woensdag 4 februari 2009

Over het referendum

Minister Guusje ter Horst wil alsnog het correctief referendum invoeren. Bij zo'n referendum kunnen burgers een besluit van de overheid tegenhouden of terugdraaien. De uitslag is bindend, dus de regering is verplicht aan het volk te gehoorzamen.

Het correctief referendum is op het eerste gezicht bij uitstek een stokpaardje voor populistische partijen als de SP en de PVV, partijen die zeggen naar de mensen te luisteren en die de politiek dichter bij het volk willen brengen. Het correctief referendum staat echter hoog op de agenda van GroenLinks en D66, de twee liberale democratische partijen. Liberalen ijveren traditiegetrouw juist voor een minder strakke band tussen politiek en volk. Maar ook met democratie heeft een correctief referendum weinig te maken.

De term democratie is in de loop der tijd meer en meer losgezongen van zijn oorspronkelijke betekenis. Democratie staat tegenwoordig welhaast gelijk aan doen wat het volk wil. Terwijl in een democratie - en zeker de representationele democratie die wij in Nederland hebben - de macht van het volk gelegen is in het periodiek kiezen van vertegenwoordigers. Deze volksvertegenwoordigers zijn de wijze mannen - en tegenwoordig ook vrouwen - die het vertrouwen genieten, een volmacht krijgen, om de politieke zaken te doen en moeilijke beslissingen te nemen.

Een correctief referendum kaatst die macht weer terug naar de kiezer, de kiezer die eerder representanten had gekozen om zijn belangen te behartigen. De rollen worden plotseling omgedraaid wanneer de gekozen wijze mannen en vrouwen als schooljongens en -meisjes moeten komen vragen of zij hun huiswerk wel naar behoren hebben gedaan.

Los van de rompslomp die zo'n volksinterventie met zich meebrengt - plannen, maatregelen, wetsvoorstellen moeten dubbel goedgekeurd worden en bij gevoelige onderwerpen kunnen voor- en tegenstanders het proces eindeloos vertragen - verwordt de volksvertegenwoordiger zo tot een schertsfiguur, een marionet in de handen van het volk. Een correctief referendum is niet democratisch. Het is een enorm antidemocratisch fenomeen.

Geen opmerkingen: