A Jollie Good Fellow

Afgelopen dinsdag overleed André Hanou, de laatste jaren beter bekend als 'Herkauwer'. Onder die naam vulde hij sinds 2007 een veelgelezen weblog. Hanou was tot 2006 hoogleraar Oudere Nederlandse letterkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Daar heb ik in de eerste twee jaren van mijn studie college bij hem gelopen.

Professor Hanou was een opvallende verschijning, niet alleen door zijn glimmende schedel. De studenten sprak hij aan met de als 'jollie' uitgesproken tweede persoon meervoud. Zijn stijl van college geven was frivool en theatraal, in de goede zin van het woord. Niet snel zal ik vergeten hoe hij zich ooit eens in het vuur van zijn betoog op de knieën stortte, niet beseffende dat onder de dunne vloerbedekking de niet meegevende betonnen vloer wachtte.

Na zijn emeritaat bleef hij zijn grote kennis van de 'lange' achttiende eeuw (1670-1830) delen. Als Herkauwer schreef hij op het gelijknamige blog zeer onderhoudende stukjes over deze periode. Zo nu en dan leende hij de Mac aan Deken Daalberg, die snedige grafschriften op collega's en vakgenoten van Herkauwer vervaardigde. Ook de korte, persoonlijke logjes las ik graag. Die van 3 augustus 2009 citeer ik hier in zijn geheel:

"Vandaag geen blog en ook de volgende dagen niet; want Herkauwer neemt deze week vrij. Dat mag wel eens. Niet dat hij in Venetië of Paramaribo zit. Hij is gewoon thuis, houdt zich bezig met zijn tuin en zo. Er moeten heel wat vlieren verdelgd worden, want deze vlieren tieren. Zij hebben ongetwijfeld enig nut volgens het Intelligent Design waarin onze bontjesdragende minister (Maria van der Hoeven) gelooft, maar herkauwer denkt dat hier enig redesign op zijn plaats is.

En verder gaat hij af en toe een ijsje halen bij de Australian."

In alles een typische Herkauwer. Lichtvoetig, ironisch, een welgekozen verwijzing naar de politieke actualiteit, en dat alles in een superieure stijl.

In september zag ik hem in de Koninklijke Bibliotheek, afdeling Bijzondere Collecties. Ongeveer tegelijkertijd wilden we de ruimte door de tourniquet verlaten. Met een lichte buiging liet ik hem voorgaan: 'Meneer Herkauwer...'. Hij keek verrast op, herkende mij uiteraard niet, maar met een gezicht dat geamuseerde verbazing uitdrukte liet hij het zich welgevallen.

Kort daarna werd hij ernstig ziek. Op zijn weblog hield hij zijn lezers op de hoogte van zijn situatie. Tot het einde toe bleef hij zijn blog onverstoorbaar vullen met varia over de achttiende eeuw, al kregen de meer persoonlijke berichten van lieverlede de overhand. Soms liet hij daarbij de ironische façade even vallen, wat prompt ontroerende stukjes opleverde, zoals dit van 22 oktober.

Afgelopen maandag verscheen plotseling een bekentenis op het blog: de laatste posts - over de bewonderde Ter Balkt - waren niet meer door hemzelf online gezet; hij ging nu snel achteruit. Een dag later kwam - toch nog onverwacht - reeds het bericht dat hij was gestorven.