Altijd als ik Jack Spijkerman op tv zie, moet ik bijna huilen. Niemand is zo van zijn voetstuk gevallen als de bebrilde presentator.
Jack Spijkerman was ooit het geweten van de natie. Weliswaar een nogal rood geweten - ik doel op de politieke kleur van zijn omroep, de VARA -, maar toch. Het Kopspijkers-cabaret legde elke zaterdagavond haarfijn de fouten, domheden en geniepigheden van politici en andere bekende Nederlanders bloot. Alle lijsttrekkers, fractieleiders, ministers, etc. kwamen aan de beurt. Ook de kopstukken van de PvdA, toch traditioneel de ideologische voorganger van de VARA, werden niet ontzien. Opportunisme, populisme, ignorantie, zakkenvullerij, alles werd genadeloos onder handen genomen door Jack en zijn cabaretiers. Kopspijkers was een monument van maatschappijkritiek.
We weten allemaal hoe het snel het verkeerde. Spijkerman viel voor de miljoenen van John de Mols Talpa. Die commerciële onderneming leed al snel schipbreuk en sleurde de presentator mee naar de zeebodem. Jack had gegokt en verloren, hij was geschiedenis geworden. Een grootheid met een treurig einde. Er zou wat tijd overheen moeten gaan, maar dan zou toch vooral zijn grootheid beklijven. Maar Jack nam er geen genoegen mee. Hij bleef worstelen om boven te komen. RTL4 hapte toe en contracteerde hem voor de spelshow Wat vindt Nederland?
Het satirische programma Koefnoen, in zekere zin de opvolger van Kopspijkers, maakte afgelopen zaterdag definitief gehakt van Spijkerman. Het viel me altijd op dat de cabaretiers hun vroegere leidsman leken te ontzien. Dankzij hem waren zij immers groot geworden. Over zijn 'verraad' hadden ze ruimschoots hun beklag gedaan, maar een symbolische afrekening bleef achterwege. Tot zaterdag. Eindelijk durfden de voormalige discipelen van Spijkerman het aan hun meester serieus te persifleren. Owen Schumacher kroop in de huid van Spijkerman en zette hem neer als een ongelooflijke droplul, een oliedomme hypocriet.
Ik vond de hele vertoning even briljant als verschrikkelijk. Briljant was de analyse, de vinger op de zere plek. Bij Kopspijkers streed Jack jarenlang tegen populisme en volksmennerij, was de boodschap, nu is hij de woordvoerder van de ontevreden burgermannetjes geworden. En het is waar, Wat vindt Nederland? is de ultieme tegenpool van Kopspijkers. Verschrikkelijk was de implicatie: hier werd Spijkermans hoofd dan ten langen leste onder het hakblok gelegd. Zijn beste onderdanen gaven hun oude koning de genadeklap.
Jack Spijkerman zal de boodschap ongetwijfeld missen en stug doorgaan. Het is met Spijkerman een beetje als - permitteer me deze vergelijking - als met een bekende die een serieuze hersenbloeding heeft gehad. De persoon na het accident is een ander dan die van ervoor. En hoe hard deze persoon ook zijn best doet en benadrukt dat hij nog steeds dezelfde is en nog steeds alles kan zoals vroeger - en daar zelf ook oprecht in gelooft -, jij hebt meteen door dat er iets onherstelbaar veranderd is, dat het nooit meer zoals vroeger kan worden. Dat besef stemt tot een grenzeloze droefheid.
1 opmerking:
Ik moet zeggen dat ik Jack Spijkerman dat nieuwe programma, Wat vindt Nederland? , wel gun na een lange, ellendige periode waarin hij door de overgrote meerderheid van de mensen werd uitgekotst. Deze man heeft weliswaar zijn ultralinkse principes laten vallen voor de commerciële zender van John de Mol, maar ach, ik begrijp wel dat hij, helemaal gezien zijn leeftijd (nu of nooit meer!), op zoek was naar een plaats waar hij zijn creativiteit wat meer kon uitbuiten. De grote fout die hij toen maakte was echter dat hij dacht dat de mensen in zijn omgeving (met name de cabaretiers) zijn stap zouden begrijpen en met hem mee zouden gaan. Hij dacht te licht over de reacties van zijn collega's, zijn ploeg, en nam te impulsief het besluit. Ik persoonlijk vind dat deze man genoeg over zich heen heeft gekregen en ik zou zelf dan ook niet willen spreken van het definitieve einde van Jack Spijkerman, maar dat is mijn mening. Ik gun 'm wel weer succes met dit programma, dat me overigens niet eens zo tegenvalt (zeker voorbij het zwaar geforceerde, abominabele Koppensnellers). Zijn persiflage in Koefnoen (ik heb het live gezien want ik was bij de opnames, erg leuk!) zie ik ook meer als een grap, bedoeld om te plagen (het blijven mensen die goed met Jack door één deur kunnen), en niet zozeer als een definitieve afrekening. Wist je dat de helft van het publiek de grap niet meteen doorhad toen Jack (Owen) zei: 'De Russen komen, maar nu zijn het er vier?' ;-)
Een reactie posten