4x Onbederf'lijk Vers

Gisteravond vond in Nijmegen weer het jaarlijkse poëziefestival 'Onbederf'lijk Vers' plaats. Het was de vierde keer dat ik het festival bezocht, in 2005, 2006 en 2007 in Nijmegen en eerder in 2007 in Den Bosch. Na dat laatstgenoemde festival heb ik om - ook voor mij - onopgehelderde redenen geen verslagje geplaatst. Om de schade in te halen nu een impressie van vier avonden 'Onbederf'lijk Vers'.

2005
Op instigatie van poëzieanalysedocente Van Rensen begaf ik me in oktober 2005 met Bob en Bram voor het eerst richting Nijmegense binnenstad om de dichterlijke bries te ondergaan. De eerste locatie was boekhandel A priori. Het was er niet druk en langs ons stond een enorm, besnaard, ijzeren gevaarte op vier poten, dat een eeuwenoud muziekinstrument bleek te zijn. Een mevrouw was erg onder de indruk van het ding en vroeg of wij het hadden meegebracht... De slappe lach was het gevolg. De 'bekende naam' in A priori was Ad Zuiderent. Hij viel op door zijn warme, lage stem die perfect aansloot bij zijn contemplatieve, licht melancholische poëzie. Van de twee 'onbekende namen' was de eerste vervolgens verhinderd. Dat werd echter ruimschoots goedgemaakt door de andere, een dichter die optrad onder het geniale pseudoniem 'Kiste'. De man had een heuse fanclub in zijn kielzog meegebracht die na elk gedicht luidruchtig zijn bijval kenbaar maakte. Kiste was ook goed, dat moet gezegd. Korte, sterke gedichten met soms een humoristische ondertoon. Hoogtepunt was een tweeregelig gedicht over een potloodventer.
Voor de tweede ronde spoedden we ons naar Billabong. Daar begon de Vlaming X.Roelens als eerste. Hij gaf af op de miskenning van Vlaamse dichters door de Hollanders. Zijn daaropvolgende voordracht gaf echter geen enkele reden dit - al dan niet gechargeerde - beeld aan een grondige revisie te onderwerpen. Letterlijk veel geschreeuw, weinig wol. De grote naam in Billabong was Ilja Leonard Pfeijffer. We schrokken ons een hoedje toen bleek dat hij de hele tijd pal langs ons in de zaal had gestaan. Zijn poëzie viel erg in de smaak bij het publiek. De tweede onbekende dichter tot slot, heeft geen enkele herinnering nagelaten.
De derde ronde moest ik aan me voorbij laten gaan, omdat ik de trein naar huis moest halen.

2006
De editie van 2005 had ons zo bekoord, dat we een jaar later besloten vrijwillig het festival te bezoeken. We startten in de NDRGRND waar Joost Zwagerman acte de présence gaf. Hij las enkele gedeelten uit zijn vormvaste bundel Roeshoofd hemelt voor, die behoorlijk indrukwekkend waren. We waren het er gauw over eens dat hij bewees in ieder geval een poeta faber, een vakman te zijn. Of hij ook kon doorgaan voor een poeta vates was minder zeker. De eerste onbekende dichter was een Vlaming die zich meer bezighield met flirten met één van de meisjes van de organisatie dan met een fatsoenlijke voordracht. De tweede marginale dichter deed het beter. Hij had de inspirerende naam :roop: en bleek een al wat oudere, verfomfaaide man te zijn die met een prettige stem gedichten over minder prettige onderwerpen op een luchtige toon wist voor te dragen.
We hadden vooraf geconstateerd dat onze grote held Kiste ook dit jaar een uitnodiging had ontvangen, weliswaar niet zoals verwacht als grote naam, maar toch. We begaven ons dan ook naar Sterre, waar hij, dit keer onder echte naam Gerard Scharn, het publiek mocht vermaken. Het begin was echter voor Alexis de Roode, die positief verraste met het meeslepend voordragen van enkele heldere, visuele gedichten uit zijn eerste en enige bundel. Daarna mocht Neeltje Maria Min achter de microfoon verschijnen. Haar poëzie was geliefd bij de huisvrouwen in de zaal, maar kon mij geen moment bekoren. Gerard Scharn a.k.a. Kiste mocht afsluiten, dit keer zonder fanclub. Hij ging zo op in zijn gedichten dat hij het meisje van de organisatie, dat wanhopig probeerde duidelijk te maken dat zijn tijd op was, in het geheel niet opmerkte. Wat een kerel. Een vent, voor mijn particulier gevoel.

2007 DB
Begin dit jaar verliet het festival voor het eerste de stadsgrenzen en streek neer in Den Bosch. Stefan kwam over uit Nijmegen en sloot zich aan bij Bob en mij. We begonnen in de Stadsbibliotheek waar alle dichters nog samengeschoold stonden te keuvelen, voordat ze verspreid zouden worden door de stad. In de bibliotheek trad Bernlef op. Grote naam, fraai hem eens in het echt te hebben mogen zien, maar zijn gedichten vond ik vrij mat en saai. Daarna kwam local hero Jos Louwes. Hij begon onzeker, liet het publiek weten dat hij vreesde niet genoeg materiaal te hebben omdat hij in zijn leven maar weinig geschreven had. Hij praatte heel traag, overeenkomend met zijn schrijftempo dus. Gaandeweg de voordracht wist hij zich echter voor mij - en voor de rest van de aanwezigen - te winnen met fraaie, verrassende poëzie. De sterkste regel kwam dan ook van hem: 'poëzie is een dag met twee lekke banden'. Als laatste verscheen de zeer jonge Vicky Francken. Een meisje met een leuk snoetje en een sympathiek voorkomen, dat met een warme stem liet blijken over bijzonder veel talent te beschikken.
De Keulse Kar was de volgende bestemming. Simon Vinkenoog werd daar verslagen door een combinatie van gedimd licht en zijn ouderdom. Hij kon namelijk zijn eigen schrijfsels niet lezen en moest zo regelmatig de voordracht onderbreken. Bovendien was er een dronkelap aanwezig die teveel schreeuwde. De overige dichters waren weinig indrukwekkend.
De laatste ronde kon deze keer wel bezocht worden. We zagen toen we bij 't Bonte Palet naar binnen keken Johan Oosterman voor de microfoon staan. Helaas bleek het om een slecht gelukte look-a-like te gaan. Het kroegje was ook nog eens veel te klein, de dichters (waaronder bekende naam Tsjitske Jansen) niet zo bijzonder en de dronkelap viel ook nog eens binnen.

2007 N
Waar we de eerder edities bewust naar een bepaalde dichter gingen kijken, daar gingen we gisteren gewoon ergens naar binnen zonder te weten wie er optrad. We raakten verzeild in Opera en daar bleek Lustrumlust ingedeeld te zijn, een collectief van zes dichters. Pom Wolff was erg sterk met zijn gedichten vol associatief woordspel, Hanz Mirck eindigde met twee uitstekende gedichten, de andere vier hielden onze aandacht niet vast.
De tweede locatie was de Dekker v.d. Vegt. Daar was het behoorlijk druk. Sigrid praatte het geheel uitstekend aan elkaar en zorgde voor de introductie van de dichters, te beginnen met Gerrit Vennema. Hij wisselde mooie gedichten af met ronduit tegenvallende. Daarna mocht de eerbiedwaardige Remco Campert achter het spreekgestoelte verschijnen. Hij vertoonde duidelijke uiterlijke tekenen van ouderdom en barstte na het eerste uitgesproken woord reeds in een nare hoestbui uit. Daarna liep echter alles gesmeerd en wist hij het publiek te boeien met een combinatie van mooie poëzie en een warme stem. Zijn gedicht over 'de eerste keer' was erg bijzonder. De laatste dichteres, Myrte Leffring, maakte de fout in één rits haar gedichten voor te dragen, zonder zichzelf voor te stellen of wat meer te vertellen rondom enkele gedichten, iets wat ik zelf zeker wel zou doen.
De derde ronde viel weer ten prooi aan de stoptrein.

Al met al zijn de festivals een leuk uitje gebleken, met het voorrecht grote namen 'in het echt' te zien en zo nu en dan eens een voorheen onbekende dichter te 'ontdekken'. Vooral de editie in Den Bosch was een succes, ondanks de scepsis vooraf of het festival buiten Nijmegen wel zou aanslaan. De opkomst van poëzieminnend publiek in Den Bosch was echter groot (groter dan in Nijmegen?). Hopelijk komende lente dus op herhaling.