Stine Jensen pleit in NRC Handelsblad van 19 september voor een literaire prijs voor Heleen van Royen: 'als Vuijsje een belangrijk werk over de multiculturele samenleving schreef, dan Van Royen ook.' Robert Vuijsje won eerder dit jaar de Gouden Uil voor zijn roman Alleen maar nette mensen. Er zou sprake zijn van een belangrijke roman over 'het failliet van de multiculturele samenleving'. Volgens Jensen bewijst Van Royen dat het wel meevalt met dit failliet. Hoe? Door haar 'feministische toe-eigening van het islamitische strijdjargon'. En passant zou Van Royen ook nog de 'hernieuwde oorlog tussen de seksen' thematiseren. Toe maar.
Er zijn nogal wat kanttekeningen te plaatsen bij Jensens essay. Ten eerste is het niet zo dat Vuijsjes boek het bankroet van de multicultuur in Nederland thematiseert. Jensen zet dit tussen aanhalingstekens, waardoor het een citaat lijkt. Ik weet niet wie het dan gezegd of geschreven moet hebben, het staat in ieder geval niet in het juryrapport van de Gouden Uil. Het doet er ook niet toe, want het is simpelweg niet waar. Vuijsje toont juist aan dat het binaire onderscheid tussen autochtoon en allochtoon in de praktijk vele malen complexer is.
Het 'wij-zij-denken' bestaat wel degelijk, maar iedere bevolkingsgroep heeft er zijn eigen versie van. Het encyclopedische hoofdstukje 'Davids dagboek: de multiculturele samenleving' uit Alleen maar nette mensen is even helder als indringend: 'Hollanders zien geen verschil tussen een Antilliaan en een Surinamer. Ook niet tussen een Turk en een Marokkaan. Turken zijn boos op Marokkanen omdat die hun een slechte naam geven. Om dezelfde reden zijn Surinaamse negers boos op Antillianen. [...] Volgens Antillianen denken Surinamers altijd dat ze elite zijn. [...] Surinaamse negers vinden dat Surinaamse Hindoestanen kapsones hebben. Hindoestanen vinden negers lui en dom. [...] Antillianen uit Curaçao vinden dat Arubanen kapsones hebben. Dat komt doordat ze lichter zijn. Arubanen denken dat Curaçaoënaars lui en dom zijn. Ze geven Antillianen een slechte naam omdat het allemaal criminelen zijn.' Enzovoort. Jensen noemt Alleen maar nette mensen 'een boek over het eindeloos neuken met negerinnen'. En daar nog de Gouden Uil mee winnen ook: 'het nieuwe seksisme levert prestigieuze prijzen op'.
Jensen haalt drie voorbeelden aan die uiteindelijk naar de genoemde oorlogsverkondiging moeten leiden. Ten eerste zou een derde van de vrouwen slachtoffer zijn van seksueel geweld, ten tweede zijn er de seksistische commentaren in de media en ten derde zou er sprake zijn van het eerdergenoemde 'nieuwe seksisme' in de literatuur. Wat het eerste voorbeeld betreft: daar is weinig op te zeggen, behalve misschien dat ook een vijfde van de mannen weleens slachtoffer van seksueel geweld is geweest. Maar dan nog: inderdaad een kwalijke zaak.
De 'seksistische commentaren in de media' zijn volgens Jensen afkomstig van collega-columnisten als Van 't Hek en Blokker, die De Tafel van Vijf respectievelijk als een 'tokshow' en 'gekwebbel' bestempelden. Even afgezien van het feit dat het hier columnisten betreft - schrijvers die overdrijven - is er weinig tegen hun kritiek in te brengen. Ze leggen de vinger op de zere plek. De schrijnende beelden zijn de laatste weken vaak genoeg voorbijgekomen: vijf vrouwen die ruim een minuut lang door elkaar praten, Katja Schuurman die de olijke vraag stelt wie er nog meer van die leuke boeddhabeeldjes in huis heeft... Het is te treurig voor woorden. Jensen zou zich als pleitbezorger van de moderne vrouw juist moeten verzetten tegen deze wanvertoning, deze karikatuur.
Het derde punt is reeds aangevochten door P.F. Thomése (NRC Handelsblad 25 september). Hij maakt dankbaar gebruik van Jensens blunder als voorbeeld van het nieuwe seksisme The Novel van de auteur J. Kessels (!) te noemen. Daar verbindt Thomése dan vervolgens een korte uiteenzetting aan over het aloude onderscheid tussen auteur en personage. Doeltreffend als particuliere verdediging, maar niet zo relevant om Jensens betoog te bekritiseren. Want een trend signaleren in de literatuur kan aan de hand van de teksten, onafhankelijk van de vraag of je de verantwoordelijkheid voor tekstuele uitingen nu bij de auteur of bij het personage moet leggen.
Het is het door Jensen gesignaleerde neofeministische antwoord op dit 'nieuwe seksisme' waar nog wel wat op aan te merken valt. 'The Angry Woman Strikes Back', roept Jensen triomfantelijk uit. De hoofdletters doen hun taak. En hoe striken de angry women dan wel back? Door 'Slut 11' en 'Ik ben een sadistisch varken, een klootzak en een verkrachter' op lichamen van mannen te tatoeëren. Deze praktijkvoorbeelden komen respectievelijk uit De mannentester van Heleen van Royen en Mannen die vrouwen haten van Stieg Larsson. In de eerste roman wordt de vrouwelijke hoofdpersoon Victoria ingehuurd om mannen op verzoek van diens echtgenote te 'testen' op potentiële overspeligheid. Ze verleidt ze, drogeert ze en tatoeëert vervolgens de 'Slut'-boodschap rondom het geslachtsdeel van haar slachtoffers. De hoofdpersoon van Larsson, Lis Salander, past eenzelfde methode toe. Wrede tafereeltjes, geschetst met de tatoeëernaald.
Niet de eerste romans met een sick mind als hoofdpersoon, zou je zeggen. American Psycho all over again. Jensen kent mannentester Victoria evenwel eigenschappen toe als 'daadkracht' en - het staat er echt: - een 'strenge moraal'. Maar er is meer. Een 'saillant detail' bij dit alles zou zijn dat de genoemde vrouwen hun strijdlustige taal rechtstreeks uit de islamitische cultuur hebben overgenomen. Detail of niet, Jensen maakt er subtiel een hoofdzaak van. Mannentester Victoria noemt haar inktverminkingspraktijken namelijk 'berechting' volgens eigen wetgeving, haar 'sharia'. En het 'varken' in Salanders boodschap zou verwijzen naar het varken als scheldwoord voor 'onreine Westerling' uit de islamitische cultuur. Dat is dan, meent Jensen, op te vatten als 'een injectie van het feminisme met een effectief strijdjargon.'
Laten we de redenering eens samenvatten: Omdat Stieg Larsson en Heleen van Royen ieder een roman hebben geschreven waarin een geesteszieke vrouw op gruwelijke wijze 'wraak' neemt op overspelige mannen, spreekt Jensen van 'de hernieuwde oorlog tussen de seksen'. En omdat de genoemde schrijvers hierbij het 'islamitische strijdjargon' in de literatuur introduceren, maken zij een 'belangrijk statement over de vermeende botsing tussen Oost en West.' Met oorlogsretoriek mag men binnen het feminisme wel wat voorzichter omspringen. Bekend zijn de onsmakelijke commentaren na 9/11 dat de twee torens fallische symbolen waren die erop wachtten onderuitgehaald ('gecastreerd') te worden. Het is daarnaast op zijn minst opmerkelijk te noemen dat Jensen 'varken' als een moderne ontlening uit de islam opvat. Voor een al te seksistische, met superioriteitsgevoelens kampende man bestaat immers al langer dan vandaag de term 'male chauvinist pig'. 'Varken' als scheldwoord voor onaardige man heeft stevige fundamenten in het feminisme.
Het multiculturele debat wordt aldus verlevendigd door een feministische injectie: 'Dat het met dat failliet van die multiculturele samenleving misschien wel meevalt, blijkt nu uit deze toe-eigening van vrouwen van het islamitische strijdjargon.' Dus omdat een Westers personage methoden en kreten uit de sharia overneemt is de multicultuur nog niet verloren? Vreemde opvatting van integratie heeft mevrouw Jensen. Het volstaat voor haar echter om De mannentester een belangrijk werk over de multiculturele samenleving te noemen. Jensen heeft er echter weinig fiducie in dat mannen dit ook vinden.
Voor Stine Jensen is de werkelijkheid heel simpel. Je hebt mannen (zij) en je hebt vrouwen (wij). Als 'zij' lof krijgen, dan 'wij' ook! Dit feministische wij-zij-denken is schrijnend. Er wordt een oppositie geconstateerd die niet bestond voordat deze geconstateerd werd. Het is bij uitstek dit wijdverspreide binaire denken dat Vuijsje thematiseert en in een moeite door ironiseert. Hij toont de complexe achtergrond van de tegenstelling autochtoon-allochtoon die aan de basis ligt van het multiculturele debat. Een met een islamitische term opgefleurde roman over een mannenhater levert geen wezenlijke bijdrage aan dit debat. De auteur die daarentegen in een even wervelend geschreven roman de binaire oppositie tussen 'man' en 'vrouw' thematiseert en ironiseert, mag de volgende Gouden Uil krijgen. Ook als de auteur een vrouw is, dat is mij vanzelfsprekend om het even.
maandag 28 september 2009
dinsdag 22 september 2009
Particuliere Beschouwingen
Sfeerimpressie van de Algemene Beschouwingen...
Gerdi Verbeet:
"Dan is nu het woord aan dhr. Zoggel van de Lijst Zoggel."
Zoggel:
"Dank u, voorzitter. Omdat de 'kopvoddentaks' zowel inhoudelijk ridicuul als stilistisch briljant is en omdat er volgens minister-president Jan Peter Balkenende 'geen taboes' zijn wat betreft maatregelen om de crisis te bestrijden: enkele voorstellen van de Lijst Zoggel.
* Eén van de kernkwesties momenteel is de verhoging van de AOW-leeftijd. Moeten we doorwerken tot ons 67ste? De Lijst Zoggel biedt dé uitweg uit het gesteggel: Ja, we verhogen de pensioengerechtigde leeftijd tot 67, maar alléén voor vrouwen. Een kwart van de mannen háált namelijk de leeftijd van 65 jaar niet eens, in tegenstelling tot slechts tien procent van de vrouwen. En vrouwen hebben eeuwenlang moeten strijden om van dat aanrecht vandaan te komen en ook een volwaardige participant in het arbeidsproces te worden. Als een blijk van goede wil zeggen wij: wij gunnen u nog twee extra arbeidsjaren. Beschouw het als genoegdoening, als een herstelbetaling. U hebt het verdiend."
Interpellatie Agnes Kant (SP)
Gerdi Verbeet: "Mevrouw Kant van de Socialistische Partij."
Agnes Kant: "VOORZITTER, IK PROTESTEER TEGEN DIT BELACHELIJKE VOORSTEL. Storm. BENT U NU HELEMAAL BEDONDERD, MENEER ZOGGEL??? Bliksem. EEN VERHOGING VAN DE AOW-LEEFTIJD IS ONBESPREEKBAAR. GRRRRRRRR." Vuurzuilen.
Zoggel: "Voorzitter, ik dank mevrouw Kant voor dit voorzetje op maat. Zij brengt ons namelijk op ons volgende voorstel:
* Een geheel door de staat vergoede dwangbuis plus een weekje vakantie voor mevrouw Kant. Wij zijn namelijk van mening dat de overheid de kosten van de gezondheidszorg kan verlagen door preventief te handelen. Bovendien, mevrouw Kant, wilt u het de achterban van de SP toch niet aandoen dat zij voor de tweede keer hun fractieleider met hartproblemen in de ziekenboeg zien belanden? Past u toch een beetje op uw gezondheid, mevrouw. Voor uzelf, voor ons, voor dit land."
Interpellatie Geert Wilders (PVV)
Gerdi Verbeet: "De heer Wilders van de Partij voor de Vrijheid."
Geert Wilders: "Voorzitter. Bezuinigen op de gezondheidszorg is een verkeerde maatregel. Dat vindt Nederland ook. Verlaag eerst eens de toelage voor de leden van het Koninklijk Huis. Iedereen gaat erop achteruit, behalve de Koninklijke familie. Dat is een schande! En dat vindt Nederland ook."
Zoggel: "Voorzitter, ik dank de heer Wilders voor dit voorzetje op maat. Hij brengt ons namelijk bij ons derde voorstel:
* Wij pleiten voor een hoofddekselbelasting voor Koningin Beatrix. Een 'staatshoofddekseltaks'. Laten we eens wat doen aan dit symbool van onderdrukking."
Kamer, in koor: "Onderdrukking?"
"Jazeker, iedereen moet elk jaar weer de neiging tot lachen onderdrukken als de Koningin met een krankzinnig hoedje uit de koets stapt. Over die koets gesproken:
* Wij willen ook een aparte belasting op het voorttrekken van de gouden koets door een stel paarden, een 'knollentaks'. Die beesten schijten de hele stad onder. De vervuiler betaalt!"
Interpellatie Marianne Thieme (PvdD)
Gerdi Verbeet: "Mevrouw Thieme van de Partij voor de Dieren."
Marianne Thieme: "Goed idee! Een vegetariër in een Suzuki Swift is nog altijd beter voor het milieu dan een vleeseter op een paard."
Algehele verwarring...
En dat was het sein voor de lunchpauze. Het bleef nog lang onrustig in politiek Den Haag...
Gerdi Verbeet:
"Dan is nu het woord aan dhr. Zoggel van de Lijst Zoggel."
Zoggel:
"Dank u, voorzitter. Omdat de 'kopvoddentaks' zowel inhoudelijk ridicuul als stilistisch briljant is en omdat er volgens minister-president Jan Peter Balkenende 'geen taboes' zijn wat betreft maatregelen om de crisis te bestrijden: enkele voorstellen van de Lijst Zoggel.
* Eén van de kernkwesties momenteel is de verhoging van de AOW-leeftijd. Moeten we doorwerken tot ons 67ste? De Lijst Zoggel biedt dé uitweg uit het gesteggel: Ja, we verhogen de pensioengerechtigde leeftijd tot 67, maar alléén voor vrouwen. Een kwart van de mannen háált namelijk de leeftijd van 65 jaar niet eens, in tegenstelling tot slechts tien procent van de vrouwen. En vrouwen hebben eeuwenlang moeten strijden om van dat aanrecht vandaan te komen en ook een volwaardige participant in het arbeidsproces te worden. Als een blijk van goede wil zeggen wij: wij gunnen u nog twee extra arbeidsjaren. Beschouw het als genoegdoening, als een herstelbetaling. U hebt het verdiend."
Interpellatie Agnes Kant (SP)
Gerdi Verbeet: "Mevrouw Kant van de Socialistische Partij."
Agnes Kant: "VOORZITTER, IK PROTESTEER TEGEN DIT BELACHELIJKE VOORSTEL. Storm. BENT U NU HELEMAAL BEDONDERD, MENEER ZOGGEL??? Bliksem. EEN VERHOGING VAN DE AOW-LEEFTIJD IS ONBESPREEKBAAR. GRRRRRRRR." Vuurzuilen.
Zoggel: "Voorzitter, ik dank mevrouw Kant voor dit voorzetje op maat. Zij brengt ons namelijk op ons volgende voorstel:
* Een geheel door de staat vergoede dwangbuis plus een weekje vakantie voor mevrouw Kant. Wij zijn namelijk van mening dat de overheid de kosten van de gezondheidszorg kan verlagen door preventief te handelen. Bovendien, mevrouw Kant, wilt u het de achterban van de SP toch niet aandoen dat zij voor de tweede keer hun fractieleider met hartproblemen in de ziekenboeg zien belanden? Past u toch een beetje op uw gezondheid, mevrouw. Voor uzelf, voor ons, voor dit land."
Interpellatie Geert Wilders (PVV)
Gerdi Verbeet: "De heer Wilders van de Partij voor de Vrijheid."
Geert Wilders: "Voorzitter. Bezuinigen op de gezondheidszorg is een verkeerde maatregel. Dat vindt Nederland ook. Verlaag eerst eens de toelage voor de leden van het Koninklijk Huis. Iedereen gaat erop achteruit, behalve de Koninklijke familie. Dat is een schande! En dat vindt Nederland ook."
Zoggel: "Voorzitter, ik dank de heer Wilders voor dit voorzetje op maat. Hij brengt ons namelijk bij ons derde voorstel:
* Wij pleiten voor een hoofddekselbelasting voor Koningin Beatrix. Een 'staatshoofddekseltaks'. Laten we eens wat doen aan dit symbool van onderdrukking."
Kamer, in koor: "Onderdrukking?"
"Jazeker, iedereen moet elk jaar weer de neiging tot lachen onderdrukken als de Koningin met een krankzinnig hoedje uit de koets stapt. Over die koets gesproken:
* Wij willen ook een aparte belasting op het voorttrekken van de gouden koets door een stel paarden, een 'knollentaks'. Die beesten schijten de hele stad onder. De vervuiler betaalt!"
Interpellatie Marianne Thieme (PvdD)
Gerdi Verbeet: "Mevrouw Thieme van de Partij voor de Dieren."
Marianne Thieme: "Goed idee! Een vegetariër in een Suzuki Swift is nog altijd beter voor het milieu dan een vleeseter op een paard."
Algehele verwarring...
En dat was het sein voor de lunchpauze. Het bleef nog lang onrustig in politiek Den Haag...
maandag 21 september 2009
Eerst de president, nu De Koning
Opmerkelijk bericht na FC Den Bosch - FC Oss (3-3):
Het is trouwens wel typisch dat het hier een zoontje van een Brabants Dagblad-verslaggever betreft. Zegt weer genoeg over de 'objectiviteit' van de betreffende journalist. Die betitelde de Osse doelpunten ook nog eens als 'toevalstreffers'. Vooral het eerste doelpunt, de 3-1 dus, is niet minder dan een prachtig uitgespeelde combinatie. (korte samenvatting)
(Nieuwsbericht: fcupdate.nl)
Zoon journalist gooit schoen naar Oss-trainerHans de Koning kan dus samen met ex-president Bush naar dezelfde praatsessie van slachtofferhulp...
21 september 2009
Na afloop van de Jupiler League-wedstrijd tussen FC Den Bosch en FC Oss (3-3) vond een opmerkelijk incident plaats. Tijdens de persconferentie kreeg Hans de Koning, de coach van de Ossenaren, een schoen naar zijn hoofd gegooid.
De schoen bleek te zijn gegooid door de 9-jarige zoon van een sportjournalist van het Brabants Dagblad, die om onduidelijke redenen ook in de persruimte was. Het jongetje was een supporter van FC Den Bosch en was teleurgesteld dat zijn ploeg tegen Oss een 3-0 voorsprong uit handen gegeven had. De trainer van FC Oss kon de schoen maar net ontwijken. Het jongetje, zijn vader en de chef-sport van het regionale dagblad hebben inmiddels hun excuses aangeboden aan De Koning.
Het is trouwens wel typisch dat het hier een zoontje van een Brabants Dagblad-verslaggever betreft. Zegt weer genoeg over de 'objectiviteit' van de betreffende journalist. Die betitelde de Osse doelpunten ook nog eens als 'toevalstreffers'. Vooral het eerste doelpunt, de 3-1 dus, is niet minder dan een prachtig uitgespeelde combinatie. (korte samenvatting)
(Nieuwsbericht: fcupdate.nl)
zondag 20 september 2009
Adebayor, idioot
Emmanuel Adebayor is een idioot. Een absoluut leeghoofd. De Togolese spits van Manchester City ging vorige week dermate over de schreef dat ik zijn actie even afschuwwekkend durf te noemen als de vreselijke tackle van Axel Witsel (Standard) op Marcin Wasilewski (Anderlecht), waarbij de laatste zijn scheen- en kuitbeen brak.
Adebayor verkaste deze zomer van Arsenal naar Manchester City. Het kleine broertje van United is sinds kort in handen van een puissant rijke oliesjeik uit Abu Dhabi. Hij beschouwt zijn club als een speeltje dat alleen leuk blijft als er successen mee worden behaald. Hij gaf de clubleiding dan ook alle ruimte om met geld te smijten. Robinho was vorig jaar de eerste ster die City aandeed, gevolgd door Shay Given, Nigel de Jong en Craig Bellamy. Deze zomer kwamen daarbij: Kolo Touré, Joleon Lescott, Roque Santa Cruz, Wayne Bridge, Sylvinho, Gareth Barry, Carlos Tévez en dus Emmanuel Adebayor.
Vorige week zaterdag versloeg de sterrenformatie in het City of Manchester Stadium Arsenal met 4-2. Arsenal, de oude werkgever van Adebayor. De Arsenal-fans namen het hun oude spits begrijpelijkerwijs niet in dank af dat hij voor het grote geld had gekozen en floten hem uit. Adebayor misdroeg zich vervolgens volledig. Eerst ging hij al met zijn noppen op het gezicht van ex-ploeggenoot Robin van Persie staan. Kort na rust kopte Adebayor de 3-1 binnen uit een hoekschop. Hij kreeg de kolder in zijn kop en stak vervolgens het hele veld over om met een kniesliding al juichend voor het vak met Arsenal-supporters te eindigen.
De supporters ontstaken in woede na deze provocatie en er was een heel cordon van stewards, bobbies en veiligheidspersoneel voor nodig om de Londenaren tegen te houden. Hieronder amateurbeelden van een City-supporter. We zien dat een stormloop van Arsenal-supporters ternauwernood wordt voorkomen:
Ik vind het onbegrijpelijk dat een scheidsrechter hier niet meteen rood voor trekt. Een doelpunt vieren voor het publiek van de opponent is op zich al erg laag. De provocerende gebaren van Adebayor en de turbulente voorgeschiedenis verergeren nog eens de lafheid van zijn actie. Bedenk wel: als de Arsenal-supporters erin waren geslaagd het veld te betreden, had Adebayor niet alleen zichzelf maar ook zijn medespelers ernstig in gevaar gebracht. Vooral dat laatste vind ik van belang. Dat hij met zijn hersenloze bovenkamer het hele veld over wil steken om een woedende massa uit te dagen, moet hij zelf weten. Wie de bal kaatst... Maar dat hij daarmee de gezondheid van zijn teamgenoten op het spel zet, vind ik een rode kaart waard. Plus een schorsing en een flinke boete uiteraard.
Adebayor verkaste deze zomer van Arsenal naar Manchester City. Het kleine broertje van United is sinds kort in handen van een puissant rijke oliesjeik uit Abu Dhabi. Hij beschouwt zijn club als een speeltje dat alleen leuk blijft als er successen mee worden behaald. Hij gaf de clubleiding dan ook alle ruimte om met geld te smijten. Robinho was vorig jaar de eerste ster die City aandeed, gevolgd door Shay Given, Nigel de Jong en Craig Bellamy. Deze zomer kwamen daarbij: Kolo Touré, Joleon Lescott, Roque Santa Cruz, Wayne Bridge, Sylvinho, Gareth Barry, Carlos Tévez en dus Emmanuel Adebayor.
Vorige week zaterdag versloeg de sterrenformatie in het City of Manchester Stadium Arsenal met 4-2. Arsenal, de oude werkgever van Adebayor. De Arsenal-fans namen het hun oude spits begrijpelijkerwijs niet in dank af dat hij voor het grote geld had gekozen en floten hem uit. Adebayor misdroeg zich vervolgens volledig. Eerst ging hij al met zijn noppen op het gezicht van ex-ploeggenoot Robin van Persie staan. Kort na rust kopte Adebayor de 3-1 binnen uit een hoekschop. Hij kreeg de kolder in zijn kop en stak vervolgens het hele veld over om met een kniesliding al juichend voor het vak met Arsenal-supporters te eindigen.
De supporters ontstaken in woede na deze provocatie en er was een heel cordon van stewards, bobbies en veiligheidspersoneel voor nodig om de Londenaren tegen te houden. Hieronder amateurbeelden van een City-supporter. We zien dat een stormloop van Arsenal-supporters ternauwernood wordt voorkomen:
Ik vind het onbegrijpelijk dat een scheidsrechter hier niet meteen rood voor trekt. Een doelpunt vieren voor het publiek van de opponent is op zich al erg laag. De provocerende gebaren van Adebayor en de turbulente voorgeschiedenis verergeren nog eens de lafheid van zijn actie. Bedenk wel: als de Arsenal-supporters erin waren geslaagd het veld te betreden, had Adebayor niet alleen zichzelf maar ook zijn medespelers ernstig in gevaar gebracht. Vooral dat laatste vind ik van belang. Dat hij met zijn hersenloze bovenkamer het hele veld over wil steken om een woedende massa uit te dagen, moet hij zelf weten. Wie de bal kaatst... Maar dat hij daarmee de gezondheid van zijn teamgenoten op het spel zet, vind ik een rode kaart waard. Plus een schorsing en een flinke boete uiteraard.
maandag 14 september 2009
Het definitieve einde van Jack Spijkerman
Altijd als ik Jack Spijkerman op tv zie, moet ik bijna huilen. Niemand is zo van zijn voetstuk gevallen als de bebrilde presentator.
Jack Spijkerman was ooit het geweten van de natie. Weliswaar een nogal rood geweten - ik doel op de politieke kleur van zijn omroep, de VARA -, maar toch. Het Kopspijkers-cabaret legde elke zaterdagavond haarfijn de fouten, domheden en geniepigheden van politici en andere bekende Nederlanders bloot. Alle lijsttrekkers, fractieleiders, ministers, etc. kwamen aan de beurt. Ook de kopstukken van de PvdA, toch traditioneel de ideologische voorganger van de VARA, werden niet ontzien. Opportunisme, populisme, ignorantie, zakkenvullerij, alles werd genadeloos onder handen genomen door Jack en zijn cabaretiers. Kopspijkers was een monument van maatschappijkritiek.
We weten allemaal hoe het snel het verkeerde. Spijkerman viel voor de miljoenen van John de Mols Talpa. Die commerciële onderneming leed al snel schipbreuk en sleurde de presentator mee naar de zeebodem. Jack had gegokt en verloren, hij was geschiedenis geworden. Een grootheid met een treurig einde. Er zou wat tijd overheen moeten gaan, maar dan zou toch vooral zijn grootheid beklijven. Maar Jack nam er geen genoegen mee. Hij bleef worstelen om boven te komen. RTL4 hapte toe en contracteerde hem voor de spelshow Wat vindt Nederland?
Het satirische programma Koefnoen, in zekere zin de opvolger van Kopspijkers, maakte afgelopen zaterdag definitief gehakt van Spijkerman. Het viel me altijd op dat de cabaretiers hun vroegere leidsman leken te ontzien. Dankzij hem waren zij immers groot geworden. Over zijn 'verraad' hadden ze ruimschoots hun beklag gedaan, maar een symbolische afrekening bleef achterwege. Tot zaterdag. Eindelijk durfden de voormalige discipelen van Spijkerman het aan hun meester serieus te persifleren. Owen Schumacher kroop in de huid van Spijkerman en zette hem neer als een ongelooflijke droplul, een oliedomme hypocriet.
Ik vond de hele vertoning even briljant als verschrikkelijk. Briljant was de analyse, de vinger op de zere plek. Bij Kopspijkers streed Jack jarenlang tegen populisme en volksmennerij, was de boodschap, nu is hij de woordvoerder van de ontevreden burgermannetjes geworden. En het is waar, Wat vindt Nederland? is de ultieme tegenpool van Kopspijkers. Verschrikkelijk was de implicatie: hier werd Spijkermans hoofd dan ten langen leste onder het hakblok gelegd. Zijn beste onderdanen gaven hun oude koning de genadeklap.
Jack Spijkerman zal de boodschap ongetwijfeld missen en stug doorgaan. Het is met Spijkerman een beetje als - permitteer me deze vergelijking - als met een bekende die een serieuze hersenbloeding heeft gehad. De persoon na het accident is een ander dan die van ervoor. En hoe hard deze persoon ook zijn best doet en benadrukt dat hij nog steeds dezelfde is en nog steeds alles kan zoals vroeger - en daar zelf ook oprecht in gelooft -, jij hebt meteen door dat er iets onherstelbaar veranderd is, dat het nooit meer zoals vroeger kan worden. Dat besef stemt tot een grenzeloze droefheid.
Jack Spijkerman was ooit het geweten van de natie. Weliswaar een nogal rood geweten - ik doel op de politieke kleur van zijn omroep, de VARA -, maar toch. Het Kopspijkers-cabaret legde elke zaterdagavond haarfijn de fouten, domheden en geniepigheden van politici en andere bekende Nederlanders bloot. Alle lijsttrekkers, fractieleiders, ministers, etc. kwamen aan de beurt. Ook de kopstukken van de PvdA, toch traditioneel de ideologische voorganger van de VARA, werden niet ontzien. Opportunisme, populisme, ignorantie, zakkenvullerij, alles werd genadeloos onder handen genomen door Jack en zijn cabaretiers. Kopspijkers was een monument van maatschappijkritiek.
We weten allemaal hoe het snel het verkeerde. Spijkerman viel voor de miljoenen van John de Mols Talpa. Die commerciële onderneming leed al snel schipbreuk en sleurde de presentator mee naar de zeebodem. Jack had gegokt en verloren, hij was geschiedenis geworden. Een grootheid met een treurig einde. Er zou wat tijd overheen moeten gaan, maar dan zou toch vooral zijn grootheid beklijven. Maar Jack nam er geen genoegen mee. Hij bleef worstelen om boven te komen. RTL4 hapte toe en contracteerde hem voor de spelshow Wat vindt Nederland?
Het satirische programma Koefnoen, in zekere zin de opvolger van Kopspijkers, maakte afgelopen zaterdag definitief gehakt van Spijkerman. Het viel me altijd op dat de cabaretiers hun vroegere leidsman leken te ontzien. Dankzij hem waren zij immers groot geworden. Over zijn 'verraad' hadden ze ruimschoots hun beklag gedaan, maar een symbolische afrekening bleef achterwege. Tot zaterdag. Eindelijk durfden de voormalige discipelen van Spijkerman het aan hun meester serieus te persifleren. Owen Schumacher kroop in de huid van Spijkerman en zette hem neer als een ongelooflijke droplul, een oliedomme hypocriet.
Ik vond de hele vertoning even briljant als verschrikkelijk. Briljant was de analyse, de vinger op de zere plek. Bij Kopspijkers streed Jack jarenlang tegen populisme en volksmennerij, was de boodschap, nu is hij de woordvoerder van de ontevreden burgermannetjes geworden. En het is waar, Wat vindt Nederland? is de ultieme tegenpool van Kopspijkers. Verschrikkelijk was de implicatie: hier werd Spijkermans hoofd dan ten langen leste onder het hakblok gelegd. Zijn beste onderdanen gaven hun oude koning de genadeklap.
Jack Spijkerman zal de boodschap ongetwijfeld missen en stug doorgaan. Het is met Spijkerman een beetje als - permitteer me deze vergelijking - als met een bekende die een serieuze hersenbloeding heeft gehad. De persoon na het accident is een ander dan die van ervoor. En hoe hard deze persoon ook zijn best doet en benadrukt dat hij nog steeds dezelfde is en nog steeds alles kan zoals vroeger - en daar zelf ook oprecht in gelooft -, jij hebt meteen door dat er iets onherstelbaar veranderd is, dat het nooit meer zoals vroeger kan worden. Dat besef stemt tot een grenzeloze droefheid.
Abonneren op:
Posts (Atom)