Drie keer had Jeroen Pauw de voorbije weken een dubieus sujet te gast. Eerst was daar Youness Ouaali, officieel de woordvoerder van een humanitaire hulporganisatie maar toch vooral in het nieuws als geflipte moslimradicaal. Een paar dagen later zat Edwin Utrecht, een van de gezichten van Pegida, aan tafel te glunderen in zijn Stone Island-trui. En gisteren mocht zelfs Constant Kusters, sinds mensenheugenis voorman van de extreemrechtse NVU, aanschuiven.
Waarom opeens die stortvloed aan extremisten op de late avond? Was wéér Peter R. de Vries om budgettaire redenen niet haalbaar? Deze marginalen waren natuurlijk dolblij dat ze een keer hun zegje mochten komen doen en deden het pro deo...
Zonder gekheid, waarom? Ter verdediging van Pauw: drie keer was er een concrete aanleiding. Ouaali had op Facebook een oproep geplaatst om Israëlische toeristen 'total loss te slaan', als wraakactie voor weer een succesvol geëlimineerde Palestijnse messentrekker. Utrecht had in Utrecht gesproken op de anti-islamdemonstratie die uit de hand was gelopen door een confrontatie met extreemlinks gespuis. En Kusters kwam commentaar geven op het bericht dat leden van zijn NVU door het hele land inspraakavonden over vluchtelingenopvang afreizen, als een soort rondtrekkend circus-Kusters.
De discussie laaide op of zulke figuren wel een podium moeten krijgen. Sywert van Lienden, hier in het verleden vaak op de korrel genomen maar inmiddels iemand die vaak verstandige dingen zegt, ageerde bijvoorbeeld fel. Over Ouaali: 'Primetime antisemitisme op televisie bij Pauw. Het wordt steeds gekker, deze tijd.' Over Utrecht: 'Pauw doet het nog eens dunnetjes over. Weer een extremist krijgt vol het podium en een zachte behandeling. Het normaliseren gaat door.' En over Kusters: 'En vanavond bij Pauw een nieuwe aflevering met neonazi Kusters. Na antisemiet en gewelddadige oproerkraaier een nieuw hoofdstuk. Gekte.'
Ook Theodor Holman riep in zijn Parool-column op om idioten te weren uit de media: 'Je moet helemaal niet met zulke mensen converseren! Je moet ze zeker niet de illusie geven dat ze een podium kunnen krijgen. [...] Daarom moet Jeroen Pauw in zijn programma ook geen antisemitische schurk aan het woord laten die op Facebook schreef dat er op Israëlische toeristen eens flink moest worden losgegaan. Het in beeld brengen van zo'n schoft geeft hem status, misplaatste aandacht, een podium waarop hij niet thuishoort.'
Begrijpelijke reacties, maar het is de vraag of het uiteindelijk verstandig is om zulke mensen dood te zwijgen. Ik denk dat dit ook averechts kan werken. In de eerste plaats moet je ze zeker niet gaan verbieden hun gedachtegoed over het voetlicht te brengen. Laat ze maar begaan, dan weten wij tenminste welke gekken er zoal rondlopen, hoe hun denkbeelden eruit zien en uit welke onvoorziene hoeken het eventuele gevaar voor de samenleving komt. Ze mogen vooral niet de kans krijgen vanuit hun isolement een underdogpositie te cultiveren waar ze sterker van worden.
Alles wat je aandacht geeft groeit, zo wil het adagium. Maar wat je negeert kan eveneens de kans krijgen te woekeren, uit te zaaien, en dan buiten het zicht voor rotting en bederf zorgen.
Er is natuurlijk wel een verschil, en daar spitst de discussie zich ook op toe, tussen aandacht schenken aan iemand en hem of haar een podium bieden. De meeste mensen zullen zeggen: besteed voor mijn part aandacht aan idioten, maar laat ze vooral niet zelf hun zaak bepleiten. Ik denk dat het woord 'podium' hier evenwel voor verwarring zorgt. Het wekt de indruk van een eenzijdig optreden zonder weerwerk, een monoloog vanaf de bühne. Terwijl er in een programma als Pauw eerder sprake is van een kritische bevraging, althans idealiter. Het is de taak van de interviewer, van de gastheer, om geïnviteerde extremisten het vuur na aan de schenen te leggen, hen de duimschroeven aan te draaien. Ze mogen niet vrijuit komen oreren, ze moeten zich in wezen komen verantwoorden voor wie ze zijn en voor wat ze zeggen en doen.
Daar ging het deze keer mis. Pauw leek vooral nieuwsgierig, verbaasd, onverschillig zelfs. Hij legde de drie geen strobreed in de weg. Ik geloof niet dat er a priori iets tegen het uitnodigen van extremisten is. Laat ze maar in de openbaarheid hun onkunde, hun domheid, hun verdorvenheid aantonen. Laat ze voor het oog van de natie door de mand vallen, ontmaskerd worden. In het beste geval lopen ze weg, zoals ooit Mohammed Faizel Enait. Toen, op dat moment, glorieerde Jeroen Pauw. Nu was hij echter geen schim van die scherpe ondervrager van toen, Van Lienden sprak terecht van 'een zachte behandeling'. En dan gaat dat late night discussieprogramma inderdaad opeens gevaarlijk veel lijken op een voor iedere dwaas toegankelijke open mic night.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten