woensdag 19 september 2012

Kleine Adolf en baby Osama

Wie mij een beetje kent weet dat ik erg gevoelig ben voor namen. Ik kan dubbel liggen om een voornaam waar verder helemaal niemand om moet lachen. Een naam is voor mij belangrijker om een persoon in te schatten dan zijn of haar gezicht of gedrag. Ik kan er ook niks aan doen.

Geen wonder dat ik erg geestdriftig ben over de namendatabank die het Meertens Instituut gratis beschikbaar heeft gemaakt. Zowel familienamen als voornamen zijn te raadplegen. Zo kun je in een oogopslag zien hoe vaak een naam in Nederland voorkomt en welke namen wanneer populair waren. Uren kan ik door deze databanken struinen. Enkele bevindingen over voornamen in de eenentwintigste eeuw.

Sporthelden vormen traditioneel een grote inspiratiebron - denk alleen al aan de explosie van Jari's midden jaren negentig. De laatste twee jaar zit 'Lionel' in de lift, net als - helaas - 'Cristiano'. Arme kinders. 'Yuri' doet het begrijpelijkerwijs wat minder goed de laatste twee jaar.

De invloed van Pim Fortuyn en Geert Wilders op de namen van nieuwgeborenen is bij lange na niet zo groot als hun invloed op de politiek en de gemoedstoestand van het land. Nooit werden er zoveel Pimmen geboren als in 2001, maar het Fortuynjaar 2002 gaf een rampzalige keldering te zien: van 348 naar 180, een jaar later zelfs nog maar 117 keer een nieuwe Pim. Pas de laatste jaren trekt het weer aan. Men zou kunnen zeggen: Pim is nu echt dood, want er worden weer meer Pimmen geboren.

En Balkenende dan? Je zou verwachten dat jonge ouders hun kroost massaal 'Jan Peter' zijn gaan noemen, maar niets is minder waar: nul zetels. Overigens zou dit resultaat betekenen dat Jan Peter Balkenende zélf feitelijk nooit geboren is. Ik dacht eerst dat dit kwam doordat hij eigenlijk Jan Pieter heet, maar ook die naam komt niet voor. Het lijkt me hier dan ook een technische kwestie: de databank beschouwt P(i)eter waarschijnlijk als 'volgnaam' van de voornaam Jan.

Dan iets schrikbarends. Dat de naam 'Adolf' vóór 1940 populairder was dan erna spreekt voor zich. Toch werden ook in de jaren vijftig en zestig nog opvallend veel borelingen Adolf genoemd. En in de laatste tien jaar hebben volgens de tellingen van het Meertens nog zeven kinderen de naam Adolf gekregen. Bizar. Overigens was in Duitsland de naam Adolf lange tijd verboden, maar ook daar mag het sinds 2007 weer.

Ook die andere smeerlap leeft nog voort in de voornaam van enkele koters. Over de jaren 1999 en 2000 werd in totaal negen keer een 'Osama' geboren, gemiddeld 4,5 per jaar dus. Nu trad er echter geen daling in na de verschrikkelijke gebeurtenis, zoals bij Adolf, maar zien we juist een stijging: in 2001 werden zes baby's Osama genoemd, in 2002 en 2003 zelfs ieder jaar zeven.

Wie zijn die mensen die hun onschuldige kind opzadelen met zo'n beladen naam? Neonazi's en radicale moslims? En wie zijn de ambtenaren die hun goedkeuring aan de aangifte hebben gegeven? Al die kleine Adolfjes en Osamaatjes zijn immers zo in de burgerlijke stand ingeschreven. Waar is de weigerambtenaar als je hem nodig hebt?

Geen opmerkingen: