Zeven dagen lang (7)

21 t/m 27 februari

ZONDAG Mijn nieuwe favoriete acteur
Op het station Roosendaal word ik als ik uit de trein stap aangesproken door een man. 'Komt deze trein uit Amsterdam?' vraagt hij me. Ik antwoord ontkennend. Ik ken die man, denk ik even later. Ik weet zeker dat deze dikkige kerel met baard en lang grijs haar in de nek een Nederlandse acteur is. Maar zijn naam? Ik associeer hem met een politieserie, maar welke? Googelen op 'Baantjer', 'Flikken Maastricht' en 'Spangen' levert geen direct resultaat op. Wikipedia's pagina 'Lijst met Nederlandse politieseries' biedt uiteindelijk soelaas via de ingang 'Luifel & Luifel':
Het is Guus Dam! (FOTO)

MAANDAG Edwin IDe tweemansbob van Edwin van Calker en Sybren Jansma presteert ook in de derde en vierde run belabberd. Voor de derde en vierde keer gaat de bob bijna op zijn kant en eindigt Van Calker in de achterhoede.
Dat krijg je ervan als je een paar weken eerder in De Wereld Draait Door heel stoer verkondigt dat je het podium kunt halen en zelfs de suggestie van de altijd hijgerige Matthijs dat een gouden medaille erin zit met grote instemming beantwoordt.

DINSDAG Nationale ramp
Wat een vreselijk moment, zo op de late dinsdagavond. Sven Kramer en Gerard Kemkers.
Het tv-moment van het jaar heeft het wel opgeleverd: Kramer op een bankje, Henk Gemser voor hem, zacht over Svens knieën wrijvend, zwijgend. Schuin achter de twee Gerard Kemkers die uit arren moede de ijzers van Sven poetst. Sven die nog steeds vol ongeloof zijn hart uitstort bij Gemser: 'Wat een coach! Stuurt me gewoon de verkeerde baan in!' En dan Kemkers die heel even, een kort moment maar, schichtig opkijkt, met een mengeling van angst, wanhoop en een snufje zelfbeklag.
Dit alles schitterend in beeld gebracht door de regisseur. Hier kan geen andere tragedie tegenop.

WOENSDAG Edwin II
Edwin van Calker houdt er maar helemaal mee op. Hij durft niet meer. Miljoenen zijn er geïnvesteerd in het project, zijn teamgenoten hebben vier jaar lang alles opzij gezet voor Vancouver en nu kunnen ze onverrichter zake weer naar huis.
Edwin van Calker is de Wouter Bos van de Olympische Spelen.
Die Lotto-reclame is nu overigens ook pijnlijk om te zien. 'Ze zijn zo snel... Dat u ze waarschijnlijk niet eens heeft gezien.' Nee, inderdaad hebben we ze niet gezien...

DONDERDAG Veen-dam Ma-ffi-a!
Het bestuur van het praktisch failliete BV Veendam had een kort geding aangespannen tegen zijn eigen hoofdsponsor om 1,3 miljoen los te peuteren. De rechter verklaarde het bestuur echter niet ontvankelijk omdat twee van de vier bestuursleden niet achter de rechtsgang stonden. Veendam heeft nu die twee eruit gebonjourd, twee nieuwe mensen aangesteld en het kort geding gewoon nog een keer aangespannen! Als de rechter - en zeker ook de KNVB - hier intrappen is het einde zoek. Weg met Veendam!

VRIJDAG Omgebouwd?
Bij een kiosk op het station word ik geholpen door een meisje dat volgens haar naamkaartje 'Freek' heet.

ZATERDAG Vancouver bijna voorbij
Sport die altijd leuk is om te kijken: Schansspringen
Sporten die alleen op de OS leuk zijn om te kijken: Schaatsen, Skiën, Curling, Bobslee, Shorttrack, Snowboarden, Kunstrijden
Sporten die zelfs op de OS niet leuk zijn om te kijken: Langlaufen, Freestyle, IJshockey (die onzichtbare puck!!)

Bezoek Auschwitz #2

Woensdag 17 februari
Het hotel heeft geen eigen restaurant maar er is wel een kleine ruimte om te ontbijten. Het ontbijt is zeer goed verzorgd en smaakvol. We worden aan tafel bediend en iedereen krijgt koffie of thee, harde broodjes, kaas en bacon, komkommer en tomaat en een bekertje yoghurt. Ook is er zoets.

Om half negen staat de taxi voor het hotel, schuin omhoog tegen een hoop sneeuw ingeparkeerd. De chauffeur lacht wat schaapachtig en rijdt ons beheerst in zijn witte Mercedes naar Oswiecim. Daar aangekomen zegt hij ons dat hij ter plekke zal wachten op onze terugkeer. Vooruit dan maar.

We kopen tickets voor een 'Guided Tour in English', die drieëneenhalf uur zal duren. Voorafgaand zal een film worden gedraaid in de filmzaal. Op borden in de hal staat de aanbeveling dat kinderen onder de veertien afgeraden wordt de film te bekijken. Een overgevoelige waarschuwing, denk ik aanvankelijk. Maar de film toont inderdaad expliciete gruwelbeelden, zoals het opgraven van zwaar verminkte lijken uit massagraven, kort na de bevrijding van het kamp.

De rondleiding door het kamp is informatief en indrukwekkend. De hele groep is uitgerust met een koptelefoon en een ontvanger, zodat we de toelichtingen van de gids overal goed kunnen volgen. De tocht vangt aan onder het bord met 'arbeit macht frei', niet lang geleden nog gestolen, wat verbijsterend is gezien de vele beveiligingscamera's en toegangsrestricties. We gaan in rap tempo door het kamp, gaan enkele 'blokken' binnen waar achter glas onder meer afgeknipt haar en verzameld schoeisel te zien is, en bekijken cellen en gaskamers van binnen. Complicerende factor is dat veel na de oorlog gereconstrueerd is omdat de Duitsers in hun nadagen veel vernietigd hebben. Je moet dus steeds inschatten wat authentiek is en wat heropgebouwd.

Opmerkelijk is de vlakheid waarmee de gids alle horror vertelt. Ze kent haar verhaal - toch ruim drie uur lang - volledig uit het hoofd en ratelt het mechanisch en op één toonhoogte af. Alsof alle emotie verdwenen is. Begrijpelijk, maar voor de bezoeker wat vervreemdend. De verhalen zijn nochtans indringend genoeg. Over Mengele die eens uitprobeerde of hij met injecties een bruine pupil blauw kon krijgen. Over een jongetje dat een dag lang op blote voeten in de sneeuw moest staan om de uitwerking op de voeten te onderzoeken. Over nauwe cellen waar gevangenen dagenlang opeengepakt in moesten blijven staan. Over een vrouw die de gaskamer overleefde door haar gezicht in een plas water onder te dompelen en toen enkele dagen later maar doodgeschoten werd. Enzovoort.

Na de rondleiding door kamp Auschwitz, die zo'n 2 uur duurde, zal een bus ons naar kamp Birkenau brengen - 5 minuten gaans - waar het tweede deel plaatsvindt. De taxichauffeur, die nog steeds in zijn Mercedes zit, kijkt hoopvol naar ons, maar hij zal nog wat langer moeten wachten. Birkenau (ook: Auschwitz II) is veel groter dan Auschwitz. In dit vernietigingskamp - dat waar de spoorrails onder de poort naar binnen gaan en in het midden doodlopen - was alles gericht op snelle uitroeiing. Simpele houten barakken voor huisvesting en enorme gaskamers en crematoria voor vernietiging. Hier staat nog maar weinig overeind. De ruïnes van de crematoria zijn intact gelaten. Dat alles onder een dikke laag sneeuw ligt, geeft de ervaring een extra dimensie.

Terug in Auschwitz eten we een broodje en kopen we boekjes en een dvd. Ook Van Gijzel is een van de duizenden bezoekers. Het is wellicht wat macaber om te zien hoe zo'n kamp opnieuw een massa-industrie is geworden. Toch leidt het wat te ver om van vercommercialisering te spreken. Zonder tour is toegang immers gratis en alles staat natuurlijk in dienst van het levend houden van de herinnering aan de zwartste bladzijde. De arme taxichauffeur - hij heeft zich vijfeneenhalf uur zitten vervelen achter het stuur - brengt ons om drie uur terug naar het hotel.

We lezen de boekjes en moeten dan de knop om zetten: we gaan terug naar C'est si bon voor een nieuwe avondmaaltijd. Bij binnenkomst staat de ober er weer. Hij moet ons ongetwijfeld herkennen, maar zijn gezicht blijft onbewogen. Geen spoortje van emotie of sympathie. Dit keer zijn we de enige gasten. Neef vraagt om een toelichting bij iets uit de menukaart. De Pool denkt even na, weet de Engelse term niet en geeft dan maar een onbegrijpelijk antwoord: 'Schwrm', of zoiets. 'Sorry, what?' Uitgestreken gezicht: 'Schwrm'. Tsja. Het restaurant is overigens voor Poolse begrippen waarschijnlijk nogal exclusief. De menukaart geeft onder meer foie gras, de porties zijn klein en de borden zijn zorgvuldig en chic opgemaakt.

Op de hotelkamer stoeien Neef en ik wat met het digitale kastje en voorwaar: we vinden BVN TV. Mét Nederlandse teletekst dus. Om 1 uur zal de 1000 meter mannen beginnen. Neef gaat tevoren nog een paar uur slapen, ik ben dat ook van plan maar het komt er niet van. Om 1 uur hoor ik de wekker aflopen, maar Neef komt niet. Te moe, denk ik. Om tien voor twee gaat de slaapkamerdeur plotseling open en steekt hij zijn hoofd naar binnen: 'Ik ben zeker wel de lul, of nie?' Priceless. 'Nee, juist niet,' antwoord ik, 'Je hebt geluk. Het is nu dweilpauze, de kneuzen zijn geweest, nu komen de toppers.' Maar helaas, de Nederlanders worden 4, 5 en 6.

Donderdag 18 februari
In alle vroegte worden we met een busje naar het vliegveld gebracht - dit keer op een minder levensbedreigende manier. Polen verwestert in rap tempo, maar op het vliegveld is men nog even streng en onbuigzaam. Van Gijzel moet improviseren, zijn handbagage is ietsjes te zwaar. Wij mogen door, maar bij de douane gaat het er weer Oost-Europees aan toe. Een zwaar bewapende man in uniform geeft ons luid bevelen: 'BELT!!' (= riem op de band); 'SHOE!' (= schoenen op de band). We mogen uiteindelijk doorlopen en zonder kleerscheuren komen we weer in Nederland aan.

Het was een korte maar interessante reis. Goed om een historisch brandpunt eens van dichtbij te hebben gezien.

Bezoek Auschwitz #1

Vorige week bracht ik samen met vader, oom en neef een bezoek aan het voormalige concentratiekamp Auschwitz. We vertrokken op dinsdagmiddag, donderdag vroeg in de middag waren we weer thuis. Een kort verslag in twee delen.

Dinsdag 16 februari
Van alle gruwelen van de waanzinnige twintigste eeuw moet de massavernietiging in de concentratiekampen toch wel de wreedste zijn geweest. Het is nauwelijks te bevatten hoe laag de mensheid in de vroege jaren 40 van de vorige eeuw is gezonken. Om te trachten toch enig inzicht te krijgen in het leed van de slachtoffers en tot bezinning te komen leek een bezoek aan Auschwitz, toch hét symbool van de holocaust, het aangewezen middel. Daarnaast was ik nog nooit in Polen geweest en is een tripje met familie nooit weg.

De reis naar Polen zou met het vliegtuig gaan, vanaf Eindhoven Airport met de Hongaars-Poolse prijsvechter Wizz! om precies te zijn, de bestemming Katowice. In de rij voor het inchecken spotten we de plaatselijke burgemeester Rob van Gijzel. Ook hij gaat naar Polen. Omdat het vliegtuig eerst uit Polen moet komen maar daar hinder ondervindt van de weersomstandigheden, vertrekken we met twee uur vertraging. Vanuit het splinternieuwe vliegtuig is het uitzicht op Polen anderhalf uur later zeer mooi. Uitgestrekte naaldbossen en vlaktes onder vele decimeters sneeuw.

Oom merkt op dat Drs. P hier de inspiratie voor zijn 'Dodenrit' moet hebben opgedaan. (Het vriest een graad of dertig, het is winter en vrij koud.) Ook wij beleven een dodenrit. Het vliegveld ligt een aardig eindje van Katowice af en een busje rijdt ons dan ook naar dit 'Charleroi van Polen'. De chauffeur had blijkbaar al twee uur thuis willen zijn, want hij jaagt als een gek door de invallende duisternis richting Katowice. Dat zou op ervaring nog redelijk veilig kunnen, ware het niet dat deze bestuurder met één hand stuurt en schakelt omdat hij constant zijn gsm tegen zijn oor heeft gedrukt en dat hij op de gevaarlijke weg, met tegemoetkomend verkeer op de andere rijbaan, steeds andere weggebruikers inhaalt en daarbij een voorkeur aan de dag legt voor inhalen vlak voor de top van een heuvel als het zicht minimaal is.

Onderweg zie ik dat Polen het communisme definitief achter zich heeft gelaten en in rap tempo vercommercialiseert. Veel billboards, om de kilometer een gele M en zelfs, vlak voor Katowice, aan mijn rechterhand een enorme Media Markt. We komen zonder kleerscheuren aan en gaan op zoek naar ons hotel. Onderweg moeten we geregeld schuilen omdat boven ons Polen met bezems enorme ijspegels van de dakgoten aan het stoten zijn. Na goed kijken - geen 'HOTEL' boven de deur, slechts een bescheiden steen in de gevel - vinden we het hotel. Het ziet er van binnen keurig netjes uit en ook onze kamer is piekfijn, met twee slaapkamers, een keuken, twee badkamers en digitale televisie.

We hebben honger gekregen en gaan op zoek naar een restaurant. De straten zien er echter allemaal hetzelfde uit en we hebben geen idee waar het 'bruisende' centrum zou moeten zijn. Na wat gevraag ('Do you speak English?'; 'No' - als je daar meteen 'no' op kunt antwoorden, kun je dus wel Engels...) worden we door een vriendelijke mevrouw naar een Frans restaurant gedirigeerd. Het is even zoeken naar de ingang van 'C'est si bon', en eenmaal binnen lijkt de zaak uitgestorven. Een stereotiepe Oostblokker in kelnerkostuum - achtkantig hoofd, stalen gezicht, buikje - daalt echter de trap af en stuurt ons naar boven, waar meer eters blijken te zitten. Blijkens de menukaart zijn we in een vrij exclusief restaurant beland. Ik kies de krokante kikkerbilletjes vooraf en als hoofdgerecht de eend 'served in traditional French way', wat een goede keuze blijkt. Ook het Poolse biertje smaakt goed. Het toetje is een tegenvaller. De naam 'Selection of sorbets' belooft veel, zowel kwantitatief als kwalitatief, maar het blijkt te gaan om drie kleine bolletjes citroenijs...

In het restaurant was het al bloedheet, maar ook in het hotel wordt flink gestookt, zo blijkt even later als we terug zijn. Met neef kijk ik er als de nacht valt naar de 1000 meter voor de mannen. Helaas geen medaille voor Nederland. Om half twee gaan we slapen, morgen staat er om half negen een taxi klaar die ons naar Oswiecim, dat de Poolse naam voor Auschwitz is, zal brengen.

Wouter Bos speelt met vuur

Met de val van Balkenende IV moet Jan Peter Balkenende voor de derde keer voortijdig zijn ontslag gaan aanbieden bij de koningin. En wederom is een van de andere coalitiepartijen de veroorzaker. Na de LPF (Heinsbroek/Bomhoff) in 2002 en VVD/D66 (kwestie-Verdonk) in 2006 is het nu Wouter Bos die vanuit de PvdA de boel laat imploderen.

Ik vind de actie van Bos op zijn zachtst gezegd curieus. Hij heeft verzuimd zijn conclusies te trekken na het Irak-rapport en misbruikt nu Uruzgan om alsnog een definitieve breuk te forceren. Woensdagavond op een hotelkamer in Polen zag ik de bui al hangen toen Bos de deur dichtgooide voor een verlengd verblijf en die deur meteen dichttimmerde en verzegelde. Ik hoef niet met de coalitiepartners te overleggen want er is maar één antwoord op het NAVO-verzoek mogelijk en dat is dat we daar weggaan, aldus Bos. Als het CDA daar anders over dacht was er voor samen verder regeren geen basis meer. Een als partijstandpunt verpakt keihard ultimatum dus.

Daarna moest het kabinet wel vallen. Want als één partij alle macht naar zich toe denkt te trekken is er geen sprake meer van een coalitie. Juist in deze tijd van economische neergang is het land gebaat bij daadkracht en samenwerking om de binnenlandse problemen het hoofd te bieden. Daarom is het zeer wrang dat het kabinet nu juist valt over een buitenlandse aangelegenheid. Een kwestie die bovendien een veel minder heet hangijzer is dan steeds wordt voorgesteld.

Want laten we wel wezen, die hele kwestie-Uruzgan is toch niet meer dan een storm in een glas water? Er bestond al overeenstemming over het beëindigen van de 'vecht'missie, het ging er nu alleen nog maar om of de missie eventueel nog een vervolg zou krijgen als opbouw- en trainingsmissie, een betrekkelijk ongevaarlijke opdracht en bovendien een uitstekend compromis tussen militair betrokken blijven en vertrekken. Een prima oplossing om verantwoordelijkheid te nemen, het begonnen karwei nog enigszins tot een redelijk einde te breien en de Afghanen niet hulpeloos achter te laten.

De manier waarop in de politiek, met name door de PvdA, de SP en de PVV, over de missie in Uruzgan wordt gesproken getuigt van een gebrek aan inlevingsvermogen met onze soldaten. De gesneuvelden worden schaamteloos ingezet in de (anti-)oorlogsretoriek van het 'Weg-uit-Uruzgan'-kamp. Nooit staat men stil bij het feit dat de in Afghanistan gedetacheerde Nederlanders beroepsmilitairen zijn. Iedere soldaat heeft er bewust voor gekozen zich in te zetten voor vrede en veiligheid, met volledige inachtneming van de gevaren. Niemand verplicht je hier je leven op het spel te zetten in een oorlogsgebied. De afkeurende reacties van militairen en militaire vakbonden op de actie van Bos spreken wat dat betreft ook boekdelen.

Wouter Bos was voor mij een serieuze optie voor de verkiezingen van volgend jaar. De manier waarop hij de versteende PvdA aan het hervormen en moderniseren is, sprak me erg aan. Deze onbezonnen en arrogante actie heeft me weer ernstig aan het twijfelen gebracht. Ik vermoedde dat meer mensen er zo over zouden denken, maar in de laatste peilingen is de PvdA gestegen. Het CDA is echter traditioneel de partij die het minst last heeft van zwevende kiezers en de geniale spindokter Jack de Vries zal ongetwijfeld weer handig inspelen op Bos' electorale strapatsen.

Bos en Balkenende staan al langer lijnrecht tegenover elkaar in beider visie op de economische hervormingen. Bos grijpt nu een buitenlandse aangelegenheid aan om die patstelling te doorbreken. Hij vergeet echter dat D66 en vooral de PVV electoraal garen zullen spinnen bij deze breuk, wat economisch funest kan zijn. CDA en PVV hebben echter hun eigen schare kiezers terwijl PvdA en D66 toch grotendeels in dezelfde vijver lijken te vissen. Bos heeft een ultieme poging gedaan de PvdA te redden. De slinger kan naar beide kanten doorslaan.

Zeven dagen lang (6)

14 t/m 20 februari

ZONDAG: Shorttrack
Hij is er weer bij - ik was hem in de tussentijd vergeten -, de olympiër met de indrukwekkendste naam: Apolo Anton Ohno.

MAANDAG: Sjonnie
Zonder noorden komt niemand thuis van Nelleke Noordervliet verscheen in november 2009. De gangster in het boek heet 'Johnny H.'. Enkele maanden eerder reed Johnny Hoogerland een geweldige Vuelta d'España. Hij werd daarin door Mart Smeets consequent met 'Johnny H.' aangeduid. Heeft de erkende sportliefhebster Noordervliet aan Smeets' onzinnige naamgeving een geschikte naam voor haar personage ontleend?

DINSDAG: Doet die ook nog mee?
Anni 'Olympisch Matras' Friesinger

WOENSDAG: halfpijp
Vreselijke, OS-onwaardige sport: snowboarden in een half pipe. Allemaal showmannetjes in pyjamabroeken, zelfs de doorgaans zo sobere Japanners. De snowboarders hébben te veel air in plaats van dat ze 'air' maken, meer dan de helft gaat namelijk op z'n bek. Volgens mij mochten er een aantal opnieuw omdat er anders niet genoeg deelnemers voor de halve finale waren...

DONDERDAG: Vonncouver
Wél het bekijken waard: skister Lindsey Vonn. Groot minpunt is dat alles aan haar Amerikaans is: het overdreven zwaaien in de camera, de gemaakte glimlach van oor tot oor en - most of all - de te prominente moeder, type Beth Holloway.

VRIJDAG: IJshockey
Canada-Zwitserland op tv. In het Canadese team spelen een Crosby en een Nash. Misschien hockeyt er nog ergens een Stills en kan Neil Young het volkslied zingen.

ZATERDAG: Val
'CDA en CU verder in rompkabinet Balkenende 5'
JP is nu echt gevierendeeld.

Encyclopedie van de somberheid (11)

11. De tor van Tellegen

De dieren in het werk van Toon Tellegen is niets menselijks vreemd. Ze hebben dezelfde emoties, dezelfde gevoelens en stemmingen. Ze worstelen echter met de vraag hoe deze in taal te vatten. Ze stellen voortdurend vragen aan zichzelf en aan de taal.

In Het vertrek van de mier is het de tor die opgezadeld is met de somberheid. De tor bevindt zich steevast 'onder een steen in de modder aan de oever van de rivier'. Zuchtend.

Introspectief vraagt hij zich af of hij wel écht somber is, of zijn stemming niet veel donkerder is.

'Echt somber, dacht hij, dat is wel wat anders. Dan stik je bijna. Stikte ik
maar, dat denk je dan. Maar je stikt niet.'

Mooi weer en gezelligheid kunnen dan al een persoonlijke kwelling lijken:

'Hij knikte. Als het echt somber is, dacht hij, schijnt de zon, dan hoor je
overal om je heen feestgeluiden, ruik je de geur van taart, trekken ze aan je
poten [...]'

Hij denkt aan de mier, die eropuit getrokken is. Zou de mier ook somber zijn? Maar de mier is op avontuur en om op avontuur te gaan moet je moedig zijn, ten minste met goede moed op pad gaan. Een somberman blijft zitten waar-ie zit.

'Als je moed hebt kun je dan eigenlijk wel echt somber zijn? Moet je
daarvoor niet alle moed hebben verloren?'

Maar is de mier wel echt ergens anders? Is hij niet daadwerkelijk weg? Voorgoed vertrokken?

'De mier is nu natuurlijk zo somber dat hij niet nog somberder kan worden.
[...] Als je zo somber bent, dacht hij, en je wordt toch, terwijl dat niet
mogelijk is, nog iets somberder, dan word je met zo'n enorme kracht tegen een
zwarte muur geslingerd dat je er dwars doorheen vliegt.'

Wie somberder dan somber is, is depressief. De zwarte muur staat dan tussen jou en het geluk in. Maar je kunt er doorheen, want erachter is alles wellicht goed:

'Als je dan aan de andere kant verder vliegt ben je opeens heel licht, heel
vrolijk. Misschien zelfs wel uitgelaten. Zo zit alles in elkaar.'

Is zelfdoding dan een optie? Maar misschien is de mier wel op eigen kracht door zijn muur van somberste somberheid gebroken.

De tor weet het niet. Hij zit nog steeds onder zijn steen. Alleen. Zijn eigen modderige sombere zelf.

'"Ik," mompelde hij.
Het was het somberste woord dat hij kende.'

Nelleke Noordervliet - Zonder noorden komt niemand thuis

Nelleke Noordervliet - Zonder noorden komt niemand thuis. Augustus, 2009, 320 blz.

Toen Theo Maassen kort geleden in DWDD de vloer aanveegde met Patricia Paay richtte de aandacht zich vooral op Maassens schunnige opmerking dat de naaktfoto's van Paay bij zijn necrofiele vriend wel in goede smaak zouden vallen. Maassen bracht echter ook een zinnig argument te berde dat helaas wegviel door het misbaar van Paaij, het geloei van het publiek en het gehijg van Matthijs. De cabaretier verwees naar zijn ontmoeting met schrijfster Nelleke Noordervliet bij Dit was het nieuws. Noordervliet is ook in de zestig, zo stelde Maassen, maar zij schrijft literatuur en wordt nu qua verkoopcijfers en media-aandacht weggevaagd door zo'n aandachtsziek figuur dat niks kan.

De 64-jarige Noordervliet publiceerde vorig jaar haar achtste roman. In Zonder noorden komt niemand thuis - de schitterende titel is uit een gedicht van K.Michel - vlucht de journalist Robert Andersen naar een rustiek dorpje in Canada. Zijn vrouw is vermoord en wanneer dader Johnny H. na korte tijd alweer op vrije voeten komt, vlucht Robert weg van zijn angsten en zijn verleden. In Canada raakt hij echter geobsedeerd door een nooit opgehelderde verdwijningszaak. Geconfronteerd met andermans leed en de sociale verbanden in een kleine gemeenschap komt hij langzaam tot zelfinzicht.

Je zou Nelleke Noordervliet de vrouwelijke pendant van Bernlef kunnen noemen, en Zonder noorden komt niemand thuis dan een equivalent van Buiten is het maandag. Beide romans spelen zich af in Canada, thematiseren verlies, herinnering en gemeenschappelijk verleden en hebben bijzondere aandacht voor de intensiteit van de zintuiglijke sensaties in een indrukwekkende natuursetting. Noordervliets stijl is echter soepeler en frivoler dan de sobere en wat hoekige trant van Bernlef.

Een vrouwelijke auteur die een mannelijke ik-figuur als hoofdpersoon neemt, dat is vaak een hachelijke zaak. Het levert regelmatig een eendimensionaal personage op, behangen met clichés. Noordervliet heeft zich echter prima weten in te leven in haar mannelijke protagonist: 'Ik geloof dat wetenschappelijk is vastgesteld dat mannen per dag vijftigmaal aan seks denken, dus zal ik dat ook wel doen. Dat seksdenken is waarschijnlijk meer een soort permanante onderstroom met af en toe pieken naar reguliere bezwustzijnsniveau dan een catalogus van vieze plaatjes.' Een rake, sympathieke typering.

Roberts louteringsproces tekent zich af tegen de geschiedenis van het dorp en zijn bewoners. Als de met angst en spookbeelden uit het verleden doordrenkte eenzaamheid in zijn huurhuis hem te veel wordt, trekt Robert het dorp in, waar de fraai gekarakteriseerde dorpelingen hem duidelijk maken dat ieder zijn persoonlijke verhaal heeft en het verleden soms beter met rust gelaten kan worden. Die levenswet geldt ook in het digitale tijdperk, waar in tegenstelling tot de gangbare gedachte niet alles bewaard blijft: 'Wat gebeurt er eigenlijk met ongebruikte kennis op het internet? Bestaat die nog wel? De virtuele dood laat nog minder resten na dan een crematie'.

Deze boeiende, goed geschreven roman krijgt extra reliëf door de ingebouwde maatschappijkritiek: 'De instellingen die we bouwen voor het algemeen belang zijn stuk voor stuk feilbaar, corrupt, onvolmaakt, ineffectief, maar we hebben het er maar mee te doen. Liever de schijn dat we leven in de beste van alle werelden, liever de troost van een broos geloof, dan de illusieloosheid van de cynicus.' In deze essayistische passages dringt de figuur van Noordervliet zich onmiskenbaar naar de voorgrond, bijvoorbeeld ook in deze overpeinzing over de keerzijde van een 'humaan' strafrechtsysteem in verlichte landen: 'De maatschappij kan zich niet permitteren te denken dat het kwaad hardnekkig en ongeneeslijk is. De maatschappij moet geloven dat misdaad dwaling is en dat de dader kan worden gecorrigeerd of genezen. Dat Johnny H. voor zijn daad niet was geradbraakt of niet rotte in een vochtig cachot was de bittere triomf van de beschaving.'

Wijs, scherp, goed.

*****

Zeven dagen lang (5)

7 t/m 13 februari

ZONDAG: consensus
Opvallend lijsttrekkersdebat op radio 1. Rita Verdonk: Het zijn Marokkaanse rotjongens die voor problemen zorgen en niemand snapt waarom ze niet opgepakt worden. Femke Halsema: Dat is inderdaad een probleem.
Mooiste bijdrage is van Alexander Pechtold, over het 'van alle tijden'-karakter van overlast veroorzakende rotjochies: 'Vroeger wist je, Pietje dat was het zoontje van Jantje, die moet je in de gaten houden en aan z'n lurven naar huis brengen, misschien heet-ie tegenwoordig Mohammed en is-ie de zoon van Achmed, maar nog steeds is een wijkagent op straat hét antwoord.'

MAANDAG: ophef over nationale voorronde songfestival
Concept: b-artiest schrijft liedje voor een door een c-artiest begeleide d-artiest.

DINSDAG: bommen los
Vandaag reis ik van 's-Hertogenbosch CS naar Brussel.
Vandaag is er een (valse) bommelding in Den Bosch en een (echte) bommelding in Brussel-Zuid. Ik weet van niks, ik heb er echt niks mee te maken, stom toeval dat ik op die twee plaatsen was...

WOENSDAG: verrassing
Veel verkeersoverlast door de sneeuw in België. Nieuwslezer: 'Opvallend genoeg waren er weinig tot geen problemen op het spoor.'
Alleen opvallend wanneer je de Nederlandse spoorwegen als referentiepunt neemt.

DONDERDAG: bron?Jakhals Erik in DWDD: 'Elk land krijgt de Wilders die het verdient.'Inderdaad
VRIJDAG: sociologie van het zebrapad
Eerste wet: Mensen die elkaar bij het oversteken tegemoet lopen wijken eerst drie keer naar dezelfde kant uit alvorens ze elkaar kunnen passeren.

ZATERDAG: meenemen naar Zuid-Afrika, die man
vfb Stuttgart - Hamburger sv 1-3 (v.Nistelrooij 2x)

Zoggel: enigszins rechts en behoorlijk progressief

'Nederland verrechtst'.
'We hebben een ruk naar rechts gemaakt'.
'De rechtse terreur'.
'Na de rechtse winter is het tijd voor een linkse lente'.

Zomaar wat bijeengeplukte beweringen en uitspraken die representatief zijn voor de tijdgeest en de consensus over de staat van het land. BNN speelde handig op deze politiek-maatschappelijke tendens in met zijn interactieve tv-test 'Hoe rechts ben jij?', gisterenavond op tv. Aan de hand van een zestiental meerkeuzevragen kon men ondervinden hoe rechts men was, of hoe niet-rechts natuurlijk.

Ik heb de test op internet ingevuld en ik scoorde 85 uit 160, waarbij 0 extreem-links is, René Danen dus, en 160 extreem-rechts, Anders Högström bijvoorbeeld. Ik ben dus ietwat rechts van het midden te situeren, ik ben '53% rechts'. Het juryrapport luidt:

"Je komt in het midden van het politieke spectrum uit, niet links, niet
rechts. Je hebt niet zozeer een derde of andere opvatting, maar je houdt niet
van extremen, je bent redelijk. Waarschijnlijk ben je ook minder inhoudelijk
bevlogen, maar vooral pragmatisch gericht. Maar bijvoorbeeld economisch liberaal
is nog best wat anders dan cultureel behoudend of conservatief rechts. Je kunt
op bepaalde punten dus nog steeds behoorlijk rechtse opvattingen hebben."

Dat ik niet van extremen houd en pragmatisch ben, vind ik goed om te lezen. Het tweede deel van de toelichting is wat vaag, maar veel wordt duidelijk als we de opzet van de test eens nader onder de loep nemen. De zestien vragen waren onderverdeeld in vier categorieën: Economie, Conservatisme, Identiteit en Lifestyle.

Om met de eerste en de laatste te beginnen: economisch ben ik eerder links dan rechts, ik ben voor gematigde inmenging van de overheid. Dat klopt. Qua lifestyle zou ik dan weer rechts zijn en gericht op uiterlijkheden en status. Hier herken ik me nauwelijks in. Een van de vragen was waar je op vakantie zou gaan als je een reis wint. Met als overige opties 'camping in Frankrijk' en 'ecovakantie in Afrika' is het logisch dat ik voor de derde mogelijkheid, 'een luxe resort om je vrienden te imponeren', heb gekozen, al is dat imponeren niet op mij van toepassing.

Interessanter zijn de andere twee categoriën, m.i. de relevantste voor dit thema. Om kort te zijn: ik ben progressief en qua identiteit nogal rechts. Zeer opvallend, omdat ik eerder geneigd ben mezelf conservatief te noemen, ook al ben ik voorstander van euthanasie, homohuwelijk en aanverwante hangijzers. Conservatisme heeft dan te maken met behoud van tradities, aandacht voor het verleden, zorg voor culturele schatten. Niet in de betekenis van een terugkeer naar een voorbije tijd of een stijfkoppige behoudzucht. Dat ressorteert volgens mij onder 'reactionair'. De wereld verandert al zo snel, conservatisme heeft dan bestaansrecht voor wat betreft het in goede banen leiden van de ontwikkelingen en om te voorkomen dat we de controle verliezen en over de kop vliegen. Maar, gnothi seauton, ik ben dus een stiekeme progressief.

'In jouw ideale Nederland zit iedereen gezellig aan de stamppot of de spruitjes!' luidt het verdict onder 'Identiteit'. Zelf zit ik dat inderdaad graag, maar ik gun iedereen van harte zijn culinaire voorkeuren. Waarschijnlijk slaat de wijzer hier door naar rechts vanwege mijn ideeën over culturele aanpassing. Ik ben fel gekant tegen wat ik maar de 'uitwassen' van het ongebreidelde cultuurrelativisme noem. Behalve het theoretische bezwaar dat je altijd vanuit een bepaald punt, een bepaalde positie naar het Andere kijkt en een algeheel relativisme dus per definitionem onmogelijk is, ben ik van mening dat de ene cultuur op aspecten wel degelijk hoger gewaardeerd kan en mag worden dan de andere, en vice versa. Alles uiteraard weloverwogen en binnen proporties.

Zo zag ik vanavond bij NOVA een reportage over eerwraak in Nederland. Een moslimmeisje zit ondergedoken omdat ze onder de dreiging van eerwraak door haar eigen familie leeft. Wat is er gebeurd? Ze is verkracht door haar neef en heeft daarmee haar maagdelijkheid verloren. En dat kan natuurlijk niet. Het meisje vreest nu voor haar leven terwijl neeflief prinsheerlijk in vrijheid ronddartelt. Walgelijk natuurlijk. Maar als je dit 'achterlijk' noemt ben je 'een minderwaardig mens' volgens de lichtbrengers van links en word je als eng-rechts geclassificeerd. Ik vind dat dit helemaal niks met rechts of links te maken heeft maar met beschaving, met fatsoen, met culturele ontwikkeling.

(Cultuurrelativisme wordt altijd als het tegenovergestelde van etnocentrisme gepresenteerd. Maar hier is sprake van oneerlijke semantiek. Natuurlijk is etnocentrisme fout, etniciteit mag nooit een graadmeter zijn. De juiste term zou eerder iets als 'cultuurcentrisme' moeten zijn.)

BNN gebruikt eigenlijk twee opposities door elkaar die beter gescheiden kunnen worden: links-rechts en progressief-conservatief. In de test is links namelijk gekoppeld aan progressief en rechts aan conservatief. Maar een echte VVD'er (rechts) is vóór het homohuwelijk (progressief). En een echte SP'er (links) is vóór behoud van tradities (conservatief). De test is bovendien gebaseerd op vooronderstellingen over wat rechts zijn inhoudt. Dit is echter afhankelijk van tijd en omstandigheden en aan ontwikkeling onderhevig. Zo merk ik dat voor mijn generatie de binaire opdeling links-rechts steeds problematischer en minder houdbaar wordt, net als progressief-conservatief. De tegenstelling socialist-liberaal heeft meer relevantie.

Saillant detail daarbij is dat ik mezelf, gezien de uitkomsten bij 'Economie' en 'Identiteit', als een 'rechtse socialist' zou kunnen bestempelen. Dit is echter een vrijwel onbestaande combinatie. Googelen leert dat er maar één iemand soms als rechtse socialist wordt omschreven: Adolf Hitler... Dan toch maar liever rechts-progressief.

Lezen, lezen, lezen #16

Rob Wijnberg - Nietzsche en Kant lezen de krant. Denkers van vroeger over dilemma's van nu (2009), 282 blz.
In het bericht '2009 voor de vuist weg' schreef ik onder het kopje 'alomtegenwoordig': 'Nico Dijkshoorn'. De corpulente columnist lijkt voor elke krant en elk tijdschrift drie columns per week te schrijven. Een goede tweede zou Rob Wijnberg zijn geweest. De jonge Wijnberg werd en wordt wijd en zijd geprezen om zijn columns en artikelen in NRC.Next; een nieuw talent zou zijn opgestaan. Vervolgens verscheen hij - ik zou haast zeggen: vanzelfsprekend - in allerlei tv-programma's als commentator, deskundige en zelfs tafelheer. Dat laatste was niet zo'n succes. Wijnberg kan zich beter tot het schrijven beperken. In Nietzsche en Kant lezen de krant zijn populair-filosofische mini-essays over maatschappelijke kernthema's gebundeld. De stukken zijn maximaal 5 pagina's groot en hebben steeds dezelfde opzet: Wijnberg signaleert een trend of thema in het publieke debat, graaft in zijn geheugen naar een daarop aansluitend primair filosofisch werk en past dit toe op het onderwerp. De korte analyses zijn zonder uitzondering helder, verfrissend en zinnig. Zo laat Wijnberg zien dat Wilders' principiële onderscheid tussen de islam en moslims niet vol te houden is en dat meer keuze niet automatisch leidt tot meer keuzevrijheid. Een bedenking is dat zo nu en dan de wijsheid van deze of gene filosoof wel interessant is op abstract-theoretisch niveau maar in de (pragmatische) politieke praktijk weinig zoden aan de dijk zet. En de als uitsmijtende kwinkslagen bedoelde slotzinnen verworden door hun repetitieve karakter tot een ergerlijke kunstgreep. Wijnbergs onbevangen maar gedegen deconstructies van politieke dogma's en hype's zijn echter zonder uitzondering nuttige bijdragen aan de publieke opinievorming.

Nop Maas - Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven; 1: De vroege jaren 1923-1962 (2009), 752 blz.
Reve-biograaf Nop Maas maakt van zijn levensbeschrijving van Gerard Kornelis van het Reve een megalomaan project. De biografie zal maar liefst drie delen beslaan, en deel 1 is al ruim 700 pagina's dik. Maar dan heb je ook wat: Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven 1 is een prachtboek. Maas slaagt er met zijn sobere doch meeslepende schrijftrant in de volle 700 bladzijden te boeien. We leren de jonge Reve kennen als een begaafde maar onzekere en dikwijls neurotische adolescent, als Frits van Egters ten voeten uit dus. De eerste helft van het boek is interessanter dan de tweede, maar dat ligt niet aan Maas. Lezen we aanvankelijk nog over een merkwaardige jeugd en een enerverende entree in de literatuur, na het midden is het een aaneenschakeling van reisjes naar Engeland en wisselende contacten met 'flikkers', zoals Maas onbekommerd schrijft. Grappig is ook dat er in het begin een paar keer sprake is van een vrouw die Wim heet, maar dat terzijde. De vlotte stijl en compositie gaan helaas wel ten koste van de zorgvuldigheid. Vaak is niet duidelijk uit welke bron Maas citeert, regelmatig gaat hij wat al te makkelijk af op een mondelinge bron die zich iets herinnert wat 60 jaar geleden plaatsvond, en soms laat hij zich te veel meeslepen in zijn enthousiasme. Zo werd ik geprikkeld door het kopje 'Zelfmoordpoging', maar al gauw bleek dat de jonge Reve ooit in een vlaag van nijd uit de klas was gerend en vanaf een brug in de gracht was gesprongen. De briefwisseling Reve-Hermans speelt uiteraard een prominente rol en ergens oordeelt Maas dat het hier de twee grootste naoorlogse schrijvers betreft. Akkoord, een biograaf heeft de vrijheid zijn eigen mening te ventileren. Maar dat Mulisch dan geheel ontbreekt in het register, terwijl hij toch een aantal maal genoemd wordt in de tekst, vind ik dan weer minder acceptabel. Als een soort van collateral damage krijgen ook de figuren rondom Reve nieuw reliëf. Broer Karel komt er slecht uit tevoorschijn: als een nare, pedante kerel. Hanny Michaelis daarentegen, Reve's echtgenote, wekt onvermijdelijk ieders sympathie. Ze moet met lede ogen aanzien hoe Gerard openlijk de buitenechtelijke, promiscue herenliefde bedrijft. Ze houdt zich sterk en berust moedig in haar lot. Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven 1 is zo bovenal een monument voor Hanny Michaelis.

Erwin Mortier - Avonden op het Landgoed. Op reis met Gerard Reve (2007), 125 blz.
Toen Erwin Mortier nog geen bekende schrijver was kwamen hij en zijn partner (Mortier schrijft 'mijn man') Lieven Vandenhaute regelmatig over de vloer bij Gerard Reve en Matroos Vosch. Reve was oud, eenzaam en aan de drank. Vaak trok hij zich terug op zijn 'Geheim Landgoed' in Frankrijk. Mortier en man vergezelden hem tijdens een van deze verblijven en de schrijver in spe hield er een dagboek bij. Jaren later, na het overlijden van Reve, besloot Mortier dit verslag, sterk bewerkt, te publiceren, maar niet na zorgvuldige deliberatie: 'Zelf heb ik me voorgehouden dat de jaren zouden uitwijzen of dit geschrift van belang kan zijn voor de nagedachtenis van Gerard Reve en, niet het minst, een diepere appreciatie van zijn oeuvre.' Een afweging die een wrange ondertoon krijgt na lezing van het boekje. Gerard Reve rijst eruit op als een voortdurend dronken, totaal krankzinnige zielenpoot. Hij is de twee Vlamingen steevast tot last en na een aantal dagen bekennen ze hem liever kwijt dan rijk te zijn. 's Nachts staat hij in beschonken toestand op de slaapkamerdeur te bonken, de schunnige toespelingen zijn niet van de lucht en de geliefden gaan elke avond naar een nabijgelegen dorp om te poepen omdat Reve het jarenlang niet zo nauw heeft genomen met de hygiëne en de sanitaire voorzieningen. Avonden op het landgoed schetst zo een ontluisterend portret van de oude Reve. En toch krijgt het boekje nooit het karakter van een afrekening. Mortier ontmythologiseert zijn idool, maar hij is daar zelf net zo misnoegd over als de lezer zal zijn. Zo wekken de pijnlijke beschrijvingen toch ook medelijden op. Met Kroniek van een schuldig leven 1 en Avonden op het landgoed heb ik nu over begin en einde van Gerard Reve gelezen. Laat die twee volgende delen maar komen.

Zeven dagen lang (4)

31 januari t/m 6 februari
ZONDAG: PvdA
De PvdA-kamerleden Paul Kalma en Pierre Heijlen willen uitstel van de gemeenteraadsverkiezingen. Het zou momenteel te koud zijn om campagne te voeren. Luuk Blom, eveneens PvdA-kamerlid, komt in opspraak omdat hij een jongen van 17 met een knuppel heeft bedreigd. De jongen zou een sneeuwbal hebben gegooid.
De PvdA is een mooie partij, jammer dat er PvdA'ers in zitten.

MAANDAG: Meer knuppels
Op teletekst, pagina 101:
'Kamerlid bevestigt knuppelincident'
'Tot 20 maanden voor knuppelbende'
En, logischerwijs, op de sportpagina:
'Eerste deelnemers Haarlemse Honkbalweek bekend'

DINSDAG: Briljant
Een Vlaamse regisseur geeft in De Wereld Draait Door af op de Nederlandse film en de Nederlandse acteur: 'Die Barry Astma of hoe heet-ie...'

WOENSDAG: Trots op Trost
Wat jammer dat René Trost er net niet in slaagt die vreselijke Bassie Nijhuis een corrigerende tik te geven.

DONDERDAG: De staat van het land
Het proces tegen de Hofstadgroep moet over. De rechter kwam eerder tot de conclusie dat de groep geen terroristisch netwerk was, onder meer omdat... 'ze niet ingeschreven stond bij de Kamer van Koophandel'. [!]
"Goedemorgen, meneer A., in welke branche wilt u uw netwerk inschrijven?"
"Uhh, terrorisme, fundamentalisme en vuurwerk?"
"Geen probleem, komt in orde!"

VRIJDAG: Val
Impliceert alleen al het feit dat er zoiets als nostalgie, melancholie, jeugdsentiment bestaat niet dat het leven er voortdurend minder leuk op wordt?

ZATERDAG: Puinhopen van 8 jaar Paars
Wim Kok verdedigt voor de commissie-De Wit de hoge bonussen bij ING: 'ING is een Europese speler van formaat en kan het zich niet veroorloven achter te blijven bij een internationale trend.'
Ook na nog eens 8 jaar ziet Wim Kok nog pimpelpaars.

Anton Valens - Vis

Anton Valens - Vis. Augustus, 2009, 138 blz.

Vijf mannen op een boomkorkotter. Een kapitein en vier bemanningsleden. Een week lang varen op vis. Elke anderhalf uur de netten ophalen en de vis selecteren en schoonmaken. En tussendoor wat slapen, wat eten en zo nu en dan een woordje tot elkaar.

Dat zijn de ingrediënten van de plot van Vis. Anton Valens slaagt erin de spaarzame gegevens om te smeden tot een indringende novelle over menselijke verhoudingen. De verteller is een werkeloze kunstenaar die een week de handen uit de mouwen steekt op de kotter van de vader van zijn vriend Fred. Deze Warmgeffer is een archetypische kapitein: zwijgzaam, dominant, fors. De vriendelijke Martin en de lompe Addie, die op voet van oorlog verkeert met Fred, completeren de bemanning.

Vis is een verhaal over mentaliteit en aanpassing. De dagen op de kotter zijn gevuld met hard werken, niet zeuren en vooral niet te veel denken. De verteller weet zich deze ongecompliceerde mentaliteit niet eigen te maken. Zo blijft hij een buitenbeentje voor de anderen. Zijn overpeinzingen over dierenleed en de grondslagen van het visserijbestaan zijn misplaatst in een milieu waarin geharde vissers zich afbeulen voor een karig loon.

Voor de lezer daarentegen werkt de combinatie wonderwel. De beschrijvingen van het meedogenloze bestaan en de mechanische handelingen zijn mooi in balans met de filosofische passages en de innerlijke monologen van de Werumeus Buning citerende verteller. De gedetailleerde beschrijvingen en het argeloos gebruik van jargon dwingen je als lezer geen moment je aandacht te laten verslappen en je helemaal over te geven aan de visserij.

Je zou Vis een nautische variant van Nooit meer slapen kunnen noemen. Een strijd tegen de elementen waarin de op elkaar aangewezen menselijke karakters een magnetisch proces van aantrekking en afstoting volgen en waarin verstoorde communicatie meer dan eens de bron is van wantrouwen en misverstand. In Hermans' meesterwerk komt in de dialogen regelmatig het ingevoegde woord 'ONVERSTAANBAAR' voor, in Vis heeft de verteller moeite de kreten en binnensmondse mededelingen van zijn collega's tot hele, begrijpelijke zinnen te herleiden. En ook in Vis overleeft uiteindelijk niet iedereen de barre tocht.

De zintuiglijke gewaarwordingen zijn zo intens, bedenkt de verteller ergens, dat zijn cerebrale gedachten soms plaatsmaken voor vluchtige invallen en poëtische flarden. Het levert de prachtigste observaties op. Over de zee, die zoals het omslag van de novelle 'knalgrijs' zou zijn: 'Naarmate de zon daalde, veranderde de zee van kleur, van donker- naar lichtgrijs, naar blank staal, de kleur van platina bijna, en overal over de watervlakte vlamden citroengele vonken op. De golven wierpen slagschaduwen. In het licht van de ondergaande zon leken het steeds veranderende eilanden in een gouden dansend moeras.'

De golven zijn '[k]ievitskuifjes in de verte, schuim van zilver.' Een mooie novelle, om langzaam en bij herhaling te lezen.

*****

Zoggels Nederlandstalige Top 100

In vele blogberichten heb ik reeds mijn ongenoegen geuit over het te grote aandeel Nederlandstalige muziek in de Top 2000. (Zoggel, je zou nu ophouden over die Top 2000!!, God.) Daar zijn hoofdzakelijk twee redenen voor. Ten eerste staan er te veel miserabele nummers in. Muziek voor in-een-tuinstoel-voor-de-voordeur-zitters en voor onder de witte partytent. Ten tweede zie ik graag dat zo'n allertijdenlijst een beetje historisch ge-oriënteerd is, en dan is de betekenis van liedjes in de moerstaal nu eenmaal niet zo groot. Toch zijn er genoeg mooie Nederlandstalige nummers gemaakt. Een goede tussenoplossing zou daarom zijn er een honderdtal op te nemen. Een beetje zoals de Perpetua-reeks, de honderd beste werken uit de wereldliteratuur, waar ook een klein aantal Nederlandse en Vlaamse werken in is gesmokkeld. Hieronder mijn persoonlijke keuze van de 100 beste Nederlandstalige nummers. Bij het samenstellen heb ik mij, op een enkele uitzondering na, beperkt tot liedjes die nu al in de Top 2000 staan of er ooit in stonden. Loepzuivere kritiek en eigen voorkeuren zijn welkom in de comments.

1) Herman van Veen - Suzanne
2) Klein Orkest - Over de muur
3) Armand - Ben ik te min
4) Frans Halsema & Jenny Arean - Vluchten kan niet meer
5) Ramses Shaffy - Laat me
6) Boudewijn de Groot - Verdronken vlinder
7) Joost Nuissl - Ik ben blij dat ik je niet vergeten ben
8) Boudewijn de Groot - Testament
9) Het - Ik heb geen zin om op te staan
10) Goede Doel - Alles geprobeerd
11) Jacques Brel - Mijn vlakke land
12) Bløf - Mooie dag
13) Fungus - Kaap'ren vaaren
14) Is Ook Schitterend - Voltooid verleden tijd
15) Drs. P - Dodenrit
16) Zijlstra - Durgerdam slaapt
17) Henk Wijngaard - Met de vlam in de pijp
18) Doe Maar - Pa
19) Wim Sonneveld - Het dorp
20) André Hazes - Kleine jongen
21) Robert Long - Flink zijn
22) Bløf - Oktober
23) Frans Halsema - Zondagmiddag Buitenveldert
24) Boudewijn de Groot - Een wonderkind van 50
25) Peter Koelewijn - KL 204 (Als ik God was)
26) Rudi Carrell - Wat een geluk dat ik een stukje van de wereld ben
27) Bots - Zeven dagen lang
28) Ramses Shaffy - Zing vecht huil bid lach werk en bewonder
29) Acda & De Munnik - Het regent zonnestralen
30) De Poema's - Mijn houten hart
31) Karin Bloemen - Geen kind meer
32) Frank Boeijen Groep - Zeg me dat het niet zo is
33) Bram Vermeulen - De wedstrijd
34) Bløf - Omarm
35) Boudewijn de Groot & Elly Nieman - Meester Prikkebeen
36) Herman van Veen - Toveren
37) Robert Long & Fay Lovski - Vanmorgen vloog ze nog (Tsjechov)
38) Dimitri van Toren - Een lied voor kinderen
39) Goede Doel - Vriendschap
40) Doe Maar - Is dit alles
41) Acda & De Munnik - Niet of nooit geweest
42) Normaal - Oerend hard
43) Ben Cramer - De clown
44) Polle Eduard - Ik wil jou
45) Boudewijn de Groot - Avond
46) René Froger - Alles kan een mens gelukkig maken
47) Cornelis Vreeswijk - Veronica
48) Stef Bos - Hilton Barcelona
49) Marco Borsato - Margherita
50) De Dijk - Als het golft
51) Herman van Veen - Hilversum 3
52) Paul de Leeuw & André Hazes - Droomland
53) Bløf - Harder dan ik hebben kan
54) Maggie MacNeal - Terug naar de kust
55) Gerard Cox - Het is weer voorbij die mooie zomer
56) Herman van Veen - Liefde van later
57) Rob de Nijs - Ritme van de regen
58) De Dijk - Dansen op de vulkaan
59) Leen Jongewaard & Hetty Blok - M'n opa
60) Will Tura - Ik ben zo eenzaam zonder jou
61) Doe Maar - De bom
62) Ramses Shaffy - Sammy
63) Skik - Op fietse
64) Herman van Keeken - Pappie loop toch niet zo snel
65) Egbert Douwe - Kom uit de bedstee m'n liefste
66) Acda & De Munnik - Groeten uit het maaiveld
67) Peter Schaap - Adem mijn adem
68) Circus Custers - Monica
69) Kadanz - Intimiteit
70) Dimitri van Toren - Hé kom aan
71) Van Kooten & De Bie - Zoek jezelf
72) Boudewijn de Groot - Welterusten mijnheer de president
73) Herman van Veen - Opzij
74) Marco Borsato - Waarom nou jij
75) Rob de Nijs - Alles wat ademt
76) Rein de Vries - Patsy
77) Hero - Toen ik je zag
78) Vader Abraham - Het kleine café aan de haven
79) Clouseau - Passie
80) De Kast - Woorden zonder woorden
81) Reinhard Mey - Als de dag van toen
82) Stef Bos - Papa
83) Peter Koelewijn & zijn Rockets - Kom van dat dak af
84) Jules de Corte - Ik zou wel eens willen weten
85) Ramses Shaffy & Liesbeth List - Pastorale
86) Toontje Lager - Stiekem gedanst
87) Spinvis - Voor ik vergeet
88) The Scene - Blauw
89) Leen Jongewaard & André van den Heuvel - Op een mooie pinksterdag
90) Guus Meeuwis - Brabant
91) De Poema's - Zij maakt het verschil
92) Veldhuis & Kemper - Ik wou dat ik jou was
93) Nick & Simon - De dag dat alles beter is
94) Ivan Heylen - De wilde boerendochtere
95) André van Duin - De tamme boerenzoon
96) Goede Doel - Hou van mij
97) Selvera's - De postkoets
98) Bløf - Aanzoek zonder ringen
99) Rob de Nijs - Het werd zomer
100) Drs. P - Veerpont

Vergane glorie #7: Daniel Bedingfield

Naam: Daniel Bedingfield
Functie: Zanger

De glorie
Jeugdzondes, deze rubriek loopt er van over. Je bent scholier, onwetend en onderworpen aan de grootste stemmingswisselingen. Je luistert naar muziek die 'in' is en aansluit bij je primitieve gevoelens, en die je pas veel later zult ontmaskeren als middle of the road. Zo was er rond de millenniumwisseling de alombejubelde Spaanse melodramaticus Enrique Iglesias met het mierzoete 'Hero'. En iedereen had zijn eigen, particuliere zonde. Een vriend ging voor de schorre, besnorde hiphopper Ja Rule ('Wuwuwuwu livin' it up!'). Een andere vriend veerde op bij de fluisterzang van David 'Leap of Faith' Charvet. En ondergetekende zette de repeatknop aan op de weeë ballad 'If You're Not the One' van Daniel Bedingfield.

'If You're Not the One' stond in 2003 maar liefst 19 weken in de Top 40. Toch kwam het nummer niet hoger dan plaats 13. De tekst spreekt voor zich: 'If you're not the one, then why does my soul feel glad today? [...] I don't wanna run away, but I can' take it, I don't understand, If I'm not made for you then why does my heart tell me that I am?' enz. Een perfect nummer voor de hunkerende puber.

Volgens een vriend, die ene van Ja Rule, was het lied behalve duf en zeikerig ook nog eens veel te lang, kritiek die ik nu wel kan onderschrijven. Hij vond Bedingfield's eersteling 'Gotta Get Thru This' beter. Dat 'garage'-nummer reikte tot plaats 14, net als 'Never Gonna Leave Your Side', de al even sentimentele opvolger van 'If You're Not the One'. De 23-jarige Nieuw-Zeelander Bedingfield was 'hot'.

De vergetelheid
Dat duurde echter maar één cd lang. De drie genoemde hits waren alle afkomstig van het succesvolle studioalbum Gotta Get Thru This. Daarna verdween de sympathieke kiwi uit beeld en werd hij al gauw overvleugeld door zijn zuster Natasha. In de onlangs uitgezonden Zeroes Top 1000 van 3fm stond 'Gotta Get Thru This' nog net op 942, 'If You're Not the One' had de lijst niet eens gehaald.

Daniel blijkt op nieuwjaarsdag 2004, ongeveer een jaar na zijn glorieuze doorbraak, een zwaar auto-ongeluk te hebben gehad. Ernstig hoofd- en nekletsel noopten hem zes maanden lang met een nekbrace rond te lopen om te kunnen herstellen. In november van datzelfde jaar verscheen evenwel het album Second First Impression. De titel zette de toon: de cd flopte. Dat lijkt overigens wel een constante te zijn in deze rubriek: de vergetelheid zet meestal in met een lelijke televisieprogramma- of cd-titel.

Sindsdien is het echt muisstil rond Daniel. Hij heeft naar eigen zeggen in 2007 drie volledige albums opgenomen, maar wanneer zijn computer gestolen wordt is hij alles kwijt. Eerst eens kijken of het eerste van de drie cd'tjes een beetje aanslaat alvorens de tweede en de derde op te nemen was blijkbaar geen optie. Of een back upje branden. Nu is het 2010 en zit dat derde album er volgens Daniel nu toch echt aan te komen. Misschien zijn de huidige zestienjarigen ontvankelijk voor een nieuwe pathetische tophit van Bedingfield, mij kan het allemaal gestolen worden.

Tenzij hij een duet opneemt met David Charvet. Of, nog beter, Ja Rule.