Het Beste Boek

Afgelopen zondag werd op de NPS tijdens de 'Avond van het boek' de uitslag bekend gemaakt van de verkiezing van het beste Nederlandstalige boek allertijden. Na een voorselectie (longlist) van 250 romans bleven er na de eerste stemronde 10 werken over (shortlist). In vergelijking met 'The Big Read' van de BBC was het persentage stemmers laag, de media-aandacht was wél hoog te noemen (met o.m. de bekendmaking van de winnaar op pagina 101 van teletekst - een goede graadmeter voor belangrijkheid, dunkt me!). Hieronder de uiteindelijke uitslag:

1.Harry Mulisch - De ontdekking van de hemel
2.Kader Abdolah - Het huis van de moskee
3.Multatuli - Max Havelaar
4.Bernlef - Hersenschimmen
5.W.F.Hermans - De donkere kamer van Damokles
6.W.F.Hermans - Nooit meer slapen
7.J.J.Voskuil - Het bureau
8.Nescio - De uitvreter/Dichtertje/Titaantjes
9.Gerard Reve - De avonden
10.Thomas Rosenboom - Publieke werken

Mulisch dus op 1. Een terechte winnaar naar mijn mening. De grootste schrijver met het boek dat de ultieme synthese van zijn gehele oeuvre vormt op nummer 1. Mulisch, je haat hem of je bewondert hem. Voor mij geldt het tweede. Geen grijze muis, geen wereldvreemde zonderling, maar een persoonlijkheid. Het is een vent voor mijn particulier gevoel. Erudiet, eigenwijs, zelfverheerlijkend. Prachtig toch? Ook Hermans was een vent en had wat dat betreft mogen winnen, maar het feit dat hij met 2 boeken meedong naar de titel heeft hem meer kwaad dan goed gedaan, denk ik.

Het meest opvallende aan de lijst is natuurlijk de nr.2: Het huis van de moskee. Een boek uit 2006 notabene. Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat dit zo hoog is geëindigd? Een antwoord is gelukkig snel te geven. Bij de stemrondes werd namelijk ook de stemverdeling man/vrouw bijgehouden. Als ik de resultaten rangschik van meeste stemmen van vrouwen naar meeste stemmen van mannen, geeft dat een interessant beeld te zien:

Schrijver en boek -- (%vrouw) -- (% man)
Bernlef - Hersenschimmen -- (76%) -- (24%)
K.Abdolah - Het huis van de moskee -- (74%) -- (26%)
J.Voskuil - Het bureau -- (52%) -- (48%)
Th.Rosenboom - Publieke werken -- (52%) -- (48%)

H.Mulisch - De ontdekking van de hemel -- (49%) -- (51%)
WF.Hermans - Nooit meer slapen -- (41%) -- (59%)
Multatuli - Max Havelaar -- (36%) -- (64%)
G.Reve - De Avonden -- (35%) -- (65%)
WF.Hermans - De donkere kamer... -- (35%) -- (65%)
Nescio - De uitvreter/Dichtertje/Titaantjes -- (30%) -- (70%)

Het is geen toeval dat de 4 minst literaire van de 10 romans overwegend door vrouwen gekozen zijn en de 6 klassiekers vooral door mannen. Het zijn dezelfde vrouwen die Abdolah het afgelopen jaar zo hoog in de bestesellerslijsten hebben gebracht die hem nu de 2e positie in de allertijdenlijst hebben bezorgd. Hier is een opvallende parallel te zien met de laatste editie van de Top 2000, waar het misselijkmakende, gehoorkwellende en depressieveroorzakende 'rood' van Marco B. op nummer 17 binnenkwam in de lijst. Ook hier was driekwart van de stemmers vrouw. Na de top 2000 is nu dus ook de het-beste-boek-verkiezing slachtoffer van de feministische tsoenami. Nu wil ik Abdolah niet meteen vergelijken met Borsato. Zijn roman kan best uitgroeien tot een vaste waarde in de Nederlandse literatuurgeschiedenis, maar daar is afstand voor nodig, afstand in jaren welteverstaan. En al is zo'n lijst een momentopname, feit blijft dat de Nederlandse vrouw hem tot de vice-kampioen van de vaderlandse literatuureredivisie heeft gemaakt.

Toch wil ik niet alle vrouwen over één kam scheren. Het is vermoedelijk voornamelijk een bepaalde groep vrouwen die de terreur heeft veroorzaakt. Het is het soort vrouwen dat zich in leesclubjes organiseert. De leden zijn tussen de 30 en 45, getrouwd, huisvrouw en na de koters aan de schoolpoort te hebben gedumpt en de vaatwasser aan te hebben gezet installeren zij zich op de bank met de nieuwste Kluun of Heleen van Royen. Nog een geluk dat er wijze heren (en vrouwen?) waren die een longlist hebben samengesteld, anders hadden deze twee kanonnen ongetwijfeld mogen strijden om de prijs. Kluun schrijft namelijk over ziekte en dood (echt gebeurd, ook dat nog!) en daar kicken de vrouwen blijkbaar op. Het verklaart ook het succes van ziekenhuisprogramma's op tv en ook de stemverdeling in casu Hersenschimmen (die arme Maarten wordt dement, wat levensecht beschreven!).

Ik heb niks tegen vrouwen. Ik vind het zelfs ergens wel jammer dat er geen vrouw in de top 10 staat. Niet omdat dat moet voor de emancipatie en blablabla (net als die beroerde tendens in de politiek: een vrouw als minister omdát ze een vrouw is. Dat is de omgekeerde wereld. Het is geen streven naar gelijkheid, maar doorschieten naar juist de tegenoverliggende ongelijkheid - nu met de vrouw als de meerdere, omdat zij maatschappelijke rechten ontleent puur en alleen aan het feit dat ze een vrouw ís), maar omdat er een goede kandidaat is: Hella S. Haasse. 88 jaren oud en een eerbiedwaardig oeuvre. Als de vrouwtjes nu eens meer Haasse hadden gelezen en vervolgens op haar hadden gestemd dan hadden we twee vliegen in een klap: een vrouw in de top 10 - feministen tevreden, en minder Kluun en Heleen over de toonbank - en daar wordt iedereen beter van.