De voorlopig laatste kenner die zijn licht liet schijnen over de zaak is Louis van Gaal. De bondscoach van het Nederlands elftal wordt in kwaliteitskrant Spits van woensdag 12 december 2012 uitgebreid geciteerd. Volgens Van Gaal is het voetbalincident onderdeel van een groter maatschappelijk probleem: de overheid heeft de laatste decennia verzaakt duidelijke normen en waarden te stellen waarbinnen het individu zich in de samenleving kan bewegen.
Van Gaal bedient zich daarbij van de term permissive society, die hij definieert als ‘een samenleving waarin zo’n beetje alles wordt getolereerd. Dat is al sinds de jaren zeventig het probleem van dit land […] De politiek moet daar nieuwe normen en waarden voor scheppen.’ Hij gebruikt de term even later nog een keer, wanneer hij stelt dat Nederland veel te tolerant is geworden: ‘in het land is sociale controle vaak ver te zoeken, puur een gevolg van de permissive society.’
De term permissive society is medio jaren zestig uit Amerika komen overwaaien, toen het verdwijnen van een strakke sociale en seksuele moraal de samenleving ingrijpend veranderde. Hoe is dit begrip bij Louis van Gaal terechtgekomen? Nu is het zo dat het bondscoachschap van Oranje geen al te drukke baan is. Zo nu en dan een lang weekend met twee kwalificatiewedstrijden, af en toe nog een doodsaai vriendschappelijk duel, en verder kan Louis vanuit zijn comfortabele stoel in zijn doorzonwoning in Noordwijk de verrichtingen van zijn jongens in de gaten houden via Sport1 en Eredivisie Live. Genoeg tijd dus om ook eens een boek ter hand te nemen. Welk boek zou Louis geïnspireerd hebben?
In 2009 verscheen de studie The Permissive Society. America, 1941-1965 van Alan Petigny, historicus aan de Universiteit van Florida. De aanblik van dit boek moet Louis persoonlijk hebben getroffen. Want wat toont het voorplat? Een jongeman die, licht achteroverhellend, zijn linkerbeen de lucht in zwaait. Het doet mij onmiddellijk denken aan het beeld van Louis van Gaal die in de Champions League-finale van 1995 in Wenen (Ajax-Juventus) een soort van karatetrap uitvoert ten overstaan van een stoïcijns wegkijkende ‘vierde man’. Ja, die afbeelding voorop The Permissive Society is het spiegelbeeld van Louis’ karatetrap:
Nu hoeven we de rest nog maar in te vullen: Louis van Gaal torste al jaren een sluimerend schuldgevoel met zich mee over die krankzinnige karatetrap, elke keer weer versterkt als hij bij zinnen kwam na zich schandelijk te hebben misdragen op een voetbalveld, in een perszaal of op het bordes van een gemeentehuis. Toen kreeg Van Gaal het boek van Petigny in handen en vielen hem de schellen van de ogen: het is niet zijn schuld dat hij zich toen in Wenen en al die keren sindsdien zo heeft laten gaan! Het is de schuld van de maatschappij!
Decennia van overmatige tolerantie en aantasting van normen en waarden hebben een permissive society gecreëerd waarin zelfs een beschaafde ziel als Louis van Gaal soms ten prooi kan vallen aan wangedrag. Er loopt een directe lijn van de zwierige beenzwaai van die jonge Amerikaan via Louis’ karate kid-imitatie naar de doodschop die Richard Nieuwenhuizen het leven kostte.
Nu heeft Louis het licht gezien en weet hij ook de oplossing: de overheid moet duidelijke grenzen gaan stellen: ‘Ik probeer bij het Nederlands elftal ook de juiste normen en waarden te creëren. Maar dat is slechts voor een kleine groep. Voor het grotere geheel moet de politiek de juiste richting aangeven.’ Mark Rutte, Lodewijk Asscher, jullie taak voor 2013 is helder: stel grenzen! Voor de samenleving. Voor het voetbal. Voor Louis van Gaal.
(Met dank aan Mari Smits)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten