De dood van Ceefax leidde tot vele weemoedige reacties. Met name onder voetbalfans had teletekst een welhaast mythische status. In het pre-internettijdperk was teletekst de snelste en gemakkelijkste manier om de actuele standen en statistieken te volgen. 'Who remembers watching West Ham on Teletext?', twitterde een Engelsman donderdag, eraan toevoegend: 'Hard to imagine the kids of today doing it though'. Twee weken geleden, in Oxford, raadpleegde ook ik voor de laatste keer Ceefax. Championship: Southampton-Reading 1-3; League Two: Barnet-Hereford United 1-1; Conference: Fleetwood Town-Lincoln City 2-2.
Een mooie ode aan Ceefax verscheen op het prachtblog Doing the 116. Dit blog wordt volgeschreven door een generatiegenoot, dat maak ik op uit het feit dat hij zijn nostalgie situeert in de eerste helft van de jaren negentig. Thuiskomen uit school en meteen teletekst aan, live de tussenstanden volgen, de ranglijsten uitentreuren bestuderen, enzovoort. En dan: 'Ik kende die standen dan ook uit mijn hoofd en gevoelsmatig horen clubs te spelen in de divisie waar ik ze begin jaren negentig in zag.'
Deze zin bezorgde me een gigantische schok van geestdrift. Zó is het inderdaad. Gevoelsmatig horen clubs te spelen in de divisie waarin ze speelden toen ik ze begin jaren negentig leerde kennen. De voorliefde voor en weerzin en tegen bepaalde clubs is dikwijls moeilijk rationeel te verklaren. Maar dat verlangen naar een terugkeer naar de oorsprong, die hunkering naar de onschuldige tijd van pure geestdrift, dat is inderdaad de voornaamste - grotendeels onbewuste - reden achter de op het oog onverklaarbare sympathieën en antipathieën.
De reacties hadden zoals gezegd vooral een nostalgische insteek. Afkeuring of woede waren nauwelijks te bespeuren, alsof iedereen - al dan niet stilzwijgend - wel kon instemmen met het einde van het instituut. Internet heeft immers alles sneller, mooier, actueler en interactiever gemaakt, zo lijkt de teneur te zijn. Toch kan ik dat niet inzien. Juist tegenover de ongebreideldheid van het internet heeft teletekst zijn unieke functie van beknoptheid, degelijkheid en betrouwbaarheid. Zelfs op een site als nu.nl, dat toch een strenge voorselectie uit de overvloed aan nieuws aanbiedt, is de neiging tot verzuipen al te groot. Die negen nieuwskoppen op teletekst pagina 101 zijn onaantastbaar. Maar misschien ben ik daarmee nog typisch zo iemand die nog net uit het pre-internettijdperk stamt.
In 2010, bij het 30-jarig bestaan van de Nederlandse teletekst, voorspelde NOS-eindredacteur Dik Verkuil dat teletekst zeker nog wel vijf jaar zou blijven bestaan en misschien nog langer. Hij bracht het als een optimistische gedachte, maar toch vrees ik met grote vreze. Ik merk nu al dat teletekst en een digitaal signaal moeilijk samengaan. Op veel tv's is het karakteristieke 'lopen' langs de pagina's als teletekst op weg is naar de gezochte pagina al niet meer zichtbaar - het zoeken gebeurt op de achtergrond en men moet maar hopen dat de bewuste pagina op enig moment verschijnt. Het moment dat de zoeker voorbij de gezochte pagina ging en je dus wist dat de pagina 'blauw' was, is daarmee verdwenen. Daarnaast valt regelmatig de helft van de pagina weg of loopt een pagina vast, te merken aan het 'stilstaan' van de tijd rechts bovenin beeld.
Reeds geheel en al verdwenen lijkt de fantastische 'update'-functie. Je bevond je op een pagina met tussenstanden - zeg 650 (ooit de pagina van de eredivisiestanden) - en drukte op de 'update'-knop op de afstandbediening. Teletekst verdween en het beeld versprong naar de reguliere uitzending, maar op de achtergrond bleef teletekst actief. Zodra er iets veranderde op pagina 650, zodra er dus ergens gescoord was, verscheen linksboven in beeld het cijfer '650'. Dan volgden enige seconden van intense spanning: wie zou er gescoord hebben? Hopelijk... Toch niet... En met een druk op de 'update'-knop sprong de pagina weer tevoorschijn en was de vraag beantwoord.
Het is vandaag de dag politiek 'in' om fiks te willen bezuinigen op de publieke omroep. Laten we hopen dat teletekst nog even gespaard blijft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten