Na een periode van radiostilte treedt Ehsan Jami binnenkort weer op de voorgrond. De jonge ex-PvdA'er presenteert naar verluidt op 10 december a.s. zijn film 'Interview met Mohammed'. Deze korte film (lengte: tien minuten) is niet de film waarmee Jami wilde shockeren en die meer commotie zou gaan veroorzaken dan de cartoon van Kurt Westergaard. Na de heisa rondom Fitna en een dringend verzoek van kolonel Hirsch Ballin besloot Jami deze film niet te gaan maken.
De film die nu wel zal gaan verschijnen is Engelstalig en zal gaan over islamgerelateerde onderwerpen als vrouwenrechten, antisemitisme en afvalligheid. Jami is zoals bekend de oprichter van het - inmiddels alweer opgeheven - Comité voor ex-moslims. De datum van de première is gekozen omdat de tiende december de internationale dag voor de rechten van de mens is. De geïnterviewde Mohammed zal gespeeld worden door een onherkenbare acteur.
In tegenstelling tot Fitna is het rond deze film opvallend rustig. Geen schipperende politici, geen voorvechters van de vrijheid van meningsuiting die de vertoning van de film verdedigen en geen peloton angsthazen die roepen om een verbod voor ze ook maar een seconde van de film gezien hebben. Heeft men geleerd van de fouten? Het gesteggel rond Fitna bracht die film immers alleen maar meer in de aandacht en had wat betreft crisismanagement en downplayen dus eerder een averechts effect.
Toch is het eerste relletje rond de film al geboren. Pauw & Witteman wilde een paar minuten van de film voorvertonen als inleiding op een gesprek met Jami. Een van de gasten sprak echter zijn veto uit. Het betrof Maxime Verhagen, Minister van Buitenlandse Zaken en collega van Hirsch Ballin... Afshin Ellian vermoedt in Elsevier dat er in Iran en Egypte met verontwaardiging zal worden gereageerd op de film. Iran moet ons toch al niet vanwege onze vriendschap met Amerika en de Egyptenaren zullen weer een paar boycotten eisen. Mogen we dus binnenkort weer meewarig ons hoofd schudden bij beelden van een woedende menigte boeroepers met blauw-wit-rode vlaggen?
Jan Blokker laat zich in NRC Next alvast laatdunkend uit over de jonge politicus en filmmaker: "Wie hebben aan de wieg gestaan van de tien minuten durende themafilm [...]? Maar we weten natuurlijk wie de voedstervaders waren – wie anders dan Afshin Ellian (coach), Joost Zwagerman (sidekick) en Eddy Terstall (algemene leiding), die de broekeman al sinds jaar en dag hebben geluierd en gebakerd?" Het is kinderachtig om Zwagerman denigrerend de sidekick van Jami te noemen. Ik herinner me dat Zwagerman als een van de weinige opiniemakers het principiële recht op vrije meningsuiting van Jami verdedigde tegenover de PvdA die de snelle gekwetstheid van moslims prioriteerde om toch vooral maar geen electoraat tegen het zere been te schoppen.
Niet alleen ouderdom maar ook geloof maakt blind. Rabiate moslims beseffen niet dat ze in feite over een geweldige profeet beschikken. Een profeet met vele gebreken en tekortkomingen en daardoor dus een menselijke profeet. Jezus genas zieken en lammen en vermenigvuldigde zomaar brood en vis. Hij verrichte wonderen en stond nog op uit de dood ook. Jezus was de mensgeworden godheid, werd de immanente god. Mohammed was en bleef een gewone jongen met iets te veel zelfvertrouwen en een moeilijk karakter. Hij was een inspirator maar ook "een verschrikkelijke man", zoals Jami hem ooit in Trouw karakteriseerde.
Kader Abdolah portretteert hem in zijn beeldschone vertelling De boodschapper aldus: "Mohammad was gedreven, bijna bezeten. Wat hij beweerde was raar, en wat hij deed was nog vreemder. Hij loog, hij loog ontzettend veel. En hij geloofde in zijn eigen leugens. Misschien is liegen geen goed woord, hij bedacht dingen. Hij zei dat zijn Koranteksten aan hem werden geopenbaard. Maar hij verzon het allemaal. In zijn eentje. In zijn hoofd en ik genoot van zijn voorstellingsvermogen. Maar er bleef altijd iets wringen in Mohammads boodschap. Hij was een bijzondere man, dat wel, en wat hij beweerde klonk mooi, maar waarom verbond hij zichzelf dan met een onzichtbaar touwtje aan de lucht, aan een denkbeeldige Allah?"
Mohammed was niet perfect. Zo'n leider wil toch iedereen? Een perfect iemand weet niet van tegenslagen en moeilijkheden. En laat het leven nou net voor het grootste gedeelte bestaan uit tegenslagen en moeilijkheden. Zo'n perfecte leidsman kan jou dus bijna niets leren over het leven. Van hem krijg je als onderdaan minderwaardigheidsgevoelens en faalangst. Een imperfecte profeet of godheid is veel aardser, veel menselijker en daardoor veel sympathieker dan zijn alwetende of perfecte variant. Van fouten kun je leren en van andermans fouten leren is bovendien nog leuker omdat het je gezichtsverlies of kortstondige schaamte bespaart.
Bij de christenen ketst alle kritiek af op Jezus' pantser van goddelijkheid em verhevenheid. Aanhangers van Mohammed kunnen zich beroepen op de menselijkheid van hun aanvoerder en zijn feilen als ijkpunt nemen om van de islam een flexibele godsdienst te maken, om te komen tot een gemoderniseerde godsdienst. Als men daar nu eens zijn energie aan zou wijden, in plaats van aan het bekogelen van ambassades en het in elkaar knutselen van strooien poppen waar de brand in gaat.
Dit inzicht is de moslims met korte lontjes uiteraard nog niet aan het verstand te brengen. De bewustwording loopt toch nog erg ver achter. In orthodox-islamitische landen is de cultuur wat dat betreft inderdaad nog 'achterlijk', in de betekenis van 'achterlopend', zoals ook Fortuyn indertijd viseerde. Dat heeft niets met etnocentrisme of xenofobie te maken. Ook Jami's kritische benadering van Mohammed kan zo een bijdrage leveren aan de modernisering van de islam.
Jammer alleen dat hij Mohammed vergoddelijkt door hem een masker op te plakken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten