007)
[42] Bon Iver - 'Perth'
 Bon Iver (2011)
[41] Wilco - 'Ashes of American Flags'
 Yankee Hotel Foxtrot (2002)

dinsdag 28 februari 2017

Zoggel.blogspot.com Top 100 muziek 2007-2017: #80-61

Een top 100 van de tussen 2007 en 2017 ontdekte hedendaagse muziek (max. één lied per album)

Deel 2: #80-61

[80] Iron and Wine - 'White Tooth Man'
 The Shepherd's Dog (2007)
[79] Cold War Kids - 'Finally Begin'
 Mine Is Yours (2011)
[78] Band of Horses - 'Detlef Schrempf'
 Cease to Begin (2007)
[77] The Go Find - 'Downtown'
 Stars on the Wall (2007)
[76] Death Cab for Cutie - 'Champagne from a Paper Cup'
 Something About Airplanes (1999)
[75] The War on Drugs - 'Red Eyes'
 Lost in the Dream (2014)
[74] The Arcade Fire - 'Old Flame'
 Arcade Fire [EP] (2003)
[73] The Whitest Boy Alive - 'Burning'
 Dreams (2006)
[72] My Morning Jacket - 'Hopefully'
 At Dawn (2001)
[71] Taking Back Sunday - 'Liar (It Takes One to Know One)'
 Louder Now (2006)
[70] Sufjan Stevens - 'Vesuvius'
 The Age of Adz (2010)
[69] Keane - 'Black Burning Heart'
 Perfect Symmetry (2008)
[68] Explosions in the Sky - 'Glittering Blackness'
 How Strange, Innocence (2000)
[67] Editors - 'Papillon'
 In This Light and on This Evening (2009)
[66] Paul Banks - 'Over My Shoulder'
 Banks (2012)
[65] The Killers - 'All These Things That I've Done'
 Hot Fuss (2004)
[64] Pinback - '3x0'
 Summer in Abaddon (2004)
[63] Ryan Adams - 'Blue Sky Blues'
 29 (2006)
[62] Matchbook Romance - 'Playing for Keeps'
 Stories & Alibis (2003)
[61] Bloc Party - 'Song for Clay (Disappear Here)'
 A Weekend in the City (2007)

maandag 27 februari 2017

Zoggel.blogspot.com Top 100 muziek 2007-2017: #100-81

Een top 100 van de tussen 2007 en 2017 ontdekte hedendaagse muziek (max. één lied per album)

Deel 1: #100-80

[100] The Shins - 'New Slang
 Oh, Inverted World (2001)
[99] William Fitzsimmons - 'Find Me to Forgive
 The Sparrow and the Crow (2008)
[98] Newton Faulkner - 'I Need Something
 Hand Built By Robots (2007)
[97] Lisa Hannigan - 'Pistachio
 CD van de Somberheid (2010)
[96] Ben Howard - 'The Fear
 Every Kingdom (2011)
[95] Angels & Airwaves - 'Do It for Me Now'
 We Don't Need to Whisper (2006)
[94] The National - 'The Perfect Song'
 The National (2001)
[93] Interpol - 'My Blue Supreme'
 El Pintor (2014)
[92] Low - 'What Part of Me'
 Ones and Sixes (2015)
[91] Death Cab for Cutie - 'Information Travels Faster'
 The Photo Album (2001)
[90] Bright Eyes - 'If the Brakeman Turns My Way'
 Cassadaga (2007)
[89] Luke Sital-Singh - 'Nothing Stays the Same'
 The Fire Inside (2014)
[88] Wilco - 'You Satellite'
 Star Wars (2015)
[87] Tame Impala - 'Why Won't You Make Up Your Mind?'
 Innerspeaker (2010)
[86] Editors - 'All Sparks'
 The Back Room (2005)
[85] Arcade Fire - 'It's Never Over (Hey Orpheus)'
 Reflektor (2013)
[84] The Last Shadow Puppets - 'Standing Next to Me'
 The Age of the Understatement (2008)
[83] Blink-182 - 'Love Is Dangerous'
 Neighborhoods (2011)
[82] Sufjan Stevens - 'John My Beloved'
 Carrie and Lowell (2015)
[81] The Rural Alberta Advantage - 'The Dethbridge in Lethbridge'
 Hometowns (2009)

zondag 19 februari 2017

Zeven dagen lang (314)

13 t/m 19 februari

MAANDAG Hierom
Inzichtelijke reportage in Nieuwsuur vanavond over PVV-stemmers in traditionele PvdA-contreien. Ze zijn allemaal voor opvang van asielzoekers, sommigen helpen er zelfs actief aan mee, maar ze stemmen toch Wilders omdat ze zich genegeerd en benadeeld voelen door de regering.

DINSDAG EU
Het begint met veel animo, het eindigt met veel animositeit.

WOENSDAG Muziek
Beth Hart, 'Mechanical Heart' (2015) 

DONDERDAG Herr Schulz
René Cuperus vertelt in Met het oog op morgen dat Martin Schulz (SPD), die wij kennen als een van de vreselijkste eurocraten van Brussel, in Duitsland als een frisse politieke outsider wordt gezien, een onbeschreven blad. 
Hier was hij vorige week nog in het nieuws omdat hij als voorzitter van het Europees Parlement met geld smeet en aan vriendjespolitiek deed, daar is hij in het nieuws als de belangrijkste uitdager van Angela Merkel voor het bondskanselierschap. Opvallend, en ook wel een beetje beangstigend.

VRIJDAG Bruna
Het had zomaar gekund dat Bruna op een en dezelfde dag was overleden en failliet verklaard.

ZATERDAG Niet doormodderen
De euro heeft zijn langste tijd gehad, daar zijn de economen het wel over eens. Daarom in de Volkskrant vier scenario's hoe we de euro vaarwel kunnen zeggen:
1. Nexit: terug naar de gulden
2. Een sterke 'neuro'
3. Twee euro's, hard en zacht
4. Lexit: eruit, en dan linksaf
Alle vier de scenario's hebben voor- en nadelen, maar het domste is krampachtig aan de euro vast blijven houden, wat Rutte en Dijsselbloem doen. 'De euro als motor van de Europese samenwerking rammelt en rookt. Dat blijven negeren lost niets op. Wie zichzelf en zijn kiezers serieus neemt, zorgt dat er een nieuw motorblok klaar staat voor als deze het definitief begeeft. Het minste wat we kunnen doen is hardop nadenken over hoe zo'n leven na de euro eruit moet zien.'

ZONDAG Boer zoekt vrouw
Ik dacht, ik ken die Olke ergens van. Nu weet ik het weer: hij speelde in die TUI-reclame:

zaterdag 18 februari 2017

De bestuursvoorzitter, de columnist en de kroniekschrijver

Vrijdag las ik het 1163 pagina's tellende KL (2015) van Nicolaus Wachsmann uit. Dit boek, voluit getiteld KL. Een geschiedenis van de naziconcentratiekampen, is alom bejubeld als de langverwachte synthese van de talloze gespecialiseerde studies over de SS-kampen. 
  Wachsmann begint en eindigt zijn indrukwekkende verhaal met het relaas van Edgar Kupfer, die van november 1940 tot eind april 1945 in Dachau zat en er nauwgezet een kroniek bijhield van de gang van zaken in het kamp. Na de oorlog was er nauwelijks belangstelling voor zijn lot, laat staan voor zijn geschriften, en vertrok hij naar de VS en later Sardinië.
  In de jaren zestig moest Kupfer hemel en aarde bewegen om het pensioen van de Duitse overheid te ontvangen waar hij recht op had. Telkens werd het geld te laat uitbetaald, en in 1979 schreef Kupfer een brief aan de instanties: 'Ik word kotsmisselijk van dit leven. Het is voor alle partijen waarschijnlijk het beste als ik een eind aan mijn leven maak, dan bent u een lastpost kwijt en hoeft de overheid alleen nog de begrafenis te vergoeden.' (p. 825-826)
  Kupfer overleed uiteindelijk in 1991. 'Niemand die nog wist wat hij had meegemaakt', aldus Wachsmann.
  Ik had de lectuur van het boek nog niet helemaal verwerkt toen ik vernam van de ophef over een column op RTL Z met de omineuze titel 'We hebben een stemverbod voor ouderen nodig'.
  De columnist had een 'bestuursvoorzitter van een groot Nederlands bedrijf' gesproken die vond dat 55-plussers het stemrecht moest worden ontnomen. 55-plussers gaan immers spoedig dood, hebben geen toekomst meer en zullen dus bij het stemmen ook niet aan de toekomst denken - zo luidde kort samengevat de redenering. De columnist was het 'roerend' met de bestuursvoorzitter eens.
  Het kan de impact van KL zijn geweest, maar ik meende tussen de regels te lezen dat bestuursvoorzitter en columnist 55-plussers maar lastposten vonden die maar beter een einde aan hun toch al toekomstloze leven konden maken.
  Uiteraard werd er in de column verwezen naar de Brexit, die vooral door Britse ouderen werd gesteund. 'Het merendeel van de jongeren wilde juist blijven'. Ik heb eerder al laten zien dat het merendeel van de jongeren daar nogal banale en vooral weinig solidaire redenen voor bleek te hebben, maar vooral dat het merendeel van de jongeren het blijkbaar om het even was, want ze bleven in groten getale thuis.
  Beslissingen worden genomen door degenen die komen opdagen en wie komt opdagen zal ook gemakkelijker de uitslag kunnen accepteren als die tegenstrijdig is met de eigen voorkeuren.
  Alsof het zo moest zijn die dag zond Nieuwsuur 's avonds een reportage uit over de desinteresse in de politiek onder jongeren. Dieptepunt was de studente die het volgende zei:
  'Er spreekt mij niet echt wat aan. Ik heb niet echt wat gezien op de series en de dingen die wij kijken, ook niet op Facebook of zo. Als je dan een filmpje hebt op Facebook van een politieke partij die er wat minder leuk uitziet dan een filmpje van bijvoorbeeld eten, wat ik best wel leuk vind, dan ga ik liever eten kijken dan dat ik naar zoiets kijk. Dus ik heb er geen belang bij en er zijn geen dingen die me echt aanspreken.'
  Van de wel geëngageerde studenten vond de eerste het eng dat zo veel Nederlanders een probleem hadden met de multiculturele samenleving. Zelf dacht ze bij al het moois van de multiculturele samenleving bijvoorbeeld aan 'lekker Indonesisch eten'. En de tweede student was zeer pro-EU. Want je kon nu zo gemakkelijk Duitsland in rijden.
  Volgens de bestuursvoorzitter en de columnist denkt een oudere kiezer vooral 'aan wat hij heeft en wat hij kwijt kan raken'. Dat lijken me nu juist voortreffelijke criteria om je stemgedrag te bepalen. In het verleden ligt 'de kern van de cultuur, van de ethiek van belevenissen van mensen' om met Ruud Lubbers te spreken. De schandalige behandeling die de kroniekschrijver van Dachau ten deel viel kwam vooral voort uit de weigering van Duitsland om zich rekenschap te geven van het verleden. Pas na de Koude Oorlog is dat meer dan goed gekomen - maar toen was het voor Kupfer al te laat.
  Het probleem is volgens mij dat veel jongeren vooral een heden hebben, geen verleden maar ook nog geen toekomst. Dat is hen niet eens aan te rekenen.
  Ontwikkelingspsychologen hebben ontdekt dat het brein pas rond het 25ste levensjaar volgroeid is. Pas dan ben je op grond van je beleefde ervaringen, opgedane kennis en doorstane emoties in staat weloverwogen keuzes te maken en ben je voldoende toegerust om te anticiperen, om vooruit te kijken. Áls er dus al aan de stemgerechtigde leeftijd moet worden gemorreld, dan toch eerder aan de onderkant.

zondag 12 februari 2017

Zeven dagen lang (313)

6 t/m 12 februari

MAANDAG Dwaalspoor
'Het gelijkstellen van populisme aan rechts-extremisme en zelfs fascisme zet ons op een dwaalspoor. Juist in het gebruik van geweld onderscheidt het fascisme zich van het populisme, dat altijd opereert binnen de kaders van de parlementaire democratie.
Dit cruciale onderscheid wordt in het debat over het hedendaagse populisme vaak over het hoofd gezien. Sterker nog: politiek-correcte media en wetenschappers halen het fascisme uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw maar al te graag van stal. Zoals wijlen Theo van Gogh eens snedig opmerkte, was het antifascistische verzet na de oorlog aanmerkelijk heldhaftiger dan tijdens de bezettingsjaren.'
Populismekenner Hans Wansink in de Volkskrant

DINSDAG Muziek
The Association, 'Windy' (1967)

WOENSDAG Europisme
Donald Tusk pleit voor 'assertieve en spectaculaire stappen' om de Europese integratie 'naar een volgend niveau' te tillen en roept regeringsleiders op om op 25 maart bij de viering van zestig jaar Verdrag van Rome trouw te zweren aan de EU. 
Waanzin! Ewald Engelen dient Tusk in De Groene Amsterdammer krachtig van repliek: 'Het is wat mij betreft de meest expliciete demonstratie van het quasi-religieuze karakter dat Europese integratie voor de politieke elite heeft aangenomen. Euroscepsis niet bestrijden door de zorgen en problemen van de burgerij te adresseren maar door onderling een nieuwe belijdenis te doen aan het geloofsartikel van Europese integratie dat voor een groeiend deel van diezelfde burgerij meer en meer steen des aanstoots is geworden. Lijkt me een fantastische manier om de gapende kloof tussen kiezer en politiek te dichten, heren. En veel succes gewenst bij de komende verkiezingen met dit complot tegen de democratie!'

DONDERDAG Jinek
Peter R. de Vries bedient zich van agressieve intonatie om zijn gebrek aan argumentatie te verhullen.

VRIJDAG 1940
Bij de stelling in de Stemwijzer dat er een Europees leger moet komen heeft Artikel 1 van S. Simons als commentaar gegeven: 'De verdediging van "Nederland" is sinds 1940 een betekenisloos begrip. Onze toekomst en veiligheid liggen bij een Europees leger, zeker in de context van een minder betrouwbare Verenigde Staten.' 
Een intrigerende reactie. Even afgezien van dat tussen haakjes plaatsen van 'Nederland' waar ik al onpasselijk van word, roept het gekozen jaartal allerlei vragen op. Denkt S. Simons dat we nog steeds bezet zijn door Duitsland? Dat Nederland sindsdien nooit meer een soevereine staat is geworden? Vindt ze dat we het al die jaren zonder krijgsmacht hadden moeten doen? 
Artikel 1 negeert met deze reactie Artikel 97 van de Grondwet: '1. Ten behoeve van de verdediging en ter bescherming van de belangen van het Koninkrijk, alsmede ten behoeve van de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde, is er een krijgsmacht. 2. De regering heeft het oppergezag over de krijgsmacht.'

ZATERDAG Hopelijk
Zorgwekkend nieuws in de ochtendjournaals: D66-, CDA-, GroenLinks- en PvdA-kiezers overwegen op 15 maart 'strategisch' VVD te gaan stemmen. Saskia van der Jagt (56, uit Utrecht) bijvoorbeeld zweeft tussen de linkse partijen, maar ze kiest mogelijk voor de VVD - 'al druist het tegen alles in waar ik voor sta, mijn waarden en mijn idealen' - om de PVV niet de grootste te laten worden. 
Krankzinnig, het enige wat je ermee bereikt is dat VVD én PVV straks zo groot worden dat ze samen gaan regeren, ook al heeft Rutte dat uitgesloten. 'In het verleden heeft hij al eens eerder gezegd niet met de PVV samen te gaan werken en dat gebeurde toen toch. Hopelijk houdt hij nu woord.'
Schrijnend, zo veel naïviteit. Ze bestaan dus echt, mensen die de naam Mark Rutte en de uitdrukking je aan je woord houden nog in één zin durven te gebruiken. PVV-stemmers worden vaak dom en gevaarlijk genoemd, maar het zijn mensen als Saskia van der Jagt die de democratie ondermijnen.

ZONDAG Swansea-Leicester
Vorig jaar rond deze tijd supporterde ik Leicester City in de hoop dat ze kampioen zouden worden, nu in de vrees dat ze zullen degraderen.

woensdag 8 februari 2017

Huilen om Jesse Klaver

Aan onze vaderlandse universiteiten is GroenLinks traditioneel de favoriete partij onder de geleerde heren en dames.
  Dan ben ik toch benieuwd wat zij bij de komende verkiezingen gaan stemmen nu Jesse Klaver van de ooit zo redelijke partij een hysterische 'volksbeweging' heeft gemaakt, een belediging van je intelligentie.
  Sinds we wakker werden met Donald Trump regeert de angst voor een kopie van dat scenario in ons kleine kikkerlandje op 15 maart. Wilders is in dat draaiboek de laaglandse Trump, maar vlak ook Jesse Klaver niet uit.
  Qua wereldbeeld zijn het natuurlijk tegenpolen, maar qua manier van politiek bedrijven en campagne voeren zijn het vader en zoon. Nou ja, opa en kleinzoon.
  De kern van Trumps campagne was dat hij zich succesvol wist af te zetten tegen het politieke establishment door zich te presenteren als niet eenvoudigweg de volgende kandidaat van de oude partij, maar als de leidsman van een nieuwe burgerbeweging, 'the movement'.
  Precies dat is wat Klaver ook doet. Hij werpt zich op als de aanvoerder van een beweging, een partijoverstijgende 'beweging van hoop en optimisme' uitroepteken.
  Sinds Klaver tot boy wonder van links werd gebombardeerd is het hem nogal naar de bol gestegen. Ergens vorig jaar besteedde de NPO weer eens aandacht aan de periodiek terugkerende 'noodzaak' tot fuseren van de linkse partijen. Klaver werd erover geïnterviewd, maar opeens richtte het kereltje zich direct tot zijn linkse bentgenoten door recht de camera in te kijken en op te roepen tot progressieve samenwerking onder zijn leiding.
  Ik ga hem hier geen 'snotneus' noemen. Dat deed Vierdaagseverslaggever Fons de Poel immers al. Maar wat een potsierlijke aanmatiging.
  Het Algemeen Dagblad en de regionale kranten publiceerden afgelopen weekend een groot verhaal over de messias van de linkse kerk. Een ontluisterende reportage. Klaver kwam er bepaald niet uit naar voren als een authentieke persoonlijkheid, laat staan als een integer politicus. Veeleer als een merk, een marketingproduct - en het enge was dat Klaver en de zijnen geen moeite deden te verbergen dat dit ook precies de bedoeling was.
  De reportage leest als een verslag van de zoveelste talentenjacht op een commerciële televisiezender. Het kleffe omhelzen van zijn paladijnen de godganselijke avond, de boksgebaartjes voor hij het podium op gaat. Het is de politieke pendant van de emoporno. Er is geen inhoud, er is alleen buitenkant. Klaver is de politieke vertegenwoordiger van de Idols-generatie.
  'Er wordt zorgvuldig geboetseerd aan zijn imago door een team van getrouwen', lezen we. Dat team heet Team Jesse en 'Team Jesse wil graag de media-aandacht controleren'. Klaver heeft daartoe niet alleen de beschikking over woordvoerders maar ook over 'een legertje "beeldvoerders"'. Die groene riefenstahls moeten ervoor zorgen 'dat Klaver gunstig overkomt op camera en in internetfilmpjes'.
  GroenLinks organiseert ook allang geen partijbijeenkomsten meer, die heten tegenwoordig 'Jesse meetups'. De partij is sowieso geheel naar de achtergrond verdwenen, alles draait om het poppetje. De aanval op Rutte moet in de meetups vooral 'goed "geframed"' zijn.
  Er zijn er voor minder op de politieke mestvaalt gekieperd.
  Klaver jat teksten van Obama, kopieert het uiterlijk van Trudeau, bauwt de theorieën van Piketty na - die politiek overigens volstrekt onbruikbaar schijnen te zijn.
  Hij oogst niettemin succes met zijn mantra 'dat geluk "meer is dan economische groei"' en met zijn pleidooi voor 'het verkleinen van de "kloof tussen arm en rijk"'. Dat lijkt me sowieso al in tegenspraak met elkaar - als je immers meent dat geluk niet door economische factoren wordt bepaald, waarom zou je dan nog zo nodig die kloof tussen rijk en arm willen verkleinen.
  Zoals alle lijsttrekkers schreef ook Klaver in de aanloop naar de verkiezingen zijn visie op in een boekje: De empathische samenleving (De Bezige Bij, 107 blz.). Het zijn vensters op de toekomst, maar zonder raamwerk eromheen, zonder huis, zonder fundering. Geen noten, geen literatuuropgave, alleen gebakken lucht. Het ruikt misschien lekker maar het heeft in feite geen enkele substantie.
  Laten we allemaal wat aardiger zijn voor elkaar, de filosofie van de zandbak. Tegen zulk idyllisch idealisme is ook geen weerwerk mogelijk - wie is er niet voor hoop en optimisme, uiteraard juich ik meer empathie toe -, maar hoe Jessias met dat evangelie de woestijn van de politiek door wil trekken wordt hem nooit gevraagd.
  Wilders, die andere populist, wordt uitentreuren aangewreven dat hij wel steeds een grote mond opentrekt maar zelf niet met fatsoenlijke oplossingen komt, maar Klaver mag zijn kretologie ongehinderd de huiskamers in slingeren.
  Het is allemaal oudbakken wereldverbeteraarsjargon in een nieuwe, frisse verpakking. De geitenwollen sokken zijn vervangen door een hagelwit overhemd, maar de halfzachte opinies zijn dezelfde gebleven.
  Jesse Klaver is zijn zorgvuldig geboetseerde image, er zit verder niets achter. Het is honderd procent dikke nep, honderd decibel holle galm.
  Daarmee is hij GroenLinks in rap tempo tot een sekte aan het transformeren, getuige ook de semireligieuze reacties tijdens een meetup: 'Er waren mensen aan het huilen, man.' 
  Ik geef die vrouwen gelijk, zij het om een heel andere reden: het is inderdaad om te huilen zo bedroevend.

zondag 5 februari 2017

Zeven dagen lang (312)

30 januari t/m 5 februari

MAANDAG VI
Gertjan Verbeek: 'Ik deel nooit boetes uit.'
Over Gertjan Verbeek in Kees 't Hart, Het mooiste leven... Een seizoen bij sc Heerenveen (2006): 'De boetelijst is in de kleedkamer tegen de muur geplakt, Gj werkt hem steeds bij, je krijgt een boete wanneer je op een verkeerde plaats schoenen laat slingeren, wanneer je je spullen niet opruimt, onterecht opbelt, verkeerde schoenen aanhebt etc.' (p. 193)

DINSDAG Jack
Jack Keijzer verloor zijn zoon door een liquidatie in het drugsmilieu en sindsdien kennen we hem allemaal van tv als onvermoeibare strijder tegen drugs en voor spreekrecht voor nabestaanden.
Vorig jaar verloor hij ook zijn tweede zoon, door zelfdoding. Lees het hartverscheurende verhaal van Menno van Dongen in de Volkskrant.

WOENSDAG Positiebepaling
Welke kans is groter: dat je wanneer je 's ochtends wakker wordt leest: 'TRUMP BEGINT NUCLEAIRE OORLOG', of dat je leest 'PRESIDENT TRUMP DOODGESCHOTEN'?

DONDERDAG Joker
Kwade tongen beweren dat Trump na zijn democratische verkiezing nu achter de schermen met een coup bezig is. Ik weet het niet. Er is al een Wikipedialemma over, maar ik snap er helemaal niks van.

VRIJDAG Kutbever
Ik vind dat elke reclame die door die blije eikel Johan Fretz wordt ingesproken automatisch voor een Loden Loekie moet worden genomineerd.

ZATERDAG Muziek
The O'Jays, 'Back Stabbers' (1972)

ZONDAG Buitenhof
Jeroen Smit prijst in 'Schuim & as' de Amerikaanse journalistiek omdat die zich heeft voorgenomen vaker het land in te trekken om naar de mensen te luisteren.
Ik wens ze veel succes. In Nederland doet Wierd Duk dat al op zeer integere wijze, met verhalen in het AD en de regionale dagbladen die soms somber stemmen en soms juist hoop geven, maar als je ziet wat Duk voor bagger over zich heen krijgt van de meningen-gestapo... verschrikkelijk, dat is echt schandalig.

vrijdag 3 februari 2017

Ambacht

Jongeren gaan op 15 maart massaal op de PVV stemmen, zo blijkt uit onderzoek onder kiesgerechtigden uit de leeftijdsgroep 18-25 jaar.
  21% van deze groep heeft een voorkeur voor de PVV, dat is drie keer zoveel als voor enig andere partij: GroenLinks en VVD volgen met respectievelijk 7% en 6%.
  Een mogelijke verklaring is dat jongeren de praktijkdeskundigen zijn: op school, in het uitgaansleven, op de sportclubs ondervinden ze de demografische verschuivingen aan den lijve. Voor hen is de multiculturele samenleving bovendien een gegeven, zowel de zegeningen als de bedreigingen, en nauwelijks nog een taboeonderwerp zoals nog maar al te vaak in de media en de politiek het geval is.
  Een andere verklaring stelt juist dat jongeren vandaag de dag geen enkele voeling meer hebben met wat er speelt in de samenleving sinds ze geen televisie meer kijken (kranten lazen ze al niet meer) maar slechts nog via de grillige sociale media met de grotemensenwereld in verbinding staan - het 'nepnieuws' van Facebook.
  Die wereldvreemdheid is ook een gevolg van woekering van woord en beeld in de digitale era. Jongeren blijken namelijk moeite te hebben het ongebreidelde aanbod van nieuws (overload aan content, zoals dat tegenwoordig heet) te filteren.
  Ze volgen het nieuws alleen nog om mee te kunnen praten, aldus een RTL-medewerkster die er onderzoek naar deed: 'Ze willen niet voor schut staan omdat ze niet weten wat er speelt. Ze willen weten wat hun vrienden lezen. Tegelijk worstelen ze met een overload aan content. Er komt zoveel op ze af. Ze missen een filter.'
  Tja, denk ik dan, en mij maar uitlachen om mijn trouw aan Teletekst.
  Mark Misérus schreef vorige week in de Volkskrant een mooi artikel over de onverminderde populariteit van Teletekst, dat in veel andere landen al verdwenen is. Daar hebben de publieke omroepen overhaast gehandeld en de digitale mogelijkheden genegeerd. Want het is de app die Teletekst toekomstbestendig maakt, met 619.000 unieke bezoekers gemiddeld per dag.
  Op zondag raadplegen ruim 800.000 mensen de voetbalpagina's. Op de dag dat Donald Trump tot president verkozen werd waren het er 2 miljoen.
  Teletekst is bondig, braaf en objectiever dan al het andere. Een filter zonder fratsen. 'Hier geen foto's, filmpjes en advertenties die de aandacht van de boodschap afleiden. Geen slecht onderbouwde meningen, godwins, scheldkanonnades en doodsbedreigingen. Teletekst is niet links en niet rechts, is progressief noch conservatief. Het is rechttoe-rechtaan, hardcore nieuws, de servicepagina's daargelaten.'
  Dat vat het vrij aardig samen. Vooral van die advertenties, fijn dat iemand anders het ook eens opmerkt. En nog nooit is er iemand in geslaagd in te breken: 'Teletekst is oldskool hufterproof.'
  Teletekst is ook een doorlopende ode aan de taal. De creativiteit van de koppen, en de schoonheid van het woordbeeld bijvoorbeeld. Zo moet de teletekstredacteur ervoor zorgen dat de regels zo veel mogelijk vollopen: 'de nieuws- en sportberichten bestaan uit drie alinea's die bij voorkeur netjes uitlijnen. Want dat vinden bepaalde teleteksters nogal belangrijk, dat de regels mooi vollopen.' Misérus schrijft het hier enigszins smalend op, zo lijkt het, maar het is natuurlijk een vorm van taalvirtuositeit.
  De ruimte om zo volledig mogelijk te zijn is beperkt. 'Het is een ambacht', aldus een NOS'er. Dat is het, een ambacht. Graag meer aandacht voor het ambacht. In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.
  De partij die Teletekst in de nationale inventaris immaterieel cultureel erfgoed wil opnemen krijgt 15 maart mijn stem.

zondag 29 januari 2017

Zeven dagen lang (311)

23 t/m 29 januari

MAANDAG Duivelskunstenaar
Simon Vestdijk lijkt tegenwoordig helaas te behoren tot de schrijvers die nog maar namen lijken. Om daar iets aan te doen schreef ik met collega Peter Kegel een artikel voor Literatuurmuseum.nl over Vestdijk: 'De onverwachte onwerkelijke werkelijkheid van "Het veer"'.

DINSDAG Stille kracht
Brandpunt begint het item over Giovanni van Bronckhorst met de mededeling dat het kampioenschap voor Feyenoord 'binnen handbereik' is. Wat is dat voor flauwekul? Vijf punten voorsprong met nog drie wedstrijden te gaan is misschien een situatie waarbij de titel binnen handbereik is, niet met nog vijftien duels te spelen.
Wel een mooie reportage trouwens. Met een glansrol voor de oma van Gio (89), die het in kamp Schattenberg, waar de Molukkers in de jaren vijftig werden ondergebracht, al snel in de gaten had: 'Ajax? Kapsones!'

WOENSDAG Populist
Donald Trump heeft de Amerikaanse kiezer vorig jaar een 'Contract with the American Voter' voorgelegd - een actieplan voor de eerste honderd dagen van zijn presidentschap. Hij is tot president verkozen en voert nu in rap tempo de punten uit het plan uit. Het laat zien dat Trump nog altijd meer zakenman is dan politicus: er is een contract afgesloten en dat kom je na - alle diplomatieke ophef ten spijt. Dat vele politici en opiniemakers niettemin geschokt zijn dat Trump zijn woorden in daden omzet toont bovendien aan hoe ver het politieke kartel vervreemd is geraakt van het principe dat campagnebeloftes in concreet beleid dienen te worden vertaald.

DONDERDAG Kijken naar mensen die tv kijken
Dertiende column voor Staantribune online: 'Samenballing'.

VRIJDAG Electieve aristocratie
'Geen politiek systeem kennen wij zo goed, maar begrijpen we tegelijkertijd zo slecht als de representatieve democratie. Dat begint al met de naam. De representatieve democratie is helemaal geen democratie, maar een electieve aristocratie.'
Doorwrochte en toch heldere analyse in de NRC van de representatieve democratie door Frank Ankersmit, emeritus hoogleraar geschiedenis en #29 op de lijst van Forum voor Democratie

ZATERDAG Muziek
Simon & Garfunkel, 'America' (1968) ['They've all come to look for America...']

ZONDAG Holocaustherdenking
De spreekstalmeester kondigt minister-president Rutte abusievelijk aan als 'Sjaak Rutte'.
Ik zeg: die houden we erin! Past uitstekend bij zijn imago van schimmige sjacheraar in politieke beloftes.

zondag 22 januari 2017

Zeven dagen Trump

Een speciale aflevering (#310) van de rubriek 'Zeven dagen lang'

Op vrijdag 20 januari 2017 kregen de Verenigde Staten van Amerika een nieuwe president. Barack H. Obama is geschiedenis, de toekomst is aan Donald J. Trump. Hij is lomp, onbehouwen, ordinair - een unprecedented president -, maar dat is de oppervlakte, de voorkant, het masker. Wat ligt daarachter? Wat is zijn kracht, wat zijn zwakte? Waar liggen de kansen, waar de gevaren?
  De machtsoverdracht in de VS zorgde voor een stortvloed aan columns, analyses en opinies. Het valt niet mee in dat helse pandemonium nog nuchtere, verstandige en rationele commentaren te vinden die voorbijgaan aan de waan van de dag. Maar ze zijn er wel, als je goed zoekt: beschouwingen die de jubelende euforie van de alt right en de nieuwrechtse bewegingen aan de ene kant en de hysterische onheilsprediking van de mainstream-media en de oud- én nieuwlinkse politiek aan de andere kant weten te overstijgen.

Op MAANDAG schreef Arie Elshout in de Volkskrant een uitgebreid commentaar: 'Hoe acht jaar Obama kon uitmonden in een Trump'. Acht jaar geleden werd de wereld 'collectief verliefd' op Obama. Nu hij afzwaait kan hij een alleszins acceptabel eindrapport overleggen. Ten eerste op het menselijke vlak, op het in de politiek altijd van mijnen en boobytraps vergeven domein van de integriteit: Obama toonde zich steevast 'een gepolijste en beheerste persoonlijkheid'. 'Hij koos zijn woorden zorgvuldig' en hij 'raakte nooit in een privéschandaal verstrikt'. Ook beleidsmatig boekte hij successen: de president 'hielp miljoenen onverzekerde Amerikanen aan een ziektekostenverzekering, nam voor kinderen van illegale immigranten de dreiging van uitzetting weg, tekende het klimaatakkoord van Parijs, kondigde nieuwe regels voor Wall Street af, streefde naar vrijhandel met Azië en Europa, en legde een engelengeduld aan de dag bij zijn pogingen Iran van kernwapens af te houden.'
  Trump is in alles het tegendeel van Obama. Veel van diens verworvenheden wil hij terugdraaien. De kernvraag is dan ook: hoe kon acht jaar Obama uitmonden in Trump? Het antwoord luidt: arrogantie en een gebrek aan empathie. Met Obama meenden de Democraten zo ongeveer definitief de macht naar zich toe te hebben getrokken: 'Zij vertegenwoordigden de toekomst, het nieuwe, diverse Amerika.' Het succes van Bernie Sanders was echter een teken aan de wand: 'Het onbehagen zat ook in de Democratische achterban, maar dat waren populisten en die hou je op afstand. Dat men populisten ook kan zien als kiezers die zich genegeerd voelen door de gevestigde politiek en daarom uitwijken naar alternatieve politici die wel luisteren, kwam niet bij de Democraten op.'
  Rechtse kiezers in de VS verlangen in de regel terug naar het Amerika van net na 1945, toen de grote middenklasse opkwam op de golven van welvaart en werkgelegenheid. Die wens kunnen de Republikeinen natuurlijk nooit in vervulling laten gaan, maar links verzuimde met een alternatief te komen: 'De fout van de Democraten was dat ze zich te weinig inleefden in het gevoel van gewone blanke Amerikanen dat het land hun ontglipt. Links kijkt namelijk vooral vooruit. Obama annexeerde de geschiedenis als exclusieve bondgenoot. Hoewel hij leerde dat Verandering tijd kost, meende hij zeker te weten dat de loop van de historie uiteindelijk leidt tot een wereld gedomineerd door progressieve waarden, zoals tolerantie, diversiteit en gelijkheid.' Wie daar kritische kanttekeningen bij plaatst wordt gedemoniseerd, hij staat 'aan de "verkeerde kant van de geschiedenis"' zoals dat heel denigrerend heet.
  'Waar rechts het verleden idealiseert, idealiseert links de toekomst. Het denkt dat die onomkeerbaar zijn kant op beweegt. Dat is net zo onrealistisch als de zogenaamd ideale wereld van vroeger die rechts koestert, maar ondertussen zet links andersdenkenden weg als achterlijken die je beter kunt mijden.
Ook leidt het tot een preoccupatie met minderheidsgroepen die in een achterstandssituatie verkeren en vooruit geholpen moeten worden. Het Hooggerechtshof had het homohuwelijk nog niet geregeld, of meteen werd de sprong gemaakt naar de transgenders als nieuwe bedreigde mensensoort.
Op zich is de emancipatie van zulke groepen een noodzakelijk streven. Maar voor Amerikanen in vervallen industriestreken die kampen met banenverlies en uitzichtloze armoede moet het gedoe over transgendertoiletten overkomen als een wrang voorbeeld van hoe modern links moeite heeft hoofd- van bijzaken te onderscheiden.'
  Elshout illustreert dit met een beeldende vergelijking: 'valt het een werkloze staalarbeider echt kwalijk te nemen dat hij zich moeilijk identificeert met een antioxidanten telende daktuinbezitter in Brooklyn, waar Hillary haar hoofdkwartier had? Het zijn twee volstrekt verschillende werelden.' Zijn conclusie luidt: 'Trump is gekozen door rechts, maar zit er ook vanwege het falen van een arrogant links.'

Kees Homan van Instituut Clingendael ging op DINSDAG, eveneens in de Volkskrant, in op de defensieplannen van de nieuwe president: 'Trump richt zich teveel op traditionele oorlogsvoering'. Trump wil 'een grotere en gemoderniseerde krijgsmacht. Hij bepleit een militair apparaat dat zo sterk, machtig en gerespecteerd is, dat de Verenigde Staten geen kernwapens hoeven in te zetten.' Bovendien wil hij bezuinigen op de Amerikaanse bijdrage aan de NAVO.
  Tegelijkertijd hebben de hoorzittingen deze week laten zien dat de beoogde ministers voornemens zijn de soep lang niet zo heet te eten als hun baas die meent te moeten opdienen. Mad Dog Mattis bijvoorbeeld: 'de beoogde minister van Defensie, de gepensioneerde generaal James Mattis, verklaarde voor de Senaatscommissie, dat hij Trump duidelijk gemaakt heeft de verplichtingen aan de NAVO na te komen. Mattis zei bovendien dat als er nu geen NAVO bestond, er één opgericht moest worden. Daarnaast kritiseerde hij ook, in tegenstelling tot Trump, de Russische president Vladimir Poetin en verklaarde hij de nucleaire deal met Iran te respecteren.'
  Toch zijn 'de nodige kritische kanttekeningen' gerechtvaardigd. 'Allereerst is er de vraag of alle defensieplannen financieel haalbaar zijn. Zo zal het defensiebudget minimaal met 100 miljard dollar verhoogd moeten worden. Trump heeft gesuggereerd het geld elders bij de overheid weg te halen. Maar hij heeft ook al verklaard fors in de binnenlandse infrastructuur te gaan investeren en de belastingen te verlagen.'
  Daarnaast is er de onzekerheid in hoeverre de matigende toon die ministers als Mattis aanslaan doorvertaald gaat worden naar het beleid: 'De vraag is wie uiteindelijk telkens aan het langste eind gaat trekken.'
  Voorts is uit de uitspraken van Trump niet bepaald een consistente beleidsvisie te destilleren, er is sprake van 'een onsamenhangende Trump-doctrine, die meer op intuïtie en lef dan op ratio is gebaseerd. Zo ontbreken morele overwegingen.'
  En ten slotte is uitbreiding van militaire middelen een vorm van 'traditionele oorlogvoering' die grotendeels achterhaald is. Anno nu is oorlog vooral 'hybride oorlogvoering', bestaande uit 'het verspreiden van desinformatie via sociale media, publieke mediacampagnes, inzet van zogenoemde vrijwilligers, subversieve activiteiten ter verstoring van de politiek en de economie et cetera.' Daar hebben we Trump nog niet over gehoord, 'daar blijft de toekomstige president ven de Verenigde Staten vooralsnog het antwoord op schuldig!'

Op WOENSDAG handelde de soms messcherpe, soms somberende, maar altijd lezenswaardige dagelijkse column van Theodor Holman in Het Parool over Trump: 'Het is bevrijdend dat Trump van alles aan zijn laars lapt'.
  Holman bekent diplomatie 'altijd een wonderlijk fenomeen' te hebben gevonden: 'net als tegen de advocatuur - een eerzame en nood­zakelijke beroepsgroep waarbij ik me niet thuis voel - heb ik een weerzin tegen de diplomatie: je moet handelen tegen je eigen moraliteit.' Zijn vader was een bekwaam diplomaat, maar 'ofschoon de term destijds nog niet bestond, heb ik het altijd ervaren als een vorm van politiek correct gedrag'.
  Als Trump iets niet is, dan is het politiek correct. 'Hij is in alles incorrect. En het verbaast me dat ­iedereen zich daar zo aan ­ergert; politieke tegenstanders nemen nu eenmaal beslissingen die je soms niet zinnen.' Holman ervaart het als 'bevrijdend' dat Trump niet politiek correct en niet diplomatiek is.
  'Zowel bij politieke correctheid als bij diplomatie is hypocrisie het voornaamste instrument, en dat instrument gedraagt zich als een immoreel boefje. Aan dat soort hypocrisie heeft Trump een ­hekel. We kunnen het vervelend vinden dat hij velen voor het hoofd stoot, maar hij beseft als geen ander dat je niet iedereen te vriend kunt houden. Je moet keuzes maken, en bij diplomatieke keuzes haal je nooit de hele buit binnen.'
  Obama wilde geen keuzes maken en haalde dus niets binnen: 'Obama, die we zullen missen als mens en als tactisch diplomaat, maar wiens presidentiële verdiensten, zo blijkt uit bijna elk commentaar, je bij elkaar moet schrapen om iets waardevols te kunnen laten zien.' Dat laatste is overigens nog maar de vraag, want ik lees ook over Obama zeer uiteenlopende eindrapporten. Misschien is het nog veel te vroeg om over hem te oordelen.

Over Obama en politieke correctheid schreef op DONDERDAG ook Derk Jan Eppink, in zijn column in De Morgen: 'Hoe de culturele elite de achterban van Trump verstevigt'. Sleutelwoord in zijn bijdrage is 'cultuuroorlog'.
  Op welhaast klinische wijze overziet de conservatieve denker Eppink het slagveld in de Verenigde Staten. 'De culturele elite was verliefd op Obama, maar haat Trump. Progressief Amerika komt maar niet over de nederlaag heen en beschouwt Trump als "niet legitiem". Daarmee is de "rechtvaardige cultuuroorlog" geboren.' Hij verwijst daarbij uiteraard ook naar de onsmakelijke lastercampagne over Trumps vermeende Moskouse uitspattingen: 'Buzzfeed, een website geleid door Kenneth Lerer, tevens de baas van de Huffington Post, en CNN gooiden het fake news in de ether. Trump hield een spektakelpersconferentie. Dat belooft nog wat.'
  Met deze onverkwikkelijke affaire is de toon voor een 'cultuuroorlog' gezet: 'Trump laat zich niet op de kop zitten door de culturele elite die zich opwerpt als scherprechter van goed en kwaad. Trump heeft lak aan politieke correctheid. Hij spreekt namens een groot deel van de bevolking dat het kwaad juist ziet in het "establishment" en Hollywood ronduit haat.'
  Het zijn de twee Amerika's waar ook Elshout al op wees. 'Hoe harder de elite uithaalt, hoe groter de cohesie van de Trump-aanhang. De kiezers in de Bible Belt en de Rust Belt kijken niet naar Saturday Night Live en hebben geen abonnement op de New York Times.' Zo zijn de troepenbewegingen op het slagveld van de cultuuroorlog: 'De adorables van de kustelites staan tegenover de deplorables in heartland America.' Een beslissende slag zal die om de economie zijn: als Trump er daadwerkelijk in slaagt voor economische groei en banen te zorgen, dan is dat nefast voor de Democraten, zeker met het oog op de komende Senaatsverkiezingen.

Tot zover de inleidende beschietingen. Op VRIJDAG was het uur U: de inauguratie van Trump in Washington DC. Op de televisie was het armoe troef. De wereld draait door, Nieuwsuur, Jinek: pure emo-tv. 'Volgens mijn belastinggeld ben ik tegen Trump', twitterde Theodor Holman venijnig. Het weloverwogen commentaar van de dag kwam van Boris van der Ham, oud-Kamerlid van D66, op zijn weblog: 'Trump-hater, beheers je'.
  'Om maar meteen met een disclaimer te beginnen: ik zou als Amerikaan niet op Donald Trump gestemd hebben. Niet omdat ik denk dat hij een racist zou zijn, want dat is hij volgens mij niet. Ja, het is een onbehouwen man, met een grove mond. Maar ik vond de manier waarop bijvoorbeeld zijn "lockerroom" opmerkingen over vrouwen door zijn tegenstanders werden uitgemolken, minstens zo ergerlijk en hypocriet.' Hear, hear!
  Niet dit identiteitspolitieke geneuzel maar de werkelijke politieke opvattingen van Trump moeten leidend zijn in het oordeel, zo vindt ook Van der Ham: 'De reden waarom ik niet op Trump zou gestemd hebben, heeft te maken met zijn visies op gezondheidszorg en het weer grotendeels afschaffen van Obamacare. Ook de opvattingen van Republikeinen over wapenbezit, milieubeleid, sommige internationale kwesties en ethische vraagstukken steun ik niet. Maar die opvattingen hadden voorgaande Republikeinse leiders ook, dus op dat punt is er niets nieuws onder de zon.'
  Vervolgens somt hij een aantal pluspunten van Trump op: hij is 'niet zo ideologisch' en komt met gefundeerde 'kritiek op internationale handel', in het bijzonder het 'blinde vrijhandelgeloof''. Daarnaast wil Trump zich krachtig afzetten tegen 'ingesleten diplomatiek geneuzel' - Holman prees dit ook al. China en Rusland hebben autoritaire, ruwe leiders, wat is er op tegen daar een Amerikaanse evenknie tegenover te zetten? Zachte heelmeester Obama heeft weinig kunnen uitrichten, Trumps kwaliteit is dat hij deals kan sluiten.
  Van der Ham verwoordt de tegenwerping van een fictieve opponent, die vergelijkingen met dictators en fascisten van stal haalt, en roept in reactie daarop op tot vertrouwen in het democratische proces: 'Trump is democratisch gekozen. Er is een parlement dat hem controleert en hem kan terugroepen. Ook functioneert de rechtstaat. Vooralsnog heb ik geen voorstellen gehoord die deze verhouding wil aantasten.' Pas als die er onverhoeds alsnog komen, dan zijn woede en actie gerechtvaardigd: 'het gevaar is dat sommige mensen nu al zo boos zijn, en zo verblind zijn door woede, dat ze hun kruit verschieten. Hoe geloofwaardig is het, mocht Trump daadwerkelijk nare maatregelen treffen, als je je nu al hebt overschreeuw[d]?'
  Dank, Boris van der Ham, voor deze beheerste analyse. Een verademing te midden van alle hysterie.

Weekend, met op ZATERDAGochtend een heerlijke relativerende column in het Dagblad van het Noorden van Daniël Lohues, de wijze uit het oosten.
  Hij begint zijn stukje 'Nieuwe tijd' met een natuurimpressie: 'De zon gaat onder. Een witte wereld in blauw en rozig licht. Het is windstil. De ganzen in de verte gakken onrustig. Ook een paar kraaien in de verte maken zenuwachtige geluiden.' Overal is het onrustig, op Twitter en op Facebook roeren de mensen zich. Het tijdperk Obama komt ten einde. 'Ik weet nog hoe blij we waren acht jaar geleden. We voelden allemaal dat er iets geweldigs aan zat te komen. Nu is dat anders. Alles is anders. Veel mensen zijn bang voor erge dingen. Tot atoombommen aan toe. Ik weet het niet. Gelukkig niet.'
  Vijf reeën doorkruisen de vlakte achter zijn huis, waar ook een uitkijkhut is. Er zit bijna nooit een jager in, dus het zal wel goed gaan, maar toch. Het zet Lohues aan het denken. Wat als er iemand gaat schieten op de president? Gekken genoeg, maar toch: het zal wel goedkomen. 'De zon is inmiddels achter de horizon verdwenen. Aan de andere kant van de aarde moet het inmiddels dag worden. Dat gaat al 4,6 miljard jaar zo. Dus ook dat komt vast wel goed.'
  Graag meer meer meer van zulke poëtische wijsgerigheid uit Drenthe.

Tot besluit op ZONDAG op Follow the Money de prikkelende bijdrage 'Wat heeft Trump nou eigenlijk verkeerd gezegd?' van Ewald Engelen, de dwarse financieel geograaf en aspirant-parlementariër van de Partij voor de Dieren.
  In navolging van Boris van der Ham begint ook Engelen zijn analyse met een disclaimer: 'Begrijp me niet verkeerd: ook ik walg van het misogyne, racistische, ordinaire, verwende, moreel abjecte personage dat de komende vier jaar dit belangrijke ambt gaat vervullen.' Zijn recalcitrantie begrijp ik vervolgens maar al te goed: 'Maar als de consensus zo overvloedig van de kolommen klotst, word ik altijd een beetje narrig: staat het frame een eerlijke beoordeling van 's mans woorden überhaupt wel toe? Want wat zei Trump nou precies voor aanstootgevends? Hij keerde zich tegen het politieke establishment dat nu al decennia de toon zet in Washington, ongeacht of het nou Democratisch of Republikeins is. Hij verweet datzelfde establishment vooral goed voor zichzelf te hebben gezorgd en zich weinig gelegen te hebben laten liggen aan het Amerikaanse volk. En hij beloofde niets meer of minder dan een radicale breuk met deze regering van, voor en door zelfbenoemde aristocratie, door de macht eindelijk terug te geven aan datzelfde volk. Me dunkt dat daar weinig tegen in te brengen valt.'
  In navolging van steeds meer topeconomen rekent Trump bovendien af met het blinde geloof in vrijhandel, de 'Davos-consensus', 'die luidt dat meer vrijhandel een grotere koek betekent, dat het 300 tot 400 miljoen Chinezen uit bittere armoede heeft bevrijd en dat de verliezers in Delfzijl, Detroit, Wuppertal en Liverpool maar op hun zakdoek moeten bijten - als zij vanuit de olympische hoogte van Davos überhaupt worden gezien.'
  De huidige tegenbeweging maakt daar nu een einde aan: 'Trump (en Sanders) komt de eer toe de vele verliezers van deïndustrialisatie in de Verenigde Staten (en Europa) nadrukkelijk op de politieke kaart te hebben gezet.' Voor Trump is 'hyperglobalisering geen natuurwetmatigheid', maar 'het gevolg van politieke beslissingen die de belangen van "Joe Sixpack" zwaar hebben geschaad. Kom daar maar eens om: een politicus die globalisering een politiek project noemt en niet een natuurlijk proces. Ook in Nederland zijn die met een lichtje te zoeken. Niet snel zal ik de senator van GroenLinks vergeten die zijn verdediging van de euro in reactie op mijn aanval begon met de zin: "Globalisering is nu eenmaal een feit."'
  Engelen wijst op 'de kracht van het frame' dat kort maar krachtig luidt: 'alles wat Trump doet is per definitie slecht gedaan.' Als hij het onverhoopt toch goed zou doen, dan zou dat een nederlaag voor het neoliberale establishment betekenen. 'De man moet falen, koste wat het kost. En dat betekent dat de neoliberale elite en haar hulptroepen bij de elitepers als de dood zijn dat zij bij een eventueel succes van Trumps economisch nationalisme electoraal in hun hemd komen te staan. Het is wat de economische cijfers van de Verenigde Staten post-Obama, en van het Verenigd Koninkrijk post-Brexit, momenteel voorzichtigjes suggereren: breken met de consensus loont.'
  Wat Engelen daarentegen somber stemt is de onzekerheid over Trumps beleidsmatige vertaling van zijn visie, 'de mate waarin hij daadwerkelijk iets aan de evidente uitwassen van hyperglobalisering gaat doen'. Uit zijn benoemingen blijkt bijvoorbeeld al dat de belangen van de 'Amerikaanse grootzakelijke elite' niet zullen worden geschaad.
  Engelen besluit met een toekomstvoorspelling: 'Dit wordt de komende vier jaar het beeld: Trump wordt verguisd vanwege zijn politieke incorrectheid, bekritiseerd vanwege zijn economisch nationalisme, geprezen vanwege zijn investeringsplannen en met rust gelaten als hij de cronies van het Amerikaanse kapitalisme opzichtig de hand boven het hoofd houdt.'

Zeven verstandige beschouwingen, afwisselend afstandelijk en persoonlijk, achteromkijkend en vooruitblikkend, kritisch en relativerend. Zo kan het ook.