donderdag 11 februari 2010

Zoggel: enigszins rechts en behoorlijk progressief

'Nederland verrechtst'.
'We hebben een ruk naar rechts gemaakt'.
'De rechtse terreur'.
'Na de rechtse winter is het tijd voor een linkse lente'.

Zomaar wat bijeengeplukte beweringen en uitspraken die representatief zijn voor de tijdgeest en de consensus over de staat van het land. BNN speelde handig op deze politiek-maatschappelijke tendens in met zijn interactieve tv-test 'Hoe rechts ben jij?', gisterenavond op tv. Aan de hand van een zestiental meerkeuzevragen kon men ondervinden hoe rechts men was, of hoe niet-rechts natuurlijk.

Ik heb de test op internet ingevuld en ik scoorde 85 uit 160, waarbij 0 extreem-links is, René Danen dus, en 160 extreem-rechts, Anders Högström bijvoorbeeld. Ik ben dus ietwat rechts van het midden te situeren, ik ben '53% rechts'. Het juryrapport luidt:

"Je komt in het midden van het politieke spectrum uit, niet links, niet
rechts. Je hebt niet zozeer een derde of andere opvatting, maar je houdt niet
van extremen, je bent redelijk. Waarschijnlijk ben je ook minder inhoudelijk
bevlogen, maar vooral pragmatisch gericht. Maar bijvoorbeeld economisch liberaal
is nog best wat anders dan cultureel behoudend of conservatief rechts. Je kunt
op bepaalde punten dus nog steeds behoorlijk rechtse opvattingen hebben."

Dat ik niet van extremen houd en pragmatisch ben, vind ik goed om te lezen. Het tweede deel van de toelichting is wat vaag, maar veel wordt duidelijk als we de opzet van de test eens nader onder de loep nemen. De zestien vragen waren onderverdeeld in vier categorieën: Economie, Conservatisme, Identiteit en Lifestyle.

Om met de eerste en de laatste te beginnen: economisch ben ik eerder links dan rechts, ik ben voor gematigde inmenging van de overheid. Dat klopt. Qua lifestyle zou ik dan weer rechts zijn en gericht op uiterlijkheden en status. Hier herken ik me nauwelijks in. Een van de vragen was waar je op vakantie zou gaan als je een reis wint. Met als overige opties 'camping in Frankrijk' en 'ecovakantie in Afrika' is het logisch dat ik voor de derde mogelijkheid, 'een luxe resort om je vrienden te imponeren', heb gekozen, al is dat imponeren niet op mij van toepassing.

Interessanter zijn de andere twee categoriën, m.i. de relevantste voor dit thema. Om kort te zijn: ik ben progressief en qua identiteit nogal rechts. Zeer opvallend, omdat ik eerder geneigd ben mezelf conservatief te noemen, ook al ben ik voorstander van euthanasie, homohuwelijk en aanverwante hangijzers. Conservatisme heeft dan te maken met behoud van tradities, aandacht voor het verleden, zorg voor culturele schatten. Niet in de betekenis van een terugkeer naar een voorbije tijd of een stijfkoppige behoudzucht. Dat ressorteert volgens mij onder 'reactionair'. De wereld verandert al zo snel, conservatisme heeft dan bestaansrecht voor wat betreft het in goede banen leiden van de ontwikkelingen en om te voorkomen dat we de controle verliezen en over de kop vliegen. Maar, gnothi seauton, ik ben dus een stiekeme progressief.

'In jouw ideale Nederland zit iedereen gezellig aan de stamppot of de spruitjes!' luidt het verdict onder 'Identiteit'. Zelf zit ik dat inderdaad graag, maar ik gun iedereen van harte zijn culinaire voorkeuren. Waarschijnlijk slaat de wijzer hier door naar rechts vanwege mijn ideeën over culturele aanpassing. Ik ben fel gekant tegen wat ik maar de 'uitwassen' van het ongebreidelde cultuurrelativisme noem. Behalve het theoretische bezwaar dat je altijd vanuit een bepaald punt, een bepaalde positie naar het Andere kijkt en een algeheel relativisme dus per definitionem onmogelijk is, ben ik van mening dat de ene cultuur op aspecten wel degelijk hoger gewaardeerd kan en mag worden dan de andere, en vice versa. Alles uiteraard weloverwogen en binnen proporties.

Zo zag ik vanavond bij NOVA een reportage over eerwraak in Nederland. Een moslimmeisje zit ondergedoken omdat ze onder de dreiging van eerwraak door haar eigen familie leeft. Wat is er gebeurd? Ze is verkracht door haar neef en heeft daarmee haar maagdelijkheid verloren. En dat kan natuurlijk niet. Het meisje vreest nu voor haar leven terwijl neeflief prinsheerlijk in vrijheid ronddartelt. Walgelijk natuurlijk. Maar als je dit 'achterlijk' noemt ben je 'een minderwaardig mens' volgens de lichtbrengers van links en word je als eng-rechts geclassificeerd. Ik vind dat dit helemaal niks met rechts of links te maken heeft maar met beschaving, met fatsoen, met culturele ontwikkeling.

(Cultuurrelativisme wordt altijd als het tegenovergestelde van etnocentrisme gepresenteerd. Maar hier is sprake van oneerlijke semantiek. Natuurlijk is etnocentrisme fout, etniciteit mag nooit een graadmeter zijn. De juiste term zou eerder iets als 'cultuurcentrisme' moeten zijn.)

BNN gebruikt eigenlijk twee opposities door elkaar die beter gescheiden kunnen worden: links-rechts en progressief-conservatief. In de test is links namelijk gekoppeld aan progressief en rechts aan conservatief. Maar een echte VVD'er (rechts) is vóór het homohuwelijk (progressief). En een echte SP'er (links) is vóór behoud van tradities (conservatief). De test is bovendien gebaseerd op vooronderstellingen over wat rechts zijn inhoudt. Dit is echter afhankelijk van tijd en omstandigheden en aan ontwikkeling onderhevig. Zo merk ik dat voor mijn generatie de binaire opdeling links-rechts steeds problematischer en minder houdbaar wordt, net als progressief-conservatief. De tegenstelling socialist-liberaal heeft meer relevantie.

Saillant detail daarbij is dat ik mezelf, gezien de uitkomsten bij 'Economie' en 'Identiteit', als een 'rechtse socialist' zou kunnen bestempelen. Dit is echter een vrijwel onbestaande combinatie. Googelen leert dat er maar één iemand soms als rechtse socialist wordt omschreven: Adolf Hitler... Dan toch maar liever rechts-progressief.

Geen opmerkingen: