De voorbije weken heb ik er weer een stapeltje boeken doorheen weten te jagen. Voor het einde van het jaar is een bespreking nog wel gerechtvaardigd. Daarom is een selectie van tien boeken onderwerp van alweer de zesde aflevering van De literaire beterweter, de rubriek waarin kort en bondig (al lijken de stukjes steeds iets langer te worden) een oordeel wordt geveld.
Bart Koubaa - Lucht Meesterwerkje! Koubaa weet een sfeervol verhaal neer te zetten dat bruist van met stilistisch vernuft getekende grote gevoelens en kleine personages. Lucht is aan de ene kant een donkerrealistisch verhaal over de (nasleep van de) atoombom op Nagasaki en aan de andere kant een mythologische vertelling met de allure van een sprookje. Als lezer word je heen en weer geslingerd tussen het Westen en het Oosten en tussen juichende vervoering en kille beklemming. Geschiedenis en wetenschap, intertekstualiteit en taalspel, alles zit erin. En dat allemaal in 124 bladzijden. [*****]
Erwin Mortier - Pleidooi voor de zonde 'Ik ben geen liefhebber van essays', schrijft Mortier op p.186. Helaas lijkt deze houding ook de kwaliteit van deze bundel te hebben bepaald. Zijn Mortiers romans nog juweeltjes door de suggestieve inhoud en het stilistische meesterschap van de auteur, de essays in deze bundel hebben juist te lijden onder de mooie zinnen. Zo nu en dan lezen we een pittig statement of een scherpzinnige constatering, maar zulke hoogtepunten zijn te schaars. [**]
John Dos Passos - Manhattan Transfer Kaleidoscopische roman die een indringend sfeerbeeld schetst van het in opkomst zijnde New York van het begin van de twintigste eeuw. We volgen een keur aan personages van verschillend pluimage die in New York de onbegrensde mogelijkheden exploiteren of er aan tenonder gaan. Ieder leeft zijn eigen leven, maar soms kruisen de verhaallijnen elkaar. Jammer is dat vaak de interessante personages snel uit beeld verdwijnen en de minder interessante uitgroeien tot hoofdpersonen. [***]
Cees Nooteboom - De verliefde gevangene Hoe verder ik geraakte in deze verhalenbundel, hoe meer ik moest denken aan Spaans-Amerikaanse literatuur. De exotische verhalen vertonen trekken van wat García Márquez 'magische werkelijkheid' noemt (en wat iets anders is dan magisch-realisme). Ook drong zich constant de vergelijking met de verhalen van Quiroga op, waarin de mens tegenover de natuur, maar toch vooral tegenover de eigen menselijke natuur staat. Op een enkele uitzondering na zijn alle verhalen in De verliefde gevangene bijzonder interessant. Ik begin die hele Nooteboom steeds meer te waarderen. [****]
Samuel Beckett - Waiting for Godot Geen betere voorbereiding op Uit verveling dan dit absurde toneelstuk. In de literatuurcolleges bij Engels, waar ik eerder al aan memoreerde, raakte ik al onder de indruk van de fragmenten uit dit stuk die in de syllabus waren opgenomen. De paria's Vladimir en Estragon vervelen zich te pletter, weten zich geen raad met de tijd, de wereld en zichzelf. De vele lege uitspraken en gedwongen herhalingen dragen bij aan de claustrofobische sfeer. Ze doen niks en zullen niks doen, zelfs zich ophangen aan een boomtak is teveel gevraagd, is al te vervelend. [****]
Willem Brakman - Een winterreis Brakman staat bekend als een moeilijke veelschrijver. In de bibliotheek is een hele plank bezet met Brakmannetjes van zo'n 150 bladzijden per boek. Ook deze debuutroman is kort, nochtans had ik er vele leesbeurten voor nodig. Brakman schrijft gewrongen proza dat opperste concentratie vereist. Dat is op zich geen negatief iets, maar soms zijn de zinnen zo taai dat je je afvraagt of een iets soepelere stijl het geheel niet honderd keer interessanter zou maken. [**]
Javier Marías - De zwarte rug van de tijd Marías is een meester in het spelen met de vage scheidslijnen tussen auteur, ik-verteller en autobiografisch verhaal. Complicatie is dat onderwerp van deze roman de perikelen rond het vermeende autobiografische karakter van Marías' roman Aller zielen zijn en dat Marías constant expliciet schrijft over waarheid en leugen, werkelijkheid en fictie, enz. Los van dat alles is De zwarte rug van de tijd door de trage, doch meeslepende stijl en de fraaie bespiegelingen net als Een hart zo blank een aanrader. [****]
Herman Brusselmans - De perfecte koppijn 'De dialogen en beschrijvingen [...] verbloemen slechts voor even dat alles façade is, een pose van zowel Brusselmans als zijn alter ego Muggepuut. De lezer zal zich een breuk lachen, maar de bulderlach zal snel overgaan in de boer met kiespijn als het besef doordringt dat de op het oog gratuite humor de angst en de eenzaamheid waarvan De perfecte koppijn doordesemd is, slechts voor even naar de achtergrond weten te dringen. [...] Natuurlijk hebben we het allemaal al tig keer eerder gelezen en is het weer meer van hetzelfde. Maar in het geval Herman Brusselmans is dat heel veel.' [Uit: recensie voor het vak 'literaire kritiek'] [****]
Arthur Japin - De overgave 'geeft een mooi sfeerbeeld van het negentiende-eeuwse Amerika. [...] De inhoud staat of valt echter bij de vorm, en in De overgave doet die vorm de inhoud meer kwaad dan goed. Granny [het hoofdpersonage] grossiert in holle levenswijsheden [...] En komt ze eens met een rake uitspraak [...] dan wordt deze meteen verpest door de uitleggerige, herhalende stijl van Japin [...] De roman barst van [...] dooddoeners die de actie nodeloos vertragen en het oorspronkelijke beeld van elke betekenis en kracht ontdoen.' [Uit: recensie voor het vak 'literaire kritiek'] [**]
Jeroen Brouwers - Datumloze dagen '"Hoe ouder je wordt, hoe meer schaamte", lezen we op de eerste bladzijde [...] Onwillekeurig rijst meteen de imposante gestalte van de schrijver voor het geestesoog op. Van de vroegere schreeuwlelijk, die met vlijmscherpe polemische bewoordingen het laaglandse literaire wereldje menigmaal tot beroering wist te brengen, is tegenwoordig niet veel meer over. [...] Datumloze dagen is in eerste instantie een aanklacht tegen de ouderdom[...] De slotalinea’s [...] zijn [...] van een ontroerende schoonheid. Zo is Datumloze dagen een aangrijpende, maar ook bloedserieuze vertelling over het menselijke gebrek. Dat alles opgediend in de zorgvuldige, uitwaaierende stijl van Brouwers, gelardeerd met mooie metaforen en vernuftige neologismen.' [Uit: recensie voor het vak 'literaire kritiek'] [****]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten