Zeven dagen lang (160)

20 t/m 27 april

ZONDAG Pompey
Na de Cardiff-ellende kwam er gelukkig ook goed nieuws van over de plas: de fans van Portsmouth hebben hun club gewoon even teruggekocht van de Aziatische eigenaar!
Portsmouth krijgt automatisch tien punten in mindering en degradeert daardoor naar het vierde niveau, maar de overname werd op grandioze wijze gevierd met een 'Relegation Party' in een uitverkocht Fratton Park tegen Sheffield United (3-0). Hartverwarmend. Tegen het moderne voetbal!

MAANDAG Titelstrijd
Ik hoop dat FC Volendam GEEN kampioen wordt. Het hele jaar reist er geen kip paling mee naar uitwedstrijden en is het thuis een dooie boel, maar nu ze kampioen kunnen worden, wordt men daar opeens wakker. Doe mij maar Cambuur, daar is het altijd volle bak en sfeervol, vanavond bij Emmen-Cambuur (1-3) waren er meer fans uit Leeuwarden dan in heel Emmen en Volendam bij elkaar.

DINSDAG Koningslied
Taaljournalist Gaston Dorren vindt dat het Koningslied een betere criticus verdient dan taalkundige Wim Daniëls, die met zijn commentaar op het lied bij Pauw & Witteman een kettingreactie van kritiek deed ontstaan. Daniëls deed het voorkomen alsof de tekst vol taalfouten stond, maar veel van zijn opmerkingen betroffen smaakkwesties, stelt Dorren.
Volgens mij was het verwarrende dat Daniëls daar feitelijk met twee petten op zat: als taalkundige, maar ook in zijn hoedanigheid van cabaretier.
Hij eindigde niet voor niets als 21ste in Zoggels top 100 van Nederlandse cabaretiers.

WOENSDAG Beslist
Bayern München-Barcelona 4-0; Borussia Dortmund-Real Madrid 4-1.
En zo is ook meteen duidelijk wie er volgend jaar in Brazilië wereldkampioen wordt...

DONDERDAG Elk nadeel heb ze voordeel
Als je al op je dertigste je midlifecrisis krijgt, dan weet je in ieder geval dat je je over je pensioen geen zorgen meer hoeft te maken.

VRIJDAG Bijtertje
Luis Suárez krijgt tien wedstrijden schorsing aan de broek voor het bijten van zijn tegenstander.
Het slachtoffer, Branislav Ivanovic, mag nog van geluk spreken dat het maar Suárez was met zijn twee rattentandjes, en niet bijvoorbeeld Viktor Fischer met zijn verwoest gebit. Als die zijn afgebrande kerkhof in je arm zet, dan is het meteen einde carrière.

ZATERDAG History repeats
En weer zorgt het thema van de illegalen voor problemen in de coalitie. In 2011 was er binnen het CDA onenigheid over het kabinetsbeleid met betrekking tot jonge illegalen en werd de arme minister Leers, die gewoon het regeerakkoord uitvoerde, de zondebok. Nu is de PvdA tot op het bot verdeeld over de in het regeerakkoord afgesproken strafbaarheidsstelling van illegaliteit. Dan zal er binnenkort wel weer een Mauro naar voren worden geschoven om het debat te gijzelen.

NIEUW!: Omzien naar de eenentwintigste eeuw

+++ PERSBERICHT +++

01 DECEMBER 2099

In februari 2100 verschijnt bij Unified Europe Press Omzien naar de eenentwintigste eeuw. Hieronder vindt u een voorpublicatie uit het boek.

"In april 2013 was Nederland, een soeverein Koninkrijk dat niet veel later geannexeerd zou worden door de Verenigde Staten van Europa, in de ban van een troonswisseling, de laatste uit zijn geschiedenis. De zittende vorstin Beatrix zou op 30 april worden opgevolgd door haar oudste zoon, Willem-Alexander. Een speciaal voor deze gelegenheid samengesteld Nationaal Comité ontwikkelde een programma dat rustte op drie pijlers: een boek voor de Koning, zogenaamde 'Koningsspelen' en een 'Koningslied'. Die laatste pijler werd al snel de inzet van een hoogoplopend conflict. 

Lang is onduidelijk geweest wat er precies is gebeurd in die bange aprildagen van '13, omdat veel zich afspeelde op de nu totaal vergeten 'sociale media', zoals 'Facebook' en 'Twitter'. Een onderzoeker van de Emsterdem University vond onlangs echter een in redelijke staat bewaard gebleven exemplaar van de Volkskrant, een niet veel later ter ziele gegaan Dagblad. Hierin trof hij een artikel aan van ene Jean-Pierre Geelen dat enig licht op de gebeurtenissen weet te werpen.

In Nederland woedde in die tijd een hevige strijd tussen twee partijen, Hogere Cultuur en Lagere Cultuur, die vooral op televisie werd gestreden. Lagere Cultuur had sinds de jaren '60 van de twintigste eeuw veel terrein veroverd en werd rond de eeuwwisseling de dominerende partij: 'Sinds Big Brother en talloze realitysoaps en talentenjachten waarin de gewone sterveling op het schild werd gehesen, heeft de Hogere Cultuur moeten toezien hoe haar domein kromp.' Geelen noemt verder een aantal personen van wie verder geen enkel spoor is teruggevonden: 'Jarenlang heeft die strijd voortgewoekerd, met Britt en Barbie als koninginnen van het klootjesvolk.'

Lagere Cultuur bleek het Koningslied in het diepste geheim te hebben gegijzeld om er op vrijdag 19 april 'een laffe aanslag' op de tegenstander mee te plegen, met John E. als brein. Lang is gedacht dat het comité de liedjesmaker E. zelfstandig had aangezocht om het Koningslied te maken. Uit recent archiefonderzoek is echter gebleken dat E. zichzelf min of meer had uitverkoren door in De Wereld Draait Door, toentertijd een populair teelvisieprogramma, die functie op te eisen met de proclamatie dat hij het lied al drie jaar lang klaar had.

De werkelijk abominabele tekst moet veel slachtoffers hebben gemaakt, maar Hogere Cultuur wist zich snel te hergroeperen en de tegenaanval werd ingezet: 'De taalterroristen lokten met hun laffe aanslag een ware klopjacht uit, die zich [...] voornamelijk afspeelde via sociale media. De daders konden al snel aan het volk worden getoond op televisie.' Deze 'Slag bij Twitter' werd dus gewonnen door Hogere Cultuur en het lied werd op 20 april door Lagere Cultuur teruggetrokken. Paul Schnabel, de latere minister en toen al alom geacht, sprak de wijze woorden dat een lied schrijven een vak is en dat men er nu maar van af moest zien. 'Een beslissende slag van de beschaving tegen de oprukkende verloedering, al moest de machtige leeuw er even zijn klauwen voor uitslaan', aldus Geelen. 

Het verwarrende is echter dat alles erop lijkt te wijzen dat Lagere Cultuur het Koningslied van John E. na 20 april toch weer in stelling heeft kunnen brengen. Wat is er tussen 20 april en 22 april precies gebeurd? De bronnen spreken elkaar tegen, maar waarschijnlijk was de gang van zaken als volgt: 21 april ging voorbij met slechts enkele schermutselingen, waarna het Comité in de loop van maandag 22 april op basis van bezinning en de resultaten van een peiling onder het volk besloot het lied van E. definitief los te laten en te kiezen voor het bestaande volkslied, het 'Wilhelmus', dat boven de partijen stond. Een persbericht was bijna gereed toen in de late middag Lagere Cultuur een coup uitvoerde op het Binnenhof in Den Haag, destijds het centrum van de politieke macht.

Plotseling was er oploop voor de deur van het ministerie van Algemene Zaken toen een aantal auto's daar met piepende remmen halt hield en enkele figuren zich toegang verschaften tot het gebouw. Pers en publiek spoedden zich naar de toegangsdeur, waaruit even later een triomfantelijke Joop en Janine van den Ende naar buiten trad: 'There are no people who hate this song!' moet hij geroepen hebben, of woorden van gelijke strekking. Joop en Janine van den Ende was een mediamagnaat die zich tot een van de leiders van Lagere Cultuur had opgewerkt, aanvankelijk onder de naam Joop van den Ende, maar later moest men Joop en Janine van den Ende gaan zeggen. De redenen hiervoor zijn niet duidelijk.

Joop en Janine van den Ende moet tegen de aanwezige pers hebben verklaard het lied van E. toch weer in te gaan zetten omdat het een 'rete-commercieel' succes was en omdat 'het maar een lied' was. Dit 'Beleg van Den Haag' werd een succes voor Lagere Cultuur. Een van de belangrijkste aanvoerders bij de tegenaanval van Hogere Cultuur in de Slag bij Twitter was de toonaangevende columnist N. Dijkshoorn, die in het vuur van de klopjacht 'milde steniging' van John E. had bepleit. Van hem was na 21 april echter niets meer vernomen en vermoedelijk is hij dan ook door troepen van Joop en Janine van den Ende te grazen genomen.

De dreiging van een tweede aanslag met het Koningslied van John E. was na 22 april dus weer zeer reëel geworden. Dat was echter buiten de nieuwe koning Willem-Alexander gerekend. Historici zijn het erover eens dat vooral zijn oude moeder en zijn vrouw, de aanstaande Koningin Máxima, een kapitale rol hebben gespeeld in de organisatie van een tweede tegenaanval op Lagere Cultuur, die bekend zou komen te staan als het 'Koekhappersoproer'." 

Omzien naar de eenentwintigste eeuw is vanaf heden te bestellen via de chip in uw hoofd.

Zeven dagen lang (159)

14 t/m 20 april

ZONDAG PSV-Ajax 2-3
Als ik competitieplanner was, dan zou ik Ajax altijd op zondag om half één laten spelen. En zoveel mogelijk wedstrijden in de herfst. Maar ja.

MAANDAG Boston
Journaal: 'President Obama heeft een mis bijgewoond voor de slachtoffers in Boston. Daarbij vielen vier slachtoffers.'
Shit, nu ook al aanslagen bij een kerkdienst?

DINSDAG Cardiff
Cardiff City is vanavond gepromoveerd naar de Premier League. De club is in handen van Vincent Tan, een Maleisische idioot die afgelopen zomer doodleuk de clubkleuren van de Bluebirds veranderde van blauw naar rood. Want in Azië houden de mensen van de kleur rood, aldus Tan. Een deel van de supporters keerde de club - terecht - de rug toe, een ander deel - de meerderheid - bleef en bedreigde zelfs de andere groep. Tan had ook het lumineuze plan opgevat de clubnaam te veranderen in Cardiff Dragons, want in Azië... enfin, vul zelf maar aan. Gelukkig was er een slimme fan die snel voor een paar tientjes de bijbehorende domeinnaam vastlegde. Maar ja, stel dat meneer Tan zijn speeltje nu richting Europees voetbal wil dirigeren. Vanavond stonden de fans al massaal met rode sjaaltjes te zwaaien en te juichen. Waarschijnlijk krijgt hij die fans dan ook wel weer mee. Gloryhunters.

WOENSDAG Interview WA en Maxima
De media moeten teleurgesteld zijn geweest geen opvallende quotes uit de mond van Willem-Alexander te hebben kunnen optekenen, want die druktemakerij over zijn uitspraak over het ceremoniële koningschap raakt kant noch wal. Als hij had gezegd te zullen weigeren zijn handtekening te zetten als het ooit zo ver zou komen, dan was er pas nieuws geweest.

DONDERDAG Weerwoord
'When you cycled by
Here began all my dreams
The saddest thing I've ever seen.'
(The Smiths - 'Back to the Old House', 1984)
'The saddest thing I've ever seen
Were smokers outside the hospital doors.'
(The Editors - 'Smokers Outside the Hospital Doors', 2007)

VRIJDAG Taal
Als er één woord oubollig is geworden, dan is het wel 'oubollig'.

ZATERDAG Slaapmuts
In 2011 las ik elke avond een verhaal uit de Rode Zwagerman; vorig jaar een stukje uit Het Bureau en, wegens overdonderend succes, bij uitbreiding het hele oeuvre van Voskuil. Dit jaar dacht ik maar eens alle 52 romans van Simon Vestdijk op die manier te consumeren, want dat lukt alleen met een strak ritme en hoe langer je er mee wacht hoe moeilijker het wordt. 52 romans is wel veel, één per week, maar dat moest net kunnen lukken. Blijkt De vuuraanbidders al een foliant van bijbelachtige omvang te zijn...:

Lezen, lezen, lezen #33

Thierry Baudet & Michel Visser (red.), Conservatieve vooruitgang (2010), 414 blz. (****)
Voor hij zijn begeesterde boeken over de natiestaat en de EU (2012) publiceerde redigeerde Thierry Baudet in 2010, samen met Michel Visser, al een bundel over moderne conservatieve denkers die niet onopgemerkt bleef. Ik zou mezelf denk ik wel gematigd conservatief kunnen noemen. Volbloed progressief zijn in Nederland heeft vaak veel weg van achter een grote, van een helling af stuiterende sneeuwbal aanrennen om die nog een extra zet proberen te geven. De wereld verandert toch wel, en razendsnel ook; aandacht voor en verzorging van wat het waard is te behouden en verzet tegen de kwalijke elementen van de vooruitgang verdient dan extra toewijding. Toch staat conservatisme vaak in een kwade reuk. Ten onrechte, zo constateren ook de samenstellers in hun lezenswaardige en behartigenswaardige inleiding op deze bundel. Het zou 'gelijkstaan aan simpele behoudzucht, "rechts" zijn, of het tegenovergestelde zijn van "progressief".' Het conservatisme is 'veeleer een manier van kijken dan een strikte leer'. Een conservatief is zeker niet iemand 'die tegen alle verandering is, of terug wil in de tijd', dat is conservatief verwarren met 'regressief'. Of met 'reactionair', zou ik daar nog aan toe willen voegen. Dit sluit ook aan bij wat Antoine Bodar schrijft in zijn Klokkenluider van Sint Jan (2004, p. 40): 'De echte conservatief verlangt niet terug naar het verleden, als zou vroeger zonder meer alles beter zijn dan nu. Zo naïef is hij niet. De conservatief is traditionalist. Hij houdt rekening met de traditie waarin het voorgeslacht zich met het nageslacht verbindt. De conservatief kent zich als schakel in die verbinding.' Ware woorden. Conservatief staat voor een keuze voor 'een bepaalde methode van voortgaan in de tijd, een type progressie: niet met grote sprongen, maar stapje voor stapje'. Ook geloven conservatieven in het 'liefde en begrip voor het bestaande' en zijn zij sceptisch over de maakbaarheid van de samenleving: 'de condition humaine van de samenleving blijft eeuwig hetzelfde', er is sprake van een 'eeuwig menselijk tekort'. Conservatieven pleiten tot slot voor 'bescheidenheid met betrekking tot hervormingen', 'het belang van gezag voor het functioneren van een samenleving' en behoud van 'kleinschaligheid' en 'het platteland'.
In Conservatieve vooruitgang worden 20 twintigste-eeuwse denkers gepresenteerd die, ieder op hun eigen manier, hebben bijgedragen aan dit conservatieve perspectief. Daarbij zijn usual suspects als Huizinga, Ortega y Gasset, C.S. Lewis, Wilhelm Röpke en Leo Strauss, maar ook uiteenlopende figuren als Ludwig Wittgenstein, T.S. Eliot, Michael Oakeshott en de Nederlandsers Herman Dooyeweerd en W. Aalders. Ontbrekende cracks zijn Spengler en Miguel de Unamuno, maar daar staat tegenover dat ik kennismaakte met andere, voor mij onbekende filosofen. Wat voorts opvalt is dat alle twintig man zijn; zijn vrouwen niet ontvankelijk voor conservatieve ideeën? Iedere denker wordt door een andere kenner behandeld. Steeds volgt na een korte biografische schets een overzicht van de belangrijkste aspecten van zijn gedachtegoed, met als conclusie een overweging over wat nu het specifiek conservatieve van deze denker uitmaakt. Het knappe is dat de samenstellers erin geslaagd zijn de bundel een uniforme toon te geven - alleen Roger Scruton detoneert met een particuliere kritiek op progressieven -, het redigeerwerk van Baudet en Visser verdient dus alle lof. Jammer is dat soms te veel de nadruk ligt op economie en minder op een algemeen mens- en wereldbeeld. De auteurs presenteren de filosofen bovendien vaak op basis van citaten die profetisch zijn gebleken, zoals bij Ortega over de frivoliteit van de massamens die wel rechten wil maar geen plichten: 'Volgens Ortega uit die frivoliteit zich op allerlei manieren: een gebrek aan romantiek in de omgang met vrouwen, en een obsessie met het lichaam en het uiterlijk, extreme emoties rondom sporten, en een "half belachelijke en half schaamteloze" obsessie met jong zijn en jeugd'. Ook konden niet alle filosofen mijn aandacht vasthouden, maar dat is inherent aan zulke overzichtswerken. Deze kleine bezwaren mogen echter niet in de weg staan van een gunstige beoordeling. Conservatieve vooruitgang biedt een helder, nuttig en urgent overzicht van modern conservatisme en, misschien wel belangrijker nog, maakt korte metten met heersende vooroordelen over de wat het betekent om conservatief te zijn.

Tom Knipping & Iwan van Duren - Voetbal & Maffia. 'We schieten je kapot' (2012), 356 blz. (***)
De tijdschriftenmarkt kampt met sterk teruglopende advertentie-inkomsten. Johan Derksen van Voetbal International heeft echter een gat in de markt ontdekt door een eigen boekenuitgeverij te beginnen. Te midden van de bestsellende documentaires over René van der Gijp, Gert Jakobs en Andy van der Meijde, de autobiografie van Kees Jansma en de verzamelde columns van Dijkshoorn, Johan Derksen en Wilfred Genee, is de monografie Voetbal & Maffia van Tom Knipping en Iwan van Duren waarschijnlijk tegelijk de publicatie met de laagste verkoopcijfers en de hoogste impact. De twee onderzoeksjournalisten van VI hebben zich in de criminele kringen van de voetbalwereld begeven en troffen er een gigantische beerput aan. Voetbal is feitelijk nooit onschuldig vermaak geweest, maar sinds het grote geld van de commercie de sport is gaan gijzelen hebben in het kielzog criminelen, van kruimeldieven en beunhazen tot de echte zware jongens, de touwtjes langzaam maar ferm in handen genomen. Er is sprake van omkoping, corruptie, zwartgeldcircuits, witwaspraktijken en natuurlijk matchfixing, het probleem dat door Knipping en Van Duren op de agenda van de media en zelfs de politiek is gezet. In 25 hoofdstukken passeren diverse maffiose praktijken in het internationale voetbal de revue, variërend van curieus (een WK-scheidsrechter bleek ook drugssmokkelaar) tot schokkend (9 op de 10 wedstrijden in China is verkocht). Natuurlijk zijn er de bekende schandalen als de affaire-Hoytzer en de, veelal Oost-Europese, nieuwe rijken die clubs opkopen en ze tot witwasmachines omturnen. Maar ook minder bekende doch even boeiende voorbeelden zijn opgetekend, zoals de in Finland spelende Zambianen die marionetten van de gokmaffia bleken te zijn en de vele individuele spelers die hun carrière en soms ook hun leven beëindigd zagen door de krachten van de onderwereld.
Storend en soms zelfs ergerlijk is evenwel de stijl van Knipping en Van Duren. Eind 2009 brak ik al eens de staf over het pathetische taalgebruik van de heren, hun 'overdramatische formulering', zoals ik het toen, zelf ook wat overdreven, uitdrukte. Misschien liggen er literaire ambities aan ten grondslag, maar het resultaat doet toch eerder denken aan een clichématige driestuiverroman dan aan bellettrie: 'Lege kannen koffie onder een flikkerend peertje. Een asbak vol uitgedrukte peuken. Stapels papieren kriskras door de hele tot redactieruimte omgevormde garage. [...] Rechts de doorgewerkte dossiers. Links de aangeschafte wereldkaart waarin weer een paar nieuwe speldjes kunnen worden geprikt. We blazen eens uit van onze ontdekkingsreis in de sporen van de voetbalmaffia.' (326) Uitentreuren bedienen ze zich van de 'vergelijking met als', en niet altijd even functioneel. Ik heb weer eens verzuimd met het potlood in de hand te lezen, maar een paar steekproeven leveren al een treffend lijstje op:
- 'De lijntjes lopen ondergronds als oude telefoonkabels.' (15)
- 'De Aziatische ziekte waait als de vogelgriep over naar Europa.' (17)
- 'De Chinese competitie is zo betrouwbaar als een Griekse bank.' (29)
- 'Zoals zalmen de rivier opzwemmen, zoekt Schnitzler de casino's.' (67)
- 'Als paddenstoelen uit rottende grond verrijzen de vreemdste clubs.' (118)
- 'Als sprinkhanen vliegen de nieuwe rijken over het oude Europa.' (120)
- 'Als een atheïst die het licht heeft gezien gelooft hij er nu heilig in dat de wedmaffiosi [...] in het topvoetbal zijn geïnfiltreerd.' (317)
- 'Als kankercellen verspreidt zich de ziekte in het sportieve lichaam van het voetbal.' (329)
Uiteindelijk is die stilistische armoede natuurlijk ondergeschikt aan de urgentie van Voetbal & Maffia, aan het probleem dat het boek aankaart. De maffia vreet het voetbal van binnenuit kapot. Van bonden als de UEFA en de KNVB is weinig heil te verwachten, gezien de aard van de criminaliteit is het ook eerder een zaak van politiek en justitie. Alleen PvdA-parlementariër Tjeerd van Dekken bijt zich erin vast, minister Schippers heeft nog niet zo'n haast.

Raymond Gradus, George Harinck, Karin Hoentjen, Alexander van Kessel, Hans-Martien ten Napel (red.), Canon van de christendemocratie (2012), 92 blz. (****)
Dat ik de christendemocratie in principe de meest aantrekkelijke politieke ideologie vind, heb ik al eens eerder toegegeven. Het liberalisme is me te veel gefixeerd op vrijheid en individualisme, de sociaaldemocratie op radicale gelijkheid. De christendemocratie verbindt beide waarden via de norm van de broederschap of de gemeenschapszin. Dat alles in theorie natuurlijk, de praktijk is vaak weerbarstiger. Toch is de christendemocratie ook een schizofrene ideologie, waarbinnen dienstbaarheid aan de gemeenschap soms conflicteert met, of ondergeschikt wordt gemaakt aan dienstbaarheid aan een godheid. Daarbovenop komt de historisch gezien hoogst problematische combinatie van katholieken en protestanten. Dat die allesbehalve harmonieus gegroeid is komt goed naar voren in de Canon van de christendemocratie, verzorgd door een redactie van historici en politicologen. De canon bestaat uit 40 luiken. Elk luik verwijst naar een historisch moment uit de geschiedenis van de christendemocratie, met steeds op de linkerpagina een treffende afbeelding en op de rechter een driekolomstekst waarin de betreffende gebeurtenis beschreven en in een bredere context geplaatst wordt.
De canon opent met de publicatie van Ongeloof en Revolutie (1847) van Guillaume Groen van Prinsterer. Katholieke en antirevolutionaire kiesverenigingen - partijen bestonden nog niet - voeren indertijd een verschillende koers. Waren de katholieken in de prakijkt vaak conservatieven, de antirevolutionairen verzetten zich tegen zowel liberalen als conservatieven. 'Verschil en gelijkheid' zou je zo een eerste thematische lijn in deze canon kunnen noemen. Met bijvoorbeeld in 1894 de scheuring in de ARP toen Abraham Kuyper een uitbreiding van het kiesrecht wenste voor zijn 'kleine luyden', terwijl de elitaire 'dubbele namen' politieke participatie van het volk niet zo zagen zitten en zich verenigden in het CHU. Ook het voortdurende proces van aantrekking en afstoting tussen katholieken en protestanten valt hieronder, met bijvoorbeeld de kabinetscrisis van 1925 toen een amendement om het vaste gezantschap in het Vaticaan af te schaffen gesteund werd door de hervormden, tot woede van de katholieken, maar ook de befaamde 'Bergrede' van Aantjes in 1975, waarin hij het evangelie als richtsnoer voor de christendemocratische politieke bepleitte.
Een tweede lijn is het sociale en emanciperende gezicht dat de christendemocratie altijd weer heeft geprobeerd te tonen: de Arbeidswet-1889 van het kabinet-Mackay; het Christelijk-Sociaal congres en de invloed van de encycliek Rerum Novarum; de ethische politiek van Minister van Koloniën Idenburg, die met de trefwoorden 'pacificatie' en 'educatie' in de hand de inlanders wilde verheffen maar daarmee tegelijk de revolutionaire geest deed ontwaken; Marga Klompé (KVP) als eerste vrouwelijke minister in 1956; de voortrekkersrol van de christendemocraten bij de ontwikkelingshulp en Europese samenwerking; de publicatie van Nieuwe wegen, vaste waarden in 1995 van coming men Ab Klink en Jan Peter Balkenende van het WI.
Een derde lijn is dat er, het sociale gezicht ten spijt, altijd een moeizame verhouding heeft bestaan met de socialisten. De leer van 'de uiterste noodzaak' van monseigneur Nolens in 1922, die politieke samenwerking met de socialisten beperkte tot 'alleen als het echt niet anders kan', is een treffende uiting hiervan. Een ander voorbeeld is de positie van de confessionelen in het kabinet-Den Uyl, die daarin niks te zeggen hadden, en Van Agt die toen dwars ging liggen en een pas de deux met Wiegel begon, en natuurlijk het meest recente voorbeeld: de uiterst moeizame verstandhouding tussen CDA en PvdA in Balkenende-III. Het laatste luik beschrijft het beruchte formatiecongres van 2010, waarbij weer die de christendemocratie eigen lijkende januskop zich vertoonde: de helft was voor regeringsdeelname, de andere helft niet.
De gereformeerden van de ARP en hervormden van de CHU zijn altijd veel steiler in de leer geweest dan de katholieken van de KVP en voorgangers. Het CDA is en blijft een kunstmatig conglomeraat, en in tijden van crisis steekt dat steeds weer de kop op. De katholieke emancipator Schaepman zette in zijn Proeve van een program (1883) prachtig uiteen hoe het volgens hem moest: 'Deze "proeve van een program" is inderdaad niet meer dan een proeve. Het leven alleen, het historische leven met al zijn worstelingen en ontwikkelingen kan hier den vollen vorm geven'. De tekst wordt 'zoekend van toon' genoemd en bepleit pragmatische politiek die niet vertrekt vanuit bestaande aangenomen waarheden maar altijd op zoek blijft naar bijdetijdse antwoorden op eigentijdse problemen. 130 jaar later heeft die boodschap nog niets aan relevantie ingeboet.

Zeven dagen lang (158)

7 t/m 13 april

ZONDAG Vergissing
Volgens Henk Krol bevindt zijn partij 50Plus zich in de 'kleuterfase'.
Is dat niet meer iets voor de pedopartij?

MAANDAG Een-twee
Trouwen op maandag wordt steeds populairder, meldt nu.nl.
Waarschijnlijk omdat tegenwoordig veel mensen nog maar een blauwe maandag getrouwd zijn.

DINSDAG Gezonde lectuur
Rascha Peper, Maria Mosterd, Maartje Wortel, Conny Braam. De vrouwen in de Nederlandse literatuur zijn van de afdeling specerijen, groente & fruit. Het wachten is nog op Thea Bloemkool.

WOENSDAG Nee, opnieuw nog niet dood
Leo Vroman is vandaag 98 jaar geworden.
Volgend jaar weer, Leo!

DONDERDAG Tenenkrommend
Het 'Marokkanendebat' is, zoals verwacht, een fiasco geworden. Natuurlijk ging het weer over de vorm (de naam) en niet over de inhoud (de problematiek). GroenLinks deed zelfs helemaal niet mee. Is dat niet werkweigering, het verzaken van de democratische plicht?
Natuurlijk is Wilders' bijdrage ook vrijwel nihil, maar hij benoemt het probleem tenminste nog. Dat de oorzaken die hij noemt onzin en de oplossingen die hij aandraagt waanzin zijn is vers twee.
David Pinto, hoogleraar en Marokkaan, vindt de hele gang van zaken ook een gotspe: 'Er is inderdaad sprake van een Marokkanenprobleem. Je kunt het wel ontkennen, maar het is zo. Als ik bij de dokter kom omdat ik pijn in zes tenen heb, heb ik een tenenprobleem. [...] Als 65 procent van Marokkaanse jongeren met de politie in aanraking komt, is er een Marokkanenprobleem.' (bron)
De parlementariërs zijn als doktoren die staan te bekvechten of de patiënt wel een tenenprobleem heeft, en intussen slaat de wondkoorts toe en maken de zes tenen de hele patiënt zieker en zieker. Tot er op een gegeven moment een kwakzalver binnenkomt die zegt: de hele voetenpartij moet eraf, zodat ook de vier goede tenen er de dupe van worden.

VRIJDAG Eethoek
Ikea is weer in opspraak, nu omdat er elandvlees in de lasagne is gevonden. Eerder bleken de gehaktballetjes al paardenvlees te bevatten.
Lasagne, gehaktballen? Ik moet bekennen dat ik er nog nooit geweest ben, maar is de Ikea niet een meubelzaak??

ZATERDAG Syllovergisme
Peter Alliss (1931) bij BBC's Football Focus: 'None of today's footballers has a decent haircut. They have the most appalling haircuts!'
Johan Derksen (1949) in Voetbal International: de PSV-spelers droegen zondag 'oorbellen met de waarde van een modaal jaarsalaris, een hifi-koptelefoon die hen afsloot van de buitenwereld en communiceren onmogelijk maakte, en ze zaten van top tot teen onder de tatoeages, om over die lachwekkende petjes nog maar te zwijgen.'
Voorpagina De Groene Amsterdammer deze week: 'De generatiekloof bestaat niet'.

Thatcher en de crises van '80 en nu (II)

III

Twee opmerkingen uit het vorige stuk moeten worden bijgesteld, omdat ze respectievelijk achterhaald en onjuist zijn. Vandaag bereikten de sociale partners dan toch een akkoord. En inderdaad kon dat alleen tot stand komen door af te zien van enkele miljardenbesparingen en de Brusselse drieprocenteis aldus voorlopig manmoedig te negeren om de economie niet kapot te hoeven bezuinigen. Benieuwd of Van Rompuy zondag weer in Buitenhof komt vertellen dat we niks te vertellen hebben op dat punt.

Ook het slot klopte niet helemaal. Terugblikken vanuit de crisis van 2030 impliceert dat het in de tussentijd weer als vanouds goed is gegaan, impliceert de vertrouwde conjunctuurbeweging van neergang en opgang en weer neergang, enzovoort, met op lange termijn een vaste trend omhoog. Het bijzondere van de huidige crisis is echter dat deze een overgangsperiode is naar een totaal andere constellatie. We zijn op onze grenzen gestuit, naar het schijnt.

Pessimisme is niet goed voor de economie, maar je wordt vanzelf somber als je het nieuws van de dag volgt. Neem vandaag. Vliegtuigen die vanaf de grond kunnen worden gehackt; lekke internetmodems; die verschrikkelijke 'dDos'-aanvallen. Digitale bedreigingen, die duidelijk maken dat we veel te afhankelijk zijn geworden van computers en virtuele systemen die we nauwelijks nog in de hand hebben. Het Nibud roept zelfs op contant geld in huis te halen. Nog niet zo lang geleden werd vrolijk voorspeld dat het nu echt niet meer lang zou duren voor het fysieke geld verdwenen zal zijn en er alleen nog digitaal geld bestaat en we alles met onze smartfoons betalen. Tel uit je winst.

En natuurlijk is ook ons zorgenkind de euro niet uit het nieuws weg te slaan. De molensteen van de Europese eenwording. Ooit bedacht vanuit het ideaal van 'nooit meer oorlog'. Terwijl in glazen torens de eenwording werd geregeld bleef het daarbuiten decennialang pais en vree, nu is de Europese munt nauwelijks tien jaar in omloop of de pleuris breekt uit. De Duitse premier wordt de nieuwe Hitler genoemd en bijna zeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog valt zelfs het nooit meer voor mogelijk geachte woord 'herstelbetalingen'. Tel uit je winst.

Probeer dan maar eens door te arbeiden aan je toekomst alsof er niks aan de hand is.

IV

Het verslag van de Raad van State dat deze week verscheen, spreekt boekdelen. Het gebiedt de politieke leiders het volk duidelijk te maken dat de versobering van de verzorgingsstaat geen kwestie van aan de laagconjunctuur aangepaste maatregelen is, maar een verandering van blijvende aard betekent: het wordt nog heel lang alleen maar minder en daarna wordt het niet meer veel beter. Zoals Dijkshoorn al terecht opmerkte in de Volkskrant: 'Je moet als overheid uitstralen dat niet alles kan. Geluk is niet te koop, hoe belegen dat ook klinkt.'

Probleem is natuurlijk dat dit niet slechts een kwestie is van duidelijkheid verschaffen, van informeren, maar een hele mentaliteitsverandering vergt. We zijn geluk en welvaart immers als de norm gaan zien, als recht dat we kunnen opeisen, iets wat je redelijkerwijs mag verwachten te verwerven. Ik merk het in mijn omgeving, ook bij de vorige generatie, die nog steeds veronderstelt dat het ooit weer wordt zoals voor deze crisis. Dat het een normale verwachting is dat je ooit een huis zult kopen met tonnen geleend geld. Dijkshoorn: 'Ik woon in een nieuwbouwwijk, waar ik een huis huur. Om mij heen zijn er veel koopwoningen. Met open mond loop ik er rond. Waar halen de mensen het vandaan? [...] Het is niet: ik ben blij dat ik een kamer heb en goed kan leven. [...] Blinde ambitie. Ik heb nog nooit zoveel teleurgestelde mensen van 28 gezien als nu.'

De laatste dagen zijn we doodgegooid met anekdotes over Thatcher. Die me het meest is bijgebleven is dat ze erop stond elke dag zelf te koken voor haar man Denis en zichzelf. Dat is dan toch de ingebouwde huisvrouw die zich niet verloochent. Het deed me ergens denken aan wat Ad van Liempt in De Oorlog (2009) schrijft over de Hongerwinter: die is alleen niet fataal geworden door 'de ongekende inspanningen en inventiviteit van de Nederlandse huisvrouw'. (200)

Misschien is dat wel wat me meer dan ooit nodig hebben: de huisvrouwenmentaliteit, die de oude deugd van op het huishoudboekje passen combineert met een gezonde werkethiek en afzien van ambitie. Niet lullen maar poetsen, tevreden zijn met wat je hebt. Wij moeten allemaal huisvrouw worden.

Thatcher en de crises van '80 en nu

I

Aan het overlijden van Margaret Thatcher lijkt een cynische timing van de Tijdgeest ten grondslag te liggen. De vrouw wier naam altijd verbonden zal blijven aan de diepe economische crisis, bittere werkloosheid en keiharde maatregelen van de jaren '80 overlijdt immers precies dertig jaar later in een tijd dat men opnieuw zucht onder economische neergang, massaontslagen en pijnlijke besparingen.

De huidige crisis, zo wordt her en der geconstateerd, heeft het niveau van de jaren '80 bereikt. De werkloosheid is het hoogst sinds 1984, het consumentenvertrouwen even laag als het dieptepunt van 1982, de koopkracht daalt al meer jaren op rij dan in de jaren '80 het geval was. Thatcher, Reagan in Amerika, bij ons Ruud Lubbers, voerden in de jaren '80 een 'no nonsens'-beleid met ingrijpende bezuinigingen en hervormingen. Ook nu moeten Cameron, Obama, Rutte vele miljarden besparen. Er is veel discussie over de gevolgen van deze harde bezuinigingen. Het begrotingstekort moet worden teruggedrongen, zoveel is zeker, maar tegelijk moet de economie gestimuleerd worden. 'Kapotbezuinigen' is een woord dat nogal eens valt.

De rol van 'Brussel' is tegelijk fascinerend en beangstigend. De 'drieprocentnorm' is een heilige graal geworden waarvoor iedere Europese ridder vanuit het Brusselse kasteel eropuit gestuurd wordt, maar die menigeen tot de ondergang drijft. ING berekende vorig jaar dat met 'reguliere' bezuinigingen de economische groei 1% zou bedragen, maar dat wanneer, om de Brusselse drieprocentnorm te halen, hardere bezuinigingen zouden volgen, de groei zou ombuigen tot een krimp van 1,5%. Moeten we die drieprocentnorm dan niet eerder zien als een soort Gouden Standaard, zoals in de jaren '30, die als object van blindstaren de crisis eerder zal verhevigen en verlengen dan verzachten en verkorten? Daar zou ik de televisie-economen weleens over willen horen.

De Grote Bezuinigers van de jaren '80 worden de huidige leiders regelmatig ten voorbeeld gesteld. Feit is dat Thatcher, Reagan, Lubbers met hun beleid uiteindelijk konden meeliften op een aantrekkende wereldeconomie. Ik vraag me dan af of er een volgorde is: trok die aan vanwege de bezuinigingen? Of konden de bezuinigingen alleen maar succesvol zijn omdat de wereldeconomie het beleid wind in de zeilen gaf? Een tweede geluk van Lubbers was het sociaal akkoord van Wassenaar. Ook nu zijn de sociale partners in onderhandeling. Bij monde van werkgeversbestuurder Ed Nijpels is al publiek geworden dat een akkoord er dit keer niet in zit als het kabinet vast blijft houden aan de drieprocentnorm.

II

Ik heb de crisis van de jaren '80 natuurlijk niet bewust meegemaakt, maar het beeld dat ik ervan heb is dat van een donkere, sombere tijd, met 'uitzichtloosheid' als sleutelwoord. Dat komt vooral door de culturele beelden en verhalen die er over die periode zijn overgeleverd, het cultureel collectief geheugen. In de literatuur De man die werk vond (1985) van Herman Brusselmans, een indringende roman waarin de ellende van elke bladzijde afdruipt.

Voetbalgeschiedenis niet te vergeten. De verhalen en zeker ook de foto's. De 'dark eighties' van het voetbal. Nergens zijn voetbal en politiek zo verstrengeld als in Groot-Brittannië. Thatchers maatregelen - vooral het sluiten van de mijnen - maakten veel slachtoffers in de working class, waaruit traditioneel de meeste voetbalsupporters gerekruteerd worden. Vooral Yorkshire, Liverpool en omstreken, Schotland en Wales liepen littekens voor het leven op. Het hooliganisme tierde welig, en werd zelfs een voorpost in het verzet tegen het regeringsbeleid. 'We're havin' a party when Thatcher dies' is een beruchte leus uit die tijd. Vandaag werd inderdaad op verschillende plaatsen het overlijden van Thatcher 'gevierd'.

En natuurlijk de muziek. De klanken van Joy Division, The Smiths waaruit de hopeloosheid opstijgt, maar zeker ook bepaalde liedjes die met hun teksten voor mij een tijdsbeeld neerzetten: 'Telegraph Road' (1982) van Dire Straits uit Thatchers Engeland, en 'My Hometown' (1985) van Bruce Springsteen uit Reagans Amerika, met gelijkaardige, diepe indruk makende regels, respectievelijk 'I used to like to go to work but they shut it down / I got a right to go to work but there's no work here to be found' en 'Main Street's whitewashed windows and vacant stores / Seems like there ain't nobody wants to come down here no more / They're closing down the textile mill across the railroad tracks / Foreman says these jobs are going boys and they aint coming back'.

De zware doem die over dat alles hangt, dat is voor mij de jaren '80. Hoewel de huidige crisis dus gelijkgesteld wordt aan die van de jaren '80 heb ik niet direct het idee dat de sfeer in het land en elders even naargeestig is als toen, althans niet zichtbaar. Terwijl de tekenen des tijds er toch zijn: overal gaan bedrijven op de fles, belanden mensen op straat, komen jongeren massaal niet aan de bak. Wat doet de 'cultuur' daarmee? Worden er nu ook weer liedjes gemaakt, boeken geschreven, die later als schetsen van een tijdsbeeld, van de crisis van deze jaren zullen worden gecanoniseerd? Misschien kunnen we daar pas antwoord op geven tijdens de crisisjaren van 2030.

Zeven dagen lang (157)

31 maart t/m 6 april

ZONDAG Dunno
Het werk van Nescio is vorige maand in Engelse vertaling verschenen onder de titel Amsterdam Stories (vertaling Damion Searls). Die titelkeuze is wel begrijpelijk, dat 'Amsterdam' is aantrekkelijker dan The parasite and other stories of zo, en moet natuurlijk de in Nederland geïnteresseerde buitenlandse lezers lokken. Toch is het daarmee ook een beetje een misleidende titel voor de potentiële lezer/toerist. Het Amsterdam van Nescio is immers het Amsterdam van honderd jaar geleden en dat lijkt in de verste verte niet op het Amsterdam van nu. In de verhalen van Nescio is het eerder een gemoedelijk, slaperig dorp vol burgerheertjes, nog niet de van drugstoeristen vergeven stad van vandaag de dag.
Toch is er één overeenkomst. In Dichtertje schrijft Nescio over de gevallen vrouw Dora: 'haar baas kent haar geschiedenis en veracht haar niet, integendeel. Wat iets heel bizonders is voor een Rotterdammer. En ik denk dat om dezen éénen man deze wanstaltige stad mogelijk nog gespaard zal blijven op den grooten dag. Wat weer een nadeel is.'
Zulk hoofdstedelijk dedain ten opzichte van de havenstad is heel modern.

MAANDAG Koningslied
Dat gedoe rond het Koningslied is behoorlijk verwarrend. Als ik het goed begrepen heb moest het toch een lied worden voor de Koning? Toch niet voor het volk? De Koninklijke familie houdt nota bene van ballet en klassieke muziek en zo. En dan moeten ze straks naar trieste sms-artiesten als Jim Bakkum en Lisa Lois gaan zitten luisteren?
Het begint al met de 'componist': John Ewbank, de geblondeerde Gepetto achter de trommelvliesterrorist M. Borsato. En dan de 'tekstschrijvers': Guus Meeuwis, Acda & De Munnik en Daphne Deckers. Waarom, Thomas Acda en Paul de Munnik, waarom? Jullie, scheppers van prachtige liedteksten als 'Als het vuur gedoofd is' en 'Vandaag ben ik gaan lopen', waarom collaboreren met Guus 'met zonder jas' Meeuwis? En trouwens: wat heeft Daphne Deckers eigenlijk met liedjes schrijven? Ach ja, manlief Krajicek zit ook in het comité, en ze acteerde in Borsato's videoclips...
Het lied moet naar verluidt 'het wij-gevoel' uitstralen, nou dan weet ik al een geschikte titel: 'Ons kent ons'.
Update vrijdag: Ja hoor! Borsato gaat ook meezingen met het Koningslied. Je verwacht het niet.

DINSDAG Toch ook wel schitterend, ja
SC Veendam is definitief voltooid verleden tijd. Waardoor TOP ineens gigantisch stijgt op de ranglijst, niet omdat we er nu punten bij krijgen, maar omdat we er geen kwijt raken. Zoals Is Ook Schitterend immers al terecht constateerde in de hit 'Voltooid verleden tijd' : 'Wat je niet hebt gehad, raak je ook niet kwijt'.
Overigens bleken de veenkolonialen veel minder geld ingezameld te hebben dan ze de afgelopen dagen als tussenstand noemden. Zelfs met de reddingsactie probeerden ze de boel nog te belazeren...

WOENSDAG Hoofd & Schouders
Ik heb lang niet begrepen waarom José Mourinho zijn topkeeper Iker Casillas op de bank zette, maar nu snap ik het volkomen: José wist natuurlijk dat Casillas te zien zou gaan zijn in de meest debiele televisiereclame ooit vertoond.

DONDERDAG Schok
Veronica kondigt voor morgenavond de 'Eddie Murphy Tribute Night' aan.
Gek, ik wist niet eens dat-ie dood was.

VRIJDAG Max
Max Westerman publiceert in de Volkskrant een opinieartikel: 'Het is 2013. Hoog tijd om eens op te houden met de monarchie.'
Max wil dat we een republiek worden en een president kunnen kiezen, net als in Amerika, want die erfelijke monarchie van ons kan echt niet meer: 'Hoe is het toch mogelijk dat de Nederlanders de lat zo laag blijven leggen voor hun democratie?' vraagt hij zich vertwijfeld af. Volgens mij haalt Max basale zaken door elkaar. Want wat hanteert hij in feite als impliciet uitgangspunt? Dat Beatrix bij ons is wat Obama in Amerika is. Maar dat is natuurlijk Rutte!
Zijn kritiek zou alleen hout snijden als de monarch hier de regeermacht zou hebben. Nederland is als democratie echter een constitutionele monarchie, waar het parlement de macht heeft en de monarch er alleen ceremonieel en symbolisch is. Dat is toch basiskennis?
Hij probeert ook een geschiedenislesje te geven, Max, om onze republikeinse wortels bloot te leggen. 'Laten we ook niet vergeten dat Nederland historisch gezien meestal een republiek is geweest [...] Na de nederlaag van Napoleon in 1813 hebben de grootmachten die Europa opnieuw indeelden, Holland echter een monarchie opgedrongen. De Oranjes, die al heel lang een belangrijke rol in de geschiedenis van het land hadden gespeeld, eisten gretig de troon op.'
Ja, en in 1848 kwam Thorbecke met zijn Grondwet en werd ons land een echte parlementaire democratie en het koningschap ceremonieel, wat het nu al ruim honderdvijftig jaar is. Maar dat vertelt Max er niet achteraan.
Er zijn vele redenen te bedenken om kritisch te zijn op de monarchie - de kosten, de privileges, de informele invloed, Marco Borsato als zanger van het Koningslied -, maar tot zulke elementaire onzin moet de Volkskrant zich niet verlagen.

ZATERDAG Meer Mourinho
De BBC wordt bij mij standaard ondertiteld en ik heb nog niet ontdekt hoe ik dat kan uitschakelen. Heel vervelend, maar soms levert het wel iets leuks op. Vandaag toont Dan Walker in Football Focus enkele museumstukken uit het National Football Museum in Manchester. Daarbij ook een jas die José Mourinho, zichzelf 'the Special One' noemende, ooit aan het museum schonk. Walker: 'A very special coat from the Special One'. De ondertitelaar van dienst maakt ervan: 'A very special coat from the social one'.
Opper-aso Mourinho als 'the social one'... Zou David Miliband hebben zitten ondertitelen?

Mensje van Keulen - Liefde heeft geen hersens

Mensje van Keulen - Liefde heeft geen hersens. Atlas (2012), 190 blz.

Het vorige boek van Mensje van Keulen, de verhalenbundel Een goed verhaal (2009), bereikte de shortlist van de Libris Literatuurprijs 2010. Ik vond dat een uitstekende bundel, met zes spannende, beklemmende en goed geschreven verhalen, maar de prijs ging uiteindelijk naar een ander werk. Van Keulens jongste titel, de roman Liefde heeft geen hersens, is nu genomineerd voor de AKO Literatuurprijs 2012. Van dit werk ben ik veel minder onder de indruk. Het zal de prijs dus wel winnen.

Hoofdpersoon van Liefde heeft geen hersens is Romy, een weduwe die als gastvrouwe op een begraafplaats werkt, een moeizame relatie met haar zoon en dochter onderhoudt, en op een ochtend haar buurvrouw Irma dood in haar stoel aantreft. Ze verdenkt haar zoon Cristian van een roofoverval. De huismeester, Harro, verdenkt op zijn beurt Romy, maar omdat hij een oogje op haar heeft houdt hij zijn vermoeden voor zichzelf. De gebeurtenissen worden afwisselend door de ogen van Romy en Harro beschreven.

Alles speelt zich af in milieus aan de rafelranden van de maatschappij, een rauwe werkelijkheid waar Van Keulen doorgaans wel raad mee weet. Wat me gaandeweg de roman echter ging tegenstaan was de extreem clichématige typering van de nevenpersonages. Romy's zoon is een jonge kunstenaar; zij betrapt hem dan ook met een andere jongen in bed. Irma's enige goede kennis was een oude balletdanser; hij praat dan ook als een fladdernicht en begint haast elke zin met 'Kind'. Romy's bovenbuurman is getatoeëerd; hij gedraagt zich dan ook onbeschoft en onbeschaafd. Enzovoort. Deze personages zijn types, stereotypen, geen karakters.

Vreemd is ook de manier waarop de moeder van Harro wordt neergezet: enerzijds als een klagend kreng, xenofoob, onredelijk en hooghartig, anderzijds als een literatuur lezende dame die soms zinnige maatschappijkritiek levert, bijvoorbeeld over moslima's met hoofddoekjes. Recent, bijvoorbeeld rond de kwesties van Hema en Albert Heijn die geen personeel met hoofddoek wensten, hoor je regelmatig een wijsneus opmerken dat Nederlandse vrouwen toch vroeger ook een hoofddoekje droegen. Dat is dan het nieuwste 'argument' van de vaderlandse dhimmi's die denken daarmee Wilders' krankzinnige voorstel voor een 'kopvoddentaks' te hebben weerlegd en zichzelf als deugend mens te hebben bewezen. Waarmee de discussie, wederom, is doodgeslagen. Alsof de enige twee opties in dit debat bekrompen vuilspuiterij en radicaal cultuurrelativisme zijn. En dat terwijl het argument welbeschouwd ook grote onzin is, zoals Harro's moeder laat zien:

'Ik weet wel dat vrouwen hier er een droegen, tegen de kou en als je naar de kerk ging of van de kapper kwam, maar die sjaaltjes zaten nooit zo raar strak, helemaal over je voorhoofd, en in de zomer, geloof me, was er niet één vrouw die er zelfs maar over dacht om zo'n ding om te knopen.' (65-66)

Geen speld tussen te krijgen. Ik kan dit niet anders lezen dan als de opvatting van de schrijfster zelf. Die zal echter zijn teruggeschrokken voor de consequenties, voor het hokje waar je meteen in geduwd wordt als je zoiets probeert in te brengen, en ze heeft de redenering dan maar geparkeerd in het grillige betoog van een verder dubieus personage. Jammer.

Ook de opbouw van de roman is wankel. De monoloog van de balletdanser is veel te lang, en het middengedeelte bevat een weergave van de gesprekken die nabestaanden tijdens een koffietafel voeren, oeverloos geroddel waar geen eind aan lijkt te komen en bovendien niet of nauwelijks functioneel voor de plot. Wel sterk is het wisselende perspectief, dat de onbepaaldheid en onbestemdheid van menselijke vermoedens en verlangens mooi in de verf zet, en het whodunnit-aspect, dat ervoor zorgt dat de roman tot het einde toe enige spanning behoudt, maar de leeservaring is al met al toch wat onbevredigend.

*****

Huichelarij en hypocrisie

Het definitieve faillissement van SC Veendam beschouw ik in de eerste plaats als gerechtigheid. Vergelding en genoegdoening voor het leed aangedaan in 2010. Dat neemt niet weg dat ik het voor de fans van de veenkolonialen verschrikkelijk vind en het verder ook zeer betreur dat die mooie eerste divisie weer verder gedecimeerd is. Ook vind ik enige piëteit betrachten wel op zijn plaats nu de patiënt is overleden. Dus niet zoals de KNVB vandaag deed dolenthousiast met wilde toekomstplannen komen terwijl het (veen)lijk nog warm is.

Bij monde van 'manager competitiezaken' Gijs de Jong wil de bond nu vaart maken met de entree van beloftenteams in de eerste divisie. Daar zit werkelijk niemand op te wachten. Niemand, behalve de KNVB: 'Dit is al jaren een wens van ons', aldus De Jong, daarmee de verborgen agenda van de bond prijsgevend. Haarlem, RBC, AGOVV en Veendam, hun ondergang kwam de KNVB allesbehalve slecht uit, want hoe minder traditieclubs er over blijven, hoe meer ruimte er is voor de reserves van de topclubs.

Behalve dat geen enkele supporter zit te wachten op wedstrijden tegen tweede elftallen - Jong Ajax-uit, geweldig! pfff... - zorgen ze ook voor competitievervuiling. Spelers die in het weekend niet in het eerste hebben gespeeld draaien hun wedstrijdjes nu op maandag af in het tweede. Dat zijn echter nooit dezelfden; clubs laten bijvoorbeeld topspelers die van een blessure terugkeren ritme opdoen bij de beloften. De beloftenteams mogen ook niet promoveren, zijn dus feitelijk niet competitief, maar ze hebben wel een grote invloed op het competitieverloop. Maar ja, de KNVB is er alleen maar voor de topclubs, daar hebben we al genoeg pijnlijke voorbeelden van gezien.

Oud-voorzitter Henk Kesler misdroeg zich in 2008 al op schandelijke wijze door te stellen dat FC Eindhoven zichzelf maar beter kon opheffen. Een jaar later trok hij de licentie van Fortuna Sittard in; de rechter moest er aan te pas komen om Kesler terug te fluiten. En dat is dan de voetbalbond die er hoort te zijn om de belangen van de clubs te behartigen... Gijs de Jong heeft zijn mond nu blijkbaar voorbij gepraat, want zijn uitspraken stonden nog niet online of de huidige voorzitter Bert van Oostveen haastte zich te melden dat 'het wegvallen van Veendam een groot verlies voor het Nederlandse voetbal' betekent. Ja ja....

Huichelarij ten top.

Daar hebben we deze week meer staaltjes van gezien in het voetbalwereldje. De ophef rond de aanstelling van Paolo di Canio als manager van Sunderland is wel het meest frustrerende voorbeeld. Het Italiaanse enfant terrible heeft zich in een grijs verleden een sympathisant van het Italiaanse fascisme genoemd, en om in het gevlij te komen bij de supporters van zijn toenmalige club Lazio bracht hij ooit de fascistengroet. De vice-voorzitter van Sunderland, de vooraanstaande Labour-politicus David Miliband, is nu opgestapt vanwege Di Canio. Ook bij VI spraken ze er maandag schande van. Johan Derksen vond dat die man geen trainer zou mogen zijn in Engeland.

Wat verzwegen wordt is dat Di Canio ook een sieraad voor de sport is. In 2001 kreeg hij een Fair Play Award, en zelden was die zo verdiend. In dienst van West Ham United speelde Di Canio in december 2000 tegen Everton toen de keeper van de tegenstander bij een poging op de rand van het strafschopgebied de bal weg te werken door zijn knie ging en geblesseerd bleef liggen. De scheidsrechter floot niet af, Di Canio zag een voorzet op zich afkomen, hij hoefde de bal alleen nog maar in het lege doel te koppen, maar hij verkoos het leder met de handen te vangen en legde zo letterlijk eigenhandig het spel stil (VIDEO). Sportiviteit in optima forma; daar kan de KNVB nog een puntje aan zuigen met zijn wereldvreemde 'Respect'-campagne.

Eerder dit seizoen liet Di Canio, in zijn functie van manager van Swindon Town, opnieuw op hartverwarmende wijze van zich horen. Het veld van Swindon was ondergesneeuwd en de match tegen Shrewsbury Town leek te worden afgelast. Di Canio trommelde echter honderden supporters op om het veld sneeuwvrij te maken en voor iedereen kocht hij pizza's. De foto's van de huizenhoge stapels pizzadozen waren een internethit. Ik weet niet hoe Miliband zijn socialisme invult, maar hij kan alvast een voorbeeld nemen aan Di Canio.

Natuurlijk blijft dat aanschurken tegen het Italiaanse fascisme als laakbare eigenschap overeind, en men moet ook zelf weten of hij dat in de praktijk zwaarder vindt wegen dan Di Canio's goede kant. Het gaat me dan ook vooral om het opportunisme en de inconsequentie van de huidige reacties: toen Di Canio de afgelopen twee seizoenen manager van Swindon Town was heb ik niemand gehoord, ook Derksen niet, over de schandelijkheid van die aanstelling. Maar nu hij naar Sunderland gaat is het opeens wel een probleem. Ik zie niet in waarom een vermeende fascist wel in League One zou mogen coachen maar niet in de Premier League.

Hypocrisie ten top.