zaterdag 29 juni 2013

Zeven dagen lang (169)

23 t/m 29 juni

ZONDAG Tranen
Johnny Hoogerland Nederlands kampioen! Zelden was het iemand zó gegund. Niet alleen om alle pech en ellende, ook om zijn authenticiteit: hij is de goedheid zelve. Pas als Hoogerland ooit gepakt zou worden is het wielrennen dood.

MAANDAG Schandaal
Zaterdag begint de Tour en natuurlijk komt l'Equipe weer geheel toevallig net nu met een dopingverhaal. Het zal ook eens een jaar niet. De tijden zijn echter veranderd en daarom beschuldigen ze nu maar een keer een Fransman: Laurent Jalabert zou doping hebben gebruikt. In 1998...
Wat een non-nieuws, dat was hét EPO-jaar, en we hebben de laatste maanden wel geleerd dat in die tijd iedereen gebruikte. Dit heeft dezelfde nieuwswaarde als wanneer je nu met de 'primeur' zou komen dat Oost-Duitse zwemsters waarschijnlijk aan de dope zaten.

DINSDAG Treintaal
'We moeten nog even wachten voor we het station mogen binnenrijden omdat er eerst een rangeerbeweging moet worden gemaakt.'

WOENSDAG Confederations Cup
Volgens mij maakt die Neymar ook een paar rangeerbewegingen teveel. Hij is in ieder geval al vroeg ontspoord.

DONDERDAG Supporters zijn masochisten
Nick Hornby over 'de mentaliteit van het supporterschap': 'De meeste van de tweeënnegentig profclubs zijn waardeloos. Als je fan bent van een club die niet waardeloos is, maar goed speelt en wint, dan krijg je het gevoel dat je niet meer het ware gevoel van het Engelse voetbal vertegenwoordigt. Je staat buiten de cultuur [...] Hoe erger de dingen zijn, des te beter het eigenlijk voor ons is en met des te meer genegenheid denk je eraan terug.' (In: David Winner, Zwaar leer. Van echte kerels op Engelse velden, 2005, p. 179-180)

VRIJDAG Arthur
In de reclameonderbreking van Tour du Jour kondigt Peter van der Vorst zijn nieuwe programma Verslaafd aan. Hij gaat mensen met een verslaving helpen, 'samen met interventionist Jim Geduld.'
Jimmy Geduld! Wie kent 'm nog? ('Mag ik van jullie uit de categorie "Verbaasde negers": Jimmy Geduld?' - Vliegende Panters, 'Kwartet', Hype.) Nu heet hij blijkbaar Jim. En heeft hij een nieuw woord bedacht dat hij ook meteen is geworden.

ZATERDAG Kloof
De definitie van de verweesde samenleving blijkt al in 1966 te zijn neergeschreven in een katholiek huisvrouwenboekje Hoe omgaan met uw tieners: 'De tijden veranderen zo snel dat iedere generatie in een wereld leeft die slechts gedeeltelijk bekend is aan de generatie die eraan voorafgaat.' (geciteerd in Jos Palm, Moederkerk. De ondergang van Rooms Nederland, 2012, p. 179-180)

donderdag 27 juni 2013

Het psychosomatische schrijven

Begin deze maand overleed de Schotse schrijver Iain Banks op 59-jarige leeftijd. Postuum verscheen deze week zijn laatste boek, The Quarry. 'Het gaat over de fysieke en emotionele belasting van kanker', zo schreef NOS Teletekst. 'In het boek worden de laatste weken beschreven van het leven van een man in de 40, die lijdt aan kanker. Pas toen hij z'n boek bijna af had, ontdekte Banks dat hij zelf aan kanker leed.' Dat laatste is heel curieus. Toch komt het vaker voor, ook in de Nederlandse literatuur. Ik zou het verschijnsel 'het psychosomatische schrijven' willen noemen.

Willem Frederik Hermans signaleerde in zijn beruchte Mandarijnen op zwavelzuur al een geval. Adriaan Morriën had in 1955 op enkele van Hermans' vroege Mandarijnen-publicaties gereageerd met de brochure De gruwelkamer van W.F. Hermans, of Ik moet altijd gelijk hebben. Hermans vertelde daarop dat de brochure aanvankelijk Stamppot op Maagzuur had moeten heten en dat hij de uitgever een doosje vitaminen had gestuurd 'ter opkikkering' van Morriën. 'Achteraf mag Morriën het betreuren als De Bezige Bij hem mijn heilzame zending niet ter hand heeft gesteld. Een paar weken kreeg de moedige auteur [...] het n.l. aan zijn maag. Psycho-somatische zelfbestraffing, zei de dokter.' (Mandarijnen op zwavelzuur, 1973, vierde druk, p. 194)

Ook Harry Mulisch heeft een soortgelijke geschiedenis meegemaakt. In 1982 werkte hij aan een kort fragment van de roman die hij onder handen had. Het fragment werd echter veel te lang, 'een gezwel, een carcinoom dat mijn roman dreigde te vernietigen.' Hij besloot 'operatief' in te grijpen: 'Ik heb toen een stanleymes gepakt en een aanslag op dat boek gepleegd.' Hij sneed het fragment uit het manuscript om het als aparte novelle uit te werken. Die zou vervolgens uitgroeien tot zijn klassieker De aanslag.

Hij ondervond zelf de gevolgen van die 'aanslag' op het manuscript: 'die bleek zich uiteindelijk op mezelf te richten, want in hetzelfde jaar moest er uit mezelf een stuk gesneden worden.' (Het voorbestemde toeval, 2002, p. 173). Mulisch bleek maagkanker te hebben. Het verschil met Banks en Morriën is natuurlijk dat Mulisch niet over de betreffende maagziekte schreef, niet over een carcinoom, maar achteraf het wegsnijden van het romanfragment en het operatief verwijderen van de tumor met elkaar in verband heeft gebracht, een voorbeeld van het principe van de 'voorspelling achteraf' waarmee Mulisch alles onderbracht in zijn persoonlijke mythologie.

Een derde auteur die het psychosomatische schrijven kent is A.F.Th. van der Heijden. In zijn dagboek Engelenplaque. Notities van alledag 1966-2003 (2003) doet hij verslag van de onfortuinlijke uitwerking van de titelkeuze 'Moeilijke voeten' op zijn directe omgeving: 'Zo vroeg ik een bevriende kunstenaar enige proefontwerpen te maken voor het omslag van Moeilijke voeten, deel 1 van de cyclus [Homo Duplex]. Prompt – nou ja, dezelfde week nog – bleef hij bij het van zijn renfiets stappen met zijn voet in een toeclip haken, en stortte ter aarde. Resultaat: een gescheurde achillespees, waarmee hij op de operatietafel belandde. Hij liep twee maanden met krukken, en heeft nog altijd een moeilijke voet.' (p. 487)

Lijkt het hier nog vooral om een ongelukkige samenloop van omstandigheden te gaan, om concrete pech, het psychische element doet zijn intrede in een tweede anekdote. Een bevriende amateur-drukker werd eveneens slachtoffer van de titelmagie. Aan hem stond Van der Heijden een fragment uit Moeilijke voeten af om er een bibliofiele publicatie van te vervaardigen: 'Na lezing van een paar bladzijden signaleerde hij jeuk en irritatie in een van zijn voeten. Enkele uren later was hij onder zwaailicht op weg naar het ziekenhuis, met een ernstige ontsteking, waarvan we mogen hopen dat zij geheel genezen is.' (p. 487-488)

Maar het voornaamste slachtoffer van het psychosomatische schrijven is natuurlijk de schrijver zelf: 'Spoedig nadat ik voor ’t eerst, als werktitel nog maar, Moeilijke voeten boven mijn manuscript had gezet, kreeg ik last van stekende pijn in mijn grote teen. Het bleek om jicht te gaan, een kwaal waar ik nooit eerder last van had gehad.' Van der Heijden publiceerde eerst een ander, onvoorzien deel van de cyclus, De Movo Tapes (2003). 'Ik weet niet in hoeverre de reeks ongelukken mijn beslissing beïnvloed heeft om eerst met De Movo Tapes te komen. Hoe dan ook, "Movo" is nog altijd de afkorting van "Moeilijke voeten", dus een paar maanden na de invoering van de nieuwe titel, nu een jaar geleden, brak ik mijn linkervoet'.

