2013 is nu al een historisch jaar: we zijn getuige van liefst twee zeldzame abdicaties. Op 30 april zal de zittende koningin, Beatrix, troonsafstand doen, een gebeurtenis die een mens één, hoogstens twee keer in zijn leven meemaakt.
Vandaag al abdiceerde de paus, Benedictus XVI, een gebeurtenis die waarlijk uniek is voor elk nu levend wezen - de laatste keer dat een paus niet de pijp uitging maar hem voortijdig aan maarten gaf was in 1415.
Er zijn wel een aantal overeenkomsten tussen Ratzi en Trixie. Zowel voor de kerkvorst als voor onze vorstin speelden de gevorderde leeftijd en de bijbehorende mankementen een grote rol in de beslissing: beiden zijn allang speelgerechtigd voor de bejaardenbingo.
Ze staan ieder aan het hoofd van een instituut dat onder vuur ligt door diverse schandalen, te kampen heeft met financiële strubbelingen en lijdt onder interne verdeeldheid - al lijkt het Koningshuis een voorzichtige revival door te maken.
Benedictus was als kind verplicht lid van de Jugend van de mythomaan Adolf Hitler, Beatrix van de school van mythomaan Kees Boeke. Afijn.
De RKK deed vanavond uitgebreid verslag van de laatste momenten van de paus. Met Leo Fijen en Antoine Bodar in de studio, Wilfred Kemp en Stijn Fens bij het Castel Gandolfo en Roderick Vonhögen in Vaticaanstad.
Wat ten eerste al opviel was dat alle presentatoren, correspondenten en commentatoren keurig gekleed waren - in pak met das dan wel priesterhemd met -boord -, waarmee ze zich onderscheidden van de gemiddelde correspondent, die er vaak bij staat alsof er net een orkaan overheen is gegaan.
Omdat niemand precies wist wat er ging gebeuren, wat er zichtbaar ging gebeuren, had het allemaal iets absurds, iets onwerkelijks. We zagen de Zwitserse Garde om 20.00 uur de deuren van het Castel Gandolfo sluiten, en dat was het dan. Van Benedictus geen spoor.
Op de vraag van Wilfred Kemp naar zijn eerste reactie antwoordde Stijn Fens - inderdaad de zoon van - dat hij er stil van was geworden, wat toch wel erg onhandig is voor iemand die juist als commentator is ingehuurd, maar goed.
In Hilversum verwoordde de zichtbaar geëmotioneerde Bodar zijn gevoel als 'verweesd', een woord waarin veel betekenis is samengebald; voor volbloed katholieken als Bodar vervult de paus klaarblijkelijk nog echt die symbolische rol van de vaderfiguur. Niet geheel zonder ressentiment wenste Bodar dat de nieuwe paus een Zuid-Amerikaan zal zijn, als 'verdiende loon' voor Europa: in het oude continent is het aantal katholieken gestaag afgenomen, in Zuid-Amerika is de ontwikkeling omgekeerd geweest. Het is in dat licht wellicht ook niet onbelangrijk dat in Latijnse talen de paus als 'papa' wordt aangeduid, een veel wezenlijker benaming dan het - inderdaad - etymologisch verweesde 'paus'.
Bodar verdedigt dezer dagen het standpunt dat Benedictus helemaal niet de ouderwetse, ultraconservatieve paus was waarvoor hij versleten wordt. Als dat zo is, dan zijn daar volgens mij twee redenen voor: ten eerste natuurlijk, zoals Bodar al terecht opmerkte, deze uitzonderlijke abdicatie: juist door af te treden laat de paus zien dat hij ook kan breken met een oeroude traditie. Een volledig versleten en doodzieke paus is natuurlijk een karikatuur van een leider; hopelijk staat Benedictus vanaf nu aan het begin van een invented tradition, waarin het normaal gaat worden voor een paus om te abdiceren wanneer de gezondheid verdere uitoefening van het ambt niet langer verantwoord maakt.
Ten tweede citeerde Benedictus in 2006 in zijn Regensburgse rede een 14de-eeuwse tekst waarin kritiek wordt geuit op de islam, waarmee hij zich keurig voegde in de hedendaagse trend van het islambashen - getuige ook de op de rede volgende explosie van booslims, die overigens geen van allen de moeite namen de precieze context en betekenis van het citaat te bestuderen.
Bodar had het over hoop, over hernieuwde hoop als positieve kracht bij iedere wisseling van de wacht. De sympathieke heren van de RKK deden allemaal hun best de kijker van de historische uniciteit van de gebeurtenis te doordringen. En toch drong het gevoel zich steeds weer op dat dit aan dovemansoren gezegd was, dat de gemiddelde Nederlander niet bezig is met zingeving, de (geo)politieke betekenis van het pauselijke instituut, de cultuurhistorische impact van de kerk, of het alternatief van een 'vriendelijk' christendom (Vattimo) tussen dogmatisch geloven en zielloos atheïsme, om maar een paar dwarsstraten te noemen - maar eerder met het koningslied, de koningssloep en of ze Amsterdam nog wel in en uit kunnen de 30ste april.
donderdag 28 februari 2013
zaterdag 23 februari 2013
Zeven dagen lang (151)
17 t/m 23 februari
ZONDAG Zuur
Zwolle zegeviert + Zoggel ziekjes = Zwarte zondag
MAANDAG Komt-ie-dan-hè
De meteorologen voorspellen voor morgen een paar vlokken sneeuw op de Waddeneilanden! Bert, de winterdienstregeling! Bert!
DINSDAG Gezien op 192tv
Sandra Kim. Niemand kon overtuigender zingend langs een volleybalnet lopen dan Sandra Kim.
WOENSDAG Lalalalala
Na de 1-0 van Galatasaray klinkt de Feyenoord-tune door het stadion. Zou dat de reden zijn dat Wesley Sneijder vervolgens speelt als een natte krant?
DONDERDAG Misleidend
'16 jaar cel voor Ajax-hooligan' (Teletekst en andere media)
Vreemd, dat 'Ajax-hooligan'. Het blijkt namelijk te gaan om een dodelijke schietpartij na een verkeersruzie. Dat de dader er als hobby het hoofdstedelijke hooliganisme op na houdt, is dan toch niet relevant? Volgens mij wordt er bij zulke zaken in de regel verwezen naar de naam van de dader ('14 jaar cel voor Volkert van der G.'), het slachtoffer ('10 jaar cel voor moord op Henk de Vries'), de plaats ('3 jaar cel voor schietpartij Amsterdam-West') of de specifieke context ('6 jaar cel voor afrekening vastgoedsector'). Als de dader nu een Ajax-speler zou betreffen, dan is het iets anders, want die ontleent zijn bekendheid aan zijn beroep; deze meneer niet. Als ik zo'n headline zie, dan denk ik dat de man veroordeeld is voor een Ajax-gerelateerd misdrijf, maar dat blijkt dus niet zo te zijn.
VRIJDAG Life in a nutshell
Precies een halfjaar geleden - nou ja, een halfjaar en een dag, 21 augustus - zat ik in Kroatië in een snikhete bus waarvan de airconditioning stuk was hevig te verlangen naar de winter.
Vanavond, een halfjaar later, stik ik de moord van de kou in de spookachtige Trendwork Arena in Sittard en sta ik hevig te verlangen naar de zomer.
ZATERDAG Held
Ryan Giggs scoort vanmiddag de 0-2 bij Queens Park Rangers-Manchester United (0-2). Giggs debuteerde voor United op 3 maart 1991 (Manchester United-Everton, 0-2). Dit staatje laat zien hoe oud de huidige ploeggenoten van Giggs toen waren:
ZONDAG Zuur
Zwolle zegeviert + Zoggel ziekjes = Zwarte zondag
MAANDAG Komt-ie-dan-hè
De meteorologen voorspellen voor morgen een paar vlokken sneeuw op de Waddeneilanden! Bert, de winterdienstregeling! Bert!
DINSDAG Gezien op 192tv
Sandra Kim. Niemand kon overtuigender zingend langs een volleybalnet lopen dan Sandra Kim.
WOENSDAG Lalalalala
Na de 1-0 van Galatasaray klinkt de Feyenoord-tune door het stadion. Zou dat de reden zijn dat Wesley Sneijder vervolgens speelt als een natte krant?
DONDERDAG Misleidend
'16 jaar cel voor Ajax-hooligan' (Teletekst en andere media)
Vreemd, dat 'Ajax-hooligan'. Het blijkt namelijk te gaan om een dodelijke schietpartij na een verkeersruzie. Dat de dader er als hobby het hoofdstedelijke hooliganisme op na houdt, is dan toch niet relevant? Volgens mij wordt er bij zulke zaken in de regel verwezen naar de naam van de dader ('14 jaar cel voor Volkert van der G.'), het slachtoffer ('10 jaar cel voor moord op Henk de Vries'), de plaats ('3 jaar cel voor schietpartij Amsterdam-West') of de specifieke context ('6 jaar cel voor afrekening vastgoedsector'). Als de dader nu een Ajax-speler zou betreffen, dan is het iets anders, want die ontleent zijn bekendheid aan zijn beroep; deze meneer niet. Als ik zo'n headline zie, dan denk ik dat de man veroordeeld is voor een Ajax-gerelateerd misdrijf, maar dat blijkt dus niet zo te zijn.
VRIJDAG Life in a nutshell
Precies een halfjaar geleden - nou ja, een halfjaar en een dag, 21 augustus - zat ik in Kroatië in een snikhete bus waarvan de airconditioning stuk was hevig te verlangen naar de winter.
Vanavond, een halfjaar later, stik ik de moord van de kou in de spookachtige Trendwork Arena in Sittard en sta ik hevig te verlangen naar de zomer.
ZATERDAG Held
Ryan Giggs scoort vanmiddag de 0-2 bij Queens Park Rangers-Manchester United (0-2). Giggs debuteerde voor United op 3 maart 1991 (Manchester United-Everton, 0-2). Dit staatje laat zien hoe oud de huidige ploeggenoten van Giggs toen waren:
donderdag 21 februari 2013
Laat de SGP toch met rust
Politiek-maatschappelijke discussies zijn vaak zo hardnekkig omdat ze principieel onoplosbaar zijn. Ze zijn onoplosbaar omdat er meestal sprake is van twee botsende, met elkaar onverenigbare rechten. Het recht op vrije meningsuiting en het recht op non-discriminatie bijvoorbeeld. Het recht op privacy en recht op een veilige leefomgeving is ook zo'n beruchte. Zulke botsingen zijn vaak goed voor veel maatschappelijke onrust. Het is aan de politiek en de rechterlijke macht om te bepalen welk recht in welk geval prevaleert.
Vaak duiken in allerlei media vurige voorvechters op van het ene recht, met als bekendste voorbeelden natuurlijk Wilders en de vrijheid van meningsuiting en mevrouw Weski en het recht op privacy. Deze pleitbezorgers hebben de makke dat ze niet pragmatisch kunnen of willen denken: ze verheffen principes tot dogma's en verliezen de specifieke context waarin het probleem zich voordoet en het praktische maatschappelijk belang uit het oog.
Nog zo'n klassieke botsing is die tussen het al genoemde recht op non-discriminatie en het recht op godsdienstvrijheid. Vorig jaar juli oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat de SGP vrouwen niet mag uitsluiten van zijn kieslijst. De mannenbroeders moeten met andere woorden ook hun vrouwenzusters een actieve rol laten spelen.
Om twee redenen is dat een vreemde zaak. Ten eerste is het bijzonder curieus en ook vérstrekkend dat een Europese rechtbank over zo'n bij uitstek nationale kwestie een bindende uitspraak kan doen. Het Europees Hof pretendeert alleen 'universele' uitspraken te doen, maar de Straatsburgse rechters bemoeien zich nu blijkbaar ook met zaken die aan de politieke soevereiniteit en nationale identiteit van het betreffende land raken.
Thierry Baudet stelt terecht dat dit onwenselijk is: het Europees Hof voor de Rechten van de Mens 'zou zich weer moeten richten op waar het oorspronkelijk voor is bedoeld: het beschermen van personen tegen de meest elementaire onrechtvaardigheden zoals fysiek geweld en grove wreedheden tegen weerloze burgers, en het zou moeten opkomen voor uitsluitend de meest elementaire beginselen van de democratie, zoals de persvrijheid en vrije verkiezingen.' (De aanval op de natiestaat, 2012, p. 337-338)
Ten tweede is er alleen in theoretische zin sprake van een botsing van rechten: de uitspraak vooronderstelt in feite dat er binnen de SGP een groep mensen gediscrimineerd wordt, maar is dat wel zo? Kun je van discriminatie spreken als degene die als de gediscrimineerde partij wordt gezien dat zelf helemaal niet zo ervaart? Met andere woorden: moeten vrouwenrechten prevaleren boven godsdienstvrijheid wanneer die vrouwen zelf die godsdienstvrijheid hoger aanslaan en hun individuele rechten daar graag aan ondergeschikt maken? Volgens de Europese rechters dus wel.
Het is maar de vraag of hier iemand bij gebaat is. De partij moet nu tegen haar zin haar grondbeginselen wijzigen, de vrouwelijke leden, die dus helemaal niet zitten te wachten op deze 'steun', voelen zich onnodig voor het blok gezet. In de terminologie van Baudet botsen hier twee rechten uit het mensenrechtendiscours: een klassiek recht - godsdienstvrijheid - en een groepsrecht - rechten die geclaimd worden omdat men tot een minderheid, in dit geval: seksuele minderheid behoort. Maar die rechten worden dus helemaal niet geclaimd door die minderheid, die worden hen nu in zekere zin zelfs opgedrongen, waarmee het recht eerder een plicht is geworden. Natuurlijk is het goed als die vrouwen zich zouden emanciperen, maar dat is een proces van bewustwording, niet iets wat van bovenaf opgelegd moet worden.
Iets soortgelijks gaat mijns inziens op in de discussie over de 'weigerambtenaar': de ambtenaar van de burgerlijke stand die weigert een huwelijk te sluiten tussen twee mensen van hetzelfde geslacht omdat hij 'gewetensbezwaard' is. Een motie om ambtenaren die weigering te verbieden haalde het in 2011 net niet. Het is bijzonder twijfelachtig of hier ook maar iemand bij gebaat zou zijn geweest. De ambtenaar staat dan met tegenzin zijn plicht te doen, terwijl ik toch aanneem dat ook de geliefden liever niet in de echt worden verbonden door iemand die hen als minderwaardig beschouwt.
De SGP-zaak is nu voorgesteld als een klassieke zaak van botsende grondrechten, maar dat is alleen zo voor buitenstaanders, niet voor de mensen die het betreft, en daar zou het toch om moeten gaan. Er is geen vrouw binnen de SGP die er een probleem van maakt niet verkiesbaar te zijn. Voor de vrouw die dat wel een probleem zou vinden is er bovendien de ChristenUnie. De partij zelf is echter wel gebonden aan de uitspraak en heeft niet die keuzevrijheid, tenzij ze zichzelf opheft. De hele zaak is bij nadere beschouwing een jammerlijke verspilling van tijd, geld en energie. Laat de SGP toch met rust.
Vaak duiken in allerlei media vurige voorvechters op van het ene recht, met als bekendste voorbeelden natuurlijk Wilders en de vrijheid van meningsuiting en mevrouw Weski en het recht op privacy. Deze pleitbezorgers hebben de makke dat ze niet pragmatisch kunnen of willen denken: ze verheffen principes tot dogma's en verliezen de specifieke context waarin het probleem zich voordoet en het praktische maatschappelijk belang uit het oog.
Nog zo'n klassieke botsing is die tussen het al genoemde recht op non-discriminatie en het recht op godsdienstvrijheid. Vorig jaar juli oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat de SGP vrouwen niet mag uitsluiten van zijn kieslijst. De mannenbroeders moeten met andere woorden ook hun vrouwenzusters een actieve rol laten spelen.
Om twee redenen is dat een vreemde zaak. Ten eerste is het bijzonder curieus en ook vérstrekkend dat een Europese rechtbank over zo'n bij uitstek nationale kwestie een bindende uitspraak kan doen. Het Europees Hof pretendeert alleen 'universele' uitspraken te doen, maar de Straatsburgse rechters bemoeien zich nu blijkbaar ook met zaken die aan de politieke soevereiniteit en nationale identiteit van het betreffende land raken.
Thierry Baudet stelt terecht dat dit onwenselijk is: het Europees Hof voor de Rechten van de Mens 'zou zich weer moeten richten op waar het oorspronkelijk voor is bedoeld: het beschermen van personen tegen de meest elementaire onrechtvaardigheden zoals fysiek geweld en grove wreedheden tegen weerloze burgers, en het zou moeten opkomen voor uitsluitend de meest elementaire beginselen van de democratie, zoals de persvrijheid en vrije verkiezingen.' (De aanval op de natiestaat, 2012, p. 337-338)
Ten tweede is er alleen in theoretische zin sprake van een botsing van rechten: de uitspraak vooronderstelt in feite dat er binnen de SGP een groep mensen gediscrimineerd wordt, maar is dat wel zo? Kun je van discriminatie spreken als degene die als de gediscrimineerde partij wordt gezien dat zelf helemaal niet zo ervaart? Met andere woorden: moeten vrouwenrechten prevaleren boven godsdienstvrijheid wanneer die vrouwen zelf die godsdienstvrijheid hoger aanslaan en hun individuele rechten daar graag aan ondergeschikt maken? Volgens de Europese rechters dus wel.
Het is maar de vraag of hier iemand bij gebaat is. De partij moet nu tegen haar zin haar grondbeginselen wijzigen, de vrouwelijke leden, die dus helemaal niet zitten te wachten op deze 'steun', voelen zich onnodig voor het blok gezet. In de terminologie van Baudet botsen hier twee rechten uit het mensenrechtendiscours: een klassiek recht - godsdienstvrijheid - en een groepsrecht - rechten die geclaimd worden omdat men tot een minderheid, in dit geval: seksuele minderheid behoort. Maar die rechten worden dus helemaal niet geclaimd door die minderheid, die worden hen nu in zekere zin zelfs opgedrongen, waarmee het recht eerder een plicht is geworden. Natuurlijk is het goed als die vrouwen zich zouden emanciperen, maar dat is een proces van bewustwording, niet iets wat van bovenaf opgelegd moet worden.
Iets soortgelijks gaat mijns inziens op in de discussie over de 'weigerambtenaar': de ambtenaar van de burgerlijke stand die weigert een huwelijk te sluiten tussen twee mensen van hetzelfde geslacht omdat hij 'gewetensbezwaard' is. Een motie om ambtenaren die weigering te verbieden haalde het in 2011 net niet. Het is bijzonder twijfelachtig of hier ook maar iemand bij gebaat zou zijn geweest. De ambtenaar staat dan met tegenzin zijn plicht te doen, terwijl ik toch aanneem dat ook de geliefden liever niet in de echt worden verbonden door iemand die hen als minderwaardig beschouwt.
De SGP-zaak is nu voorgesteld als een klassieke zaak van botsende grondrechten, maar dat is alleen zo voor buitenstaanders, niet voor de mensen die het betreft, en daar zou het toch om moeten gaan. Er is geen vrouw binnen de SGP die er een probleem van maakt niet verkiesbaar te zijn. Voor de vrouw die dat wel een probleem zou vinden is er bovendien de ChristenUnie. De partij zelf is echter wel gebonden aan de uitspraak en heeft niet die keuzevrijheid, tenzij ze zichzelf opheft. De hele zaak is bij nadere beschouwing een jammerlijke verspilling van tijd, geld en energie. Laat de SGP toch met rust.
dinsdag 19 februari 2013
A.H.J. Dautzenberg - Extra tijd
A.H.J. Dautzenberg - Extra tijd. Roman. Atlas Contact (2012), 233 blz.Op 4 mei 2009 overleed mijn opa, op 9 mei werd hij begraven. Een dag later was het Moederdag, die we bij mijn oma doorbrachten. Het was warm en iedereen zat buiten. Binnen stond de tv op teletekst. De eredivisie was aan de laatste speelronde toe, met onder meer Feyenoord-Roda JC. De Kerkradenaren stonden onderaan en zouden vrijwel zeker gaan degraderen.
Die middag werd het in De Kuip echter 2-3 en Roda kreeg nog een ontsnappingsmogelijkheid via de play-offs. Daarin wist het zich met enige moeite van Dordrecht te ontdoen om vervolgens op miraculeuze wijze ook Cambuur opzij te zetten. Zo handhaafde Roda zich, tot mijn grote frustratie, want ik vond dat Cambuur het meer verdiende dan Roda.
Die narrow escape van de Zuid-Limburgers vormt de rode draad in Extra tijd, het derde boek van A.H.J. Dautzenberg. Vogels met zwarte poten kun je niet vreten (2010) en Samaritaan (2011) had ik nog niet gelezen, omdat ik vond dat die Dautzenberg net iets te vaak in de media verscheen om de verkeerde redenen. Een geneurotiseerde relletjesvoyeur. Het Roda-thema deed me nu toch besluiten mijn bezwaren opzij te zetten. En gelukkig maar, want ik ben danig onder de indruk geraakt.
De protagonist van Extra tijd is Marcel Meulenberg, een prettig gestoorde tobber die antidepressiva slikt, zijn hart soms stil probeert te zetten en spuuglelijke gedichten schrijft. Bovenal is Marcel de zoon van een vader die ongeneeslijk ziek is en binnen afzienbare tijd zal komen te overlijden. Gustaaf hoopt magere Hein buiten de deur te kunnen houden zolang Roda zijn steun nodig heeft om in de eredivisie te blijven. Marcel, die in Tilburg woont, reist terug naar Limburg om zijn vader in zijn laatste weken bij te staan.
Hij wordt intussen geplaagd door visioenen van de dood, die regelmatig opduikt in de gedaante van een cowboy. Marcel, die graag westerns kijkt met zijn vader, is evenwel de enige die hem dan ziet. Die cowboyfiguur is een even absurde als innemende manier om de uitwerking van de naderende dood van de vader op de psyche van de hoofdpersoon weer te geven.
Soms slaat Dautzenberg wel wat door. Het idee om een deel van het verhaal in de vorm van regieaanwijzingen voor een film te vertellen is zowel thematisch als formeel in de geest van de roman, maar wanneer dat bijna veertig bladzijden lang wordt volgehouden verliest het op den duur een beetje zijn effect. Ook de manier waarop hij verschillende culturele discoursen dooreenmengt is soms op het potsierlijke af:
'Hoeveel mannen projecteren niet hun ziel en zaligheid op een elftal? Alleen in Nederland al een paar miljoen. Ze werpen hun identiteit af en worden één met de club. Marcel vindt dat een te eenvoudige manier om een identiteit te verwerven. Maar hij beseft terdege dat hij makkelijk praten heeft. Wat is eigenlijk zijn identiteit? Heeft hij die wel? / Jacques Derrida, Marcels favoriete filosoof, heeft ook zijn jeugd vergooid met voetbal. Hij zakte daardoor voor zijn eindexamen en werd pas bij zijn derde poging tot de beroemde Parijse École Normale Supérieure toegelaten.'Vervolgens zorgt een doorgedreven overdrijving er echter voor dat alles onmiddellijk geïroniseerd wordt, zodat die achteloze potpourri eerder grappig dan storend blijkt: 'Derrida haalde zijn achterstand ruimschoots in met zijn deconstructivistische geschriften. Marcel is dat niet gelukt; hij worstelt zich nog altijd door het leven.'
De cursief gezette verslagen van de wedstrijden van Roda lijken rechtstreekse transcripties te zijn van de oorspronkelijke commentaren van NOS en RTL. Daarbij zijn wel veel foutjes gemaakt qua spelling van namen. Om er enkele te noemen: 'Adri Koster' (= Adrie), 'Sander van der Heide' (= Sandor), 'De Visser' (= De Visscher) en ook 'Top Oss' (= natuurlijk TOP Oss, het is ook niet Psv, of Vvv). Maar nu ben ik een beetje de bioloog die in een roman een bloem in de verkeerde maand ziet bloeien. Bovendien sluit ik niet uit dat Dautzenberg ook hier weer ondermijnend - vooruit: deconstruerend - bezig is, want de lange ij in 'Willij Brokamp' is een signaal voor moedwillige slordigheid.
Het stervensproces van Gustaaf Meulenberg wordt door dit alles heen zeer ingetogen en indringend beschreven. Hiertoe dragen ook de slim geplaatste herinneringen van Marcel bij. Die wijzen op een enigszins moeizame verstandhouding met de vader en zetten een arbeidersfamilie neer waarbinnen emoties en genegenheid maar moeilijk een weg naar buiten vinden. Marcel heeft de behoefte meer over zijn vader en diens jeugd te weten te komen, maar doet dit via de omweg van gesprekken met familieleden. Zo stuit hij wel op een duister familiegeheim.
Dautzenberg is in Extra tijd zijn materiaal volledig meester. De roman schurkt soms vervaarlijk dicht aan tegen kitschlectuur of goedkoop leedproza. Die genre-elementen zijn alleen te verdragen als de auteur de kitsch en de emo-elementen weet te doseren en ze functioneel inzet dan wel op de juiste momenten ironiseert. Dat alles doet Dautzenberg met verve, door een uitgebalanceerde timing, een uitgekiende compositie en gestileerde overdrijving. Een vermakelijke, ontroerende en niet te vergeten geëngageerde roman. Met terugwerkende kracht ben ik blij dat Roda JC in 2009 niet degradeerde.
*****
zaterdag 16 februari 2013
Zeven dagen lang (150)
10 t/m 16 februari
ZONDAG Gouden tip voor de recherche
Lange Frans heeft eind vorig jaar een twijfelachtige rap tegen pesten gemaakt en sindsdien beroven ineens opvallend veel gepeste kids zich van het leven...
MAANDAG Wij zijn de beste van Vaticaanstad!
Kom maar op met die witte rook, de nieuwe paus wordt paus Aloysius I.
DINSDAG Kalenderjaren
In 1833 schreef de Russische schrijver Alexander Poesjkin deze regels:
WOENSDAG Nivelleren is een feest
'Deze trein heeft vandaag geen eerste klas, onze excuses hiervoor.'
Ik reis vandaag dus met de Hans Spekman-trein.
DONDERDAG Jelle BC is Hugo BCniet een beetje
Als er dan al een parallel is tussen Hugo BC vs Buikhuisen en Jelle BC vs Van Keulen, dan is het dat Hugo tegen Buikhuisen was omdat hij vond dat criminaliteit de schuld was van de kapitalistische maatschappij en dat Jelle Van Keulen nu als criminele exponent van het verrotte kapitalistische systeem ziet.
VRIJDAG De leugens van Bert Meerstadt
NS-directeur Bert Meerstadt op nu.nl over de winterdienstregeling:
Meerstadt heeft ook nog iets over de communicatie:
Wist u trouwens dat meneer Meerstadt recht heeft op een leaseauto, maar dat hij daar geen gebruik van maakt omdat hij toch al een gratis eerste klas-abonnement krijgt, en dat hij daarom elke maand het leasebedrag van 1310 euro krijgt uitbetaald?
En o ja, het buitenland zou jaloers zijn op Berts winterdienst. De zelfgenoegzame zakkenvuller.
ZATERDAG Een gegeven paard
Er zitten 11 knakworsten in het blikje, terwijl er volgens het etiket 10 in zouden moeten zitten. Dat voelt toch een beetje als het winnen van de loterij. (Of probeert de Unox op deze manier sneller van haar voorraad paardenvlees af te komen?)
ZONDAG Gouden tip voor de recherche
Lange Frans heeft eind vorig jaar een twijfelachtige rap tegen pesten gemaakt en sindsdien beroven ineens opvallend veel gepeste kids zich van het leven...
MAANDAG Wij zijn de beste van Vaticaanstad!
Kom maar op met die witte rook, de nieuwe paus wordt paus Aloysius I.
DINSDAG Kalenderjaren
In 1833 schreef de Russische schrijver Alexander Poesjkin deze regels:
'Tatjana. Nog niet eerder namen180 jaar later kunnen we zeggen dat we geneigd zijn de naam Tatjana te verbinden met jongenskamers. Ook alweer uit een lang vervlogen era, dat wel.
Wij iemand als romanpersoon
Met deze doopnaam (maar met namen
Zijn wij eigengereid). Ofschoon
We hem niet onwelluidend vinden,
Zijn wij geneigd hem te verbinden
Met meidenkamers uit een lang
Vervlogen era.'
(Jevgeni Onegin, II, 24, vertaling Hans Boland)
WOENSDAG Nivelleren is een feest
'Deze trein heeft vandaag geen eerste klas, onze excuses hiervoor.'
Ik reis vandaag dus met de Hans Spekman-trein.
DONDERDAG Jelle BC is Hugo BC
Als er dan al een parallel is tussen Hugo BC vs Buikhuisen en Jelle BC vs Van Keulen, dan is het dat Hugo tegen Buikhuisen was omdat hij vond dat criminaliteit de schuld was van de kapitalistische maatschappij en dat Jelle Van Keulen nu als criminele exponent van het verrotte kapitalistische systeem ziet.
VRIJDAG De leugens van Bert Meerstadt
NS-directeur Bert Meerstadt op nu.nl over de winterdienstregeling:
'Geen makkelijke beslissing. Het kost ons alleen al door de derving van inkomsten een miljoen euro per dag. Daar komen nog andere kosten bovenop, zoals bijvoorbeeld die voor de gratis kopjes koffie.'Gezwam. Alsof minder treinen automatisch ook minder reizigers betekent. Er zijn nog net zoveel reizigers, maar die moeten nu in minder treinen worden gepropt. Je kunt echt niet thuisblijven van je werk omdat meneer Meerstadt maar weer eens zijn winterdienstregeling heeft ingesteld.
Meerstadt heeft ook nog iets over de communicatie:
'We roepen nu nog te vaak om dat de treinen niet rijden. Punt. Dan zeggen we niet: dat spijt ons zeer. Dat is voor veel reizigers een klap in het gezicht. Pas na een tijdje vertellen we de alternatieve reisopties en dat je een gratis kopje koffie kan halen op het station. Terwijl, in onze mededelingen hoort altijd direct een vorm van emotie in te zitten.'Deze uitspraak toont de wereldvreemdheid van onze spoorwegtopman. Denkt meneer Meerstadt dat de reiziger zo achterlijk is dat hij gelooft dat zo'n omroepster er echt emotioneel van wordt als er ergens een trein niet rijdt? Geacteerde emotie, gespeelde betrokkenheid, dat is pas een klap in het gezicht van de reiziger. De vaste volger van dit blog - en van deze rubriek in het bijzonder - heeft wellicht een andere indruk gekregen, maar ik weet me altijd goed te beheersen als het weer eens misgaat. Mijn bloed begint pas te tintelen wanneer je dan zo'n miep hoort omroepen: 'Wij vinden de huidige overlast erg vervelend'. Ja, en Ad Melktert vond de moord op Pim Fortuyn ook erg vervelend.
Wist u trouwens dat meneer Meerstadt recht heeft op een leaseauto, maar dat hij daar geen gebruik van maakt omdat hij toch al een gratis eerste klas-abonnement krijgt, en dat hij daarom elke maand het leasebedrag van 1310 euro krijgt uitbetaald?
En o ja, het buitenland zou jaloers zijn op Berts winterdienst. De zelfgenoegzame zakkenvuller.
ZATERDAG Een gegeven paard
Er zitten 11 knakworsten in het blikje, terwijl er volgens het etiket 10 in zouden moeten zitten. Dat voelt toch een beetje als het winnen van de loterij. (Of probeert de Unox op deze manier sneller van haar voorraad paardenvlees af te komen?)
donderdag 14 februari 2013
Jelle BC is Hugo BC niet
Ooit waren bankovervallers gevreesde boeven, tegenwoordig zijn de bankiers zelf de grote slechteriken van de maatschappij. Na de overhaaste nationalisatie van de SNS Bank is ex-topman Sjoerd van Keulen de nieuwste bankboef. Met de inlijving van een 'giftig' bouwfonds luidde hij de ondergang van de bank in. Premier Rutte sprak van mismanagement en onderkoning Samsom pleitte voor het terugvorderen van bonussen.
Jelle Brandt Corstius voegde onlangs de daad bij het woord met een oproep aan het volk van Nederland om Van Keulen onder druk te zetten zijn bonus van 1 070 386 euro terug te geven: 'Eis dat hij zijn bonus teruggeeft, bijvoorbeeld om de dikbetaalde ambtenaar mee te betalen die nu aan het hoofd van SNS staat. Spreek hem aan op zijn geweten.' Die eenmansactie heeft voor nogal wat commotie gezorgd. Jelle BC zou veel te ver gaan, vindt menigeen.
Sommige commentatoren vergelijken zijn actie zelfs met de affaire-Buikhuisen eind jaren zeventig waarin zijn vader Hugo Brandt Corstius een zeer kwalijke rol speelde. De Leidse criminoloog Wouter Buikhuisen wilde onderzoek doen naar biologische factoren als oorzaak voor crimineel gedrag. Brandt Corstius ontketende vervolgens met zijn alias Piet Grijs in Vrij Nederland een hetze, waarbij hij de onderzoeker onder meer vergeleek met de Nazi-arts Mengele. Hij bundelde zijn lasterpraatjes in 1978 doodleuk onder de titel Buikhuisen, dom én slecht.
Columnist Bas Heijne trekt nu een parallel met die kwestie: 'De actie van televisiemaker Jelle Brandt Corstius tegen oud-topman Sjoerd van Keulen bleek een akelig staaltje van virtuele stalking onder de dekmantel van een moreel appèl. Het zit in de familie, maar voor zover ik weet heeft Piet Grijs nooit het telefoonnummer van professor Buikhuizen gepubliceerd.' Arend Jan Boekestijn, geduchte flapuit, twitterde 'Helaas kon Jelle Brandt Corstius de verleiding niet weerstaan om net als zijn vader, Piet Grijs in VN, Sjoerd van Keulen te "Buikhuisen".' En ook hoogleraar Harrie Verbon ziet de geschiedenis zich herhalen: 'Zoon Jelle is nu een week geleden net zo’n soort hetze begonnen tegen Sjoerd van Keulen, de ex-topman van SNS.'
Het is bovendien opmerkelijk dat zowel Heijne als Verbon in hun vergelijking de actie van zoon Jelle nog een categorie erger lijken te vinden dan die van pa Hugo. Volgens Heijne had vader tenminste nog het fatsoen geen telefoonnummer te publiceren. Het is nogal kortzichtig om Hugo hiervoor te complimenteren: de opgehitste menigte wist Buikhuisen ook zonder wel te vinden, en de doodsbedreiging is heus niet pas met de doorbraak van het internet en de sociale media groot geworden, integendeel. Kwalificaties als 'virtuele stalking' en 'hetze' zijn dan ook schromelijk overdreven. De enige keer dat Jelle een ietwat dreigende toon aanslaat is waar hij schrijft 'Eis dat hij zijn bonus teruggeeft, [...] Maak hem duidelijk dat hij net zo lang zal worden lastiggevallen tot hij dat doet.'
Verbon wijst op zijn beurt op twee andere verschillen tussen beide affaires, die ook weer allebei in het voordeel van Hugo uitvallen: 'Het verschil met vader Hugo is dat vader nog zelf zijn venijnige stukjes schreef terwijl Jelle aan anderen vraagt om te schrijven.' Of Hugo inderdaad zélf schreef is betwistbaar: hij liet zijn extreemlinkse alter ego Piet Grijs het vuile werk doen en kon zich altijd beroepen op de vrijheid die de columnist geniet om te provoceren en de grenzen op te zoeken. Dan neemt Jelle tenminste nog zelf de verantwoordelijkheid voor zijn woorden. Hij begint zijn oproep bovendien met 'Wat ik zojuist heb gedaan, en wat ik hoop dat jullie ook gaan doen...', dus de aantijging dat hij zelf geen vuile handen durft te maken gaat sowieso al niet meer op.
Ook qua timing staat Hugo er volgens Verbon beter op: 'Een ander verschil is dat vader Hugo zijn hetze begon toen Buikhuisen aan zijn werk wilde beginnen. Jelle was echter in geen velden of wegen te bekennen toen Van Keulen het vastgoedfonds kocht waar SNS aan failliet gegaan is. Dat was in 2006. Waar was Jelle toen? Waarom liet hij toen niet van zich horen?' Het is een tamelijk krankjorum verwijt: alsof Jelle toentertijd als leek had kunnen weten wat Van Keulen beroepshalve wel had kunnen of moeten weten. Verbon verwijt iemand die na een diefstal de politie heeft gebeld dat hij dit niet al vóór de diefstal plaatsvond heeft gedaan.
En waarom zou het in Hugo's voordeel spreken dat hij zijn hetze startte voordat Buikhuisen aan zijn werk had kunnen beginnen? Is het niet eerder veel laakbaarder dat Buikhuisen bij voorbaat en op ideologische gronden het werk onmogelijk werd gemaakt? De invloed van biologische factoren op crimineel gedrag is tegenwoordig onbetwist, maar Buikhuisen was al kapot gemaakt voor hij er een bijdrage aan had kunnen leveren.
Hugo deelde vanuit een extreem benepen tunnelvisie de wereld in goed en kwaad in en iedereen die niet dezelfde ideologie aanhing was automatisch een fascist die monddood gemaakt moest worden. Als de veelgeroemde Nederlandse tolerantie inderdaad ten grave gedragen is, zoals je tegenwoordig overal hoort, dan is zij toch al in die dagen van algehele verstandsverbijstering doodgedrukt op het altaar van de pseudo-progressieve revolutie.
Jelle is Hugo niet. Hugo is de schunnige stoker, de psychopaat die op een ochtend de onschuldige man die gewoon naar zijn werk wil gaan plotseling begint te belasteren. Jelle is eerder als de waakzame burger die met een aantal omstanders de zojuist betrapte boef in afwachting van de politie in de gaten houdt zodat die er niet alsnog snel met de poet vandoor gaat. Nee, Jelle is Hugo niet, dat heeft overigens ook Jelle zelf al eens vastgesteld toen hij zijn vader een 'autist' noemde.
Of Jelle er met zijn actie verstandig aan doet weet ik niet - wat als de omstanders het recht in eigen hand nemen? -, maar die actie gelijkstellen aan of zelfs gevaarlijker achten dan de gewetenloze schurkenstreken van meneer zijn vader is alvast, nou ja, dom én slecht.
Jelle Brandt Corstius voegde onlangs de daad bij het woord met een oproep aan het volk van Nederland om Van Keulen onder druk te zetten zijn bonus van 1 070 386 euro terug te geven: 'Eis dat hij zijn bonus teruggeeft, bijvoorbeeld om de dikbetaalde ambtenaar mee te betalen die nu aan het hoofd van SNS staat. Spreek hem aan op zijn geweten.' Die eenmansactie heeft voor nogal wat commotie gezorgd. Jelle BC zou veel te ver gaan, vindt menigeen.
Sommige commentatoren vergelijken zijn actie zelfs met de affaire-Buikhuisen eind jaren zeventig waarin zijn vader Hugo Brandt Corstius een zeer kwalijke rol speelde. De Leidse criminoloog Wouter Buikhuisen wilde onderzoek doen naar biologische factoren als oorzaak voor crimineel gedrag. Brandt Corstius ontketende vervolgens met zijn alias Piet Grijs in Vrij Nederland een hetze, waarbij hij de onderzoeker onder meer vergeleek met de Nazi-arts Mengele. Hij bundelde zijn lasterpraatjes in 1978 doodleuk onder de titel Buikhuisen, dom én slecht.
Columnist Bas Heijne trekt nu een parallel met die kwestie: 'De actie van televisiemaker Jelle Brandt Corstius tegen oud-topman Sjoerd van Keulen bleek een akelig staaltje van virtuele stalking onder de dekmantel van een moreel appèl. Het zit in de familie, maar voor zover ik weet heeft Piet Grijs nooit het telefoonnummer van professor Buikhuizen gepubliceerd.' Arend Jan Boekestijn, geduchte flapuit, twitterde 'Helaas kon Jelle Brandt Corstius de verleiding niet weerstaan om net als zijn vader, Piet Grijs in VN, Sjoerd van Keulen te "Buikhuisen".' En ook hoogleraar Harrie Verbon ziet de geschiedenis zich herhalen: 'Zoon Jelle is nu een week geleden net zo’n soort hetze begonnen tegen Sjoerd van Keulen, de ex-topman van SNS.'
Het is bovendien opmerkelijk dat zowel Heijne als Verbon in hun vergelijking de actie van zoon Jelle nog een categorie erger lijken te vinden dan die van pa Hugo. Volgens Heijne had vader tenminste nog het fatsoen geen telefoonnummer te publiceren. Het is nogal kortzichtig om Hugo hiervoor te complimenteren: de opgehitste menigte wist Buikhuisen ook zonder wel te vinden, en de doodsbedreiging is heus niet pas met de doorbraak van het internet en de sociale media groot geworden, integendeel. Kwalificaties als 'virtuele stalking' en 'hetze' zijn dan ook schromelijk overdreven. De enige keer dat Jelle een ietwat dreigende toon aanslaat is waar hij schrijft 'Eis dat hij zijn bonus teruggeeft, [...] Maak hem duidelijk dat hij net zo lang zal worden lastiggevallen tot hij dat doet.'
Verbon wijst op zijn beurt op twee andere verschillen tussen beide affaires, die ook weer allebei in het voordeel van Hugo uitvallen: 'Het verschil met vader Hugo is dat vader nog zelf zijn venijnige stukjes schreef terwijl Jelle aan anderen vraagt om te schrijven.' Of Hugo inderdaad zélf schreef is betwistbaar: hij liet zijn extreemlinkse alter ego Piet Grijs het vuile werk doen en kon zich altijd beroepen op de vrijheid die de columnist geniet om te provoceren en de grenzen op te zoeken. Dan neemt Jelle tenminste nog zelf de verantwoordelijkheid voor zijn woorden. Hij begint zijn oproep bovendien met 'Wat ik zojuist heb gedaan, en wat ik hoop dat jullie ook gaan doen...', dus de aantijging dat hij zelf geen vuile handen durft te maken gaat sowieso al niet meer op.
Ook qua timing staat Hugo er volgens Verbon beter op: 'Een ander verschil is dat vader Hugo zijn hetze begon toen Buikhuisen aan zijn werk wilde beginnen. Jelle was echter in geen velden of wegen te bekennen toen Van Keulen het vastgoedfonds kocht waar SNS aan failliet gegaan is. Dat was in 2006. Waar was Jelle toen? Waarom liet hij toen niet van zich horen?' Het is een tamelijk krankjorum verwijt: alsof Jelle toentertijd als leek had kunnen weten wat Van Keulen beroepshalve wel had kunnen of moeten weten. Verbon verwijt iemand die na een diefstal de politie heeft gebeld dat hij dit niet al vóór de diefstal plaatsvond heeft gedaan.
En waarom zou het in Hugo's voordeel spreken dat hij zijn hetze startte voordat Buikhuisen aan zijn werk had kunnen beginnen? Is het niet eerder veel laakbaarder dat Buikhuisen bij voorbaat en op ideologische gronden het werk onmogelijk werd gemaakt? De invloed van biologische factoren op crimineel gedrag is tegenwoordig onbetwist, maar Buikhuisen was al kapot gemaakt voor hij er een bijdrage aan had kunnen leveren.
Hugo deelde vanuit een extreem benepen tunnelvisie de wereld in goed en kwaad in en iedereen die niet dezelfde ideologie aanhing was automatisch een fascist die monddood gemaakt moest worden. Als de veelgeroemde Nederlandse tolerantie inderdaad ten grave gedragen is, zoals je tegenwoordig overal hoort, dan is zij toch al in die dagen van algehele verstandsverbijstering doodgedrukt op het altaar van de pseudo-progressieve revolutie.
Jelle is Hugo niet. Hugo is de schunnige stoker, de psychopaat die op een ochtend de onschuldige man die gewoon naar zijn werk wil gaan plotseling begint te belasteren. Jelle is eerder als de waakzame burger die met een aantal omstanders de zojuist betrapte boef in afwachting van de politie in de gaten houdt zodat die er niet alsnog snel met de poet vandoor gaat. Nee, Jelle is Hugo niet, dat heeft overigens ook Jelle zelf al eens vastgesteld toen hij zijn vader een 'autist' noemde.
Of Jelle er met zijn actie verstandig aan doet weet ik niet - wat als de omstanders het recht in eigen hand nemen? -, maar die actie gelijkstellen aan of zelfs gevaarlijker achten dan de gewetenloze schurkenstreken van meneer zijn vader is alvast, nou ja, dom én slecht.
dinsdag 12 februari 2013
Vergane glorie #16: TMF
Functie: muziekfabriek
De glorie
'Video Killed the Radio Star' van The Buggles was de eerste clip ooit die op MTV werd uitzonden, op 1 augustus 1981 om precies te zijn. De sound van de lange jaren 80 werd vervolgens voor een belangrijk deel bepaald door MTV. Vanaf de jaren 90 verruilde de zender steeds meer de muziek en de clips voor de shows en de series. 'There was U2 and Blondie, and music still on MTV' zong Bowling for Soup dan ook ironisch-weemoedig in hun hit '1985' - met daarin ook de belangrijke existentiële vragen 'When did Mötley Crüe become classic rock? And when did Ozzy become an actor? Please make this stop!'
In 1995 nam The Music Factory in Nederland het stokje over van MTV. TMF kwam op kanaal 9 en werd al snel heel populair onder jonge jongeren. De jingle 'This is the music factory' zat in ieders hoofdje. Mijn eerste kennismaking met TMF was bij een vriendje uit de straat, die de zender de hele dag door op had staan. (Hij had twee vliegtuigen van lego. Hij pakte er een, zei 'dit is het Feyenoord-vliegtuig' en liet het triomfantelijk op de vloer vallen waar het in een paar honderd stukken uiteenspatte. Ik pakte het andere vliegtuig, zei 'dit is het Ajax-vliegtuig' en smeet het eveneens aan gruzelementen, waarop het vriendje plotseling in tranen uitbarstte en mij woedend de deur wees. Het was mijn eerste kennismaking met de economische wet van de verhouding tussen waarde en schaarste. En met de mores van de ajaksiet.)
Erik de Zwart deed de Top 40, maar verder bestond het presentatieteam uit jonge, frisse gezichten. 'VJ's' werden ze genoemd. Isabelle Brinkman vulde de lome weekendochtenden, Michael Pilarczyk deed de dance, Sylvana Simons was steevast de impopulairste VJ zonder zich daar iets van aan te trekken en Bridget Maasland kon toen nog gewoon een paar uur lang Clip Classics aan elkaar praten vanaf een felgekleurde opblaasbare stoel. Maar de ware publieksfavoriet, de oogverblindende ster aan het firmament, dat was natuurlijk Fabienne de Vries. Van Toute Fabienne - niemand had de Franse woordspeling in de gaten - in de namiddag en van de Dag Top 5 na het avondeten, steevast het gesprek van de ochtend de volgende dag op school. Het waren de dagen van Captain Jack en de Party Animals, van Coolio en Scatman John, van de Backstreet Boys en de Spice Girls. We waren jong en onwetend. Maar we hadden Fabienne.
De vergetelheid
TMF bestaat niet meer. In 2011 ging de zender, al enkele jaren zieltogend, definitief ter ziele. Ik keek er al lang niet meer naar, maar dat had eerder met mijn levenscyclus te maken dan met die van TMF. Waarom slaagde de zender er echter niet in steeds weer nieuwe 11- tot 16-jarigen te boeien? De veranderende VJ-bezetting door de jaren heen wijst wellicht in de richting van een antwoord.
In 1996 kwam Jeroen Post er nog bij, maar verder bleven de jongens en meisjes van het begin enkele jaren lang de vertrouwde gezichten. In 1998 gingen Brinkman en Pilarczyk eruit. Erbij kwamen Tooske en Daphne Bunskoek. Alsof ze het erom deden. Ook nieuw was Jeroen Nieuwenhuizen, de vleesgeworden charismaloosheid. In 1999 ging het goed mis: Fabienne vertrok. Ene Sonja Silva moest de leemte opvullen. Maar waar Fabienne een combinatie was van frisse charme, authentieke schoonheid en een vleugje mysterie, daar was Sonja toch vooral twee tieten en erg veel lip en wang en reet. De namen laten het verschil al zien: sensueel en stijlvol versus de nom de plume van de eerste de beste pornoactrice.
Een opsomming van jaarlijkse nieuwe VJ's geeft vervolgens perfect de neerwaartse lijn weer: Johnny de Mol (2001), Sita Stekkerneus (2002), Sylvie Meis (2003), Renate Verbaan (2004), Miljuschka (2005), Nikkie Plessen (2006), Saar Koningsberger (2007) - en die laatste kenden 'wij' nog als de irritante dochter van een irritant gezin uit een irritante commercial. Toen was TMF echter allang TMF niet meer. In 2002 had MTV de boel al zo'n beetje overgenomen. De meeste VJ's en de succesvolste programma's verhuisden mee. In 2007-2008 volgde er nog een korte opleving, maar in 2011 was het over en sluiten.
Fabienne is tegenwoordig 'presentatiedeskundige'. Sonja Silva is 'actief christen na een bezoek aan de pinkstergemeente De Levensstroom in Leiderdorp', aldus de altijd gortdroogkomische Wikipedia. Daar wil ik het voor nu maar bij laten.
zaterdag 9 februari 2013
Zeven dagen lang (149)
3 t/m 9 februari
ZONDAG Bovenwinds
De "Nederland Leest" van 2013 staat in het teken van Godfried Bomans. Op Youtube staan prachtige beelden van het tv-programma Hou je aan je woord (1961-1963) waarin Bomans schitterde. Jaren-zestig-humor!
MAANDAG Erger je niet...
Niet meer naar De Wereld Draait Door kijken bevalt prima - mijn humeur is er stukken beter op geworden -, maar een nadeel is wel dat het moeilijker is geworden deze rubriek te vullen nu ik het moet doen zonder het wekelijkse DWDD-zeikstukje...
DINSDAG ...of toch wel
...maar gelukkig is er altijd nog de NS! Er valt morgen misschien een paar millimeter sneeuw en ja hoor: de aangepaste dienstregeling is alweer ingesteld. Als de weermannen de sneeuw nog maar ruiken, dan wordt ten burele van de Nationale Spuuglok en overvolle-treinen-ontkenner Bert Meerstadt de champagne al ontkurkt: hoera! sneeuw! minder treinen! kostenbesparing! hogere stiptheid! hogere bonus!
WOENSDAG Nederland-Italië
Ik ben de tel een beetje kwijt geraakt, maar volgens mij is er vanavond vierhonderdnegenendertig keer een speler uitgegleden op dat eeuwige kut veld van de ArenA.
De Kuip is door de KNVB in de ban gedaan omdat de toeschouwers op de onderste rijen er och arme in de regen zouden zitten. Nee, dan kun je beter spierscheuringen, ongelukkige tegengoals en boze tegenstanders riskeren...
DONDERDAG Mooi
'I think I'm returning to
those days when I was young enough
to know the truth'
(The Byrds, 'Goin' Back', The Notorious Byrd Brothers, 1968)
VRIJDAG EU-begroting
'Europa gaat weer zeven jaar lang boeren en koeien subsidiëren', jeremieert Alexander Pechtold. Man man man, wat een naar mannetje is het toch. Als Wilders het over moslims en moskeeën subsidiëren heeft dan is Pechtold de eerste die in de gordijnen klimt, maar 'boeren en koeien' beschimpen is blijkbaar geen enkel probleem.
ZATERDAG Wat nou doping?
Mario Cipollini zou epo en spierversterkende middelen hebben gebruikt tijdens zijn carrière, schrijft de Gazzetta della Sport.
Maar dat was toch gewoon een spierversterkend tricot?
ZONDAG Bovenwinds
De "Nederland Leest" van 2013 staat in het teken van Godfried Bomans. Op Youtube staan prachtige beelden van het tv-programma Hou je aan je woord (1961-1963) waarin Bomans schitterde. Jaren-zestig-humor!
MAANDAG Erger je niet...
Niet meer naar De Wereld Draait Door kijken bevalt prima - mijn humeur is er stukken beter op geworden -, maar een nadeel is wel dat het moeilijker is geworden deze rubriek te vullen nu ik het moet doen zonder het wekelijkse DWDD-zeikstukje...
DINSDAG ...of toch wel
...maar gelukkig is er altijd nog de NS! Er valt morgen misschien een paar millimeter sneeuw en ja hoor: de aangepaste dienstregeling is alweer ingesteld. Als de weermannen de sneeuw nog maar ruiken, dan wordt ten burele van de Nationale Spuuglok en overvolle-treinen-ontkenner Bert Meerstadt de champagne al ontkurkt: hoera! sneeuw! minder treinen! kostenbesparing! hogere stiptheid! hogere bonus!
WOENSDAG Nederland-Italië
Ik ben de tel een beetje kwijt geraakt, maar volgens mij is er vanavond vierhonderdnegenendertig keer een speler uitgegleden op dat eeuwige kut veld van de ArenA.
De Kuip is door de KNVB in de ban gedaan omdat de toeschouwers op de onderste rijen er och arme in de regen zouden zitten. Nee, dan kun je beter spierscheuringen, ongelukkige tegengoals en boze tegenstanders riskeren...
DONDERDAG Mooi
'I think I'm returning to
those days when I was young enough
to know the truth'
(The Byrds, 'Goin' Back', The Notorious Byrd Brothers, 1968)
VRIJDAG EU-begroting
'Europa gaat weer zeven jaar lang boeren en koeien subsidiëren', jeremieert Alexander Pechtold. Man man man, wat een naar mannetje is het toch. Als Wilders het over moslims en moskeeën subsidiëren heeft dan is Pechtold de eerste die in de gordijnen klimt, maar 'boeren en koeien' beschimpen is blijkbaar geen enkel probleem.
ZATERDAG Wat nou doping?
Mario Cipollini zou epo en spierversterkende middelen hebben gebruikt tijdens zijn carrière, schrijft de Gazzetta della Sport.
Maar dat was toch gewoon een spierversterkend tricot?
vrijdag 8 februari 2013
Erik Jan Harmens - De man die in zijn eentje de Olympische Spelen organiseerde
Ron van Dijk is geen man met bijzondere talenten, maar op een nacht krijgt hij de eervolle opdracht de Olympische Spelen te organiseren. Daar komt niets van terecht. Zijn assistente Angelique doet wel haar best, maar ze is vooral goed in nadenken over het bestellen van de broodjes. Stadions worden maar niet gebouwd, er is geen Olympisch dorp, de financiële problemen stapelen zich op, kortom: het wordt één groot fiasco.
De organisatie van een evenement als de Spelen is natuurlijk een gigantische operatie. Qua 'dingen waar je aan moet denken' is het vaste getal in deze zegswijze 'duizend-en-één' dan nog maar een fractie. Harmens kan zijn creativiteit de vrije loop laten door alles op de schouders van één man te laten neerkomen en dan te kijken wat er gebeurt.
Soms laat hij mooi zien wat er allemaal op Van Dijk afkomt door een bepaald element tot in het extreme te doordenken. Zo stelt Van Dijk zich op een gegeven moment de vraag of het water in de waterbak van de steeple chase gedurende het toernooi eigenlijk ververst moet worden, en zo ja: met welke frequentie. Op die manier raakt hij verstrikt in allerlei detailkwesties.
Treffend is ook het moment waarop hij zich realiseert dat hij zich door zijn toezegging de Olympische Spelen te organiseren automatisch ook gecommitteerd heeft tot het organiseren van de Paralympics. Dat besef lijkt me ook altijd zo'n domper-op-de-feestvreugde-moment voor een organisatiecomité.
Toch maakt De man die in zijn eentje de Olympische Spelen organiseerde zijn potentieel niet waar. De blurb geeft drie kenmerken van de roman die alle drie in meer of mindere mate onzin zijn: 'een roman over de schoonheid van mismanagement en de lachwekkendheid van deadlines, en een genadeloze afrekening met het aloude adagium "meedoen is belangrijker dan winnen"'.
De Spelen komen er uiteindelijk dus niet, zodat er noch sprake is van meedoen noch van winnen. De 'schoonheid van mismanagement' is een kwalificatie die ik met de beste wil van de wereld niet op het geklooi van Van Dijk kan plakken. En de 'lachwekkendheid van deadlines' zou een urgent actueel thema kunnen zijn, maar dan zou het personage een antiheld moeten zijn met wie je je als lezer engageert en voor wie je, door zijn verzet tegen het systeem, empathie gaat voelen.
Harmens heeft van Van Dijk echter geen menselijke held gemaakt, geen geloofwaardig personage. Zo krijgt hij zijn opdracht midden in de nacht van een rokende Aziaat die zomaar in zijn achtertuin opduikt. Dit absurdistische element dat door het verhaal heen geweven is en het schijtlollige toontje waarmee alles gesausd is doen de roman geen goed. De stap naar een interpretatie van de roman als een kritiek op de deadlinecultuur is nu veel te groot.
*****
woensdag 6 februari 2013
Van oude mensen, de pensioenen die eraan gaan
'God forgive me, but an old person without money is pathetic'
(Simon & Garfunkel, 'Voices of Old People', Bookends, 1968)
Een populist boekt in de regel succes wanneer hij in korte tijd op basis van emotie en sentiment een grote groep boze burgers weet te mobiliseren. In die zin is Henk Krol van ouderenpartij 50Plus de jongste - pun intended - populistische hemelbestormer.
De plotselinge stijging in populariteit van Krol doet soms denken aan de even stormachtige opkomst van Fortuyn, Verdonk en Wilders in het recente verleden, waarbij eveneens een mechanisme in werking trad dat eigen lijkt te zijn aan de mediacratie: peilingen lieten een lichte stijging zien, waarop meer mensen zich tot de betreffende politicus en zijn partij bekeerden, waarop de peilingen weer een stijging lieten zien, waarop... enzovoort.
Overigens is de combinatie 'ouderenpartij' en 'populisme' niet nieuw. Franck Eckhardt noemde in zijn studie Pim Fortuyn und die Niederlande. Populismus als Reaktion auf die Globalisierung (2003) Jet Nijpels van het Algemeen Ouderen Verbond (AOV, 1993-1999) al als een voorloper van Fortuyn.
Krol verkoopt nu met succes het verhaal aan de burger dat de ouderen in de huidige bezuinigingsoperatie onevenredig hard in de portemonnee worden gepakt. Diederik Samsom legt steeds weer geduldig uit dat 'we' een extra bijdrage vragen van 'de mensen die het meer kunnen missen'. Tevens benadrukt hij dat er corrigerende maatregelen zijn voor de 'individuele gevallen' die toch in de problemen komen.
Aangezien er meer rijke ouderen zijn dan rijke jongeren dragen de ouderen dus logischerwijs meer bij. Die rijkdom zit echter vooral in het vermogen van de ouderen. In de Volkskrant (4 febr.) schrijft Rutger Bregman: 'Als Nederland behoefte heeft aan een nivelleringsfeestje, dan zou het niet om inkomen maar om vermogen moeten gaan.'
Dit lijkt op wat ik afgelopen november al kort aanstipte toen de discussie woedde over de inkomensafhankelijke zorgpremie: 'De VVD'ers die tegen de inkomensafhankelijke zorgpremie zijn voeren steeds het argument aan dat in Nederland de inkomensverschillen kleiner zijn dan in andere Europese landen. Wat ze er niet bij vermelden is dat de vermogensongelijkheid hier groter is dan waar dan ook. De allerrijksten halen hun weelde niet zozeer uit inkomen maar uit bezit.'
Het probleem is dat dat vermogen hoofdzakelijk bestaat uit een eigen huis dat onverkoopbaar is. Krol haalt bovendien steeds voorbeelden aan van ouderen die in de problemen komen door de maatregelen van de regering, zoals een hogere zorgpremie en minder zorgtoeslag. Het oproer lijkt evenwel niet primair betrekking te hebben op bezuinigingen op ouderenzorg, maar op de aangekondigde pensioenkortingen, dat is waar de ware pijn zit.
En dan is het maar zeer de vraag of Rutte en Samsom de zwartepiet moet worden toegespeeld zoals Krol nu doet. Moet dan niet eerder met de beschuldigende vinger worden gewezen naar de pensioenfondsen die er een potje van hebben gemaakt met bizarre beleggingen? Het ABP bijvoorbeeld verloor veel geld - dat het geacht werd verstandig te beheren - door zo oneindig stom te zijn te beleggen in een hype als Facebook.
Intussen dreigt er een kloof te ontstaan tussen de 'nemende hand' en de 'gevende hand'. De Duitse filosoof Peter Sloterdijk gooide in 2009 maar weer eens knuppel in het hoenderhok met een provocerend artikel in de Frankfurter Allgemeine Zeitung waarin hij voorstelde het gedwongen betalen van belasting te vervangen door vrijwillige giften. In het huidige systeem wordt de belastingbetaler gedwongen tot solidariteit, maar dat systeem zou weleens aan het wankelen gebracht kunnen worden:
'Het kan in de loop van de 21ste eeuw wel eens tot grootschalige ont-solidarisering komen, als de maar al te aannemelijke liberale these van de uitbuiting van de productieven door de onproductieven de sinds lange tijd veel minder plausibele linkse these van de uitbuiting van de arbeid door het kapitaal in populariteit voorbijstreeft.'
Sloterdijk verbaast zich erover dat mensen altijd maar weer netjes hun belastingen betalen. Waarom ontstaat er geen 'antifiscale burgeroorlog', waarin de productieven in opstand komen en weigeren nog langer de helft van hun inkomen af te staan aan de onproductieven?
Je ziet nu al voorzichtig zoiets ontstaan, dat jongeren denken: waarom zou ik in deze tijden extra solidariteit moeten betrachten voor de ouderen als ik zelf niet eens ervan kan uitgaan dat ik later überhaupt nog pensioen zal ontvangen? De huidige crisis is misschien minder een crisis van het neoliberale marktdenken dan een crisis van de sociaaldemocratische beginselen.
(Simon & Garfunkel, 'Voices of Old People', Bookends, 1968)
Een populist boekt in de regel succes wanneer hij in korte tijd op basis van emotie en sentiment een grote groep boze burgers weet te mobiliseren. In die zin is Henk Krol van ouderenpartij 50Plus de jongste - pun intended - populistische hemelbestormer.
De plotselinge stijging in populariteit van Krol doet soms denken aan de even stormachtige opkomst van Fortuyn, Verdonk en Wilders in het recente verleden, waarbij eveneens een mechanisme in werking trad dat eigen lijkt te zijn aan de mediacratie: peilingen lieten een lichte stijging zien, waarop meer mensen zich tot de betreffende politicus en zijn partij bekeerden, waarop de peilingen weer een stijging lieten zien, waarop... enzovoort.
Overigens is de combinatie 'ouderenpartij' en 'populisme' niet nieuw. Franck Eckhardt noemde in zijn studie Pim Fortuyn und die Niederlande. Populismus als Reaktion auf die Globalisierung (2003) Jet Nijpels van het Algemeen Ouderen Verbond (AOV, 1993-1999) al als een voorloper van Fortuyn.
Krol verkoopt nu met succes het verhaal aan de burger dat de ouderen in de huidige bezuinigingsoperatie onevenredig hard in de portemonnee worden gepakt. Diederik Samsom legt steeds weer geduldig uit dat 'we' een extra bijdrage vragen van 'de mensen die het meer kunnen missen'. Tevens benadrukt hij dat er corrigerende maatregelen zijn voor de 'individuele gevallen' die toch in de problemen komen.
Aangezien er meer rijke ouderen zijn dan rijke jongeren dragen de ouderen dus logischerwijs meer bij. Die rijkdom zit echter vooral in het vermogen van de ouderen. In de Volkskrant (4 febr.) schrijft Rutger Bregman: 'Als Nederland behoefte heeft aan een nivelleringsfeestje, dan zou het niet om inkomen maar om vermogen moeten gaan.'
Dit lijkt op wat ik afgelopen november al kort aanstipte toen de discussie woedde over de inkomensafhankelijke zorgpremie: 'De VVD'ers die tegen de inkomensafhankelijke zorgpremie zijn voeren steeds het argument aan dat in Nederland de inkomensverschillen kleiner zijn dan in andere Europese landen. Wat ze er niet bij vermelden is dat de vermogensongelijkheid hier groter is dan waar dan ook. De allerrijksten halen hun weelde niet zozeer uit inkomen maar uit bezit.'
Het probleem is dat dat vermogen hoofdzakelijk bestaat uit een eigen huis dat onverkoopbaar is. Krol haalt bovendien steeds voorbeelden aan van ouderen die in de problemen komen door de maatregelen van de regering, zoals een hogere zorgpremie en minder zorgtoeslag. Het oproer lijkt evenwel niet primair betrekking te hebben op bezuinigingen op ouderenzorg, maar op de aangekondigde pensioenkortingen, dat is waar de ware pijn zit.
En dan is het maar zeer de vraag of Rutte en Samsom de zwartepiet moet worden toegespeeld zoals Krol nu doet. Moet dan niet eerder met de beschuldigende vinger worden gewezen naar de pensioenfondsen die er een potje van hebben gemaakt met bizarre beleggingen? Het ABP bijvoorbeeld verloor veel geld - dat het geacht werd verstandig te beheren - door zo oneindig stom te zijn te beleggen in een hype als Facebook.
Intussen dreigt er een kloof te ontstaan tussen de 'nemende hand' en de 'gevende hand'. De Duitse filosoof Peter Sloterdijk gooide in 2009 maar weer eens knuppel in het hoenderhok met een provocerend artikel in de Frankfurter Allgemeine Zeitung waarin hij voorstelde het gedwongen betalen van belasting te vervangen door vrijwillige giften. In het huidige systeem wordt de belastingbetaler gedwongen tot solidariteit, maar dat systeem zou weleens aan het wankelen gebracht kunnen worden:
'Het kan in de loop van de 21ste eeuw wel eens tot grootschalige ont-solidarisering komen, als de maar al te aannemelijke liberale these van de uitbuiting van de productieven door de onproductieven de sinds lange tijd veel minder plausibele linkse these van de uitbuiting van de arbeid door het kapitaal in populariteit voorbijstreeft.'
Sloterdijk verbaast zich erover dat mensen altijd maar weer netjes hun belastingen betalen. Waarom ontstaat er geen 'antifiscale burgeroorlog', waarin de productieven in opstand komen en weigeren nog langer de helft van hun inkomen af te staan aan de onproductieven?
Je ziet nu al voorzichtig zoiets ontstaan, dat jongeren denken: waarom zou ik in deze tijden extra solidariteit moeten betrachten voor de ouderen als ik zelf niet eens ervan kan uitgaan dat ik later überhaupt nog pensioen zal ontvangen? De huidige crisis is misschien minder een crisis van het neoliberale marktdenken dan een crisis van de sociaaldemocratische beginselen.
zaterdag 2 februari 2013
Zeven dagen lang (148)
27 januari t/m 2 februari
ZONDAG Sport
Eindelijk écht wielernieuws: Tom Jelte Slagter wint de Tour Down Under.
En ook goed schaatsnieuws: het dooit, Erben Wennemars kan weer voor een jaar worden opgeborgen.
MAANDAG De koningin
Tsja, allemaal netjes geformuleerd door de Rijksvoorlichtingsdienst, die toespraak van de koningin tot het volk, maar dat had ook allemaal veel korter gekund: '75 en nog steeds geen medicatie, hoogste tijd voor mijn abdicatie.'
DINSDAG Oerwoudgeluiden (I)
FC Den Bosch ligt terecht zwaar onder vuur na de misdragingen van de aanhang in de richting van AZ-aanvaller Altidore, maar ik kan maar niet wennen aan die term 'oerwoudgeluiden'. Alsof alle negers uit het oerwoud zijn komen kruipen. De Engelsen hebben het in dezen over 'monkey chants', en dat lijkt me een veel juistere term. Het beschaafde deel der natie veroordeelt nu in wezen het openlijke racisme als daad van het onbeschaafde deel, maar vervangt dit door het geniepige racisme via de taal.
WOENSDAG Rames Nasi
De beste motivatie om geen DWDD meer te kijken: deze week al drie dagen op rij het staatsgevaarlijke sujet Ramsey Nasr te gast. Dan is het bijna té makkelijk.
DONDERDAG Vrouwenvleugel
'OM wil onderzoek naar vrouwelijke pedofielen'
Dan kan Anouk het Songfestival dit jaar dus wel vergeten.
VRIJDAG J.Bieber
'Bizar', zei iemand, en ik dacht: dat was toch een rapper? En inderdaad, 'Bizarre' was die dikke van D12.
Wikipedia: 'In February 2012, Bizarre officially announced that he had split from D12 and started his own group, The Weirdo Movement.'
De Weirdo heeft al een album gemaakt:
'In 2012, Bizarre released an album, This Guy's a Weirdo, which includes a song entitled "Justin Bieber", featuring King Gordy. In the song, Bizarre fantasizes about raping and murdering Canadian singer Justin Bieber.'
Waarom lezen we daar niks over in de krant?
ZATERDAG Oerwoudgeluiden (II)
In Afrika schijnt een wedstrijd gestaakt te zijn nadat een deel van het thuispubliek de enige blanke speler van de tegenstander trakteerde op poldergeluiden.
ZONDAG Sport
Eindelijk écht wielernieuws: Tom Jelte Slagter wint de Tour Down Under.
En ook goed schaatsnieuws: het dooit, Erben Wennemars kan weer voor een jaar worden opgeborgen.
MAANDAG De koningin
Tsja, allemaal netjes geformuleerd door de Rijksvoorlichtingsdienst, die toespraak van de koningin tot het volk, maar dat had ook allemaal veel korter gekund: '75 en nog steeds geen medicatie, hoogste tijd voor mijn abdicatie.'
DINSDAG Oerwoudgeluiden (I)
FC Den Bosch ligt terecht zwaar onder vuur na de misdragingen van de aanhang in de richting van AZ-aanvaller Altidore, maar ik kan maar niet wennen aan die term 'oerwoudgeluiden'. Alsof alle negers uit het oerwoud zijn komen kruipen. De Engelsen hebben het in dezen over 'monkey chants', en dat lijkt me een veel juistere term. Het beschaafde deel der natie veroordeelt nu in wezen het openlijke racisme als daad van het onbeschaafde deel, maar vervangt dit door het geniepige racisme via de taal.
WOENSDAG Rames Nasi
De beste motivatie om geen DWDD meer te kijken: deze week al drie dagen op rij het staatsgevaarlijke sujet Ramsey Nasr te gast. Dan is het bijna té makkelijk.
DONDERDAG Vrouwenvleugel
'OM wil onderzoek naar vrouwelijke pedofielen'
Dan kan Anouk het Songfestival dit jaar dus wel vergeten.
VRIJDAG J.Bieber
'Bizar', zei iemand, en ik dacht: dat was toch een rapper? En inderdaad, 'Bizarre' was die dikke van D12.
Wikipedia: 'In February 2012, Bizarre officially announced that he had split from D12 and started his own group, The Weirdo Movement.'
De Weirdo heeft al een album gemaakt:
'In 2012, Bizarre released an album, This Guy's a Weirdo, which includes a song entitled "Justin Bieber", featuring King Gordy. In the song, Bizarre fantasizes about raping and murdering Canadian singer Justin Bieber.'
Waarom lezen we daar niks over in de krant?
ZATERDAG Oerwoudgeluiden (II)
In Afrika schijnt een wedstrijd gestaakt te zijn nadat een deel van het thuispubliek de enige blanke speler van de tegenstander trakteerde op poldergeluiden.
Abonneren op:
Posts (Atom)