Arcade Fire - Reflektor

Naast een nieuw album van de grootste nog levende artiest van vroeger verscheen er eind vorig jaar ook een nieuwe plaat van de volgens velen toonaangevende hedendaagse band. The Arcade Fire bracht met Reflektor de langverwachte opvolger uit van het belachelijk succesvolle The Suburbs (2010), dat de Canadezen zelfs een Grammy opleverde.

Het was het meest toegankelijke album tot dan toe, na het pompende Funeral (2004) en het symfonische Neon Bible (2007). Met Reflektor wordt een meer experimentele weg in geslagen. Ingenieuze composities, veel ruis, veel herrie ook. En een stevige reflectie op de eigen formule. 'Oh man, I hope you like rock 'n roll music, cause I don't know if I do', klinkt het op 'Normal Person', om vervolgens wel doodleuk het snoeihardste nummer van de plaat eruit te smijten.

'Normal Person' is het middelste van drie liedjes waarin met veel zelfspot de hoge vlucht die Arcade Fire de laatste jaren heeft genomen wordt gethematiseerd, met applaus aan begin en eind van een track, het geluid van juichend, joelend en fluitend publiek op de achtergrond, en een overenthousiaste stem die de band aankondigt. Het is zo snel gegaan, hoor je dan vaak, zo ook in 'You Already Know', dat opent met de regel 'Sometimes it moves so fast'.

De nieuwe status wordt ook bevestigd door de coöperatie van David Bowie, die een paar regels mag zingen in de titeltrack die het album opent. Overigens komen we zijn naam in het boekje vreemd genoeg alleen tegen onder de restcategorie 'Thank you', terwijl bijvoorbeeld de percussionisten wel een aparte vermelding krijgen. 'Reflektor' is wel een heerlijk nummer, een echte Arcade Fire met een magistrale opbouw, tempoversnellingen en Régine Chassagne die in het Frans ertussendoor zingt : 'Entre la nuit, la nuit et l'aurore / Entre le royaume des vivants et des morts.'

Op de voorkant is een sculptuur afgebeeld van Orpheus en Eurydice van de hand Auguste Rodin, uit de collectie van het Metropolitan Museum of Art, New York. De Orpheus-mythe is dan ook het leidmotief op dit album, met onbereikbaarheid en het (om)kijken naar de geliefde als centrale thematiek. Dit wordt ook toegepast op de moderne tijd, met de camera als het oog dat de ziel van de beroemdheid vangt: 'What if the camera, really do, take your soul, on and on, hit me with your flashbulb eyes.'

Reflektor is een dubbelalbum, de totale lengte overschrijdt net de 75 minuten die er op één cd'tje passen. De laatste paar minuten van het afsluitende nummer 'Supersymmetry' bestaan echter uit ondefinieerbare geluiden. Daarnaast zit er tussen liedje 7 en 8 zo'n vloeiende overgang die je vandaag de dag steeds vaker hoort, waarbij het outro van het ene nummer meteen het intro van het volgende is. Liedje 7 is het echter het laatste van cd 1, zodat je eerst een nieuw schijfje in de speler moet stoppen en het effect verloren gaat.

Bij Arcade Fire is alles echter altijd zo weldoordacht dat je je onmogelijk voor kunt stellen dat dit niet geïntendeerd is. Wat is het idee erachter? Een stimulans om digitaal te luisteren, waar er geen dubbelcd's bestaan, laat staan het wisselen van schijfje? Toch hebben beide delen wel degelijk een verschillend karakter - ze worden ook gepresenteerd als 'Volume' 1 en 2.

Deel 1 is een soort wall of sound op z'n Arcade Fires, met dreunende ritmes, elektronische hoogstandjes en snerpende riffs. Deel 2 is veel melancholischer, verstilder ook. Het opent met 'Here Comes the Night Time, pt. II', een trage, door de strijkers ook meer contemplatieve versie ten opzichte van part I op Deel 1, dat met zijn olijke pianodeuntje eerder energiek en opzwepend was. De tekst is nu ook veel donkerder. In pt. I nog met regels als 'When I hear the beat, the spirit's on me like a life wire / A thousand horses running wild in a city on fire', in pt. II 'I hurt myself again, along with all my friends / Feels like it never ends, here comes the night again'.

Hoogtepunten zijn 'Afwul Sound (Oh Eurydice)' en 'It's Never Over (Oh Orpheus)', waarin de mythische geliefden in hun eenentwintigste-eeuwse gedaanten aan het woord komen. 'Afwul Sound' steekt zowel tekstueel als muzikaal meesterlijk in elkaar. Tot 1 minuut 55 klinken nog de beukende drums, om dan ineens plaats te maken voor treurende, lang aangehouden noten. Op precies 3 minuten leiden een paar drumslagen de prachtige noodkreet in: 'I know there's a way, we can make 'em pay, think it over / and say "I'm never going back again". / I know there's a way, we can leave today, think it over...'.

'Hey Orpheus! I'm behind you. / Don't turn around, I can find you', roept Eurydice vervolgens in 'It's Never Over'. We herkennen de mythe. Het beeld van Eurydice die vanuit de onderwereld haar geliefde roept vindt zijn muzikale pendant al in het intro, dat letterlijk uit de diepte komt opzetten, en ook in de zang, die door het zachte volume van ver lijkt te komen. 'Seems so important now, but you will get over' is eerst nog de boodschap, maar dat laatste verandert uiteindelijk in 'it's never over'. Ook de heerlijke gitaarriff maakt dit tot een topnummer.

In het vorige nummer zaten de regels 'I was standing beside you, by a frozen sea / Will you ever get free?' In 'It's Never Over' wordt dat 'We stood beside a frozen sea, I saw you out in front of me.' Zulke spiegelingen, reflektors, vinden we zo te kust en te keur. Het hele album zit ontzettend ingenieus in elkaar, je blijft ontdekkingen doen. Daarbij is er wel één probleem: Funeral kon je ontelbare malen draaien zonder dat het ging vervelen, maar Reflektor wordt op den duur wel vervelend.

De laatste drie nummers zijn veel minder beklijvend, al springt in 'Supersymmetry' vooral de opening eruit: 'I know you're living in my mind, it's not the same as being alive.' Al met al is Arcade Fire's vierde een interessant album, een respectabele prestatie ook, maar niet altijd, of niet lang genoeg, een genotrijke luisterervaring. Is Reflektor daarmee hun Sgt. Pepper's? Dat gaat wat te ver, maar het album heeft dezelfde combinatie van vakmanschap meesterschap en grenzeloze experimenteerdrift die soms verslavend is maar soms ook irriteert.

Cijfer: 7.7

Zeven dagen lang (202)

16 t/m 22 februari

ZONDAG Het Beest
Dat Roda JC nu stijf onderaan staat was een kwestie van tijd. Sinds het vertrek van Pa-Modou Kah is het daar toch allemaal een beetje in de versukkeling geraakt.

MAANDAG Ding Dong Boem Ho
Enige tijd geleden was er enige ophef over een reclame van VW&S waarin mensen door gesloten spoorbomen rennen. Dit zou roekeloos verkeersgedrag stimuleren, vonden machinisten.
Van dezelfde orde vind ik de reclame van New York Pizza waarin een als pizzakoerier opgetuigde crash test dummy zich te pletter rijdt tegen een muur, waarna de testers verheugd constateren dat de pizza ongeschonden is. Zo worden die jongens alleen maar aangespoord nóg doldriester te rijden dan ze nu al doen. Ik zie net iets te vaak verkeersongelukken waarbij zo'n bezorger betrokken is.

DINSDAG Sochi (III)
Matthijs van Nieuwkerk moest zo nodig naar Nederland 1 verhuizen omdat hij och arme een paar keer per seizoen een kwartiertje eerder moest stoppen in verband met de Champions League. Hij is nog niet verhuisd of hij kan meteen twee volle weken plaats maken voor de Winterspelen. Tel uit je winst.

WOENSDAG Wissel!
Bij een routine-inspectie van enkele wissels wordt geconstateerd dat ze aan vervanging toe zijn en onmiddellijk wordt het hele treinverkeer van en naar Den Haag stilgelegd. Dat kan maar één ding betekenen: die wissels zorgden voor gevaarlijke situaties, anders had de reparatie wel ingepland kunnen worden in het gebruikelijke werkschema, ergens in het weekend of in de nacht of zo. Blijkbaar is het nog een wonder dat er geen ongelukken zijn gebeurd.

DONDERDAG Allemachtig achtentachtig
Vincent Tan, de volkomen gestoorde eigenaar van Cardiff City - als het aan hem ligt binnenkort Cardiff Dragons geheten -, heeft zijn technische staf de opdracht gegeven spelers aan te trekken met een 8 in hun geboortedatum, want dat cijfer zou geluk brengen.
Bij RSC Anderlecht speelt ene Chancel Mbemba, die in 2011 in het nieuws kwam omdat hij zijn geboortedatum van de ene op de andere dag had aangepast van 8-8-1988 naar 8-8-1994. Die zal wel balen, met de oude datum had hij al lang en breed in het blauw rood van Cardiff gespeeld.

VRIJDAG Das
'Sterke groei aantal dassen in Nederland' (nu.nl)
Is die actie van Prins Claus toch voor niks geweest.

ZATERDAG Sochi (IV)
Jorrit Bergsma trekt zich met veel huilerig misbaar terug als reserve voor de achtervolgingsploeg. Volgens mij zit zijn coach Jillert Anema hier achter. Buiten de OS volg ik het schaatsen niet, maar deze twee weken maakt die man op mij de indruk een querulant te zijn, een klier met veel kinnesinne richting de Sven Kramers van deze wereld.

Sporting Europa

I
'De ene luxe wagen na de andere draait de parkeerplaats op. [...] In Hotellerie La Butte aux Bois komt een select groepje heren bij elkaar. [...] Twaalf glimmende bolides met gele kentekens staan geparkeerd voor het idyllische Vlaamse kasteeltje, even over de grens bij Maastricht. [...] De garçon gaat rond met de witte wijn als de term Sporting Limburg valt.'
'Na eerdere mislukte fusies moet het in 2009 echt gaan gebeuren. Daarbij doet de mening van de fans er even niet toe. Er is geen tijd voor sentimenten. Bijna tachtig procent van de seizoenkaarthouders bij de belangrijkste club Roda JC heeft al laten weten niets te zien in een fusie.'
'Namens de KNVB steekt directeur betaald voetbal Henk Kesler zijn hoofd in de bijenkorf. Op naar een fusieclub die met een begroting van twintig miljoen euro moet meedoen in de subtop.'
'Als de heren de gevulde kristallen glazen tegen elkaar klinken is dat de aanzet voor een van de grootste fiasco's uit de geschiedenis van het betaalde voetbal. Maar niet voor de betrokkenen zelf, die flink graaien uit de ruif. [...] Een babbeltje met een communicatieadviseur, en hup, dat is dan weer 450 euro.'
'Zo zijn er veel gelukkigen die verdienen aan een fusiefantasie. In hoog tempo bouwen de mannen verder aan de Limburgse voetbaldroom.'
'Het gaat in de media vaak over de dubbele belangen van mannen bij de FIFA en UEFA. Ze schuiven elkaar baantjes en geld toe. Slecht voor het imago van het betaalde voetbal. Maar op kleinere schaal zijn er ook in onze competitie duistere dealtjes die vragen oproepen.'
'Een plenaire vergadering kost intussen duizenden euro's per uur. Maar om nou te zeggen dat er schot in de zaak zit? Niet echt. Dat kan niet eindeloos goed blijven gaan. [...] Als op de zinkende Titanic gaat het feest echter gewoon door.'
'In 2013 speelt Fortuna Sittard dankzij de inzet van tientallen mensen nog steeds. Met het bedrag dat de stuurgroep bij elkaar vergaderde, zou de club zowaar zelfs weer een beetje perspectief hebben op een betere toekomst.'
(Uit: 'Geldwolven en goudmijnen', in: Knipping, Van Duren, Voetbal & Maffia 2. In de Lage Landen, 2013, p. 179-196.)

II
De ene luxe wagen na de andere draait de parkeerplaats op. [...] In het Gouvernement in Maastricht komt een select groepje heren bij elkaar. [...] Twaalf glimmende bolides uit twaalf verschillende staten staan geparkeerd voor het idyllische Limburgse provinciehuis, in de uiterwaarden van de Maas. [...] De garçon gaat rond met de witte wijn als de term 'Verenigd Europa' valt.
Na eerdere mislukte pogingen moet het vanaf 1991 echt gaan gebeuren. Daarbij doet de mening van de burgers er even niet toe. Er is geen tijd voor democratie. Een ruime meerderheid van de inwoners van de lidstaten heeft al laten weten niets te zien in een politieke unie.
Namens Duitsland steekt bondskanselier Helmut Kohl zijn hoofd in de bijenkorf: 'In Maastricht leggen we de grondsteen voor de vervolmaking van de Europese Unie. Het verdrag dat de Europese Unie grondvest introduceert een nieuwe en beslissende fase in het Europese Unie-proces, die binnen enkele jaren zal leiden tot de creatie van datgene waarover de founding fathers droomden na de laatste oorlog: de Verenigde Staten van Europa.'
Als de heren de gevulde kristallen glazen tegen elkaar klinken is dat de aanzet voor een van de grootste fiasco's uit de geschiedenis van Europa. Maar niet voor de betrokkenen zelf, die sindsdien flink graaien uit de ruif. [...] Even inchecken bij de portier, en hup, dat is dan weer een dagvergoeding van 300 euro.
Zo zijn er veel gelukkigen die verdienen aan een federale fantasie. In hoog tempo bouwen de mannen verder aan de Europese eenwordingsdroom.
Het gaat in de media vaak over de dubbele belangen van mannen bij de VVD en PvdA. Ze schuiven elkaar baantjes en geld toe. Slecht voor het imago van de vaderlandse politiek. Maar op grotere schaal zijn er ook in Europa duistere dealtjes die vragen oproepen.
De plenaire vergadering in Straatsburg kost intussen tussen de 169 en 204 miljoen euro per jaar. Maar om nou te zeggen dat er schot in de zaak zit? Niet echt. Dat kan niet eindeloos goed blijven gaan. [...] Als op de zinkende Titanic gaat het feest echter gewoon door.
In 2013 draait Nederland alleen dankzij de inzet van miljoenen hardwerkende burgers nog steeds. Met de 4 miljard euro die Nederland in 2012 netto afdroeg aan de EU, zou het land zowaar zelfs weer een beetje perspectief hebben op een betere toekomst. [...]

Zeven dagen lang (201)

9 t/m 15 februari

ZONDAG Matchfixing?
In De voetbaltempels van Nederland (2005) van Edward van Cuilenborg lees ik dat 'Go-Ahead is niet te kraken', het clublied van Go Ahead Eagles, de volgende regels bevat: 'We zullen voor de puntjes blijven knokken / Al was 't alleen maar om de voetbal-eer / En mochten we de match een keer vergokken / Het beste paard dat struikelt wel een keer'.
Knipping en Van Duren moesten de Adelaarshorst maar eens onder de loep gaan nemen...

MAANDAG Huh

Wie begint er nu een partij? De waxinelichthouder of de waxinelichthoudergooier?

DINSDAG Sochi (I)
Gerard Dielessen van NOC*NSF in de Spits: 'Iedereen in Nederland kent wel iemand die homo of lesbisch is.'
Dat klinkt niet echt geëmancipeerd, Gerard, eerder alsof homoseksualiteit een ziekte is. Het is van dezelfde orde als 'iedereen kent wel iemand die kanker heeft'.

WOENSDAG Gehoord in de trein
'Ik heb geen zin om te werken, maar ik heb wel zin om naar mijn werk te gáán.'
Mij dunkt dat de NS hier een nieuwe slogan te pakken heeft.

DONDERDAG Borst
Els Borst blijkt te zijn vermoord. Eerder deze week overleed al Ernst Bakker, de dood heeft het duidelijk voorzien op oud-politici met specifieke initialen. Elco Brinkman en Eduard Bomhoff moeten op hun hoede zijn.

VRIJDAG Vrijdagmiddag
'Wilt u uw vis met of zonder graten?'
'Doe maar zonder. Ik ben een persona non grata.'

ZATERDAG Sochi (II)
'Waar heeft hij het laten liggen?' vraagt Dione de Graaf aan Erben Wennemars over Koen Verweij, die net op drieduizendste van een seconde het goud is misgelopen. Ik zou zeggen dat zijn belachelijke kapsel hem een aerodynamisch nadeel van vierduizendste van een seconde heeft gegeven.

Nooit gebeurd

RTL7 is eindelijk gestopt met het eindeloze herhalen van Voetbalfans op de maandagavond. Elke aflevering was een belediging aan het adres van de ware voetbalfan: van een club werd de grootste debiel van de rest van de kudde gescheiden, en die moest dan doorgaan voor de grootste supporter.

Het nieuwe programma is vele malen beter: Helden van de velden, waarin elke week van een bepaalde categorie spelers een top-5 wordt gemaakt, van commentaar voorzien door een groot aantal kenners. 'De hardste verdedigers'. 'De grootste clubiconen'. 'De beste goalgetters'. Het opende met 'De grootste culthelden'. Rodion Camataru op 5, Sjaak Polak op 4, Berry van Aerle op 3, Milko Djurovski op 2. En op 1 József Kiprich.

József. De voetballer met de mooiste bijnaam aller tijden: de Tovenaar van Tatabánya. Van 1989 tot 1995 kwam hij uit voor Feyenoord. In 128 optredens wist hij 53 keer het net te vinden. Een van die goals staat me nog helder voor de geest - ik meen dat Leo Driessen er in de uitzending ook nog aan refereerde.

Een wedstrijd in De Kuip tegen PSV en Feyenoord krijgt een penalty. De scheidsrechter maakt van de gelegenheid gebruik om de Rotterdammers te laten wisselen. Kiprich valt in en sjokt in zijn karakteristieke pas naar de zestien. Daar staat nog niemand achter de bal. Snel wordt duidelijk waarom: Kiprich gaat 'm nemen. Haast achteloos schuift hij het leer met zijn eerste balcontact langs de keeper. Minzaam zwaait hij naar het publiek.

Kiprich was de lieveling van het legioen. Een andere cultheld uit die tijd is Mike Obiku. De Nigeriaan fungeerde vooral als pinchhitter, maar met zijn lach en zijn ijver werd hij razend populair. Scoorde hij, dan ging het shirt uit. Dat mocht toen nog. Had Obiku in het huidige tijdsgewricht gevoetbald, dan was hij recordhouder gele kaarten geweest. Van Obiku herinner ik me ook nog één specifieke wedstrijd, een avondwedstrijd in de beker: Ajax-Feyenoord. Het wordt verlengen en Obiku scoort de 1-2. Golden goal, dus meteen de winnende. Daar hangt hij al in de hekken, shirtloos, het zwarte lijf wegvallend tegen de avondhemel.

Het waren de donkere jaren negentig. Voor mijn gevoel eindigde elke Feyenoord-Ajax toen in 0-5. Toch - of misschien kan ik beter zeggen: daardoor - kan ik de verdedigingslinie van toen nog zo opdreunen: Van Gobbel, Fräser, De Wolf, Heus. Vier mannen van Jan de Wit. Een foto van John de Wolf met bebloede tulband, dat vat die tijd in één beeld samen.

Fräser kwam voorbij in de aflevering over de 'hardste verdedigers'. Het werd daar voorgesteld alsof geen tegenstander hem en De Wolf ooit kon passeren, maar daar moet het geheugen de kenners bedrogen hebben. De mythe verdringt hier de geschiedenis. Spelers die er eigenlijk niet zo veel van konden weten de ontoereikendheid van het geheugen uit te buiten om uit te groeien tot ultieme grootheden.

Michel van Egmond heeft dat prachtig verwoord in zijn verhaal 'Altijd op zoek naar de verloren tijd' (2005). Na weer een nederlaag tegen Ajax bezoekt een man met zijn zoontje van 10 het Feyenoordmuseum 'Home of History' in de Kuip:
'"Kijk," zegt Ruud en hij wijst in Feyenoords museum naar een grote foto.
"Wie is dat?" vraagt Roel.
"Dat is John de Wolf. Als hij nog had gespeeld, was dit allemaal niet gebeurd."'

Feyenoord-supporter ben je niet voor je lol, zei Gerard Cox al. Alleen met culthelden overleef je de altijddurende ellende, en dan met name met de herinnering aan oude culthelden. Bij elke nederlaag tegen PSV denk ik terug aan die penalty midden jaren negentig en houd ik mezelf voor: deed Kiprich nog maar mee, dan was dit niet gebeurd. En bij elk verlies tegen Ajax zie ik De Meer weer in kunstlicht baden en denk: als Obiku was ingevallen, dan was dit nooit gebeurd.

Zeven dagen lang (200)

2 t/m 8 februari

ZONDAG Co-ketterie
Co Adriaanse herinnert zich in Studio Voetbal dat AZ lange tijd maar wat voortmodderde, 'maar toen hebben ze mij aangetrokken en toen is het beter gegaan.' Geen van de andere tafelgasten reageert, men zwijgt en staart doodsbang naar de tafel. Dat is het verschil met VI, daar was Co meteen op zijn plek gezet met een daverende drievoudige schaterlach.

MAANDAG de Boer (I)
In de aankondiging van Pauw & Witteman op teletekst: 'Ronald de Boer zoekt spookschip Lyubov Orlova'. Zit ik de hele dag in spanning, is het Ronald de Boer helemaal niet.

DINSDAG de Boer (II)
Lodewijk Asscher noemt Diederik Samsom 'een type Frank de Boer, iemand die het beste team kan opstellen.'
Dan is Philip Cocu een type Alexander Pechtold: iemand die alleen nog maar kan denken hoe gaan we in godsnaam nog Europa in.

WOENSDAG Aftreden
Ronald Plasterk zou moeten aftreden om de afluisterpraktijken van de inlichtingendiensten, een ergerlijk geval van quasi-verontwaardiging en miskenning van het woord 'geheime' in 'geheime dienst'.
Frans Timmermans, dat is de minister die moet aftreden, vanwege die idiote nucleaire top in maart die het hele land platlegt. Snelwegen, spoorwegen, evenementen - zelfs de voetbalcompetitie ligt stil! Alle agenten van het land zitten in Den Haag, in de rest van Nederland hebben criminelen dus een paar dagen vrij spel. Die top schijnt nodig te zijn 'om te bespreken hoe voorkomen kan worden dat nucleair materiaal in handen komt van kwaadwillenden'. Om dat mogelijk te maken komt op Den Haag na heel Nederland dus in handen van kwaadwillenden.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor de organisatie van de top, Timmermans moet als verantwoordelijke minister aftreden om deze gigantische gotspe.

DONDERDAG Premier League
Van Gerwen verslaat Phil Taylor met 7-0, de grootste nederlaag ooit voor The Power. Taylor is een aantal kilo's afgevallen sinds het WK, maar dat werkt bij een sport als darts natuurlijk averechts: een darter groeit naar zijn topvorm door gestaag in gewicht toe te nemen.
Barney blinkt trouwens ook uit: 7-2 tegen Anderson. Hij zegt blij te zijn dat Van Gerwen nu de onbetwiste nummer één is van dartend Nederland, want nu voelt hij de druk niet meer 'als een aambeeld op mijn schouders'. Held.

VRIJDAG Polare failliet
Zo speur je jarenlang in de online catalogi van de verre vestigingen van De Slegte en van Selexyz/Polare, wensenlijstjes compilerend voor de zorgvuldig uitgestelde dag dat je ze met een bezoek zult vereren, is het in één klap voorgoed onmogelijk geworden.
Ik voel me een beetje als Doug Heffernan die, nadat zijn breedbeeldtelevisie is weggehaald, alle fantastische functies betreurt die hij nooit heeft uitgeprobeerd: I always thought there'd be time...

ZATERDAG Boss
Springsteens High Hopes is inderdaad een plaat met veel oud materiaal, maar er zit wel een dvd bij inbegrepen met de complete Born in the USA live in Londen. Dat is dan weer erg netjes - ook al is dat een van zijn mindere albums.

NExit

Het was te verwachten dat Capital Economics, het bureau dat in opdracht van de PVV moest onderzoeken of het mogelijk is dat Nederland uit de EU stapt, vandaag met een positief antwoord kwam: ja, dat is mogelijk en meer nog: het kan zelfs zeer gunstig uitpakken. Door het wegvallen van Europese verplichtingen zouden meer handelsbetrekkingen met andere landen kunnen ontstaan, wat voor economische groei zal zorgen.

Eveneens geheel volgens verwachting was de smalende reactie van het establishment. Jeroen Dijsselbloem sprak van 'een rapport op bestelling'. Economen 'die het rapport hebben gelezen' wijzen op 'onrealistische aannames'. Capital Economics is een onafhankelijk onderzoeksbureau, maar wel 'echt Brits' en 'dus' eurosceptisch. Het rapport, dat naar verluidt 270 000 euro heeft gekost, is geen objectief werkstuk.

Be that as it may, Dijsselbloem moet niet doen alsof de experts die de EU zelf in de arm neemt wél onafhankelijk opereren. Baudet citeert in Oikofobie Paul de Grauwe, hoogleraar Politieke Economie aan de London School of Economics: 'De Europese Commissie nodigde economen uit om hun visie te geven. Het was een darwinistisch proces. Ik werd uitgenodigd, maar toen ik mijn twijfel uitsprak, werd ik niet meer uitgenodigd. Uiteindelijk waren alleen de enthousiastelingen nog over.' (p. 52)

Zo laat iedereen zich vertellen wat hij wil horen, de eurofiel evenzeer als de euroscepticus. Het is inherent aan consultancy dat de 'consultants' precies adviseren wat de opdrachtgever als het gewenste resultaat ziet. Wie betaalt, bepaalt. Niet voor niets huren bedrijven eerst consultants in als er mensen ontslagen moeten worden. Er wordt een rapportje opgesteld waarmee de bedrijfsleiding quasi-objectief kan wapperen: ziejewel, er moeten echt mensen uit, re-organisatie!

Dijsselbloem liet nog weten dat Nederland 'een sterke macht' is binnen de EU en dat 'de meeste handel zich richt op Europa'. Het is een misverstand om dat als een argument tégen het lidmaatschap van de Unie te zien. Handel tussen Europese naties stopt niet opeens als ze niet dezelfde munt hebben. Baudet legt helder uit wat het grote nadeel is van een gemeenschappelijke munt: die 'dwingt de deelnemende landen tot het voeren van eenzelfde rentevoet. Terwijl ieder land een eigen economie heeft, met een eigen conjunctuur. Landen met milde groei hebben belang bij een lagere rentevoet. Voor landen met een economische boom is juist een hogere rente verstandiger. One size fits none.'

Een land als Griekenland heeft zo'n immense schuldenlast kunnen opbouwen omdat de kapitaalmarkt het land niet meer als zelfstandig geheel ziet maar als kleiner onderdeel van een groter geheel, waarbinnen de sterkere delen de zwakkere zullen compenseren - en dat is precies wat er is gebeurd en wat nog steeds gebeurt: de noordelijke landen draaien op voor de zwakkeren uit het zuiden (nieuw steunpakket!). Had Griekenland nog de eigen munt gehad, 'dan was de schuldenlast nooit zo hoog opgelopen omdat de stijgende rente op de kapitaalmarkt bijtijds voor een correctie had gezorgd.' (p. 52-53)

De ellende is natuurlijk dat de situatie zoals die vóór de euro was dan wel aantoonbaar gunstiger kan zijn dan de situatie waarin we nu mét de euro verkeren, maar dat een terugkeer naar die oorspronkelijke situatie niet zo evident is, zelfs onoverkomelijke problemen met zich mee kan brengen. Uitgerekend Capital Economics won in 2012 een prijsvraag waarbij deelnemers waren uitgedaagd een plan op te stellen voor een ordelijke exit uit de euro.

In Leaving the euro: A practical guide werd een stappenplan opgesteld, een handvest voor staten die een exit overwegen. De gids bevat echter ook enkele licht beangstigende paragrafen, zoals 'Informeer het Internationaal Monetair Fonds, want hulp kan noodzakelijk blijken. Maar bel pas een paar uur van tevoren' en 'De waarde van de gulden stort waarschijnlijk onmiddellijk in door de internationale valutahandel, maar dat hoeft op termijn niet erg te zijn.' Onzekerheid troef.

'De PVV wil een Alleingang,' stelde Lex Hoogduin van de Nederlandsche Bank, 'maar de risico's zijn enorm en wij hebben er geen ervaring mee.' Laat dat nu ook precies de situatie zijn geweest voorafgaand aan de invoering van de euro. Die kende ook geen precedent en ging gepaard met grote onzekerheden, maar die werden straal genegeerd omdat de utopisten hun Europese eenwordingsdroom koste wat kost moesten najagen.

De woorden van Jean-Claude Juncker uit 1999 over de te volgen procedure mogen we nooit vergeten: 'We beslissen iets. We brengen dat dan in en wachten enige tijd om te zien wat er gebeurt. Volgt er geen misbaar, breekt er geen opstand uit - de meesten begrijpen toch niet wat er is beslist -, dan gaan we weer wat verder. Stap voor stap tot er geen terugkeer meer mogelijk is.'

Een boeiende optie, die evenwel veel te weinig aan bod komt, is de terugkeer van de gulden, maar dan naast de euro. Die mogelijkheid werd ook in de Tegenlicht-documentaire aangestipt. Het is een idee van econoom Wilhelm Hankel. Het zou complete chaos door abrupte afschaffing van de euro voorkomen en de euro zou in de toekomst zeer stabiel worden omdat de munt gedekt wordt door de nationale munten.

Het is echter een middenweg die nauwelijks weerklank vindt in het gepolariseerde landschap; de PVV spint er electoraal geen garen bij, de Dijsselbloemen zijn gebonden aan de Juncker-doctrine. De burger is en blijft de lul.

Zwartboek FOX - Jupiler League (5)

'Jupiler League 2.0' wordt het heel vooruitstrevend genoemd: de Eerste Divisie vanaf het seizoen 2013-2014. Omdat er na enkele faillissementen nog maar 16 clubs over waren, besloot de KNVB in zee te gaan met het FOX van de lugubere poenschepper Rupert Murdoch. FOX heeft de clubs een flinke kapitaalinjectie gegeven, maar de vraag is tegen welke prijs. Een vereiste was de toetreding van de beloftenteams van Ajax, PSV en FC Twente. Zeggenschap over fundamentele zaken als speelschema's, spelregels en competitiviteit zijn uit handen gegeven. 'Een enorme impuls' en een 'verrassend kijkspektakel', blies Jelle Beuker, operationeel directeur van de coöperatie Eerste Divisie, pal voor de aftrap van het seizoen hoog van de toren over de inbreng van FOX. Er werden nog wel wat 'kinderziektes' voorspeld en men dekte zich her en der in door te wijzen op het 'pilot'-karakter van de nieuwe opzet. Maar dat weerhoudt ons er natuurlijk niet van de nieuwe realiteit extra kritisch te volgen. Maand na maand.

December/Januari

Zie ook deel (1): augustus, deel (2): september, deel (3): oktober en deel (4): november

