Over beweging en stilstand

Ik ben gewend de diepzinnigste gedachten op zaterdagnacht te ontvangen. Vooral de lange fietstocht richting huis in het holst van de nacht blijkt uitermate geschikt voor invallen en overpeinzingen. Ik zal vanaf heden zo nu en dan wat van die gedachten hier publiceren. Ik kan er niets mee doen en dan verdwijnen ze of ik kan ze opschrijven op een blaadje en dan verdwijnen ze op den duur ook. Daarom typ ik ze maar neer op mijn blog. Wie weet heb ik er ooit nog iets aan, of iemand anders, en zo niet: helaas.

NB: het feit dat deze ideeën zaterdagnacht zijn ontstaan zal ongetwijfeld doorschemeren in de 'genialiteit' ervan...

* Beweging en Stilstand

De grootste dichotomie in het denken schuilt niet in het dualisme van stof en geest, lichaam en denken, maar in beweging en stilstand.

De vluchtigheid van het leven komt voort uit de botsing tussen de continuïteit van het tijdsverloop en het momentane van de tijdsbeleving. Wanneer men iets ervaart plaatst men dit altijd in een statische zingeving. Men werkt altijd naar een moment toe. Terwijl de ervaring na de gebeurtenis komt. Wanneer men immers het heden wil ervaren, het absolute nu, gebeurt dat een fractie van een seconde na de ervaringsimpuls en is er sprake van een nieuw heden. Ook de ervaring van dit heden vindt een fractie na de gebeurtenis plaats en zo tot in het oneindige.

Daarmee bestaat het heden als zodanig niet. Wat bestaat is het verleden en de toekomst. Het verleden als vastliggende tijd-ruimte en de toekomst als een waaier van potenties.

De menselijke fout schuilt dan ook in het objectiveren van doelen in het leven. Men stelt zichzelf doelen en ziet de ware vervulling en ervaring van geluk in het moment dat het doel bereikt wordt.

Maar aangezien dat moment als belevend moment niet kan bestaan, zal de ervaring dan hoogstens een kort moment oplichten, om rap weg te ebben.

Het ware geluk moet dan ook liggen in het proces. Alleen als men zich conformeert aan het continue van de tijd is enig geluk te verkrijgen. Zoals bij het kind het geluk niet ligt in de boomhut als object, maar in het bouwen van de boomhut als proces, moet de gelukservaring van de mens liggen in de weg naar het doel toe.

De ultieme mogelijkheid is natuurlijk het overwinnen van de continue tijd. In de literatuur is dit procédé regelmatig aangevat, maar alle projecten ('leven in de breedte', 'verstening en mythologisering', 'het zoeken naar de vierkante cirkel' enz.) zijn gedoemd te mislukken. De Tibetaanse monniken naderen het dichtst het ideaal van de stilgezette tijd en daarmee van de momentane ervaring van een absoluut heden. Zij zijn dan ook haast halfgoden.

Met dit alles is ook de afwezigheid van God verklaard. Nadat Hij met grote geestdrift de Aarde geschapen had, bekeek Hij zijn schepping nog een keer en wendde zich af om iets anders te gaan doen. Wij zijn een grote legpuzzel van God waarin Hij na voltooiing zijn interesse verloren heeft en die nu vergeten in een hoek van een kast ligt weg te rotten.