Moeilijke voeten is tot op heden niet verschenen, en misschien maar goed ook. Slotvraag: als al die schrijvers via een of ander psychosomatisch mechanisme de kwalen en ziektes die ze beschrijven zelf  oplopen, welk risico loopt dan een blogger die over dat psychosomatische schrijven schrijft?

dinsdag 25 juni 2013

Rechtspraak kromspraak

Op een normale werkdag controleer ik met enige regelmaat of er nog nieuws is. De laatste weken doe ik dat iets vaker, om me ervan te vergewissen dat Nelson Mandela nog steeds niet uit de tijd is. Ook vandaag ging Madiba nog niet. Wel begon mij iets op te vallen in de NOS-nieuwsberichten. Er tekende zich een patroon af.

12.58 uur
'Het gerechtshof in Den Haag heeft bepaald dat een man van 38 niet langer vervolgd mag worden voor het maken van een seksafspraak met een jongen van 13. De reden is dat de politie in de zaak een pedolokker had ingezet.'
En dat mag niet. Want de lokpedo was geen jongen van 13 maar een volwassen agent. De pedo maakte dus feitelijk een afspraak met een volwassene, ook al dacht hij een jongen van 13 aan de haak te slaan. En afspreken met een volwassene is natuurlijk niet strafbaar.
Er bestaat een uitspraak van het Europese Hof uit 1998 dat er geen opsporingsmiddelen ingezet mogen worden tot uitlokking van iets wat aanvankelijk niet iemands opzet was. En natuurlijk was het niet de opzet van meneer de pedofiel om onoorbare zaken te ondernemen met die 13-jarige. Hij maakte dan wel zogenaamd een seksafspraak, maar hij zocht in werkelijkheid gewoon een sensitieve jongen om samen poëzie van Boutens te lezen: 'Goede dood, wiens zuiver pijpen, door 't verstilde leven boort, die tot glimlach van begrijpen alle jong en schoon bekoort'. Gezellie!

14.41 uur
'De vijf verdachten van uitgaansgeweld in Oosterhout krijgen strafvermindering omdat beelden van het geweld onnodig openbaar zijn gemaakt. De rechter vindt dat de opsporingsregels zijn geschonden omdat de politie de jongens al op het oog had, toen de beelden op tv kwamen.'
Een uitgaansavond is vandaag de dag niet af wanneer er nog geen onschuldige passant tegen het hoofd is getrapt. Vijf jongens sloegen in januari een jongeman tegen de grond en schopten zijn kop tot moes. Bureau Brabant zond de beelden uit.
Ik heb even opgezocht wat brigadier Van Hooijdonk er toen bij vertelde: 'We hebben natuurlijk eerst die bewakingsbeelden zelf uitgekeken als politie Brabant, om te kijken of er misschien agenten zijn die de verdachten herkennen, maar dat bleek niet het geval te zijn. Toen hebben we overlegd met het OM en de Officier van Justitie vond de mishandeling dermate ernstig dat we hebben besloten de beelden vrij te geven.'
Maar de verdachten waren dus al wel in het vizier van de brigadier! En had de advocaat van een van de verdachten niet al gezegd dat het geweld niet zo bijzonder was omdat het wel vaker gebeurt? Nu hebben al die Brabanders onnodig naar doodsaaie beelden moeten kijken van een doorsnee avondje stappen. Foei, politie!

16.16 uur
'Rabobank Wielerploegen heeft Michael Rasmussen in 2007 terecht ontslagen. Dat heeft het gerechtshof van Arnhem in hoger beroep bepaald.'
Rabobank haalde klassementsleider Rasmussen in 2007 uit de Tour de France na aanhoudende geruchten over dopinggebruik. De Deen zou in aanloop naar de Tour volgens zijn 'whereabouts' in Mexico hebben getraind, terwijl hij in werkelijkheid in Italië was. Oud-renner Davide Cassani had de schriele Rasmussen herkend en hing het aan de grote klok. De linkmiechel.
Theo de Rooij, teambaas indertijd, verklaarde onder ede niet van de Dolomieten-stage van zijn renner te hebben geweten. De ploegleiding wist het wel, wierp Rasmussen tegen, ook Erik Breukink. 'Klootzak, leugenaar!', riep die naar Rasmussen. 'Ho, Erik!' repliceerde de ploegarts. 'We wisten het wel.'
Vorige week onthulde de commissie-Sorgdrager nog dat de ploegleiding een actieve rol speelde in het dopinggebruik van renners in het recente verleden.
Maar toen even niet, oordeelde Arnhem dus vandaag.
Het hof heeft natuurlijk gelijk, De Rooij kent zijn topografische pappenheimers. In Arnhem zei hij immers: 'Ik verklaar onder ede dat ik het niet wist.' En Arnhem, kijk maar op de kaart, ligt inderdaad onder Ede. Go Theo!

19.27 uur
'Wéér een brief op de mat gehad. Ditmaal vanwege het spel op mijn site waar 26(!) mensen aan meededen, waar ik niets mee heb verdiend en de winnaars een boekje of programmaboekjes konden winnen (weinig schokkends dus). Maar dat mag dus niet van de Lotto.'
Doingthe116.wordpress.com, een van mijn favoriete weblogs - voor de authentieke Britse voetbalbeleving - organiseerde vorig jaar een kleine toto. Hartstikke sympathiek natuurlijk, en aan de winnaars werden ook nog eens oude programmaboekjes weggegeven. Niemand werd er beter van, niemand werd er slechter van, iedereen werd er gelukkiger van. Ik voorspelde natuurlijk vrijwel alles verkeerd, al zat ik er bij het doelsaldo van Rangers maar één goaltje naast, en ik eindigde dan ook als... als... ja, ergens onderin, dacht ik.
Ik kan het namelijk niet meer teruglezen, want de bovenste beste blogger heeft alles moeten verwijderen na een dreigement van de Lotto, zo meldde hij op Twitter: 'Op grond van de Wet op de Kansspelen (Wok) is het in Nederland verboden om zonder vergunning de gelegenheid te geven deel te nemen aan een sportprijsvraag. In de Wok is bepaald dat de Lotto de enige organisatie in Nederland is, die een vergunning heeft voor het organiseren van sportprijsvragen.' Binnen 4 dagen alles wissen, mannetje!
Ondanks mijn bedroevende resultaten had ik wel de smaak te pakken gekregen en overwoog ik komend seizoen maar eens deel te gaan nemen aan de officiële voetbaltoto van de Lotto. Maar daar heb ik nu dus echt geen zin meer in. Mij lopen ze mis als klant. Die gemene blogboef hebben ze echter wel mooi van zijn verderfelijke praktijken genezen. Bravo Lotto!

22.20 uur
Al die rechtspraak. Eerder kromspraak, me dunkt. Hevige ergernis ligt op de loer, mateloze irritatie. Gelukkig redt Kees van Kooten in het 22 uur-journaal de dag. Hij schrijft dit jaar het Groot Dictee, maar hij wil het wat anders aanpakken dan zijn voorgangers. Niet de spelling maar de grammatica moet centraal staan. Want er wordt gezondigd tegen de regels van de grammatica dat het een aard heeft.
'En dat ergert u?' vraagt de verslaggever.
'Dat... euh.. nu zou ik moeten zeggen: "Daar irriteer ik mij aan..." Maar dat ergert mij, ja, dat geeft mij ergernis.'
Daar irriteer ik mij aan, dat is dus fout, dat is kromspraak. Kees toch, is mijn eerste reactie. Maar wie goed luistert of leest, hoort of ziet dat Van Kooten die foute vorm hier juist als voorbeeld van zo'n veelgemaakte fout gebruikt. Ha!
De optimistische conclusie aan het eind van de dag luidt dus: voor de echte rechtspraak moeten we dit jaar bij Kees van Kooten zijn.

zaterdag 22 juni 2013

Zeven dagen lang (168)

16 t/m 22 juni

ZONDAG Ibn Ghaldoun
Ibn Ghaldoun was een veertiende-eeuwse islamitische geleerde die als een pionier in de sociologie wordt beschouwd, lees ik op Wikipedia.
Benieuwd hoe Ibn het sociologisch zou duiden dat op de enig overgebleven islamitische school van Nederland de grootste examendiefstal ooit heeft kunnen plaatsvinden.

MAANDAG Illegaal
Ethiopië, Togo en Guinee hebben een 'illegale' speler opgesteld in hun WK-kwalificatiewedstrijd. (NOS)
Vorige maand was er in Nederland ophef over een Guinese vluchteling die hier illegaal zou zijn. Nu spelen die jongens een wedstrijd in hun eigen Guinee, worden ze weer als illegaal bestempeld.

DINSDAG Friso
Kees Tulleken, de neuroloog die het medisch dossier van prins Friso aan NRC Handelsblad doorspeelde, wordt berispt voor het schenden van zijn beroepsgeheim. NOS: 'Kees Tulleken tilt niet al te zwaar aan de berisping. Hij zegt dat het voor hem als 72-jarige niets betekent'.
De arrogantie. Tulleken is geen haar beter dan de crimineel die lachend een boete betaalt omdat hij toch bulkt van het geld.

WOENSDAG Gouverneur
In de provocatieve roman De lieveling van de zee (2007) van Jan Tetteroo (pseudoniem van Hans Münstermann en Jacques Hendrikx) vraagt de verteller aan het Nederlandse volk: 'Hoe nationalistisch zijn jullie eigenlijk? Jullie kiezen voor Europa? Goed, dan wil ik dat jullie eerlijk uw mening geeft over de volgende voorstellen'. Het derde voorstel luidt vervolgens: 'We krijgen een Finse gouverneur.'
Het kabinet heeft onlangs aangekondigd 6 miljard extra te gaan bezuinigen. Dat moet van Europa, het is de 6 miljard van Olli Rehn, de Europese 'begrotingstsaar'.
Olli Rehn komt uit Finland.

DONDERDAG Zalven
Te gast bij Knevel & Van den Brink: Harm Beertema (PVV). Beertema produceert hetzelfde stemgeluid als Arie Boomsma: traag, zorgvuldig, met lang aangehouden a's. Een zalvende stem. Ze blijken ook uit dezelfde regio te komen (Zaandam en Marken).
De boodschap van Beertema is echter heel wat minder vreedzaam en verbindend dan die van Boompjes.

VRIJDAG TOP-aankoop (I)
Kliksport plaatst een 'teaser' op Twitter: 'FC Oss heeft nog meer spelers op het oog. Eén daarvan was vroeger een groot talent en nog steeds een belofte. Lees morgen de naam.'
Ooit een talent, nog steeds een belofte. Dat kan meer één speler zijn: Ibi Affelay!

ZATERDAG TOP-aankoop (II)
Toch niet. De beoogde aankoop is Mats van Huijgevoort (Feyenoord, vorig jaar uitgeleend aan Excelsior; 8 wedstrijden gespeeld). Ook mooi.

vrijdag 21 juni 2013

Het hoofdkantoor van de Taliban

Obama in Berlijn werd geen historische gebeurtenis. Maarten van Rossem sprak bij Knevel & Van den Brink zelfs van een vage en inspiratieloze speech. Obama deed nochtans de moedige oproep aan de Russen om in navolging van de VS het kernwapenarsenaal te verminderen. Volgens Van Rossem kon hij echter beter een einde maken aan de strijd tegen het terrorisme.

De Koude Oorlog is alweer bijna een kwarteeuw afgelopen. Van het terrorisme is het nog maar ernstig de vraag of we er al vanaf zijn. Niets wijst daarop, maar van Rossem wil de stroom al van het hek halen terwijl de roofdieren nog om het huis sluipen.

Overigens lijkt Maarten van Rossem me sowieso niet de aangewezen persoon om als deskundige op te treden in dezen. In een van zijn dunne boekjes die de laatste jaren aan de lopende band verschenen noemde hij de terroristen van de Hofstadgroep 'niet meer dan verwarde adolescenten'.

Ik breng even in herinnering dat die verwarde adolescenten bij hun arrestatie in 2004 een handgranaat naar de politie gooiden. Als dat tegenwoordig al onder kwajongensstreken valt, dan zegt dat eerder iets over het puberale niveau van meneer Van Rossems ethische maatstaven en is hijzelf degene die aan verwarring ten prooi is.

In 2008 oordeelde het Haagse gerechtshof dat de Hofstadgroep geen terroristische organisatie was. Dat wil zeggen: de leden waren dan wel terroristen, maar samen vormden ze geen organisatie. Een van de argumenten van de rechters was dat de groep niet stond ingeschreven in de Kamer van Koophandel. Ja, dan sta je natuurlijk machteloos als rechtsstaat.

Gisteren las ik dat de Taliban gevangenen wil uitruilen met de VS. Van één regeltje uit het bericht keek ik wel even op: 'Het aanbod werd gedaan door een woordvoerder van de Taliban vanuit hun pas geopende kantoor in Qatar.' Voorwaar, de Taliban hebben zich ingeschreven. Goed nieuws, als terroristen zichzelf gaan institutionaliseren en bureaucratiseren, dan is hun einde nabij.

Of toch niet. Het is immers wel in Qatar, een shariastaatje en dus ook niet bepaald een moderne rechtsstaat.  De grand prix wordt er bij kunstlicht verreden, maar verder zijn ze er niet zo verlicht. Belasting hoeft de Taliban er in ieder geval niet te betalen.

'Ik ben geen ZZP'er, ik ben bij mezelf in dienst', zei Van Rossem ook nog, wat ook een fiscaal trucje schijnt te zijn. Misschien moet hij maar eens als jongste bediende op het hoofdkantoor van de Taliban gaan werken.

woensdag 19 juni 2013

Lezen, lezen, lezen #34

Stijn Fens - De nieuwe paus. Intriges in het Vaticaan (2013), 112 blz. (****)
Toen de kersverse paus Franciscus in de vroege avond van 13 maart jongstleden voor het eerst op het balkon van de Sint-Pieter verscheen, dacht ik verschrikt: o jee, hij gaat nu al van zijn stokje. Plotseling verscheen er echter een glimlach op zijn gelaat en sprak hij het warme 'buona sera'. Een memorabel moment. Ook Vaticaanvolger Stijn Fens ervoer dat zo. 'Hij lijkt overdonderd door het moment en kijkt als een konijn in de koplampen' was zijn eerste indruk, maar een uur later zei hij tegen RKK-collega Wilfred Kemp: 'Wat een debuut'.
In De nieuwe paus doet Fens op persoonlijke wijze verslag van de hectische Roomse dagen vanaf de abdicatie van Benedictus tot en met de eerste weken van het pontificaat van Franciscus. Hij geeft een heldere reconstructie van het conclaaf, een interessante inkijk in dat besloten ritueel. Het boekje staat bovendien vol wetenswaardigheden - Benedictus was niet de eerste paus die aftrad: 'Zo'n tien voorgangers hielden er, min of meer vrijwillig, mee op' - en Fens bedient zich van amusante vergelijkingen om zaken te verhelderen. Bijvoorbeeld dat het raar is dat Benedictus in het Vaticaan blijft wonen: 'Nu is het een beetje alsof op het moment dat Willem-Alexander als koning Huis ten Bosch betrekt, Beatrix besluit om in het tuinhuis te gaan wonen.' Fens is heerlijk snedig in zijn commentaar. Over de witwaspraktijken door de Vaticaanse bank: 'Het Instituut voor Religieuze Werken (wat een prachtige naam voor een ordinaire bank)'. Over kardinaal O'Brien, verdacht van misbruik van jonge seminaristen, die kritiek heeft op David Camerons plan het homohuwelijk toe te staan: hij 'moet toch weten hoe het is om als man van een andere man te houden'. Soms gedraagt hij zich zelfs picaresk. Met collega Christian van der Heijden gaat hij in de aanloop naar het conclaaf op zoek naar kardinaal Wim Eijk om te zien wat die doet op zijn laatste vrije zondag. Ze mogen de kerk binnengaan waar Eijk preekt, als ze de boel maar niet verstoren: 'Christian en ik overwegen nog even ter plekke een sirene te huren, om de boel eens lekker op stelten te zetten'.
Toch is hij ook ernstig als het gaat om kritiek op het wel en wee in het Vaticaan, op de corruptie, de wereldvreemdheid, de mantel der liefde waarmee alles wordt bedekt. Zijn oordeel over Benedictus' pontificaat is vernietigend. Diens meest rampzalige beslissing was de benoeming van de malafide Tarcisio Bertone tot camerlengo. Bij alle affaires waarin Benedictus een pleefiguur sloeg speelde Bertone een kwalijke rol: het Mohammed-citaat in Regensburg, de flirt met de holocaustontkenner Williamson, de slechte communicatie rond het misbruikschandaal, de ruzies binnen het bestuursapparaat. Benedictus had bovendien een centralistisch kerkbeeld en een monarchale bestuursopvatting. Zijn pontificaat was dus 'tragisch', maar gelukkig was daar 'dat grandioze slotakkoord': zijn abdicatie.
Hoe oordeelt Fens over de nieuwe paus? Hij noemt hem 'een intellectueel, maar een die het goed verbergt', een 'doe-maar-gewoon-dan-doe-je-al-gek-genoeg-kardinaal'. Zijn wittebroodsweken waren veelbelovend, zo heeft iedereen kunnen constateren. Franciscus begon al meteen een 'vriendelijke oorlog' met de Curie. Hij legt de voor hem geschreven preken vaak terzijde en improviseert liever. Hij is een 'onvoorspelbare paus die de eenvoud als wapen hanteert'. Leuk relativerend feitje daarbij is dat zijn eenvoudige schoeisel geen teken van soberheid is maar medische noodzaak: hij heeft 'moeilijke voeten'. Wel gaat Fens noodgedwongen in op de laster die Bergoglio meteen na zijn verkiezing te verwerken kreeg: hij zou twee jezuïeten hebben uitgeleverd aan Videla. De ene is dood, maar de andere heeft juist laten weten dat Bergoglio zich met een list toegang verschafte tot Videla om juist hun vrijlating te bepleiten. Toch was hij vooral een zwijgende geestelijke, die zijn stem niet verhief tegen de misstanden maar te lang bleef zwijgen, zoals ook later het geval was toen het seksueel misbruik-schandaal in de Kerk woedde. Fens brengt alles tot menselijke proporties terug: hij was 'geen held en geen boef'. Fens besluit met een brief aan Franciscus. Hij spreekt de hoop uit dat de paus mensen weet te binden en zijn hervormingsagenda kan doorzetten. Toch is hij, terecht, ook sceptisch: 'Ik heb met Obama mijn lesje verwachtingsmanagement wel geleerd.' En: 'Onder dat pantser van een dorpspastoor zit iemand met keiharde, en voor ons vaak ongemakkelijke, opvattingen over leven en moraal.' Dit hebben we onlangs nog gezien met zijn standpunt omtrent het homohuwelijk. Zijn soberheid acht Fens evenwel geen gimmick, maar een manier om te overleven in het web van machinaties. Zijn advies luidt dan ook: 'Blijf jezelf, Jorge Mario. Blijf jezelf!'

Tom van Hulsen - Kick & Rush. Verhalen over Engels voetbal (2013), 318 blz. (***)
Tom van Hulsen is een van de opvolgers van Johan Derksen als hoofdredacteur van Voetbal International. Hij schrijft verhalen over Engels voetbal in het blad en columns voor op de website. Een selectie is nu gebundeld in Kick & Rush. Ik ben een groot liefhebber van Engels voetbal, met name van de lagere divisies, waar de voetbalbeleving vaak nog relatief puur en onbedorven is. Ik ben dol op nostalgische verhalen over de vroege jaren, smakelijke anekdotes over historische wedstrijden, heroïsche hagiografieën van de helden van toen en allerlei fantastische statistieken en trivia. Tegelijk voel ik steeds meer afkeer van de moloch genaamd Premier League, met al die steenrijke eigenaars zonder enige affiniteit met voetbal, laat staan met de club die ze zich als een speeltje toe-eigenen. 
Toch gaan de meeste van de verhalen in Kick & Rush over de grotere clubs, of zelfs alleen over die eigenaren. Dat is ergens ook wel logisch, de meeste mensen lezen nu eenmaal liever over clubs als Arsenal, Manchester City en Liverpool dan over Oldham Athletic, Bury of Grimsby Town, om maar eens drie traditieclubs uit de lower leagues te noemen. Soms, vooral in de korte columns, besteedt Van Hulsen wel aandacht aan zulke clubs, Southend United en Brentford bijvoorbeeld. De stukjes over de gekte van het moderne topvoetbal zijn bovendien stille protesten tegen de afbraak en de verplatting. Hij schrijft meewarig over al die idiote eigenaren die trainers ontslaan alsof het lopendebandwerkers zijn ('Eeuwige roem voor ontslagen trainers'), maar zo nu en dan ook wel met merkbare ergernis, bijvoorbeeld als er weer ergens een megalomane zakkenvuller opduikt die tradities van meer dan honderd jaar oud om zeep helpt. 
Van Hulsen probeert steeds een lichte, ironische toon te treffen, maar daarin is hij toch duidelijk de mindere van Michel van Egmond. Hij schrijft in ieder geval wel met kennis van zaken. Eén keer gaat het mis. In een opsomming van de twaalf founding members van de football league noemt hij Accrington FC 'het latere Accrington Stanley', maar dat klopt niet. (Accrington FC hield al in 1896 op te bestaan; Accrington Stanley bestond toen al vijf jaar, maar ook die club is niet het huidige Accrington Stanley: ze speelde tussen 1921 en 1962 in de League, maar ging in 1966 failliet. Het huidige Accrington Stanley werd in 1968 opgericht en speelt sinds 2006 in de League.) De zwakte van Kick & Rush, een manco dat het gemeen heeft met al die boeken met verzamelde columns uit de VI-bibliotheek, is uiteindelijk dat de columns in de regel gaan over iets wat actueel was toen ze verschenen, waardoor ze nu bij bundeling al gauw verouderd of achterhaald aandoen.

Ronald Prud'homme van Reine - Moordenaars van Jan de Witt. De zwartste bladzijde van de Gouden Eeuw (2013), 230 blz. (****)
Op de basisschool kreeg ik op een mooie dag de mogelijkheid aangeboden in te tekenen op Van Nul tot Nu, een vierdelige geschiedenis van Nederland in stripvorm, geschreven door Co Loerakker en getekend door Thom Roep. Dat leek me wel wat en gelukkig vonden mijn ouders het goed. Vele, vele malen heb ik die stripboeken gelezen. Grote indruk maakte de verstripping van de moord op de Johan en Cornelis de Witt, op 20 augustus 1672 in Den Haag. Op het plaatje zag je hoe de broers, nadat ze uit de Gevangenpoort waren gesleept, bruut werden doodgeknuppeld door gedegenereerde sujetten. Het gezicht van Johan was vertrokken van pijn en doodsangst. De moord werd een van de zwartste bladzijden uit onze geschiedenis genoemd, ook vanwege de gruwelijke verminkingen van de lijken.
Historicus Ronald Prud'homme van Reine verbaasde zich erover dat er nooit serieus onderzoek was gedaan naar de moordenaars en de precieze achtergronden bij de moord. Dat het 'het volk' was, later gespecificeerd tot leden van diverse schuttersgilden, is lang als voldoende verklaring beschouwd. Prud'homme werpt nu op basis van archief- en bronnenonderzoek nieuw licht op de moord en op de dubieuze rol die de Prins van Oranje hoogstwaarschijnlijk heeft gespeeld. Zijn boek drijft op een strakke opbouw, die vaart en zelfs enige suspense in het verhaal brengt. Eerst schetst hij kort de historische context en de gebeurtenissen voorafgaand aan de moord. Vervolgens beschrijft hij aan de hand van verschillende ooggetuigenverslagen de dag van de moord van uur tot uur. Hierna staat hij langer stil bij de moordenaars en de 'complotteurs', oftewel de daders en de samenzweerders. Na een beknopt overzicht van ongeveer 350 jaar historisch onderzoek naar de moord gaat hij tot slot nog in op de schilderkunstige verbeeldingen ervan.
Moordenaars van Jan de Witt lijdt aan een euvel waar veel van dit soort boeken last van hebben: er wordt te veel informatie over de lezer uitgestort. Elke zin bevat drie nieuwe feitjes, twee nuanceringen en nog een vermoeden toe. Ook de vele personen en hun onderlinge relaties passeren aan het begin de revue met een achteloosheid die de oningewijde lezer doet duizelen. De inspanning is het echter waard, want de auteur haalt veel boven. Een luitenant-ter-zee, een herbergier en een slager blijken de moordenaars te zijn geweest van Johan, en ook Cornelis is niet door schutters of het grauw, maar door diverse middenstanders gedood. Prud'homme concludeert bovendien dat Zuijlesteijn en Odijck, een oom en een achterneef van prins Willem III, het masterplan bedachten. Ook zeeheld Cornelis Tromp en de Haagse schepen Johan van Banchem speelden hierbij een kwalijke rol. En Willem III? Zijn rol 'zal wel altijd in nevelen gehuld blijven', besluit Prud'homme. Dat lijkt te ver doorgedreven wetenschappelijke voorzichtigheid, want de feiten zijn er blijkbaar: 'Omdat we weten dat hij erover is ingelicht, kan hij niet van zijn aandeel worden vrijgepleit. [...] Hij was op de hoogte en heeft niet ingegrepen om de moord te voorkomen.' Een zwarte bladzijde met oranje rafelranden.

zaterdag 15 juni 2013

Zeven dagen lang (167)

9 t/m 15 juni

ZONDAG Achterlijke cultuur
De finale van Roland Garros wordt onderbroken omdat een man die zichzelf met leuzen beklad heeft het veld betreedt. Hij blijkt te protesteren tegen het homohuwelijk. Schrijnend. Als hij nou protesteerde tegen de aanwezigheid van Rafael Nadal, dan zou ik daar nog begrip voor hebben. Vorige maand besliste een rechter dat al het bewijsmateriaal uit de zaak-Fuentes vernietigd moet worden. Een krankzinnige uitspraak, want dat betekent dat alleen de wielrenners die klant waren van Fuentes aan de schandpaal zijn genageld en zijn vervolgd, terwijl de namen van de tennissers en voetballers die zich door Fuentes van doping lieten voorzien - dat die er waren staat vast, Nadal is altijd genoemd als de voornaamste kandidaat - nooit onthuld zullen worden, laat staan dat ze nog vervolgd worden. Het geborneerde tennispubliek zit nu voor Nadal te klappen alsof ze allemaal aan onmiddellijk geheugenverlies lijden, en dat zijn dan dezelfde mensen die menen dat ik niet meer naar het wielrennen mag kijken omdat die sport ongeloofwaardig is geworden.

MAANDAG Bruno Lubbers
Is het u al opgevallen dat de KPN-commercial 'Bruno' stilzwijgend is aangepast? In de oorspronkelijke versie gaf Bruno, het vervaarlijk uitgedoste nieuwe vriendje van de dochter des huizes, aan het eind de moeder een klap op de billen, tot hilariteit van de vader. Die scène zit er niet meer in. KPN blijkt te zijn gezwicht voor de feministische lobby. Op fora als dat van TROS Radar, maar ook van KPN zelf, is geklaagd over deze 'seksuele intimidatie'. Waarmee maar weer eens bewezen is dat feminisme en gevoel voor humor elkaar niet verdragen.
In de nieuwe versie geeft de vader zijn zoon dan maar een tik. Hebt gij thans uw zin, feministen?

DINSDAG Taal
Hangende het hoger beroep verhing hij zich.

WOENSDAG Revolutie
Er zijn opnieuw massale protesten op het Taksimplein in Istanbul. Zoiets zal in Nederland nooit gebeuren: 'Dat er in Nederland nooit een revolutie zal losbreken, komt doordat we geen grote pleinen hebben.' (Christiaan Weijts, Euforie, 2012, p. 332)

DONDERDAG Juup
Conceptprogramma Jupiler League: speelronde 1: Jong FC Twente - TOP Oss; speelronde 2: TOP Oss - Jong Ajax; speelronde 3: Jong-PSV - TOP Oss.
Schaamteloos, de KNVB denkt zich nu alles te kunnen permitteren. De nieuwe opzet van de competitie is een 'proef', benadrukt de bond regelmatig. Dan zijn wij blijkbaar het proefdier tegen wiens misbruik de minste ethische bezwaren bestaan, FC Proefkonijn.

VRIJDAG Trauma
Fred de Graaf stapt toch op als voorzitter van de Eerste Kamer. Hij misbruikte zijn macht om Geert Wilders uit de zogenaamde Commissie van In- en Uitgeleide bij de inhuldiging van Willem-Alexander te houden, zodat Wilders tijdens de ceremonie uit de nabijheid van de Koning zou blijven.
Waarom? Dacht de oud-burgemeester van Apeldoorn dat Geert zich in een zwarte Suzuki Swift in de Koninklijke stoet zou boren?

ZATERDAG Blanco
Bauke Mollema rijdt uitstekend in de Ronde van Zwitserland. Ik word daar niet enthousiast van. Volgens mij is Neerlands wielerhoop weer eens te vroeg aan het pieken voor de Tour.

vrijdag 14 juni 2013

Staatsgeheimen onthullen

Juni is nu al de maand van de onthulde staatsgeheimen. Vorige week lekte de voormalige CIA-employee Edward Snowden duizenden documenten van Amerikaanse geheime diensten naar de pers. En deze week bevestigde eerst Ruud Lubbers en later ook Dries van Agt dat er 22 kernwapens liggen opgeslagen in Volkel.

De FBI is inmiddels een onderzoek gestart naar Snowden, die zelf spoorloos is verdwenen. En het OM gaat de uitspraken van de twee oud-premiers tegen het licht houden. Of Lubbers nu ook is ondergedoken weet ik niet, Van Agt was in ieder geval niet uit het nieuws weg te slaan; in de Kamer kwam hij ook nog pleiten voor de Palestijnen. De Tour staat weer voor de deur hè, dan wordt-ie altijd onrustig, Andries.

Er is al op de ironie gewezen van het OM-onderzoek naar Lubbers en Van Agt. Politici spreken praktisch nooit de waarheid, draaien altijd om de hete brij heen, stellen de zaken altijd anders voor dan ze zijn en komen daar altijd mee weg; nu zijn er eindelijk eens twee die de waarheid spreken, worden ze meteen vervolgd... Dat van die kernwapens was een publiek geheim en er wordt dan ook wat meewarig gereageerd op de onthullingen die geen onthullingen zijn. Toch achten deskundigen de kans op een uiteindelijke strafeis reëel.

Snowdens snode daad ontvangt uiteenlopende reacties. Sommigen noemen hem een held, anderen een schurk. Volgens onderzoeksjournalist Brenno de Winter heeft Snowden terecht het onbeperkt en onder het mom van terrorismebestrijding verzamelen van privacygevoelige informatie door overheden naar het publieke debat gebracht. Volgens oud-Amerikacorrespondent Charles Groenhuijsen moet het doen en laten van geheime diensten - the name gives it away - juist uit de publieke ruimte blijven, omdat anders hun slagkracht vermindert.

In de Koude Oorlog was het paradoxale effect van de kernwapens dat ze ondanks hun apocalyptische kracht de wereldvrede bewaarden. De theorie van wederzijdse afschrikking heette dat. Een wereldmacht zou nooit als eerste een kernwapen lanceren, omdat dat een vergeldingsactie van de andere grootmachten zou uitlokken die de eigen totale ondergang zou betekenen.

De wederzijdse afschrikking kon niet zonder een zekere mate van 'lekken': de wereldmachten moesten wel van elkaar weten dat ze elk voor zich over kernwapens beschikten. Dat was dan 'publiek geheim': officieel weten we van niks, maar intussen. Het curieuze is nu dat velen door de huidige onthullingen over de praktijken van overheden ten behoeve van de staatsveiligheid wél geschokt zeggen te zijn. Alsof het géén publiek geheim is dat van iedereen een omvangrijk digitaal dossier bestaat, alsof privacy nog iets ongerepts is.

Maar bovenal heeft het lekken van Snowden geen afschrikkingseffect. Groenhuijsen, cynisch maar realistisch: 'Wat zou het fijn zijn als 's werelds grootste slechterikken [sic] op advies van Edward Snowden en Brenno de Winter nog vandaag hun eigen spionage-activiteiten zouden staken. Geinig briefje: "Beste Edward en Brenno, We hebben er nog eens goed over nagedacht en zijn tot inkeer gekomen: We hebben besloten alle privé-informatie van onze tegenstanders vandaag nog te vernietigen. Goed plan? Gelijk oversteken?"'

Het is een naar trekje van het internet-idealisme dat het de heilsleer verkondigt dat het digitale tijdperk ons onbeperkte mogelijkheden, ultieme vrijheid en volledige democratie zal opleveren. Totale democratie is echter ook een vorm van totalitaire dictatuur. Als ten slotte ook het domein van de geheime diensten ten prooi valt aan het dogma van de totale toegankelijkheid en beschikbaarheid van informatie voor iedereen en altijd, dan kunnen we de staatsveiligheid wel ten grave dragen. Ook kwaadwillenden kunnen immers profiteren van die mogelijkheden en vrijheden, en met grote, funeste gevolgen.

De grondgedachte onder de theorie van wederzijdse afschrikking was dat landen altijd voor hun voortbestaan zullen kiezen en niet voor zelfmoord, altijd het leven boven de dood. En daar wringt precies de schoen van vandaag. De Koude Oorlog is voorbij, de eenentwintigste eeuw is vooralsnog de eeuw van het terrorisme. Zelfmoordterroristen kiezen nu juist niet voor het leven boven de dood; de vernietiging van de vijand mag of moet zelfs gepaard gaan met de eigen dood. Het leven volgt in de dood.

Elke discussie over digitale dataverzameling en internetspionage gaat uiteindelijk over een uiteenlopende visie op primerende grondrechten. De een is van mening dat de overheid alles van hem mag weten zolang het hem tegen terroristen beschermt - 'Ik heb niets te verbergen' -, de ander vindt dat de overheid niets van hem mag weten wat zijn privacy aantast. Groenhuijsen: 'De Winter praat (ik denk de verheven toon er even bij) over het aantasten van "de grondrechten van gewone, onschuldige mensen". Daar ben ik ook tegen. Bijvoorbeeld als die burgers slachtoffer zijn van terreuraanslagen.'

Zo is het in laatste instantie een filosofische discussie. Terrorisme is het absolute kwaad, is de dood. Wie gedood is, heeft weinig meer aan verheven idealen als privacy en democratie, die waarden hebben alleen betekenis in het leven. Tegelijk werpt de vraag zich op waar het blinde in leven blijven ten koste gaat van een leefbare existentie: als we onze vrijheid, onze individualiteit, onze identiteit moeten afstaan om überhaupt in leven te kunnen blijven, is dat leven dan nog wel leefbaar, of is het al een dood-zijn in het leven?

woensdag 12 juni 2013

Guus Meeuwis; of Bijziend optimisme

I

Vandaag bezochten mijn kersverse vorst en vorstin, Willem-Alexander en Máxima, Koning en Koningin der Nederlanden, in het kader van hun provinciebezoeken Limburg en Brabant. Anderhalve maand geleden woei er rond de troonswisseling een vlaag van optimisme door het land. Minister-president Mark Rutte hoopt ongetwijfeld dat het Koningspaar met deze kennismakingstournee nogmaals de positiviteit weet aan te wakkeren.

Van premier Rutte moeten we immers maar eens een keer ophouden met al dat gejammer en gesomber en gemopper. Het aantal werklozen is opgelopen tot een recordhoogte van 650 000 beklagenswaardige mensen, maar Rutte vindt al dat geklaag maar schadelijk voor de economie. We moeten een nieuw huis kopen! riep hij onlangs bij Nieuwsuur. Een nieuwe tv! En een nieuwe auto!

Mark Rutte dreigt een beetje het debiele neefje te worden van Edwin Rutten, die als Ome Willem aan een groep kinderen vroeg: 'Jullie wonen in een huis. Hebben jullie al een tafel thuis?' Mark Rutte denkt dat de gemiddelde Nederlander ook zo'n kleine rakker is die alles voor zoete koek slikt. Maar de gemiddelde Nederlander heeft heus wel door dat Rutte zoete broodjes poep bakt. Of dat hij poep praat - voor de huidige jongeren.

Het lijkt een traditie te worden, dat gesmeek van onze politieke leiders om goede zin bij het volk. Balkenende begon er in 2006 mee met zijn befaamde speech tijdens de Algemene Beschouwingen: 'Laten we blij zijn met elkaar! Laten we optimistisch zijn!' Dat hij er vervolgens bij gebrek aan directe respons de VOC bij haalde en zijn oproep besloot met een vertwijfeld 'Toch!?' maakte zijn appèl er niet sterker op.

II

Dat waren andere tijden... Terug naar de onze. Het provinciebezoek werd vandaag afgesloten met een optreden van Guus Meeuwis op de Markt in 's-Hertogenbosch. Meeuwis, de Brabantse bard. De bebrilde troubadour. De man die in elk nieuw liedje moet laten weten dat hij vrienden heeft. Mijn medelijden met de Koninklijke familie is dan ook groot in dezen. Guus Meeuwis is onderhand een soort muzikale waxinelichtgooier geworden.

In april was hij al een van de hoofddaders van het Koningslied, en tijdens het vorige WK voetbal viel hij, samen met Youp, Koningin Beatrix lastig met een idioot verzoekschrift. Of de majesteit 'volgende week wat tijd' wilde vrijmaken, om de spelers een lintje te geven en zo. En of ze dan wel zo'n Bavaria-jurkje wilde aantrekken. En ze moest ook niet zo zeiken, Bea, dat alles op z'n Duits werd gewonnen: 'Majesteit stop toch eens met dat verwijt.' Hij ging nog dreigen ook, Guus, want als ze niet naar hem luisterde, de majesteit, 'dan ben jij je baantje kwijt'.

In Brabant barst het van de begenadigde zangers en liedjesschrijvers. Maar wie wordt er steeds weer tot bovenbaas gebombardeerd? 't Is Guus. De pest is dat Brabant nooit een officieel volkslied heeft gehad. In 2007 diende de hoofdredacteur van een regionaal dagblad daarom het verzoek in Guus zijn 'Brabant' tot officieel volkslied te promoveren. SP en CDA lagen dwars. Uit een poll bleek dat tweederde van de Brabanders vóór was. Toen was de SP ineens ook voor. Op een provinciale commissievergadering kwam Guus vervolgens maar twee stemmen tekort. De dreiging is echter nog niet geweken.

Het moet daarom maar eens gezegd: 'Brabant' ís geen liedje over Brabant. Als 'Brabant' verwoordt wat het betekent Brabander te zijn, dan gaat 'Ademnood' van Linda, Roos & Jessica over wat het betekent longpatiënt te zijn. Feitelijk het enige wat er Brabants is aan 'Brabant', is de titel. Ten eerste is 'Brabant' volledig in een ander dialect opgesteld: het ABN. En inhoudelijk is Brabant alleen decor, en eigenlijk zelfs dat niet eens. 'De Peel en de Kempen en duuhh Meierij', schmiert Guus. Lekker makkelijk, even snel wat regio's opsommen. ('Rivierenland, Stedendriehoek en duuhh Veluwe, daarom wil ik in Gelderland huwe.')

Want wat is er mooi aan Brabant? 'Dat ben jij, dat ben jij.' Niks schoonheid van natuur en cultuur, Guus is gewoon geil. 'Was men maar op Brabant zo trots als een Fries' zingt hij ook nog, de ketel verwijtend. Ik ken geen enkele Fries die trots is op Brabant. Maar Guus gaat er jaarlijks heen om in Heerenveen te zingen over Brabant. En tienduizend Friezen doen dan lekker mee. Zou het andersom ook gebeuren als een Fries in Eindhoven het 'o Fryske grûn!' komt schallen? De vraag stellen is hem beantwoorden.

Het toont precies mijn hele punt aan: dat hele 'Brabant' is gewoon een populaire Nederlandstalige meezinger, een dertien-in-een-dozijn liefdesliedje, de grootste gemene deler met een zachte g, een typisch voorbeeld van de houd-er-de-moed-maar-in liedjes waar Guus het patent op heeft. Zoetsappiger dan aanmaaklimonade, o wat zijn wij heden blij. Lekker 'met zonder jas' naar buiten. Met vrienden, had hij dat al gezegd?

III

Guus moet de Koning en de Koningin maar eens met rust laten en in dienst treden van premier Rutte. Twee bijziende optimisten. En dan maar gezellig samen het volk een nieuw huis aansmeren, in Brabant of zo. Heeft Guus er ook meteen weer een vriend bij. Of is dat te optimistisch gedacht?

zaterdag 8 juni 2013

Zeven dagen lang (166)

2 t/m 8 juni

ZONDAG NBA finals
Commentator Mart Smeets over Paul George (Indiana Pacers): 'Hoe kun je zo heten!? De helft van de Beatles!'
En ook nog eens de best mogelijke helft, zou ik daar aan toe willen voegen.

MAANDAG Wennen man
DWDD is met zomerreces, Nederland 3 zendt de komende tijd herhalingen uit van De Lama's. Mediajournaal.nl: 'Om de vaste kijkers van DWDD even te laten wennen aan hun nieuwe daily trapt BNN de reeks af met de Lama-uitzending waarin Matthijs van Nieuwkerk te gast is.'
BNN vindt dus dat de gemiddelde DWDD-kijker een totale debiel is.

DINSDAG Blunder Bertje
Bert Meerstadt krijgt geen vertrekbonus. Nee, dat moest er nog bij komen ook. Een HALF MILJARD kost het Fyra-debacle de staat al. Leest u voor de lol eens de persverklaring: (PDF).
Geen woord over het Fyra-fiasco, nee 'Ir A. Meerstadt MBA' heeft aangegeven 'toe te zijn aan een nieuwe stap'. Hij kijkt 'met voldoening en plezier' terug op zijn twaalf directeursjaren, waarin 'ons mooie bedrijf' 'vaak met veel publieke belangstelling is gevolgd'.
Het staat er echt. Wat een schaamteloos staaltje mooipraterij. Wat was de aard van die 'publieke belangstelling', Ir Bert? Publieke verbijstering is adequater. De NS stapelt miskleun op miskleun en is daarmee vrijwel permanent in het nieuws, maar de baas zet dat doodleuk als 'veel publieke belangstelling' op zijn erelijst en vertrekt met lamme armen van het zichzelf schouderklopjes geven.

WOENSDAG Late Night VI
Na Johan Derksen vorige week zit vanavond ook Hansie Hansie bij Knevel & Van den Brink aan tafel. Zit je toch de hele tijd in angst dat hij met zijn jasje gaat gooien of aan het eind van de uitzending zegt dat zijn Sofie alvast klaar mag gaan liggen voor de 'dolle duikavond'...

DONDERDAG Taal...
Uit de Nederlandse taal: gepeperde kritiek betekent hetzelfde als ongezouten kritiek: forse, stevig verwoorde kritiek.
Waarom wél peper en géén zout?
Zouteloze kritiek is dan juist weer slappe kritiek, terwijl zouteloos en ongezouten toch hetzelfde betekenen, namelijk zonder zout. Maar figuurlijk gebruikt betekenen ze dus blijkbaar ineens het tegenovergestelde.

VRIJDAG Vroege uurtjes
'Deze "small hours" van de dag, waarin helden altijd het minst heldhaftig waren, drinkers en maaglijders het meest gekweld, misdadigers door wroeging, grote strevers door moedeloosheid bekropen.' (S. Vestdijk, Bevrijdingsfeest, 1948, p. 308)

ZATERDAG Visweek
Prachtige documentaire van Fryslân DOK gezien op Nederland 2: Arme Visschers, het vergeten lied van de Vissersramp. Over de Friese scheepsramp van 1883 op de Waddenzee en het tragische lot van de vergeten componist Maurice Hageman. Ook online te bewonderen. De documentaires van Omrop Fryslân op zaterdagochtend zijn sowieso altijd zeer de moeite waard.
Maandag zag ik al Hollandse Nieuwe, over de laatste Nederlandse haringvissers. Formidabel mooie cameravoering.

woensdag 5 juni 2013

Jos van Rey neemt het CDA de maat

In de berichtgeving rondom het voorjaarscongres van het CDA, dat afgelopen zaterdag plaatsvond in 's-Hertogenbosch, werden telkens dezelfde drie constateringen gedaan: 1) De toon van Buma is harder geworden ten opzichte van de coalitiepartners, 2) Het CDA weigert nog langer mee te denken met de bezuinigingsvoorstellen van het kabinet en 3) De partij oogst hiermee vooralsnog geen zetelwinst in de peilingen.

Met die toon van Buma valt het reuze mee. Dat wil zeggen: die is niet echt veranderd, echt niet opeens zoveel harder geworden de laatste tijd. Ook niet milder overigens. In juni 2012 lazen we immers al: 'Buma haalt hard uit naar Rutte'. Over Europa ging het toen. En ook nadien bij het afschieten van het woonakkoord en het verzet tegen het sociaal akkoord was Buma's kritiek op de kabinetsplannen niet mals. Wat heeft hij nu weer voor hards gezegd? Dat de samenleving wordt 'gemangeld door het doorgeschoten marktdenken en de allesbeheersende overheid'. Poeh poeh.

'Dat is typisch CDA. Zitten ze in de coalitie, dan vaart de fractie altijd een rechtsere koers, zitten ze in de oppositie, dan varen ze een linksere koers.' Aldus Jos van Rey (VVD), zondagochtend bij Geen Eva Jinek op Zondag. Van Rey de sjoemelaar, de nepotist, die zich begin 2012 van een behaaglijk plekje in gedeputeerde staten van Limburg dacht te hebben verzekerd, tot hij in juni plotseling in opspraak raakte omdat een politieke partij had ontdekt dat Van Rey iets te close was geweest met bepaalde projectontwikkelaars. Die partij was het CDA.

In oktober ging de beerput open en moest us Joske het veld ruimen. Zondag zei Van Rey dat hij is 'vermoord door justitie', maar voor een dode had hij opvallend veel noten op zijn zang. Typisch CDA, zei hij dus, met een blik alsof hij de integriteit zelve was. Nee Jos, typisch politiek: het CDA maakt typisch het geluid van een oppositiepartij. Een oppositiepoliticus spreekt zich bijna per definitie tegen kabinetsplannen uit, en omdat hij zijn media-aandacht moet verdienen doet hij dat in de regel in de vorm van gepeperde uitspraken en vooral niet te veel nuance.

Elke oppositiepartij van enige importantie schuift per pijnpunt een ter zake kundig mannetje of vrouwtje naar voren om onbeperkt kritiek te spuien. Dat was zo bij Teeven en Dolmatov (SP: Gesthuizen; D66: Schouw; CDA: Van Hijum), dat was zo bij Weekers en de Bulgraaiers (SP: Bashir; D66: Koolmees; CDA: Omtzigt) en dat is nu zo bij het Fyra-debacle (SP: weeral Bashir; D66: Stientje; CDA: De Rouwe).

Het is de eeuwige politieke balans van coalitie en oppositie: de coalitie heeft de macht, maar moet wel moeilijke maatregelen zien te verkopen en constant aan damage control doen; de oppositie kan vrijuit schieten op de plannen en blunders, maar heeft geen werkelijke macht iets te veranderen.

Buma brengt de nieuwe partijlijn in de praktijk, die van het 'radicale midden', een voortreffelijk concept. Dat 'midden' van het CDA is niet alleen een horizontale kwestie, van een middenpositie tussen links en rechts, tussen allesbeheersende overheid en doorgeschoten marktdenken, maar wat mij betreft ook een verticale: de partij als belangenbehartiger van de middeninkomens. In zijn paniekerige streven de eigen achterbannen te ontzien is dit kabinet radicaal middeninkomens aan het kaalplukken. Die enorme groep heeft behoefte aan een belangenbehartiger in Den Haag. Dat dit vooralsnog geen zetelwinst oplevert is misschien wel een zegen. Dat is meer iets voor PVV-achtige partijen, die uiteindelijk weer even hard vallen als ze gestegen zijn.

Laat het CDA eerst maar eens een paar jaar zaaien, opnieuw wortel schieten in de maatschappij, en als dan de tijd is gekomen om te oogsten, dan kan Jos van Rey ook meteen mee onder de zeis.

zaterdag 1 juni 2013

Zeven dagen lang (165)

26 mei t/m 1 juni

ZONDAG Nacompetitie
Roda JC-Sparta 2-1. Oef, dat scheelde niet veel, in menige Zuid-Limburgse huiskamer zal na de 0-1 een krachtig 'herjotsakker!' hebben geklonken, zo weten we sinds Dautzenbergs Extra tijd.

MAANDAG Juup
De KNVB heeft nu besloten tóch twee topklassers te laten promoveren naar de eerste divisie, bovenop de eerder toegelaten twee beloftenteams, zodat de competitie volgend seizoen ineens uit 20 teams bestaat. Was ik vorige week dan te voorbarig met mijn kritiek? Nee, die clubs komen er nu natuurlijk alsnog bij omdat ik er over blogde...

DINSDAG Kwis
Afgelopen zaterdag had ik toevallig iemand uit Engeland te gast toen in Langs de Leeuw dat smakeloze item voorbijkwam over de aanslag in Woolwich. Hij keek mij vol ongeloof aan en stamelde dat dit echt niet kon. Inmiddels is het inderdaad een schandaal geworden en berichten ook de Britse media erover. Op de site van het programma hebben de makers vandaag een reactie gepubliceerd:
'Cabaretiers zullen lastige emoties het liefst te lijf gaan door er grappen over te maken. Vaak werkt dat goed. [...] Maar soms werkt het minder goed. De pijn of de schok die een bepaald voorval teweeg heeft gebracht is dan zo heftig, dat er - voor sommigen - nog geen plaats is voor luchtigheid.'
Het is nogal kortzichtig en hooghartig om het probleem nu op het bordje van de kijker te leggen. Het is een grap, en als jullie er niet om kunnen lachen zijn jullie gewoon nog niet klaar voor onze humor. Nee, iets is pas een 'grap', is pas humor, als erom kan worden gelachen - door iedereen of door sommigen. Wanneer dat - zoals nu - niet het geval is, en niemand erom lacht, is het per definitie geen grap, en moeten de makers toe kunnen geven dat ze er niet in geslaagd zijn grappig te zijn.

WOENSDAG Ruk filmpje
Waarom laat de NOS als het over Willem Holleeder gaat altijd weer datzelfde stomme filmpje zien waarin de neus op die domme brommer zit?

DONDERDAG Briljant filmpje
'I'm very exsayted to be in the biggest Brabant of the world: Texas'
Lancering album Arie Ribbens in de VS groot succes! CHECK

VRIJDAG Johnny
Bij Pauw & Witteman hebben we hem het hele seizoen niet gezien, maar Knevel & Van den Brink zijn nog geen week bezig of Johan Derksen zit aan tafel. Als er íemand het tegendeel is van een brave ouderling uit Nunspeet...

ZATERDAG Zondag
Uit de categorie Ik begrijp de ophef niet: het is toch volstrekt begrijpelijk dat Eva Jinek is ontslagen als presentatrice van Eva Jinek op zondag? Als je eerst een relatie kunt hebben met een vroegbejaarde, geaffecteerd converserende jurist als Abraham Moszkowicz en daarna ineens met een postpuberale raasbol en beestjesverzamelaar als Freek Vonk, dan moet je onmiddellijk ontoerekeningsvatbaar worden verklaard en met andere mannen worden meegestuurd - mannen in witte jassen.