34) 'Je moet ophouden met het gezeur.' Aan het woord is Gijs de Jong, 'manager competitiezaken' van de KNVB, tegen interviewer Iwan van Duren (VI, 11 december). De VI zit er goed bovenop na een aarzelend begin, maar dat mag dus niet van De Jong, die zelf dolgelukkig is met de nieuwe opzet: 'de competitie is echt opgeleefd.' Hij was te gast bij Jong PSV-FC Eindhoven (9 december) en 'die jongens kunnen goed voetballen, maar verliezen nu thuis voor tienduizend mensen.' Ja, omdat beide clubs maar liefst 25 amateurclubs hadden uitgenodigd, zo wist het Eindhovens Dagblad ons te vertellen: 'Alle leden van de clubs krijgen een gratis kaart aangeboden voor Jong PSV - FC Eindhoven.' Normaal trekken de beloftenteams gemiddeld tussen de 100 en 400 toeschouwers - en daar zijn ook de niet-betalende aanwezigen al bij geteld...
De Jong: 'Iedereen mag kritiek hebben. Maar wel binnen de gebruikelijke proporties.' Wat zijn die proporties dan, Gijs, want volgens mij zijn we heel redelijk met onze kritiek. Vaste selecties en geen bevoordeling van de topclubs, kortom: een eerlijke competitieopzet, dat is het enige waar we om vragen. Dat hij werkelijk geen idee heeft, blijkt uit het vervolg: 'Waar zijn die mensen die voorspelden dat de beloften iedereen weg zouden spelen? Stop eens met dat geklaag, maak eens wat van je competitie.' Alsof dat onze grootste vrees was... Het is zelfs nog het enige aantrekkelijke aspect, om zo'n verwend snotjochie zich te pletter zien lopen tegen een archetypische bonkige eerste-divisieverdediger. O, en Gijs haalt ook nog het 'in-andere-landen-doen-ze-het-ook'-argument van stal: 'Dit gebeurt ook in andere landen als Duitsland, Spanje en Portugal.' Van Portugal weet ik het niet, daar hebben we geen contacten, maar onze goeroe wist in mei al hoe ze daar tegen die elftallen aan kijken: 'In Spanje heb je geen uitcultuur, maar in Duitsland háten ze die tweede elftallen in de competitie. Daar is niet naar gekeken.'

35) Je leest ook steeds dat de vertegenwoordigers van de clubs zelf voor deze opzet hebben getekend. 'Het zijn de usual suspects die steeds klagen. Dat beeld dat daaruit voortkomt, is erg merkwaardig. Het besluit tot deze opzet is democratisch genomen, ook namens de Eerste Divisie-clubs. Iedereen was erbij, iedereen heeft het ondertekend.' Hoe 'democratisch' die besluitvorming in werkelijkheid was, blijkt uit een ontluisterende reportage over Fortuna Sittard (VI, 31 december).
Fortuna-voorzitter Martin Masset: 'Ik was [...] geen voorstander van de toetreding van beloften in de Jupiler League, maar ik heb toch voor gestemd. Ik durfde geen ruzie te maken met de KNVB, zo bang was ik dat het onze zaak zou schaden.' De bond heeft er namelijk alles gedaan om Fortuna kapot te laten gaan, zo blijkt nu, met oud-preses Henk Kesler en de bestuurssecretaris Mark Boetekees - what's in a name - als kwade geniën (dat is dus iets anders dan genieën). Kesler probeerde achter de schermen de belachelijke fusie tussen de Zuid-Limburgse clubs erdoor te drukken, en toen dat faliekant mislukte verklaarde hij ijskoud: 'Er komt geen fusie? Dat hoeft ook niet, Fortuna gaat toch wel failliet. Jullie hebben een tekort van een miljoen euro. Alles wat goed is kan naar Roda JC en voor zaken als het personeel hebben we in Zeist wel potjes.'
Boetekees is behalve bestuurssecretaris ook de baas van licentiezaken van de KNVB, dit even ter illustratie van wat men bij de bond onder democratie en objectiviteit verstaat - 'het Vaticaan', zo wordt de KNVB ook wel genoemd. Boetekees had al eens gezichtsverlies geleden toen AGOVV en Veendam failliet gingen terwijl ze door de Boetekezen gewoon in categorie 2 waren ingedeeld. Arrogant en dictatoriaal maakte hij de in Zeist ontboden Fortunezen, die een plan van aanpak kwamen presenteren, duidelijk dat hem dat niet nog eens zou overkomen.
Het is de zaak-FC Eindhoven all over again. Die club kreeg in 2008 van de KNVB te horen dat ze geen bestaansrecht had. Een bond zou er toch moeten zijn om de aangesloten clubs waar mogelijk te steunen, maar blijkbaar acht de voetbalbond die taak alleen van toepassing op de topclubs. Gijs de Jong is de eerste in lijn om t.z.t. Bert van Oostveen op te volgen als KNVB-directeur, maar daarna is het de beurt aan Boetekees, mark our words.

36) Marco Boogers, directeur van Dordrecht, laat doodeenvoudig zien wat nu het hele punt is (VI, 15 januari):

'Je hebt gewoon niks te vertellen, de KNVB doet waarin ze zin heeft. Een jaar voordat het zo ver was twitterde ik al dat de beloftenteams van de topclubs in de Jupiler League kwamen spelen. En ze spelen er.'
'Toch bent u er niet tegen.'
'Nee, zolang ze maar spelen met een vaste ploeg.'

Zo moeilijk is dat toch niet? Als Fonzie Groenendijk klaagt dat hij spelers moet missen in een interlandweekend, dan is De Jong de eerste om te laten weten dat er volgend seizoen niet meer tijdens interlandweekends gespeeld zal worden, maar als het over het gegoochel met selectiesamenstellingen gaat, dan is het enige wat we horen dat er 'weeffoutjes' zijn gemaakt, dat het een 'pilot' is en dat er ná het seizoen wel geëvalueerd zal worden.
Boogers klaagt over Twente, dat in haar thuiswedstrijd tegen Dordrecht met zeven spelers uit het eerste aantrad. In diezelfde VI wordt in een artikel van Reon Boeringa de kreet 'competitievervalsing' die wij al maandenlang aanheffen, ook al mogen we dat van Gijs de Jong helemaal niet, met harde cijfers bewezen. 'Neem Jong PSV. De formatie van trainer Darije Kalezic verloor geen enkele wedstrijd als het versterking kreeg van vier of meer spelers uit de eerste selectie. Sterker nog: al die vier duels werden gewonnen'. Gemiddeld haalde Jong PSV in die duels dus 3 punten, terwijl met 3 of minder spelers uit het eerste gemiddeld slechts 1,25 punt werd behaald. Jong Ajax behaalde gemiddeld 1 punt met selectiespelers, zonder maar 0,66. Alleen bij Twente is er geen statistisch bewijs, maar de Tukkers stelden tegen toppers Dordrecht en Sparta wel zeven respectievelijk zes eerste elftalspelers op, met succes.
Er is een restrictie ingebouwd dat beloftenteams geen spelers meer mogen opstellen die vijftien keer of vaker in het eerste hebben gespeeld, maar dat levert weer een nieuwe vorm van competitievervalsing op door het ongeordende programma: 'Daardoor is het gunstig de beloftenteams zo laat mogelijk te treffen, want hoe verder het seizoen gevorderd is, hoe minder spelers uit de eerste selectie speelgerechtigd zijn.' Dordrecht speelde voor de winterstop al vier keer tegen een beloftenelftal, terwijl bijvoorbeeld Willem II in de laatste tien speelronden nog drie keer tegen zo'n team speelt. FC Oss heeft inmiddels alle drie de beloftenteams al uit en thuis gehad.
Conclusie: 'Juist na het chaotische vorige seizoen, waarin Cambuur kampioen werd door het faillissement van AGOVV Apeldoorn en SC Veendam, snakte de Eerste Divisie naar een geloofwaardige titelstrijd. De introductie van de beloftenteams heeft de reputatieschade echter alleen maar vergroot. De Eerste Divisie is oneerlijker dan ooit.'

37) Frank de Boer heeft zich ook in de discussie gemengd, en meteen met een heel belangrijk zinnetje: 'Wij willen onderzoeken of we eruit kunnen stappen.' F. de Boer is niet blij met de voornoemde vijftienwedstrijdenregel, omdat die de ontwikkeling van jonge spelers in de weg zou staan. 'Dat kan niet de bedoeling zijn.' Het is goed dat ook Frons vraagtekens zet bij de opzet - alleen naar afgevaardigden uit de hoofdstad lijkt De Jong immers te luisteren -, het probleem is alleen dat hij de oplossing precies de andere kant op zoekt: wij pleiten voor strikt gescheiden selecties, maar hij wil onbeperkt kunnen schuiven met spelers. Dat kan helemaal niet de bedoeling zijn.

38) We besluiten met ons favoriete onderdeel: Jong Ajax op weg naar de honderd. 50 spelers gaf het laatste meetmoment aan. De inbreng van Sinan Keskin, Ricardo Kishna en Elton Acolatse tilt het totaal naar 53. Het debuut van Sjaak Swart is niet ver meer.

Zeven dagen lang (199)

26 januari t/m 1 februari

ZONDAG Eindspel
Na de Zembla-docu van vorige week vanavond nog een verpletterende reportage gezien: Tegenlicht, 'De biecht van de bankier', over de bankencrisis en wat ons nog te wachten staat. Kort samengevat, er zijn twee mogelijkheden: oorlog of een nog grotere crisis. (Zie)

MAANDAG Flop
Belachelijk dat Den Haag eind maart een onbereikbare vesting wordt vanwege die 'nucleaire top'. De wereldleiders gaan over kernwapens praten, ze nemen die atoombommen toch niet mee naar de vergadertafel?

DINSDAG Dood en vergeten
Edmond Classen (75) overleden. Het teletekstbericht besluit met de zin 'Hij was de vader van actrice Kiki Classen.' Dat moet natuurlijk zijn: 'Hij was de vader van actrice Kiki Classen, van wie we ook al jarenlang niks meer hebben vernomen.'

WOENSDAG Held
Sydney van Hooijdonk, de zoon van Pi-Air, is een eindbaas: 'De liefde van de jonge Van Hooijdonk voor de club zit diep. Van moeder Corine mag hij niet in Feyenoord-shirt naar school, maar één keer onttrok hij zich hoogstpersoonlijk aan die regel: op de dag na de 10-0 nederlaag tegen PSV: "Om te laten zien dat ik altíjd trots ben op Feyenoord."' (VI)

DONDERDAG Weekers
Weekers struikelt over de problemen met toeslagen bij de Belastingdienst.
Halbe Zijlstra wil nu maar meteen alle toeslagen afschaffen.
Dat is wel een heel curieuze vorm van realpolitik... Als minister Schultz straks weg moet na een vernietigend rapport over het Fyra-fiasco, dan wil Zijlstra zeker ook maar meteen het hele spoorwegnetwerk opruimen?

VRIJDAG Deadline
Schandalig dat Vitesse en Groningen vlak voor de transferdeadline nog even hun uitgeleende spelers Room en Van Nieff opeisen. Juridisch zal het allemaal wel rechtmatig zijn - er staan nu eenmaal clausules in de huurcontracten -, maar volgens mij zijn die clausules er juist voor noodgevallen. Bij Vitesse kan het misschien nog enigszins recht geluld worden met die geblesseerde tweede keeper, maar bij Groningen zijn het schaamteloze opportunisten die met de smaakmaker van Dordrecht hopen nog zesde te worden in plaats van zevende. Bij koploper Dordrecht was Van Nieff de spil van het elftal, maar de titel kunnen ze nu wel vergeten.

ZATERDAG Mijn gedacht
'Men moet met zijn tijd meegaan, maar het zou prettig zijn als de tijd ook eens zijn best deed rekening te houden met iemand zoals ik. Het is de natuur der dingen dat alles verandert, maar moet het zo snel? En zo smakeloos?' (Daan Heerma van Voss, Een zondagsman, 2010, p. 108)