Thomas Verbogt - Verdwenen tijd. Nieuw Amsterdam, 223 blz.Er zijn van die schrijvers die al hun halve leven als romanschrijver actief zijn, een flink uitgedijd oeuvre bijeen geschreven hebben en toch volslagen onbekend blijven. Thomas Verbogt is zo'n schrijver van wie ik nog nooit had gehoord. Vorig jaar brak hij ineens door naar een wat groter publiek met de goed ontvangen roman Verdwenen tijd.
In Verdwenen tijd maken we kennis met Robert van Noorden, kunsthistoricus en onvervalste melancholicus. Van Noorden is bovendien een meningenman, zo iemand met een vlotte babbel die in alle talkshows een pakkende mening mag verkondigen. Een tafelheer voor Matthijs dus. Ondanks zijn populariteit heeft Van Noorden moeite met zijn rol die van hem een karikatuur maakt. Bovendien raakt hij privé meer en meer verstrikt in een web van zeurende nostalgie, neurotische tics en een verdrongen gebeurtenis uit zijn jeugd.
Het werk van Thomas Verbogt heeft naar verluidt twee kenmerkende thema's: melancholie en popmuziek. In Verdwenen tijd zijn ze weer prominent aanwezig. Van Noorden herinnert zich een gelukkige zomeravond uit zijn jeugd: 'Ik houd van Love Me Do met dat lekkere begin en die optimistische zang alsof het de gewoonste zaak van de wereld is dat alles, álles goed komt.' Het Beatles-nummer staat symbool voor de onbezorgdheid waar hij zo hevig naar terug verlangt.
In Verdwenen tijd vechten lichtheid en zwaarmoedigheid op elke bladzijde om voorrang. Van Noorden weegt elke emotie op een gouden schaaltje. Hij constateert een gevoel, neemt er even afstand van, bekijkt het van alle kanten en probeert er dan een duiding aan te geven. Dat levert boeiende, trefzekere zinnen op die niet noodzakelijk eindigen in triomf: de onbeslistheid van het verleden, de willekeur van het geheugen hebben de overhand.
Aan het eind van Verdwenen tijd blijkt er iets verschrikkelijks te zijn gebeurd in die in nevelen gehulde jeugd, een verdrongen voorval dat plotseling weer actueel wordt. Deze wending is te geforceerd om geloofwaardig te zijn. De voortkabbelende bespiegelingen zijn bladzijden lang van een soort van prettige saaiheid geweest, een bedwelmende mistroostigheid, en het slot komt dan ook uit de lucht vallen. Alsof het niet genoeg is om een boek te schrijven waarin een man traag filosoferend zichzelf, zijn gevoelens en zijn omgeving in woorden tracht te vatten en waarin verder niet zo heel veel gebeurt. Alsof het altijd nodig is de boel spannend te houden en een sensationeel slot te schrijven.
De plotdwang haalt deze roman een beetje onderuit. En toch is dat thriller-element wellicht van doorslaggevend belang geweest voor het gegeven dat Verdwenen tijd meer lezers heeft bereikt dan het eerdere werk van Verbogt. Ik had er evenwel genoegen mee genomen wanneer de verdwenen tijd onvindbaar, de verloren tijd onkenbaar was gebleven.
*****
Geen opmerkingen:
Een reactie posten