woensdag 11 juli 2007

De literaire beterweter #3

Aflevering 1 - Aflevering 2

Ondanks de tentamens en de werkstukken heb ik toch weer tijd vrijgemaakt om voor eigen plezier te lezen. Daarom vandaag deel drie van de literaire beterweter, de rubriek met puntige, ultrakorte recensies.


Marek van der Jagt - De geschiedenis van mijn kaalheid Van der Jagt is Arnon Grunberg en ik was dan ook vooral op zoek naar het waarom van dit pseudoniem. Waarin verschilde dit boek van de Grunbergromans? Ik zocht en vond niet. De stijl, de personages, de thematiek: Grunbergiaans. De plot was verder vrij saai, met thematisch een anticlimax: de kaalheid uit de titel wordt in enkele pagina's afgehandeld. Eenzaam hoogtepunt: de scène bij de hoofdpersoon op zijn kamer met zijn broer en twee Luxemburgse meisjes. Tragikomisch tot en met. [**]

Kees 't Hart - Vitrines Origineel debuut van deze SC Heerenveen-hooligan. Drie fragmentarische verhalen waarin tijdens het lezen weinig tot niets lijkt te gebeuren. De lezer speelt een belangrijke rol, want hij moet na afloop uit de troebele, niet-chronologische gegevens een plot reconstrueren. Thematisch waren de eerste twee verhalen helaas te saai. De derde - over een letterkundig onderzoek naar 'De Wolken' van Nijhoff - was wel de moeite waard. [***]

Geert Mak - De brug Boekenweekgeschenk 2007. Maar wat is dit voor soort literatuur? Ís het wel literatuur? Dat is het twijfelachtige van Mak: zijn boeken zijn geen fictie te noemen, maar gaan wel voor literatuur door. Journalistieke reportage of non-fictie zijn passender predicaten. Dit boekje is een korte reportage over enkele verkopers in Istanbul en is daarmee ongeschikt als boekenweekgeschenk. Verder is Mak natuurlijk een type van links lullen en rechts vullen die daar nog glansrijk mee weg komt ook. [**]

Guus Kuijer - Eend voor eend Ontzettend leuk kinderboek, mijn favoriet uit de lijst die ik voor het vak Jeugdliteratuur heb gelezen. Kuijer weet de leefwereld van de eenden overtuigend en meeslepend neer te zetten. Door zijn enerzijds 'biologische' en anderzijdse romaneske invalshoek is dit boek zowel leerzaam als spannend. Als ik van het station naar huis fiets, kom ik altijd langs een sloot waar sinds de lente een stel eenden zit. Ik kijk nu met andere ogen naar hen. Dankzij Kuijer. [*****]

Harry Mulisch - De elementen Een van de mooiste verhalen van Mulisch. Zijn verteltrant is hier bijna tot perfectie ontwikkeld. Het verhaal is overdadig qua gebeurtenissen, maar nooit té. Het einde is bovendien bijzonder en verrassend. Wat me vooral aanspreekt is het grote aantal aan mooie vergelijkingen en scherpzinnige ideeën. [*****]

K.Schippers - Waar was je nou Het komt zelden voor dat ik een boek niet uitlees. Ook al is het saai, ik vind meestal wel de discipline om vol te houden. Maar bij dit boek moest ik halverwege toch echt afhaken. Schippers' vakmanschap is evident, maar ik kwam er niet doorheen. Misschien omdat ik steeds moest terugbladeren om het verhaal te blijven volgen, misschien lag de stijl me gewoon niet. Ik zal het zeker nog eens proberen, maar nu even niet. [**]

Erwin Mortier - Alle dagen samen Mortier verklaarde na zijn impliciete trilogie met steeds een klein jongetje in de hoofdrol klaar te zijn met dit procédé. Hij kondigde meteen een epos aan. Onverwachts verscheen ineens deze novelle waarin we opnieuw door de ogen van een klein manneke kijken. De familie is weer typisch Vlaams en dat bevalt me altijd wel. Ontroerend is hoe het jochie 's nachts probeert woorden te vinden voor zaken en deze te onthouden, totdat de slaap hem overmant en hij alles weer kwijtraakt. Aardig intermezzo dat het wachten op het epos verzacht. [***]

Jan Wolkers - Terug naar Oegstgeest Ontroerend mooi, sterk autobiografisch getint relaas over een jeugd in een gereformeerde omgeving en het ontknoppen van een artist as a young man. Vooral de manier waarop de 'ik' terugkijkt op de relatie met zijn broer en het verwerken van diens sterven sprak me persoonlijk erg aan. Met Een vlucht regenwulpen is dit de tweede grote 'op zoek naar de verloren gereformeerde tijd'-roman. Knielen op een bed violen schijnt het derde meesterwerk op dit gebied te zijn, maar dat moet ik nog lezen. [****]

Joost Zwagerman - Gimmick! Hier smokkel ik even. Dit boek heb ik namelijk al wat langer geleden gelezen. Zwagerman is een echte vakman in de poëzie en hij ontpopt zich ook als een scherp essayist en commentator in velerlei programma's op radio en tv. Zwagerman heeft op relatief jonge leeftijd bijkans de ganse wereldliteratuur gelezen, maar valt met zijn eigen romanschrijverij door de mand. De antihelden in Gimmick! worden maar niet geloofwaardig, blijven van bordkarton. [**]

Niels 't Hooft - Toiletten Sterk debuut. 't Hooft kende ik als gamesjournalist en ik was vooraf sceptisch over zijn literaire escapade. Maar Toiletten heeft me positief verrast. 't Hooft weet een treffende, emotionele sfeer op te roepen. Hoewel soms wankel van vorm, werd ik soms ook positief geraakt door enkele prachtige, rake zinnen. De manier waarop de jongen zijn op videogames gebaseerde fantasiewereld en de echte wereld van de eerste liefde en alle ongemakken die daar bij horen combineert ontlokte me regelmatig een glimlach. [****]

3 opmerkingen:

Jeroen Dera zei

* Knielen op een bed violen: lézen! Terug naar Oegstgeest is inderdaad een erg goed boek; Een vlucht regenwulpen vind ik persoonlijk niet om door te komen.
* Sinds wanneer is Zwagerman een vakman in de poëzie? =P Daar zijn wij het niet met elkaar eens, geloof ik!
* K. Schippers moet gewoon gedichten schrijven, daar is hij goed in. 'De koe' is wat mij betreft het sterkste nonsensicale gedicht uit onze vaderlandse letterkunde. Ik was erg bang dat 'Waar was je nou?' dit jaar gebruikt zou worden voor het boekprogramma tijdens de introductie in augustus, aangezien we vorig jaar 'Specht en zoon' hadden en het jaar daarvoor 'Een schitterend gebrek'. U ziet het rijtje. Gelukkig mogen we 'Joe Speedboot' lezen =)
* Wat 'De elementen' betreft: is dat niet dat boek waarin Mulisch de lezer zegt dat hij net zo goed kan stoppen met lezen omdat het te ingewikkeld wordt? Of is dat 'De procedure'? (Of was het toch iets anders?) Het feit dat ik dat niet weet, stelt me denk ik lijnrecht tegenover jou wat betreft meneer Mulisch ;)

Marc van Zoggel zei

Ik vind Zwagermans poëzie ook niet mooi of zo, maar een werk als 'Roeshoofd hemelt' getuigt wel van vakmanschap dacht ik. Al ben jij de echte poëziekenner van ons twee.

W.b. Mulisch: hij zegt hier niet dat de lezer moet stoppen met lezen (misschien in 'De procedure', maar die moet ik nog lezen), maar speelt wel een leuk literair spel. De lezer is zowel lezer als hoofdpersoon en de auteur speelt met dat gegeven door verschillende mogelijkheden voor te stellen en steeds te reflecteren op de mogelijke ervaringen van de lezer.
Dat je Mulisch niet hoog hebt zitten, is geen verrassing. Dat hebben de meeste mensen niet ;)

Jeroen Dera zei

Niet hoog zitten is een groot woord, want ik vind zijn werk wel degelijk de moeite waard om te lezen. Ik ken echter betere auteurs ;)