Neerlandistiek in het Nieuws

Vandaag vond in Nijmegen de tweede editie van Neerlandistiek in het Nieuws plaats, een colloquium speciaal voor studenten Nederlands, met als onderwerp recente ontwikkelingen en discussies binnen het vak die het landelijke nieuws hebben gehaald. De dag is primair voor eerstejaars bedoeld, maar ouderejaars mochten ook meedoen. Omdat ik mijn tentamens en werkstukken begin deze week afgerond had, had ik vandaag mooi de tijd om de hele dag aanwezig te zijn.

10.00 uur - 10.45 uur: inslikken, die klanken
Na de opening van de dag middels het voorlezen van een gedicht door Johan Oosterman, mocht taalkundige (én scheikundige én francoromaniste/galliste of hoe noem je zo iemand) Mirjam Ernestus het spits afbijten met een lezing over het inslikken van klanken en woorden tijdens alledaagse gesprekken. 'Natuurlijk' wordt 'tuuk', 'in ieder geval' wordt 'iefal' enz. Ernestus (dat dat nog steeds gebeurt, latinisering van de achternaam) doet onderzoek naar het begrijpen van (half) ingeslikte woorden. Veel was nog niet duidelijk, maar hoogstwaarschijnlijk zoek je onbewust in je hoofd meteen naar het juiste woord, zodat je niet eens merkt dat delen van het woord niet uitgesproken worden.

10.45 uur - 11.15 uur: een bedankje van de prof.dr.
Koffie met een (of vier) koekje(s). En een Liga Evergreen, want de maag knorde alweer behoorlijk. Ik en enkele andere ouderejaars kregen een woord van dank van Johan omdat we als niet-eerstejaars toch aanwezig waren. Dat deed ons goed. Snif.

11.15 uur - 12.15 uur: significante significantie
Kees de Glopper van de RU Groningen kwam vertellen over de vermeend dalende taalvaardigheid onder jongeren. Is dat wel zo? PJ Schellens kwam met het wijste antwoord: je moet het splitsen. Zaken als verbale vaardigheden en woordenschat zijn verbeterd, spelling en werkwoordvervoeging zijn achteruit gegaan. De Glopper liet mooi zien hoe het hele beleid van staatssecretaris Van Bijsterveldt is gebaseerd op een foutieve conclusie in een rapport. Die luidde dat de taalvaardigheid onder jongeren een daling vertoonde, maar dat die daling niet significant was. Als het resultaat niet significant is, kun en mag je in feite al niet spreken van een daling. Deze niet bestaande daling wordt echter wel als uitgangspunt genomen voor het beleid.

12.15 uur - 13.00 uur: 'Maerlant? Hadewijch? Nimmer van gehoort...'In Workshop 1 deed René van Stipriaan de nieuwe zoekmachine van de DBNL uit de doeken. Je kunt tegenwoordig als onderzoeker in een uurtje bekijken hoe de reputatie van pak 'm beet Bredero in de achttiende eeuw was. Iets wat vroeger drie jaar promotieonderzoek in beslag nam. Van Stipriaan liet zien dat auteurs als Jacob van Maerlant en Hadewijch in de achttiende eeuw nagenoeg onbekend of ten minste onbetekenend waren.

13.00 uur - 14.00 uur: blogosfeerTijdens de lunch (broodje kaas, broodje ham, krentenbol, peer, melk) vooral gepraat over bloggen. Stefan en Jeroen bloggen al lang, ik ben inmiddels een tijdje aan het pielen, Maarten en Tim zijn onlangs van start gegaan, en Lieke heeft een doorstart in voorbereiding. Ik signaleer een Nijmeegs-Neerlandistische blogcultuur. Ook Bas van Deinsen (ex-TOP Oss) kwam ter sprake.

14.00 uur - 14.45 uur: wellie
Workshop 2 werd gegeven door Jos Swanenburg, streektaalfunctionaris van Noord-Brabant. Het onderwerp was dialect: wanneer is een taal een dialect? Wie spreekt er nog dialect? Welke toekomst is er weggelegd voor dialecten? Bijzonder boeiend. Iedereen mocht zijn favoriete woord geven. Ik koos voor 'wellie' (='wij', vgl. jullie= gij lieden; wellie = wij lieden). Veel geleerd, o.a. dat peperkoek een dialectwoord is, dat 'mik' niet dialect is voor brood, maar specifiek voor wittebrood en dat Anneke Neijts favoriete dialectwoord 'nuver' is (Gronings voor 'mooi', 'goed').

14.45 uur - 15.15 uur: brabo's onder mekaar
Met streekgenoot Jos Swanenberg gepraat (ik kende hem stiekem al) over onze geboortegronden, mijn opa en oma en zijn tijd als teamgenoot van mijn vader bij het cafévoetbal. Ineens zag ik Frits van Oostrom zitten en gooide ik het afgescheurde stukje papier van het suikerzakje in de koffie i.p.v. de suiker zelf.

15.15 uur - 17.00 uur: immediate revengeOpperwetenschapper en bekende Nederlander Frits van Oostrom gaf een levendige lezing met veel anekdoten over zijn persoonlijke loopbaan in de Neerlandistiek en de ontwikkelingen bínnen en toekomst ván het vak. Eén van de vele constateringen was de marginalisering van de richting historische taalkunde. Prompt liet een historisch taalkundige haar telefoon een volle minuut een schelle ringtone spelen. Een ander idee was dat het onderwijs teveel de oren naar de scholieren laat hangen, te weinig durft te zeggen: dit zijn klassiekers, dit zijn grote namen, neem hier nu ook eens kennis van. (Een verklaring is het vervagen van de hiërarchische structuren in de maatschappij. Hoge en lage cultuur vermengen; elitair zijn en doen is uit den boze. Ook de intellectuelen zélf achten het niet meer verstandig zich elitair op te stellen. Komrij pleit op zijn deze week opgestarte blog voor het ondergronds gaan van de laatste intellectuelen. Daar moeten ze nieuwe intellectuelen en elitairen gaan kweken, te beginnen op de kleuterschool. Bijzonder citaat: 'De nodige lesuren worden besteed aan het vermijden van zowel balspelen als stoplappen.')

17.00 uur - 19.00 uur: het trieste lot van de bitterbal
Naborrelen in het Cultuurcafé: bier, cola, kip en een platgetrapte bitterbal. En daarna niets meer.