Getuigen

Minister Opstelten wil af van de verjaringstermijn voor zware misdrijven. Nu kunnen daders nog vrijuit spreken over hun misdaad wanneer die termijn is verstreken, of zelfs erover pochen, zoals laatst het geval was met de RaRa-terrorist Roemersma. Opstelten heeft een wetsvoorstel ingediend om hier een einde aan te maken.

Tegenstanders voeren als belangrijkste bezwaar aan dat getuigenverklaringen decennia na dato niet meer betrouwbaar zijn. Dit is geen sterk argument. Getuigenverklaringen zijn namelijk per definitie onbetrouwbaar. In hun onvolprezen, als wetenschapsquiz vermomde cabaretprogramma Onder de tram voerden Joep van Deudekom en Rob Urgert ooit een fameus experiment uit op dit gebied.



Schrik, chaos en onverwachte gebeurtenissen zorgen altijd voor een vertekende waarneming. Urgert merkt terecht op dat bij elke moordzaak de vraag naar de betrouwbaarheid van getuigenverklaringen zich aandient. Daar zou ik nog aan toe willen voegen dat de werkelijkheid vaak zo ongeloofwaardig of bizar is dat niemand je zal geloven als je vertelt wat je hebt gezien of meegemaakt.

Een voorbeeld uit eigen ondervinding. Ooit, lang geleden, fietste ik in het holst van de nacht naar huis. Ik was in gezelschap van mijn broer en enkele vrienden. Het was carnaval en we waren ergens op stap geweest. We kwamen uit de richting van Rosmalen en om Maliskamp, ons aller woonplaats, te bereiken moest je toen nog het kruispunt over de A59 oversteken. Tegenwoordig ligt er een rotonde en gaat de snelweg er netjes onderdoor, maar toen regelden stoplichten nog alle verkeer.

We hadden groen licht en staken de goeddeels lege snelweg over. Plots kwam er echter een auto op ons af. Die had in volle vaart door het rode licht willen rijden, in de veronderstelling dat er op dit late uur toch geen kruisend verkeer zou zijn. Maar daar waren wij ineens. De auto moest vol in de remmen. Niet eens geschrokken, eerder verbaasd, keken we naar binnen. Vier jonge Aziaten - type India, Sri Lanka - keken ons aan, niet verbaasd, eerder geschrokken. Toen we voorbij waren trok de auto langzaam op, schuldbewust, nu wel nadat het licht op groen was gegaan.

Een dag later, nog steeds carnaval. Zelfde route, zelfde kruispunt, zelfde stoplichten. Groen, we staken traag de snelweg over. Net toen ik aan het voorval van de nacht ervoor dacht, kwam er een auto op topsnelheid op ons af. Ook deze auto moest vol in de remmen. We keken naar binnen, verbaasd, en ontwaarden daar vier jongemannen. Het waren dezelfde Indiërs. We keken elkaar aan en begonnen langzaam te lachen. In de auto gebeurde hetzelfde. Dit was te dol voor woorden.

Twee nachten achtereen om tien voor half vier op een haar na van je fiets gereden worden door vier Indiërs op een verlaten kruising. Het is echt gebeurd, maar als ik erover zou lezen zou ik er geen snars van geloven. Het is je reinste Groundhog Day.