dinsdag 31 mei 2011

De staatssteuncompetitie

Gemeentelijke steun aan betaald voetbalclubs is een heet hangijzer. Zeker hier in Brabant is de situatie kritiek. PSV heeft een deal gesloten met de gemeente om de financiële nood te lenigen, Helmond Sport steggelt al jaren met de gemeente over een nieuw stadion, NAC en Willem II hangen aan het infuus, RKC en Den Bosch staan op de rand van de afgrond en sinds gisteren is RBC klinisch dood nu de gemeente Roosendaal niet akkoord is gegaan met een reddingsplan.

De Eindhovense constructie is tegenwoordig ook al onderwerp van felle discussie in media die voorheen met een grote boog om het voetbal heen liepen. Het keurige Buitenhof wijdde afgelopen zondag een tafelgesprek aan de zaak. Tot schande van presentator Peter van Ingen overigens, aan wie door de Eindhovense wethouder Depla (PvdA) nog even de elementaire beginselen van het betaald voetbal moesten worden bijgebracht. Er komen 33 000 mensen naar PSV kijken, zei Depla. Komen die dan elke dag? vroeg Van Ingen vervolgens, zonder een spoortje ironie.

Zelfs het altijd bedachtzame opinieblad De Groene Amsterdammer liet zich verleiden tot een warrig onderzoek naar 'staatssteun' aan betaald voetbalclubs. In het overzicht waarin de clubs zijn gerangschikt naar hoeveelheid staatssteun staan vreemd genoeg ADO Den Haag en Heerenveen 2de en 3de. Hoe dat zo? In Den Haag en Heerenveen zijn nieuwe stadions gebouwd en het volledige bedrag wordt door De Groene als staatssteun aangemerkt; met multifunctionaliteit en dergelijke wordt bovendien geen rekening gehouden. De onderzoekers hebben alles op een grote hoop gegooid en daar het vlaggetje 'staatssteun' in geprikt. De gemeente die kaartjes koopt voor een wedstrijd? Staatssteun. Bijdragen aan maatschappelijke en sociale projecten? Staatssteun.

Dat is wat er gebeurt als corduroy dragende voetbalhaters zich ermee gaan bemoeien. Die horen ergens de klok luiden, weten niet waar de klepel hangt en komen dan maar met zelf gefabriceerde klepels aanzetten. Wie in het kaartje op het logo van NEC klikt, krijgt te lezen: 'In Breda weten ze hoe je via het stadion gemeenschapsgeld binnenharkt via het stadion.' Tsja, NEC... NAC... allemaal een pot nat toch...

Waar het werkelijk om draait is natuurlijk de acute steun in de vorm van leningen, garantstellingen en kwijtscheldingen aan clubs die zich reeds in de nesten hebben gewerkt en die zonder die hulp failliet zouden zijn gegaan. Dan hebben we het pas echt over staatssteun en wordt het lijstje heel wat reëler en relevanter. De Eindhovense constructie bijvoorbeeld is waterdicht en kost de Eindhovense belastingbetaler geen cent extra, in tegenstelling tot wat De Groene maar bijvoorbeeld ook de SP de mensen wil doen geloven.

Namens de SP mocht Renske Leijten in Buitenhof meepraten. De SP afficheert zich altijd gretig als de partij voor de gewone man. Als er ergens mensen ontslagen worden is de SP er als de kippen bij om t-shirts te drukken en met petjes en fluitjes aan de zijde van de werklui de strijd met het grootkapitaal aan te gaan. De SP is daarmee in principe een sympathieke partij omdat ze als enige nog de ouderwetse socialistische beginselen trouw blijft.

Maar daarbij maakt de partij soms rare keuzes. Het is op zijn minst curieus te noemen dat de partij voor de gewone man zich altijd zo fel kant tegen ondersteuning van hét vermaak van diezelfde gewone man, de edele voetbalsport. Het is waarschijnlijk nog een erfenis van Marijnissen. Die is altijd koppig de overtuiging blijven aanhangen dat zijn electoraat van bankwerkers en verpleegsters in aanraking moest worden gebracht met klassieke muziek en experimenteel toneel.

Musea, theaters en dergelijke kunnen niet volledig zelfstandig bestaan. Daarom worden ze flink gesubsidiëerd, en volkomen terecht. Het maatschappelijke belang is evident, hoe klein het publiek ook mag zijn en wat de PVV ook mag beweren. De belastingbetaler die niks heeft met deze 'hoge' cultuur moet maar accepteren dat er anderen zijn die er wel op gesteld zijn. Maar... andersom is het allicht tijd dat het besef indaalt dat ook de genieter van 'lage' cultuur net zoveel recht heeft op zijn portie. Het is nu eenmaal het onomkeerbare gevolg van de sinds de jaren zestig ingezette democratiseringsprocessen.

Betaald voetbal is ook een cultuurproduct, stadions cultuurtempels. Zoals er mensen zijn die in het weekend zwelgen in een concert of een tentoonstelling, zo zijn er ook mensen voor wie alles draait om die tweewekelijkse thuiswedstrijd. Ik, die als culturele omnivoor het liefst op vrijdagavond het stadion bezoek en op zaterdagvond het Theater aan de Parade, kan er over meepraten. En zoals ook musea en theaters maar voor een deel 'bedrijven' zijn, zo zijn ook clubs veel meer dan dat.

Het is de klassieke vergissing die beleidsbepalers maken die vanuit het bedrijfsleven in het betaalde voetbal terecht komen: een betaald voetbalclub willen zien als een bedrijf als alle andere. De economische beginselen zijn er simpelweg niet op van toepassing. De consument die ontevreden is over een product zal naar een andere producent overstappen, maar zo werkt dat niet bij een voetbalclub: er is clubtrouw, 'productloyaliteit', bij ontevredenheid wordt er gemord en verzet gepleegd, net zo lang tot het 'product' weer aan de wensen voldoet. De supporter die ontevreden is over het beleid en de resultaten van 'zijn' club switcht niet naar een andere club.

De NEC-supporter gaat niet eenvoudigweg naar NAC als het hem niet meer bevalt, wat De Groene ook moge beweren.

Geen opmerkingen: