2008: de helden

2008 zit er bijna op, tijd voor de eindafrekening. Vandaag vijf helden, morgen vijf kutjanussen.

Helden

Wouter Bos
Hoe iemands reputatie in een jaar kan omslaan. De populariteit van de vice-premier was begin dit jaar gedaald tot onder het vriespunt en zijn PvdA had veel weg van een terminale patiënt. Maar Wouter stak de handen uit de mouwen en zorgde eigenhandig voor een glorieus eerherstel. Natuurlijk was daar zijn overtuigende vertoon van daadkracht en pragmatisme inzake de kredietcrisis. In België kunnen ze er nog steeds niet over uit: de gepikeerde zuiderburen vonden dat hij Fortis gepikt had. De parallelle wereld van de megalomane geldstromen gaat echter ieders pet te boven. Belangrijker was de bezem die Bos door de eigen Augiasstal haalde. Op ongeëvenaarde wijze haalde hij de PvdA uit het slop. Dilettanten als Ella Vogelaar werd de wacht aangezegd, de raad van Joost Zwagerman wordt ten langen leste opgevolgd: de sociaaldemocraten springen eindelijk over hun ideologische schaduw heen, met als voorlopige hoogtepunt het nieuwe integratiestandpunt volgens Ploumen en Aboutaleb. Van draaikont tot leidsman: Wouter Bos, terecht Nederlander van het jaar.

Wijnand Duyvendak
Na de oorlog was het maatschappelijke klimaat rechts en conservatief. De babyboomers gingen vanaf de linkerflank in de tegenaanval, democratisering was het toverwoord, alles moest op de schop. Elke omwenteling wordt evenwel ontsierd door uitwassen, die pas veel later, als de euforie verstomd is en het tijdperk in zijn geheel te overzien is, serieus belicht worden. Wijnand Duyvendak was toentertijd zo'n fanatieke actievoerder. Hij opereerde vanuit de krakerswereld, inclusief bedreiging, geweld, terreur etc., de hele verderfelijke mikmak die de krakersscene eigen is. Maar Duyvendak werd volwassen, kwam tot bedaren en ging de politiek in. Jaren later stelde hij zijn actieverleden te boek. Enigszins naïef, overmoedig, onvoorzichtig. De memoires bleken de opmaat tot zijn aftreden. Waarom dan toch bij de helden? Omdat hij het allemaal zo sportief opvatte. Velen zouden in zijn situatie met modder gaan gooien, om zich heen gaan slaan. Niets van dat alles bij Wijnand. Hij begreep - meer dan menige partijgenoot - dat hij onvermijdelijk het veld moest ruimen, gaf rationeel en bedachtzaam antwoord op alle vragen en schimpscheuten, liet zich niet uit de tent lokken en beloofde - ook na het taartincident - het debat aan te blijven gaan.

Barack Obama
Change, Yes We Can. Dé gevleugelde woorden uit het wereldnieuws van 2008. Na het abominabele economische en buitenlandse beleid van George W. Bush snakte Amerika - en de rest van de wereld niet te vergeten - naar een andere koers, een nieuwe start, een ommezwaai. Niets minder dan een revolutie. Maar wie moest die frisse wind door het Witte Huis laten waaien? Niet weer zo'n zuur republikeins, zich volledig op god verlatend opaatje, al was John McCain wel een sympathieke bejaarde. Nee, maar één man was op het juiste moment op de juiste plaats: Barack Hussein Obama. Hij heeft alles mee: jong, vooruitstrevend, inspirerend, een beetje blank en een beetje zwart. Ook de laatste twijfelaars en antipathisanten gingen overstag na de historische toespraak op de Democratische conventie. En zelfs Iran bracht een bescheiden felicitatie over na de verkiezingszege. Obama = hoop. Hoop nu we diep gezonken en gevallen zijn en het kapitalisme scheuren vertoont. Maar kan hij het allemaal bolwerken? Wordt de erfenis van Bush niet alsnog zijn ondergang? En de racisten zijn er ook nog. 2009 wordt retespannend voor Barack. En voor de wereld.

Geert Wilders
Niet omdat hij nu zo geweldig uitblonk het voorbije jaar. Niet omdat hij eindelijk zijn messcherpe kritiek afwisselde met potentiële wenken voor de toekomst. Niet omdat hij een prachtige film maakte. Niet omdat hij een genuanceerder toon zocht. Geen van deze typeringen waren in 2008 van toepassing op Geert Wilders, integendeel. Zijn retorische vuur schroeide meer gezichten dan ooit. Toch komt hij als winnaar uit 2008. Wilders' status groeide door zijn onaantastbaarheid. Van alle kanten werd hij geattaqueerd, maar of ze nu Doekle Terpstra, Harry de Winter, Geert Mak, Jordanië, Stichting Dag van het Respect of Anne Frank Stichting heetten, alle aanvallen kaatsten onverbiddelijk af op het pantser van de PVV-parlementariër. De oorzaken waren legio: onbeholpenheid, doorzichtigheid, onbenulligheid, kortzichtigheid of gewoon regelrechte onzin. De eerste die het enfant terrible uit Venlo op punten weet te verslaan, moet de politieke ring nog betreden. De knuppeltjes die het dit jaar weer in hun overmoed en onbehagen geprobeerd hebben, krabbelden uiteindelijk terug en kwamen soms zelfs met excuses. Wie heeft vrienden nodig als je zulke vijanden hebt?

Bassie
Nooit gedacht ooit nog eens een clown uit te roepen tot held van het jaar. En dan nog een clown die allang over de datum is. Een clown die louter nog het nieuws haalde als geldwolf of notoire ruziekmaker. Bassie en Adriaan, dat was vergane glorie. Tot daar opeens die gekke dikke clown een week lang het nieuws beheerste. Clown Bassie (73) maakt vrouw (31) zwanger, zo kopten de kranten en nieuwssites. Ook de 'serieuze' media namen het bericht over. Na een optreden zou Bas van Toor een scheve schaats met gevolgen hebben gereden. Even stond het land op zijn achterste poten. Die ouwe viespeuk. Hij liet zich graag voorstaan op het feit dat hij nog altijd zo gelukkig getrouwd was, en nu dit. Een dag later: Bassie spoorloos, zit ergens ondergedoken. Nee, wat een film! Tot de spreekwoordelijke aap uit de al even spreekwoordelijke mouw kwam: het was een hoax. Een briljante reclamestunt. Casusmateriaal voor studenten marketing en communicatie, me dunkt. Bassie: wat een koning.